Arrest van het Hof (Zevende kamer) van 17 november 2022

Unierecht

3 In de overwegingen 18 en 23 van richtlijn 2000/78 staat te lezen:

„(18) Deze richtlijn heeft met name niet tot gevolg dat de strijdkrachten, de politie-, het gevangeniswezen of de noodhulpdiensten worden gedwongen om personen in dienst te nemen of te houden die niet de vereiste capaciteiten bezitten om alle taken te kunnen verrichten die zij wellicht zullen moeten vervullen met het oog op de legitieme doelstelling van handhaving van het operationele karakter van deze diensten.

[…]

(23) In een zeer beperkt aantal omstandigheden kan een verschil in behandeling gerechtvaardigd zijn wanneer een met […] leeftijd […] verband houdend kenmerk een wezenlijke en bepalende beroepsvereiste vormt, mits het doel legitiem is en het vereiste daaraan evenredig is; […]”.

4 Richtlijn 2000/78 strekt er volgens artikel 1 toe om met betrekking tot arbeid en beroep een algemeen kader te creëren voor de bestrijding van discriminatie op grond van godsdienst of overtuiging, handicap, leeftijd of seksuele geaardheid zodat in de lidstaten het beginsel van gelijke behandeling kan worden toegepast.

5 In artikel 2 van richtlijn 2000/78 („Het begrip discriminatie”) staat te lezen:

„1.

Voor de toepassing van deze richtlijn wordt onder het beginsel van gelijke behandeling verstaan de afwezigheid van elke vorm van directe of indirecte discriminatie op basis van een van de in artikel 1 genoemde gronden.

2.

Voor de toepassing van lid 1 is er:

1. ‚directe discriminatie’, wanneer iemand ongunstiger wordt behandeld dan een ander in een vergelijkbare situatie wordt, is of zou worden behandeld op basis van een van de in artikel 1 genoemde gronden;

[…]”

6 Artikel 3 van die richtlijn heeft als opschrift „Werkingssfeer” en bepaalt:

„1.

Binnen de grenzen van de aan de [Europese Unie] verleende bevoegdheden, is deze richtlijn zowel in de overheidssector als in de particuliere sector, met inbegrip van overheidsinstanties, op alle personen van toepassing met betrekking tot:

1. de voorwaarden voor toegang tot arbeid in loondienst of als zelfstandige en tot een beroep, met inbegrip van de selectie- en aanstellingscriteria, ongeacht de tak van activiteit en op alle niveaus van de beroepshiërarchie, met inbegrip van bevorderingskansen;

[…]”

7 Artikel 4 van richtlijn 2000/78, met als opschrift „Wezenlijke beroepsvereisten”, bepaalt in lid 1:

„Niettegenstaande artikel 2, leden 1 en 2, kunnen de lidstaten bepalen dat een verschil in behandeling dat op een kenmerk in verband met een van de in artikel 1 genoemde gronden berust, geen discriminatie vormt, indien een dergelijk kenmerk, vanwege de aard van de betrokken specifieke beroepsactiviteiten of de context waarin deze worden uitgevoerd, een wezenlijke en bepalende beroepsvereiste vormt, mits het doel legitiem en het vereiste evenredig aan dat doel is.”

8 Artikel 6 van die richtlijn („Rechtvaardiging van verschillen in behandeling op grond van leeftijd”) bepaalt in lid 1:

„Niettegenstaande artikel 2, lid 2, kunnen de lidstaten bepalen dat verschillen in behandeling op grond van leeftijd geen discriminatie vormen indien zij in het kader van de nationale wetgeving objectief en redelijk worden gerechtvaardigd door een legitiem doel, met inbegrip van legitieme doelstellingen van het beleid op het terrein van de werkgelegenheid, de arbeidsmarkt of de beroepsopleiding, en de middelen voor het bereiken van dat doel passend en noodzakelijk zijn.

