Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 29-10-2019, ECLI:NL:GHARL:2019:9272, 200.259.864/01

[verzoekster] is geboren [in] 1957 en is [in] 2001 in dienst getreden bij Aeres. Laatstelijk had zij de functie van docent [---] . Op de arbeidsovereenkomst is de cao HBO van toepassing. [verzoekster] werkte gewoonlijk op de Hogeschool in [B] , waar mevrouw [C] directeur is.

Vanaf november 2016 is [verzoekster] , met haar instemming, voor drie dagen per week ingezet op het MBO van Aeres in [D] . De twee andere dagen werkte zij in [B] .

Op 30 januari 2017 heeft [verzoekster] een gesprek gehad met haar leidinggevende, mevrouw [E] , opvolgster van de inmiddels bij Aeres vertrokken leidinggevende [F] . Van dat gesprek heeft [E] verslag opgemaakt en dat op 17 februari 2017 aan [verzoekster] gestuurd met de vraag voor 1 maart 2017 te reageren wanneer het verslag geen juiste weergave zou zijn.

Uit het verslag blijkt dat de school op 9 januari 2017 een e-mail heeft ontvangen van de vader van een mentorleerling van [verzoekster] en dat [E] [verzoekster] heeft gevraagd naar aanleiding daarvan contact op te nemen met die vader. In het verslag staat:

“Jij gaf aan dat je dit niet gaat doen, omdat je vindt dat het niet bij de rol van het mentorschap hoort en dat het nergens in de regels staat. Ik verwacht wel dat dit contact plaatsvindt vanuit een mentor. Deze is namelijk verantwoordelijk voor het meedenken met de student, inventariseren van de studievorderingen en invulling geven aan de persoonlijke ontwikkeling van de student. Naar aanleiding van ons telefoongesprek heb ik nogmaals aangegeven dat ik wel van je verwacht dat je contact opneemt en dat ik hier met je, op een later moment, verder over wil praten. Hier hebben we in ons gesprek gisteren verder bij stilgestaan. Jij hebt in ons gesprek aangegeven nog steeds geen contact te hebben opgenomen met de vader, omdat je vindt dat het niet bij jouw taken hoort. (…) Je hebt aangegeven ook geen verdere actie te willen nemen richting de vader. Daarbij heb ik je nogmaals aangegeven dat ik dit wel van je verwacht en dat ik zie dat je nu jouw verantwoordelijkheid niet neemt. Jij hebt aangegeven dat ik geen verstand heb van het onderwijs en daardoor niet weet hoe er goed invulling is te geven aan het mentorschap.”

Hiernaast vermeldt het verslag nog twee onderwerpen waarop [E] een actie van [verzoekster] had gevraagd, welke actie is uitgebleven. Het verslag vervolgt:

“In ons gesprek heb ik je nogmaals aangegeven dat ik van jou verwacht dat jij jouw collega's informeert en met hen een oplossing vindt. Jij geeft aan dat je dit niet van plan bent en dat ik dan maar moet aangeven dat ik de PvB niet door laat gaan. Je hebt nogmaals aangegeven dat ik geen verstand heb van onderwijs en dat je niet naar iedereen kunt luisteren op de hogeschool.

Aanvullend

In ons gesprek heb ik je aangegeven dat ik een lijn zie in de drie situaties die zich hebben voorgedaan, namelijk het onvoldoende verantwoordelijkheid nemen vanuit jouw rol. Ik verwacht dit in de verschillende voorbeelden wel van jou en merk daarbij dat je daarop antwoordt dat de actie niet bij jou hoort, dat je dit niet wil en dat ik het niet juist heb omdat ik geen verstand heb van het onderwijs. Daarop heb ik aangegeven dat ik graag afspraken met je maak en dat, als jij daar niet toe bereid bent, dit wel consequenties heeft. Daarbij heb ik je aangegeven dat ik een afspraak plan met onze directrice erbij. Onze directrice kan in het gesprek dan aangeven of mijn verwachtingen naar jou stroken met de normen/waarden/afspraken van onze school. Jij hebt aangegeven de afspraak niet te willen, geen nut hiervan te zien en dat ik eerst maar mijn verwachtingen op papier moet zetten. Ik zal de afspraak wel door laten gaan gezien het feit dat ik jouw houding in deze niet acceptabel vind. De afspraak zal je ontvangen via ons directiesecretariaat. Ik heb ook aangegeven dat ik een gespreksverslag maak van ons gesprek. Deze ontvang je bij deze.”

