Gerechtshof Amsterdam, 13-09-2011, BT7335, 106.000.949/01

GERECHTSHOF AMSTERDAM EERSTE MEERVOUDIGE BURGERLIJKE KAMER

ARREST

in de zaak van:

t e g e n

Partijen worden hierna BK-Gas en [ Geïntimeerde ] genoemd.

1. Het verdere geding in hoger beroep

Vervolgens heeft BK-Gas een memorie na deskundigenbericht en [ Geïntimeerde ] een akte na deskundigenbericht met producties genomen.

Ten slotte is gevraagd arrest te wijzen.

2. De verdere beoordeling

2.1 Het geschil tussen partijen betreft de vraag of de omstandigheid dat [ Geïntimeerde ] aan RSI(achtige) klachten - aan de nek, schouders en armen - lijdt en daardoor arbeidsongeschikt is geworden (mede) het gevolg is van een niet nakomen door BK-Gas van haar uit artikel 7:658 BW voortvloeiende zorgplicht ten aanzien van de veiligheid en gezondheid van haar werknemer.

2.2.1 Het hof heeft in het in deze zaak gewezen tussenarrest van 9 maart 2006 (hierna: het eerste tussenarrest) onder meer, samengevat, het volgende overwogen.

2.2.2 Het feitenmateriaal biedt voorshands voldoende steun voor de conclusie dat de klachten van [ Geïntimeerde ] (mede) zijn ontstaan als gevolg van de werkzaamheden die zij in dienst van BK-Gas verrichtte (r.o. 4.3). Onderzocht moet worden of sprake is van een relevante schending van een op BK-Gas rustende zorgplicht. Daarbij is niet alleen van belang of BK-Gas maat¬regelen achterwege heeft gelaten die naar de stand van de wetenschap in de periode 1993-1998 werden voorgeschreven of geïndiceerd werden geacht, maar ook of het nemen van die maatregelen het ontstaan van RSI-klachten als die van [ Geïntimeerde ] had kunnen voorkomen (r.o. 4.4). Of [ Geïntimeerde ] in het najaar van 1993 (voldoende) is voorgelicht over de risico’s verbonden aan het (te lang verrichten van) beeldschermwerk kan in het midden blijven. Uit het destijds geldende Besluit Beeldschermwerk van 31 december 1992 valt af te leiden dat op grond van de toen geldende norm maximaal twee uur achtereen aan het beeldscherm mocht worden gewerkt en niet meer dan zes uur per dag. Op grond van de stellingen van partijen moet uitgesloten worden geacht dat deze limieten (vaker dan incidenteel) door [ Geïntimeerde ] zijn overschreden. Daar komt bij dat [ Geïntimeerde ] met haar getuigenverklaring op zijn minst genomen de indruk wekt dat zij in voorlichting omtrent de wijze waarop beeldschermwerk diende te worden verricht niet bijzonder geïnteresseerd was en van het door haar sinds begin 1998 beheerde voorlichtings¬materiaal nauwelijks kennis nam. Dat de door BK-Gas aan [ Geïntimeerde ] opgelegde werkdruk zodanig hoog was dat daaruit reeds zou volgen dat BK-Gas een relevante zorgplicht heeft geschonden, vindt in het feitenmateriaal onvoldoende steun (r.o. 4.6).

2.2.3 BK-Gas is in enige op haar rustende verplichtingen met betrekking tot de inrichting van de werkplek van [ Geïntimeerde ] te kort geschoten. Het gaat daarbij om de hoogte van het bureau, de temperatuur in de werkruimte en het ontbreken van afdoende voorzieningen om te voorkomen dat het zonlicht en de tl-verlichting in het beeldscherm reflecteerden (r.o. 4.7). Het hof behoeft deskundige voorlichting over de vraag of en zo ja in hoeverre deze omstandigheden geacht kunnen worden het ontstaan van RSI-klachten bij [ Geïntimeerde ] te hebben veroorzaakt, althans daaraan te hebben bijgedragen (r.o. 4.8). Ook wenst het hof deskundige voorlichting te verkrijgen over een mogelijk verband tussen de mate van arbeidsongeschiktheid van [ Geïntimeerde ] en haar hobby, het mennen van pony’s en het rijden met een ponywagen (r.o. 4.9).

2.5.1 Het hof constateert dat in het verlengde van rechtsoverweging 4.3 van het eerste tussenarrest, in welke overweging een voorshands oordeel is gegeven, thans op grond van de beide deskundigenrapporten kan worden aangenomen dat de RSI(achtige) klachten van [ Geïntimeerde ] zijn ontstaan in de uitoefening van haar werkzaamheden voor BK-Gas. Voorts kan worden aangenomen dat de hobby van [ Geïntimeerde ] (pony’s mennen en het rijden in een ponywagen) niet heeft bijgedragen aan het ontstaan van de klachten. De grieven I en IV zijn daarom niet doeltreffend.

2.5.2 Anderzijds dient echter ook te worden geconstateerd dat uit de rapportage van de deskundigen blijkt dat het niet nakomen door BK-Gas van haar verplichtingen met betrekking tot de inrichting van de werkplek van [ Geïntimeerde ] (hoogte bureau, temperatuur en lichtinval) de klachten niet heeft veroorzaakt, noch daaraan wezenlijk heeft bijgedragen. Weliswaar heeft Hoogvliet te kennen gegeven dat de desbetreffende arbeidsomstandigheden voor een deel aan die klachten hebben bijgedragen, maar uit zijn rapport volgt niet dat hierbij kan worden gesproken van een wezenlijke bijdrage.