Dergelijke verschillen in behandeling kunnen onder meer omvatten:

[…]

1. de vaststelling van een maximumleeftijd voor aanwerving, gebaseerd op de opleidingseisen voor de betrokken functie of op de noodzaak van een aan pensionering voorafgaand redelijk aantal arbeidsjaren.”

Italiaans recht

Artikel 4, lid 1, van richtlijn 2000/78

44 In de eerste plaats bepaalt artikel 4, lid 1, van richtlijn 2000/78 dat een verschil in behandeling dat berust op een kenmerk in verband met een van de in artikel 1 van die richtlijn genoemde gronden, geen discriminatie vormt indien dat kenmerk wegens de aard van de specifieke beroepsactiviteiten in kwestie of de context waarin deze worden uitgevoerd een wezenlijk en bepalend beroepsvereiste vormt, mits het doel legitiem is en het vereiste evenredig aan dat doel is.

45 Uit deze bepaling blijkt dat niet de grond voor het verschil in behandeling, maar een met deze grond verband houdend kenmerk een wezenlijk en bepalend beroepsvereiste moet vormen (arrest van 15 november 2016, Salaberria Sorondo, C‑258/15, EU:C:2016:873, punt 33 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

46 In dit verband heeft het Hof geoordeeld dat het beschikken over bijzondere fysieke capaciteiten een leeftijdsgebonden kenmerk is en dat taken die betrekking hebben op de bescherming van personen en goederen, de aanhouding en bewaking van daders van strafbare feiten alsook preventieve patrouilles, het gebruik van fysiek geweld kunnen vereisen. De aard van deze taken impliceert bijzondere fysieke geschiktheid, omdat fysieke tekortkomingen tijdens de uitvoering van die taken aanzienlijke gevolgen kunnen hebben, niet alleen voor de politieagenten zelf en voor derden, maar ook voor de handhaving van de openbare orde (zie in die zin arresten van 13 november 2014, Vital Pérez, C‑416/13, EU:C:2014:2371, punten 37, 39 en 40, en  15 november 2016, Salaberria Sorondo, C‑258/15, EU:C:2016:873, punten 34 en 35 ).

47 Hieruit volgt dat het beschikken over bijzondere fysieke capaciteiten voor het verrichten van politietaken zoals het beschermen van personen en goederen, het waarborgen van de vrije uitoefening van eenieders rechten en vrijheden alsook het waken over de veiligheid van de burgers, voor de uitoefening van het beroep van politieagent kan worden aangemerkt als een wezenlijk en bepalend beroepsvereiste in de zin van artikel 4, lid 1, van richtlijn 2000/78 (zie in die zin arrest van 15 november 2016, Salaberria Sorondo, C‑258/15, EU:C:2016:873, punt 36 ).

48 In de onderhavige zaak merkt de verwijzende rechter evenwel op dat de taken van een politiecommissaris blijkens artikel 2, lid 2, van wetgevend besluit nr. 334/2000 hoofdzakelijk leidinggevend en administratief van aard zijn. Operationele en uitvoerende taken die bijzondere fysieke capaciteiten vereisen, zijn volgens hem niet essentieel voor de uitoefening van het beroep van politiecommissaris, en tot de typische taken van politiecommissarissen horen geen interventies die nopen tot het gebruik van fysieke kracht.

49 Deze vaststelling wordt evenwel betwist in de schriftelijke opmerkingen van de Italiaanse regering.

50 Volgens deze regering bepaalt artikel 2, lid 2, van wetgevend besluit nr. 334/2000 dat agenten zoals politiecommissarissen officieren van gerechtelijke politie zijn die taken uitvoeren die inherent zijn aan alle diensten van de nationale politie, waaronder operationele taken die verband houden met de bescherming van personen en goederen en die fysieke dwang kunnen vereisen. Daarnaast impliceert de kwalificatie als officier van openbare veiligheid dat de betrokkene wordt ingezet in de openbare-ordediensten, met name in externe diensten die voor het goede verloop van betogingen moeten zorgen en die maximale fysieke efficiëntie kunnen vereisen. Alleen al de mogelijkheid dat een politiecommissaris zich in risicovolle situaties bevindt, volstaat om een aan leeftijd gekoppeld vereiste van fysieke kracht te rechtvaardigen.