“M.b.t. het gespreksverslag d.d. 30 januari en op jouw verzoek met [C] besproken, op 13 februari:

Op 3 april 2017 heeft een gesprek plaatsgevonden tussen [verzoekster] , [E] en [C] , waarvan verslag is opgemaakt door [E] . Daarin staat onder meer dat de reden voor het stopzetten van de inzet bij het MBO ter sprake is gekomen en dat ook in [B] de docentevaluaties van [verzoekster] al langer op een lager niveau zijn dan zou moeten, hetgeen in het vorige jaar heeft geleid tot een onvoldoende voor haar functioneren. Ook staat daarin:

“Jij hebt aangegeven dat je dit niet herkent en dat de docent evaluaties niet dusdanig lager waren dan zou moeten. In ons gesprek heb ik mijn zorg hierover uitgesproken en heb ik jou de vraag gesteld hoe ik erop kan vertrouwen dat jij jouw werkzaamheden in de toekomst uitvoert zoals we afspreken. Daarbij heb ik jou tevens de vraag gesteld hoe ik jou daarbij kan helpen en wat je hiervoor nodig hebt.”

[C] zou in overleg met personeelszaken de mogelijkheden voor externe coaching en het loopbaantraject bespreken. Het verslag vermeldt voorts dat bijgevoegd zijn de docentevaluaties van [verzoekster] van de afgelopen twee jaar, waaruit blijkt dat de gemiddelde score over 2014/2015 een 3,0 was en over 2015/2016 een 3,2.

“Dit is fors lager dan de afspraken die er voor die jaren waren gemaakt”, aldus het verslag waartegen [verzoekster] voor 19 april 2017 kon protesteren, hetgeen niet is gebeurd.

“Uit bovenstaande dossiers blijkt dat er verbetering door [verzoekster] noodzakelijk is op de volgende punten:

Verbeterplan

Werkgever verwacht van [verzoekster] dat zij haar functioneren verbetert op bovenstaande punten en spreekt daarvoor een verbeterplan af met [verzoekster] . Dit traject zal starten medio juni en loopt tot en met november 2017. Het verbeterplan geeft [verzoekster] de kans om haar functioneren aan te passen aan hetgeen door Aeres Hogeschool van haar verlangd wordt.”

Het plan geeft aan wat het resultaat moet zijn en in welke stappen dat bereikt kan worden. Dit plan is op 13 juni 2017 aan [verzoekster] toegestuurd met een begeleidend bericht waarin staat dat is afgesproken dat [verzoekster] voor 20 juni 2017 reageert op dit document, waarin de aanleiding is beschreven voor de noodzakelijke verbetering. In het bericht staat voorts:

“Om je bij het verbeteren van jouw functioneren te helpen bieden wij je een verbetermogelijkheid aan m.b.v. een coach. Naar aanleiding van het onvoldoende functioneren is dit aanbod niet vrijblijvend. In het gesprek heb je aangegeven het oneens te zijn met het oordeel dat je onvoldoende functioneert en dat je geen gronde ziet voor noodzakelijke verbetering. Echter wanneer je niet bereid bent tot het aangaan van een verbetertraject hebben wij te maken met een medewerker die niet functioneert en

niet bereid is te verbeteren. Dan zal het de vraag zijn of er nog grond is voor verdere samenwerking.”

“Ze is (hierdoor) weinig reflectief en is niet in staat om kritisch naar haar eigen handelen te kijken om te bezien wat ze zelf kan doen om haar werksituatie te verbeteren. (…) Ik denk dat het verstandig is voor beide partijen CAH [B] en [verzoekster] om te overwegen [verzoekster] over te plaatsen naar een andere school binnen de Aeres groep. De kans dat de huidige situatie tot escalatie leidt acht ik

hoog. Om haar reflectief vermogen te ontwikkelen adviseer ik om haar een coachingstraject aan te bieden, zodat haar zelfvertrouwen kan groeien en zij daardoor beter kan gaan functioneren.”

