College van Beroep voor het bedrijfsleven, 14-12-2021, ECLI:NL:CBB:2021:1063, 21/446, 21/447, 21/448 en 21/449

De rechtbank heeft de beroepen van verweerders gegrond verklaard, de bestreden besluiten vernietigd en DNB opgedragen opnieuw op de bezwaren te beslissen met in achtneming van hetgeen in de aangevallen uitspraken is overwogen. De rechtbank heeft daartoe overwogen dat verweerders wel belanghebbenden zijn in de zin van artikel 1:2, eerste lid, van de Awb.

De rechtbank is van oordeel dat verweerders een rechtstreeks belang hebben bij het instemmingsbesluit. Hoewel hun financiële belang uitsluitend bestaat als gevolg van hun contractuele relatie met Optas en dus sprake is van een afgeleid belang, kan hen dit niet worden tegengeworpen. Reeds de met het instemmingsbesluit geschapen mogelijkheid dat de rechten en verplichtingen uit hun levensverzekeringen overgaan naar Aegon raakt verweerders voldoende direct in hun belang. Het instemmingsbesluit draagt niet slechts bij aan de mogelijkheid voor Optas om de rechten en verplichtingen uit alle levensverzekeringen naar Aegon te laten overgaan, maar geeft haar het recht daartoe bij een fusie met Aegon. Zonder het instemmingsbesluit zou een overgang van de rechten en verplichtingen uit alle levensverzekeringen naar Aegon niet kunnen plaatsvinden. Gesteld noch gebleken is dat tegen een dergelijke overgang, voor zover daarvan sprake is, niet ook bedenkingen kunnen bestaan die zich gezien artikel 3:118, eerste lid, aanhef en onder a, van de Wet op het financieel toezicht (Wft) ertegen verzetten dat DNB instemt met de overgang van de verzekeringsportefeuille. Niet kan worden uitgesloten dat de door verweerders gestelde nadelige financiële gevolgen van de overgang van de rechten en verplichtingen uit hun levensverzekeringen naar Aegon dergelijke bedenkingen rechtvaardigen, aldus de rechtbank (r.o. 3.3).

Voorts is de rechtbank van oordeel dat verweerders een persoonlijk belang hebben bij het instemmingsbesluit. Zij komen op tegen de instemming met de overgang van de rechten en verplichtingen uit hun (individuele) levensverzekering(en) naar Aegon, omdat deze overgang volgens hen nadelige financiële gevolgen voor ieder van hen heeft. Daarmee komen zij op voor een naar zijn aard individueel belang, namelijk hun eigen, persoonlijke financiële positie. Dat ook vele anderen op het moment van het instemmingsbesluit een levensverzekering bij Optas hadden en door de instemming met de overgang van de verzekeringsportefeuille geraakt zouden kunnen worden in hun financiële positie, maakt, anders dan DNB meent, niet dat verweerders geen belanghebbende zijn. Indien een natuurlijk persoon opkomt voor een naar zijn aard eigen en persoonlijk belang, staat de omstandigheid dat ook grote aantallen anderen in een soortgelijk eigen en persoonlijk belang kunnen worden getroffen, er niet aan in de weg dat hij belanghebbende is. Het standpunt van DNB dat die uitleg van het begrip belanghebbende de in de Wft opgenomen verzetprocedure illusoir zou maken, doordat daardoor een individuele polishouder in zijn eentje ‘de stem van het collectief tijdens de verzetprocedure’ zou kunnen ‘overrulen’, volgt de rechtbank niet. ‘De stem van het collectief tijdens de verzetprocedure’ is alleen doorslaggevend als de drempel van meer dan een vierde van de polishouders wordt gehaald. Indien die drempel niet wordt gehaald, zoals volgens DNB in dit geval, kunnen bedenkingen bij DNB tegen de overgang niettemin aan de overgang in de weg staan, omdat DNB in dat geval gezien artikel 3:118, eerste lid, aanhef en onder a, van de Wft niet mag instemmen met de overgang van de verzekeringsportefeuille en dus ‘de stem van het collectief tijdens de verzetprocedure’ moet ‘overrulen’. Dergelijke bedenkingen zouden in dit geval wellicht kunnen zijn gelegen in de door verweerders gestelde nadelige financiële gevolgen van de overgang van de verzekeringsportefeuille naar Aegon, aldus de rechtbank (r.o. 3.4).