51 De verwijzende rechter – die als enige bevoegd is om de toepasselijke nationale wetgeving uit te leggen – dient uit te maken welke taken daadwerkelijk worden verricht door commissarissen van de nationale politie, en dient in het licht van deze taken vast te stellen of het beschikken over bijzondere fysieke capaciteiten een wezenlijk en bepalend beroepsvereiste vormt in de zin van artikel 4, lid 1, van richtlijn 2000/78.

52 Daarbij dient hij rekening te houden met de taken die commissarissen in verband met de uitvoering van hun normale opdrachten daadwerkelijk plegen te verrichten. Het feit dat van sommige commissarissen, naargelang van de specifieke kenmerken van de post waarin zij in de praktijk zullen worden aangesteld, bijzondere fysieke capaciteiten kunnen worden verlangd nadat zij geslaagd zijn voor een vergelijkend onderzoek, kan weliswaar in aanmerking worden genomen bij de selectie van de persoon die deze post zal moeten bekleden, maar kan niet rechtvaardigen dat een leeftijdsgrens wordt vastgesteld voor de deelname aan een algemeen vergelijkend onderzoek als dat in het hoofdgeding.

53 Indien de verwijzende rechter constateert dat het beschikken over bijzondere fysieke capaciteiten – gelet op de taken die commissarissen bij de nationale politie daadwerkelijk plegen te verrichten – geen wezenlijk en bepalend beroepsvereiste in de zin van artikel 4, lid 1, van richtlijn 2000/78 vormt, zal hij moeten oordelen dat deze bepaling, gelezen in samenhang met artikel 2, lid 2, van deze richtlijn, zich verzet tegen de in het hoofdgeding aan de orde zijnde regeling.

54 Constateert hij daarentegen dat het beschikken over bijzondere fysieke capaciteiten – gelet op die taken – een wezenlijk en bepalend beroepsvereiste in de zin van artikel 4, lid 1, van die richtlijn vormt, dan zal hij tevens moeten nagaan of de leeftijdsgrens in kwestie een legitiem doel nastreeft en evenredig is in de zin van die bepaling.

55 Wat ten eerste het doel van de in het hoofdgeding aan de orde zijnde regeling betreft, betoogt de Italiaanse regering dat deze regeling ertoe strekt om de inzetbaarheid en de goede werking van de politiediensten te waarborgen door een leeftijdsgrens van 30 jaar vast te stellen voor de deelname aan een vergelijkend onderzoek voor de indienstneming van politiecommissarissen.

56 In dit verband heeft het Hof geoordeeld dat de wens om de inzetbaarheid en de goede werking van de politiediensten te waarborgen een legitiem doel in de zin van artikel 4, lid 1, van richtlijn 2000/78 is (arresten van 13 november 2014, Vital Pérez, C‑416/13, EU:C:2014:2371, punt 44 , en  15 november 2016, Salaberria Sorondo, C‑258/15, EU:C:2016:873, punt 38 ).

57 Wat ten tweede de evenredigheid van die regeling betreft, zij eraan herinnerd dat volgens overweging 23 van richtlijn 2000/78 een verschil in behandeling in een „zeer beperkt aantal omstandigheden” gerechtvaardigd kan zijn wanneer een – onder meer – met leeftijd verband houdend kenmerk een wezenlijk en bepalend beroepsvereiste vormt. Bovendien moet artikel 4, lid 1, van die richtlijn strikt worden uitgelegd, aangezien op grond van deze bepaling kan worden afgeweken van het non-discriminatiebeginsel (arrest van 13 november 2014, Vital Pérez, C‑416/13, EU:C:2014:2371, punten 46 en 47 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