2.5.3 De deskundigenberichten bieden, tegen deze achtergrond en alle feiten en omstandigheden in onderling verband en samenhang bezien, geen aanknopingspunten voor het oordeel dat BK-Gas, gelet op de stand van de wetenschap en de geldende normen in de periode van 1993 tot en met 1998, maatregelen achterwege heeft gelaten die destijds werden voorgeschreven of geïndiceerd werden geacht en die het ontstaan van de RSI(achtige) klachten van [ Geïntimeerde ] hadden kunnen voorkomen. Het hof verwijst naar hetgeen in rechtsoverweging 4.6 van het eerste tussenarrest is overwogen. Feiten of omstandigheden die ertoe moeten leiden dat daarvan wordt teruggekomen, zijn niet naar voren gekomen. Het in die overweging genoemde Besluit Beeld¬scherm¬werk is vanaf 1 juli 1997 vervangen door het Arbeids¬¬¬omstandigheden¬besluit, maar dat heeft, voor zover hier van belang, niet tot een inhoudelijke wijziging van de geldende normen geleid. Dat betekent dat een werknemer in de relevante periode maximaal twee uur achtereen aan het beeldscherm mocht werken en niet meer dan zes uur per dag. Het hof heeft overwogen dat uitgesloten moet worden geacht dat deze limieten vaker dan incidenteel door [ Geïntimeerde ] zijn overschreden. In het rapport van Sorgdrager, die spreekt van door [ Geïntimeerde ] verricht beeldschermwerk van langer dan vier uur per dag, kan dan ook geen aanwijzing worden gevonden dat in zoverre is gehandeld in strijd met de in de betreffende periode toepasselijke regelgeving. Evenmin is gebleken dat BK-Gas, gelet op de door Sorgdrager genoemde duur van het beeldschermwerk, anderszins haar zorgplicht heeft geschonden. Daarbij geldt dat het voorhanden feitenmateriaal geen steun biedt voor de conclusie dat [ Geïntimeerde ] heeft gewerkt onder een buiten normale marges stresserende werkdruk. Voorts is niet gebleken dat de door Sorgdrager genoemde taak¬complexiteit (waaronder gecombineerd beeldscherm¬werk en telefoongebruik) op zichzelf of in combinatie met de andere door hem genoemde risicofactoren in de relevante periode als risicofactor werd onderkend en noopte tot het treffen van maatregelen door de werkgever. Ook aan de rapportage van Hoogvliet kan niet worden ontleend dat BK-Gas, in aanmerking genomen de schending van de zorgplicht met betrekking tot hoogte bureau, temperatuur en lichtinval, een relevante normschending kan worden verweten.

2.6.1 De slotsom moet zijn dat de door het hof in het eerste tussenarrest geconstateerde schending van de zorgplicht door BK-Gas niet wezenlijk heeft bijgedragen aan het ontstaan van de klachten van [ Geïntimeerde ] en dat ook overigens niet is gebleken van een relevante normschending door BK-Gas, die tot aansprakelijkheid in de zin van artikel 7:658 BW kan leiden.

2.6.2 Dit betekent dat grief II slaagt. Grief III behoeft geen verdere bespreking. De vonnissen waarvan beroep kunnen, voor zover in hoger beroep aan de orde gesteld, niet in stand blijven. Het hof zal deze in zoverre vernietigen en de desbetreffende vorderingen van [ Geïntimeerde ] alsnog afwijzen. Er zijn geen stellingen uit de eerste aanleg onbesproken gebleven die aan deze beslissing in de weg staan. [ Geïntimeerde ] heeft weliswaar bewijs aangeboden, maar geen feiten of omstandigheden aangevoerd die, indien bewezen, tot een andere beoordeling van het geschil zouden kunnen leiden. Dat bewijs¬aanbod wordt daarom gepasseerd.

2.6.3 [ Geïntimeerde ] wordt als de in het ongelijk gestelde partij belast met de kosten van het geding in eerste aanleg en in hoger beroep, de kosten van het hoger beroep met inbegrip van de kosten van de deskundigenberichten.

3. Beslissing

Het hof:

vernietigt de door de kantonrechter te Haarlem onder zaak/rolnummer 154277\CV EXPL 01-4987 tussen partijen gewezen vonnissen van 30 januari 2002 en 23 oktober 2002, voor zover daarbij voor recht is verklaard dat BK-Gas haar zorgplicht op grond van artikel 7:658 BW jegens [ Geïntimeerde ] heeft geschonden en uit dien hoofde aansprakelijk is, alsmede voor zover BK-Gas daarbij is veroordeeld tot vergoeding van de schade op te maken bij staat en tot betaling van de kosten van het geding in eerste aanleg,

en in zoverre opnieuw rechtdoende:

wijst de desbetreffende vorderingen van [ Geïntimeerde ] af;

veroordeelt [ Geïntimeerde ] in de kosten van het geding in eerste aanleg, aan de zijde van BK-Gas begroot op € 1.845,= aan salaris gemachtigde;

Dit arrest is gewezen door mrs. A.M.A. Verscheure, R.J.M. Smit en C. Uriot en in het openbaar uitgesproken door de rolraadsheer op 13 september 2011.