[verzoekster] heeft zich met ingang van 1 november 2017 ziek gemeld. Daardoor kon een bespreking met haar over het rapport van [H] op 3 november 2017 niet doorgaan. De bedrijfsarts heeft medio november 2017 geconcludeerd dat sprake was van arbeidsongeschiktheid als gevolg van ziekte en dat ook sprake was van een verstoorde

arbeidsverhouding. Hij adviseerde partijen met elkaar in gesprek te gaan om het conflict op te lossen en achtte [verzoekster] in staat een deel van haar lesgevende taken op te pakken voor halve dagen.

Op 20 november 2017 heeft een gesprek plaatsgevonden tussen [verzoekster] , [E] , [C] en mevrouw [I] van personeelszaken. Daarin is, naar aanleiding

van het rapport van [H] en het advies van de bedrijfsarts, gesproken over de verstoorde

arbeidsverhouding en de re-integratie. [verzoekster] heeft zich verzet tegen de gedeeltelijke

werkhervatting die Aeres voorstelde, omdat zij zich daar te ziek voor voelde. Omdat geen

oplossing werd gevonden, heeft Aeres voorgesteld om een mediator in te schakelen. Partijen

zijn vervolgens een mediationtraject gestart. Dit traject is in december 2017 geëindigd zonder dat dit tot een werkbare relatie heeft geleid.

De bedrijfsarts achtte [verzoekster] op 28 november 2017 in staat om halve

dagen te werken. Routinematig lesgeven werd ook mogelijk geacht. Op 19 december 2017

rapporteerde de bedrijfsarts echter dat de belastbaarheid van [verzoekster] eerder af- dan toenam.

De bedrijfsarts concludeerde op 30 januari 2018 dat [verzoekster] in staat was om

10 uur per week passende arbeid te verrichten, rekening houdend met haar beperkingen, en adviseerde een arbeidsdeskundige in te schakelen om de arbeidsmogelijkheden te duiden. [verzoekster] verscheen vervolgens niet bij de arbeidsdeskundige met wie Aeres voor haar een afspraak had gemaakt op 12 februari 2018. [C] heeft [verzoekster] daarop schriftelijk aangesproken in haar brief van 13 februari 2018:

“Zonder bericht bent u niet verschenen bij dit gesprek. Los van het feit dat de arbeidsdeskundige voor niets op de afgesproken tijd aanwezig was, is dit niet acceptabel en in strijd met uw re-integratie verplichting. Voor de laatste maal waarschuwen we u dat het onvoldoende meewerken aan

re-integratie zal leiden tot het stopzetten van uw salaris. Mocht dit nogmaals gebeuren, dan zullen wij

hiertoe ook overgaan, nu we u inmiddels meerdere keren hebben gewaarschuwd (…). Op vrijdag 16 februari a.s. bent u uitgenodigd voor een overleg met uw leidinggevende, [J] ,

om als onderdeel van het plan van aanpak concrete afspraken te maken over werkzaamheden, dagen en tijden, om zo spoedig mogelijk daarna te starten met de werkzaamheden.”

“En dan dreigt u voor de derde maal, als mevrouw niet meewerkt dat wordt overgegaan tot stopzetten van het salaris. Zij heeft nog geen enkele keer niet meegewerkt. Wel is het zo dat zij zich op een uiterst vervelende manier gestalkt voelt door Aeres. Het gedrag van Aeres in woord en geschrift is zonder meer te kwalificeren als pesterijen. (…) Het gedrag van Aeres is dan ook werkelijk ziekmakend. Het is niet voor niets dat de bedrijfsarts vaststelt dat het steeds slechter gaat met mevrouw [verzoekster] en de oorzaak daarvan ligt in de directe bejegening van haar door Aeres. (…) Ik ga er dan ook vanuit dat mevrouw [verzoekster] a.s. vrijdag niet behoeft te komen want er valt niets te bespreken.”

De arbeidsdeskundige heeft op 15 februari 2018 geadviseerd zo spoedig mogelijk met een gedegen mediationtraject te starten en na afronding daarvan te starten met re-integratieactiviteiten waarbij het raadzaam is dat werkneemster in het begin wordt bijgestaan door een vertrouwenspersoon. Te zijner tijd kan de arbeidsdeskundige gerichte adviezen geven over passende arbeidsmogelijkheden.