58 In dit verband heeft het Hof in het arrest van 15 november 2016, Salaberria Sorondo (C‑258/15, EU:C:2016:873, punten 41, 48 en 50), in wezen geoordeeld dat een regeling waarbij een leeftijdsgrens van 35 jaar wordt vastgesteld voor wie wenst te kandideren voor de functie van agent van de basisrang bij een politiekorps die alle operationele en uitvoerende taken van dat politiekorps verricht, in beginsel kan worden geacht niet verder te gaan dan noodzakelijk was is voor de verwezenlijking van de in punt 56 van het onderhavige arrest genoemde doelstelling. Met name heeft het Hof erop gewezen dat die taken het gebruik van fysieke kracht alsook de uitvoering van opdrachten in moeilijke en zelfs extreme omstandigheden kunnen impliceren.

59 Op vergelijkbare wijze kwam het Hof in het arrest van 12 januari 2010, Wolf (C‑229/08, EU:C:2010:3, punten 41‑44 ), tot de slotsom dat een maatregel waarbij een leeftijdsgrens van 30 jaar was vastgesteld voor de aanstelling bij het middenkader van de brandweertechnische dienst evenredig was, nadat het Hof op basis van de wetenschappelijke gegevens waarover het beschikte had geconstateerd dat bepaalde aan de leden van die dienst toevertrouwde opdrachten – zoals brandbestrijding – fysieke capaciteiten van een bijzonder hoog niveau vereisten en dat slechts zeer weinig ambtenaren van meer dan 45 jaar de fysieke capaciteiten hebben om dergelijke activiteiten te verrichten.

60 In het arrest van 13 november 2014, Vital Pérez (C‑416/13, EU:C:2014:2371, punten 54 en 57 ), oordeelde het Hof daarentegen dat een nationale regeling waarbij een leeftijdsgrens van 30 jaar was vastgesteld voor de indienstneming van agenten van een lokale politiedienst, een onevenredig vereiste oplegde, nadat het Hof onder meer had opgemerkt dat de capaciteiten waarover deze agenten moesten beschikken niet altijd vergelijkbaar waren met de bijzonder grote fysieke capaciteiten die steeds worden verlangd van brandweerlieden, gelet op de taken van die agenten, die met name bestonden in bijstandsverlening aan burgers, bescherming van personen en goederen, arrestatie en bewaking van daders van strafbare feiten, preventieve patrouilles en regeling van het verkeer.

61 Hieruit volgt dat de verwijzende rechter met het oog op de vaststelling of de in het hoofdgeding aan de orde zijnde regeling een evenredig vereiste oplegt door te voorzien in een leeftijdsgrens van 30 jaar voor de deelname aan een vergelijkend onderzoek voor de indienstneming van politiecommissarissen, ten eerste zal moeten nagaan of de daadwerkelijk door die commissarissen verrichte taken voornamelijk operationele of uitvoerende taken zijn die bijzonder grote fysieke capaciteiten vereisen. Slechts als dat het geval is, kan die leeftijdsgrens immers worden geacht evenredig te zijn. Uit het verzoek om een prejudiciële beslissing lijkt evenwel te volgen dat commissarissen van de nationale politie dergelijke taken niet uitvoeren.

62 Tevens is het bij de beoordeling of de in het hoofdgeding aan de orde zijnde regeling evenredig is, relevant dat – zoals de verwijzende rechter opmerkt – de fysieke eliminatietest die deel uitmaakt van het vergelijkend onderzoek in kwestie, een passende en minder beperkende maatregel zou kunnen vormen dan een leeftijdsgrens van 30 jaar.

63 De Italiaanse regering beroept zich op de noodzaak om de gemiddelde leeftijd binnen de politie in de toekomst te verlagen met het oog op een algemene hervorming van de volledige regeling van toegang tot de nationale politie.

64 In dit verband oordeelde het Hof in het arrest van 15 november 2016, Salaberria Sorondo (C‑258/15, EU:C:2016:873, punten 44 en 47 ), op basis van precieze gegevens die het had ontvangen en die wezen op een massale vergrijzing van het personeel van het politiekorps in kwestie, dat het herstel van een goede leeftijdsopbouw vereiste dat het beschikken over bijzondere fysieke capaciteiten niet statisch werd bezien – in het kader van de examens van de selectieprocedure – maar dynamisch, door rekening te houden met de dienstjaren die de betrokken agent na zijn indienstneming zou volmaken.

65 Bovendien moet worden benadrukt dat de zaak die tot dat arrest heeft geleid – zoals uit punt 58 van het onderhavige arrest blijkt – betrekking had op een vergelijkend onderzoek voor de indienstneming van agenten van de basisrang die geen administratieve taken uitvoeren, maar voornamelijk operationele of uitvoerende taken.

66 De verwijzende rechter zal dus ten tweede – op basis van het dossier waarover hij beschikt of van informatie die hij eventueel kan verkrijgen bij de nationale autoriteiten – moeten nagaan of het eventuele herstel van een goede leeftijdsopbouw bij de nationale politie de in het hoofdgeding aan de orde zijnde leeftijdsgrens kan rechtvaardigen. Hij zal daarbij evenwel rekening moeten houden met de gemiddelde leeftijd van het personeel waarop het vergelijkend onderzoek in kwestie ziet – namelijk commissarissen van de nationale politie – en niet met de gemiddelde leeftijd van het personeel van de nationale politie in zijn geheel. Dat onderzoek is bovendien slechts relevant voor zover de verwijzende rechter constateert dat de taken die commissarissen van de nationale politie daadwerkelijk plegen te verrichten, bijzondere fysieke capaciteiten vereisen waarvoor het herstel van een goede leeftijdsbouw noodzakelijk is.

67 Mocht deze noodzaak ontbreken, dan zou een fysieke eliminatietest in het kader van het betreffende vergelijkend onderzoek inderdaad een passende en minder beperkende maatregel vormen dan een leeftijdsgrens van 30 jaar zoals die is vastgesteld in de regeling die in het hoofdgeding aan de orde is.

68 Voorts biedt het feit dat artikel 3, lid 4, van wetgevend besluit nr. 334/2000 voorziet in een quotum voor reeds in dienst zijnde agenten van maximaal 40 jaar oud, volgens de verwijzende rechter steun aan de opvatting dat het met de uitvoering van de taken van een politiecommissaris niet onverenigbaar is dat de betrokkene die leeftijd heeft bereikt op het tijdstip waarop hij zich inschrijft voor het vergelijkend onderzoek, zodat de in het hoofdgeding aan de orde zijnde leeftijdsgrens onevenredig is. In dezelfde lijn benadrukt VT dat deze leeftijdsgrens maximaal drie jaar hoger ligt voor kandidaten die hun dienstplicht hebben vervuld, dat er geen leeftijdsgrens geldt voor het personeel van de nationale politie, en dat er voor het personeel van het civiele bestuur van het ministerie van Binnenlandse Zaken een leeftijdsgrens van 35 jaar geldt.

69 De Italiaanse regering betoogt dat het in het vorige punt genoemde quotum tot doel heeft de vaardigheden van de personen die reeds zijn opgeleid voor de politiedienst of voor diensten die nuttig zijn voor de functie van politiecommissaris, te behouden.

70 Dat deze uitzondering en de door VT vermelde uitzonderingen bestaan, bevestigt evenwel dat de in het hoofdgeding aan de orde zijnde leeftijdsgrens onevenredig is. Een regeling is immers slechts geschikt om de verwezenlijking van de aangevoerde doelstelling te waarborgen wanneer zij daadwerkelijk op coherente en stelselmatige wijze bijdraagt tot het bereiken van die doelstelling (arrest van 15 juli 2021, Tartu Vangla, C‑795/19, EU:C:2021:606, punt 44 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

71 Onder voorbehoud van verificatie door de verwijzende rechter blijkt de in artikel 3, lid 1, van wetgevend besluit nr. 334/2000 vastgestelde leeftijdsgrens van 30 jaar dan ook uit het oogpunt van artikel 4, lid 1, van richtlijn 2000/78 een onevenredig vereiste te vormen voor zover de daadwerkelijk door commissarissen van de nationale politie verrichte taken bijzondere fysieke capaciteiten vereisen.