Aeres heeft diezelfde dag aan [verzoekster] mediation voorgesteld.

De arbeidsdeskundige rapporteerde op 12 juli 2018:

“ Advies

Ik adviseer,

(…)

Reactie werkgever en werknemer

Werkgever kan zich vinden in de conclusies en het advies.

Werknemer kan zich niet vinden in de conclusies en het advies. Werknemer wil re-integreren op haar eigen werkplek. Werknemer kan dit voorleggen aan UWV d.m.v. het aanvragen van een deskundigen-oordeel.”

“Door het feit dat de mediation, die is ingezet om de verstoorde werkrelatie op te lossen, niet is geslaagd en er geen concrete afspraken konden worden gemaakt, is re-integratie op uw eigen werkplek op de hogeschool in [B] niet aan de orde. Om de verstoorde werkrelatie niet langer een belemmering te laten zijn voor uw re-integratie, hebben we voor u een werkplek gecreëerd buiten de hogeschool. Dit geheel in lijn met de adviezen van bedrijfsarts en arbeidsdeskundige. Zowel ik als [I] , die de re-integratie begeleidt, hebben u hier uitdrukkelijk op gewezen (zie mails van resp. 10 en 12 juli 2018). Ik vind het dan ook onbegrijpelijk dat u zowel gisteren als vandaag tóch op de hogeschool in [B] aanwezig was. Gisteren heb ik u hierop aangesproken en gevraagd zich

aan de afspraak te houden en naar de voor u ingerichte werkplek, dan wel naar huis te gaan. U reageerde hier heftig op en bent boos weggelopen. (…) Vandaag heb ik opnieuw moeten constateren dat u hier willens en wetens geen gehoor aan geeft en binnen de hogeschool rondloopt. Met deze brief maak ik u duidelijk dat wij dit opvatten als belemmering van uw re-integratie. Een escalatie van de verstoorde verhoudingen, die te verwachten is als u zich toch binnen de hogeschool begeeft, zoals gisteren en vandaag is gebleken, is immers belemmerend voor uw re-integratie en tevens voor de orde binnen de hogeschool. Dit betekent dat wanneer u zich opnieuw binnen de hogeschool begeeft, ik mij

genoodzaakt voel u te laten verwijderen. Ik ga ervan uit dat het zover niet zal komen. Tevens zeg ik u hierbij aan dat wij in dat geval uw loon zullen stopzetten.”

“Ik heb werkgever gevraagd waarom niet geprobeerd is om werknemer op de eigen werkplek te re-integreren. De werkgever geeft aan dat er sprake is van een verstoorde arbeidsverhouding. Dit is geen reden om werknemer weg te houden van haar veilige werkplek. Het blijft de verantwoordelijkheid van de werkgever om te zorgen voor deze veilige werkplek en te zoeken naar andere oplossingen.”

“ [K] geeft aan dat ondanks twee mediationtrajecten er geen oplossing is gevonden voor de problemen in de verstoorde arbeidsverhouding. Hoe ziet [verzoekster] dan dat ze in november haar werkzaamheden onder leiding van [E] weer kan gaan uitvoeren? (…) [verzoekster] vult nog aan dat ze naar de (functionerings)gesprekken haar advocaat zal meenemen en dat ze verslagen van gesprekken niet zal lezen of er in ieder geval niet op zal reageren, maar deze zal doorsturen naar haar advocaat. Ze ervaart de verslaglegging van de gesprekken die zij heeft met haar werkgever, als bewust pesten, evenals het feit dat ze wordt aangesproken op haar functioneren. Ze benadrukt dat [E] geen

onderwijsachtergrond heeft. (…)

We vragen hoe goede samenwerking mogelijk is als je zo naar je werkrelatie kijkt. [verzoekster] blijft erbij dat dat aan werkgever is.”

Aeres concludeert dat [verzoekster] in oktober verder werkt aan de deskresearch opdracht en geeft aan dat zij zich gaat beraden op het vervolg.

Op 29 oktober 2018 heeft een gesprek plaatsgevonden tussen [verzoekster] , vergezeld door haar gemachtigde enerzijds, en [K] en [L] (bestuurslid van

Aeres) anderzijds. Het gesprek is voortijdig afgebroken.