Artikel 6, lid 1, van richtlijn 2000/78

72 Wat in de tweede plaats de vraag betreft of het verschil in behandeling dat in het leven is geroepen door de in het hoofdgeding aan de orde zijnde regeling, kan worden gerechtvaardigd op grond van artikel 6, lid 1, van richtlijn 2000/78, zij opgemerkt dat deze vraag enkel zal moeten worden onderzocht indien het verschil in behandeling niet kan worden gerechtvaardigd op grond van artikel 4, lid 1, van die richtlijn (zie in die zin arrest van 15 november 2016, Salaberria Sorondo, C‑258/15, EU:C:2016:873, punt 49 ).

73 Artikel 6, lid 1, eerste alinea, van richtlijn 2000/78 bepaalt dat verschillen in behandeling op grond van leeftijd geen discriminatie vormen indien zij in het kader van de nationale wetgeving objectief en redelijk worden gerechtvaardigd door een legitiem doel, met inbegrip van legitieme doelstellingen van het beleid op het terrein van de werkgelegenheid, de arbeidsmarkt of de beroepsopleiding, en indien de middelen voor het bereiken van dat doel passend en noodzakelijk zijn. Volgens artikel 6, lid 1, tweede alinea, onder c), van die richtlijn kan het bij dergelijke verschillen in behandeling onder meer gaan om „de vaststelling van een maximumleeftijd voor aanwerving, gebaseerd op de opleidingseisen voor de betrokken functie of op de noodzaak van een aan pensionering voorafgaand redelijk aantal arbeidsjaren”.

74 Derhalve moet worden nagegaan of de uit artikel 3, lid 1, van wetgevend besluit nr. 334/2000 voortvloeiende voorwaarde betreffende de maximumleeftijd van 30 jaar voor de deelname aan een vergelijkend onderzoek voor de indienstneming van politiecommissarissen wordt gerechtvaardigd door een legitiem doel in de zin van artikel 6, lid 1, van richtlijn 2000/78, en of de middelen om dat doel te bereiken passend en noodzakelijk zijn.

75 Uit het verzoek om een prejudiciële beslissing blijkt niet dat in de in het hoofdgeding aan de orde zijnde regeling wordt vermeld welk doel ermee wordt nagestreefd. Het Hof heeft evenwel geoordeeld dat uit artikel 6, lid 1, van richtlijn 2000/78 niet kan worden afgeleid dat een gebrek aan nauwkeurigheid met betrekking tot het doel van de regeling in kwestie automatisch met zich meebrengt dat het uitgesloten is dat de regeling gerechtvaardigd is op grond van die bepaling. Wanneer een dergelijke nauwkeurige vermelding ontbreekt, dienen andere, aan de algemene context van de maatregel in kwestie ontleende aanknopingspunten het mogelijk te maken om vast te stellen welk doel met die maatregel wordt nagestreefd, opdat de rechter kan toetsen of dit doel legitiem is en of de middelen die worden ingezet om dat doel te bereiken, passend en noodzakelijk zijn (arrest van 13 november 2014, Vital Pérez, C‑416/13, EU:C:2014:2371, punt 62 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

76 Bovendien zijn de doelstellingen waarvan kan worden aangenomen dat zij „legitiem” zijn in de zin van artikel 6, lid 1, van richtlijn 2000/78 en dat zij bijgevolg kunnen rechtvaardigen dat er wordt afgeweken van het principiële verbod op discriminatie op grond van leeftijd, doelstellingen van sociaal beleid (arrest van 13 september 2011, Prigge e.a., C‑447/09, EU:C:2011:573, punt 81 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

77 Voor zover de leeftijdsgrens die is ingevoerd bij de regeling die aan de orde is in het hoofdgeding kan worden geacht verband te houden met de voor de betreffende functie vereiste opleiding of met de noodzaak dat aan de pensionering een redelijk aantal arbeidsjaren voorafgaat in de zin van artikel 6, lid 1, tweede alinea, onder c), van richtlijn 2000/78, zou die leeftijdsgrens het in het hoofdgeding aan de orde zijnde verschil in behandeling kunnen rechtvaardigen indien dit verschil „in het kader van de nationale wetgeving objectief en redelijk [wordt] gerechtvaardigd” in de zin van die bepaling (zie in die zin arrest van 13 november 2014, Vital Pérez, C‑416/13, EU:C:2014:2371, punten 64 en 65 ).

78 Ook in deze hypothese moet evenwel worden onderzocht of de ingezette middelen passend en noodzakelijk zijn om die doelstellingen te verwezenlijken.

79 In zoverre beschikt het Hof niet over aanwijzingen dat de in het hoofdgeding aan de orde zijnde leeftijdsgrens passend en noodzakelijk is voor de doelstelling om te zorgen voor de opleiding van de politiecommissarissen.

80 Daarnaast blijkt, wat betreft de doelstelling om een redelijk aantal arbeidsjaren vóór de pensionering te waarborgen, uit de door de verwijzende rechter verstrekte informatie dat de pensioenleeftijd voor het personeel van de nationale politie 61 jaar bedraagt.

81 Hieruit volgt dat een nationale regeling waarbij de maximumleeftijd voor de deelname aan een vergelijkend onderzoek voor de indienstneming van politiecommissarissen wordt vastgesteld op 30 jaar, in beginsel niet kan worden geacht noodzakelijk te zijn om te waarborgen dat de betrokken commissarissen vóór hun pensionering een redelijk aantal arbeidsjaren vervullen in de zin van artikel 6, lid 1, tweede alinea, onder c), van richtlijn 2000/78 (zie in die zin arrest van 13 november 2014, Vital Pérez, C‑416/13, EU:C:2014:2371, punt 72 ), met name wanneer de verwijzende rechter na een onderzoek van alle relevante gegevens bevestigt dat de taken van politiecommissarissen niet hoofdzakelijk bestaan in fysiek veeleisende opdrachten die niet lang genoeg meer zouden kunnen worden uitgevoerd door politiecommissarissen die op latere leeftijd in dienst worden genomen (zie in die zin arresten van 12 januari 2010, Wolf, C‑229/08, EU:C:2010:3, punt 43 , en  15 november 2016, Salaberria Sorondo, C‑258/15, EU:C:2016:873, punt 46 ).

82 Onder voorbehoud van bevestiging door de verwijzende rechter kan het uit een bepaling als artikel 3, lid 1, van wetgevend besluit nr. 334/2000 voortvloeiende verschil in behandeling dan ook niet worden gerechtvaardigd op grond van artikel 6, lid 1, tweede alinea, onder c), van richtlijn 2000/78.

83 Gelet op een en ander dient op de prejudiciële vraag te worden geantwoord dat artikel 2, lid 2, artikel 4, lid 1, en artikel 6, lid 1, van richtlijn 2000/78, gelezen in het licht van artikel 21 van het Handvest, aldus moeten worden uitgelegd dat zij zich verzetten tegen een nationale regeling waarin voor de deelname aan een vergelijkend onderzoek voor de indienstneming van politiecommissarissen een leeftijdsgrens van 30 jaar wordt vastgesteld, voor zover de daadwerkelijk door politiecommissarissen verrichte taken geen bijzondere fysieke capaciteiten vereisen of, indien dergelijke capaciteiten wel vereist zijn, voor zover blijkt dat die regeling weliswaar een legitieme doelstelling nastreeft, maar een onevenredig vereiste oplegt. Het staat aan de verwijzende rechter om na te gaan of dit het geval is.