Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 03-07-2012, BX0429, HD 200.099.345

GERECHTSHOF ‘s-HERTOGENBOSCH

Sector civiel recht

[X.],

wonende te [woonplaats], Duitsland,

appellant,

advocaat: mr. Ph.C.M. van der Ven,

[Transport] TRANSPORT B.V.,

gevestigd te [vestigingsplaats],

geïntimeerde,

advocaat: mr. H.B. Dekker,

Bij exploot van 15 december 2011 heeft [geintimeerde] de zaak aanhangig gemaakt bij dit hof. Partijen hebben elk een memorie na verwijzing genomen, [appellant] onder overlegging van een productie.

[geintimeerde] heeft geconcludeerd tot bekrachtiging van het vonnis van de rechtbank Almelo van 17 januari 2006, zonodig met verbetering en/of aanvulling van gronden, en dus - kort gezegd - tot afwijzing van de vorderingen van [appellant].

[appellant] heeft geconcludeerd tot

- verklaring voor recht dat [geintimeerde] aansprakelijk is voor de door [appellant] ten gevolge van het ongeval van 6 februari 1996 geleden en nog te lijden schade, nader op te maken bij staat en te vereffenen volgens de wet;

- bepaling dat [geintimeerde] het betaalde bedrag van € 3.745,= ter zake van de proceskostenveroordelingen in eerste en tweede instantie dient terug te betalen, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf de dag van de betaling tot aan de dag van de terugbetaling;

- veroordeling van [geintimeerde] in de proceskosten van de procedure in eerste en tweede instantie;

- veroordeling van [geintimeerde] in primair de werkelijke proceskosten (de integrale advocaatkosten), althans subsidiair de kosten van de onderhavige procedure.

Vervolgens hebben partijen de gedingstukken overgelegd en om uitspraak gevraagd.

(i) Op 2 december 1991 is [appellant] op basis van een arbeidsovereenkomst in de functie van vrachtwagenchauffeur in dienst getreden bij [geintimeerde].

(ii) Op 5 februari 1996 heeft [appellant], een ervaren internationaal chauffeur, ter uitvoering van een [geintimeerde] door Van Gend & Loos verstrekte vervoeropdracht, in de haven van Lübeck een op een oplegger geplaatste vracht opgehaald die op 6 februari 1996 in Parijs diende te worden gelost. [appellant] kon aan de hand van de bij de vracht behorende papieren opmaken dat het ging om een uit Finland afkomstige machine. [appellant] kon de lading niet waarnemen omdat de oplegger was verzegeld.

(iii) [appellant] is met de oplegger naar Parijs gereden. Bij het lossen van de vracht in Parijs op 6 februari 1996 waren twee Finse monteurs aanwezig die over een tekening van de machine beschikten. Ook was een kraanwagen beschikbaar waarmee de machine rechtstandig van de oplegger zou worden getild. Aan de bovenzijde van de oplegger heeft [appellant] het dekzeil en de stangen verwijderd.

(iv) De machine bestond uit totaal drie delen (A, B en C) van totaal 17.000 kg. In deze procedure gaat het om twee delen (B en C), waarvan C een aggregaat is. [appellant] heeft samen met de twee Finse monteurs gekeken naar de bevestiging van het aggregaat C aan deel B van de machine, nadat hij had gevraagd of de onderdelen B en C tezamen dienden te worden gelost. [appellant] meende vanuit zijn positie te kunnen vaststellen dat het aggregaat C op correcte wijze aan deel B was bevestigd. Hij heeft twee bouten gezien waarmee het aggregaat C aan deel B gemonteerd zou moeten zijn, maar heeft niet kunnen zien of deze bouten goed bevestigd waren.

(v) [appellant] is vervolgens in opdracht van één van de Finse monteurs begonnen met het losmaken van de spangordels waarmee de machine op de oplegger was bevestigd. [appellant] is daarbij begonnen bij de spangordel aan de achterzijde van de oplegger. Bij het losmaken van een tweede spangordel –die bevestigd was over de onderdelen B en C - is het aggregaat C van de oplegger gevallen en op [appellant] terechtgekomen. Hierbij heeft hij letsel opgelopen. Er is geen ongevalsrapportage beschikbaar.

(vi) Met ingang van 1 maart 1999 heeft [geintimeerde] de arbeidsovereenkomst met [appellant] beëindigd op grond van langdurige arbeidsongeschiktheid.

3.2.1.[appellant] heeft gevorderd voor recht te verklaren dat [geintimeerde] aansprakelijk is voor de schade die [appellant] als gevolg van het hem op 6 februari 1996 overkomen ongeval heeft geleden en nog zal lijden. [appellant] heeft aan zijn vordering primair ten grondslag gelegd dat [geintimeerde] is tekortgeschoten in de op haar uit hoofde van artikel 7:658 lid 1 BW rustende zorgplicht voor de veiligheid van haar werknemer, nu zij niet al datgene heeft ondernomen wat redelijkerwijs noodzakelijk was om te voorkomen dat [appellant] in de uitoefening van zijn werkzaamheden schade lijdt. Subsidiair heeft [appellant] zijn vordering gebaseerd op artikel 7:611 BW.

[geintimeerde], die niet heeft betwist dat [appellant] in de uitoefening van zijn werkzaamheden schade heeft geleden, heeft de vordering bestreden en daarbij een beroep op verjaring gedaan. Zij heeft verder primair aangevoerd dat zij heeft voldaan aan de in artikelen 7:658 en 7: 611 BW bedoelde verplichtingen en subsidiair dat het ongeval in belangrijke mate is toe te schrijven aan bewuste roekeloosheid van [appellant].

3.2.4.De Hoge Raad heeft bij voormeld arrest in het principale beroep van [appellant] het voormelde arrest van het gerechtshof Arnhem vernietigd en daartoe onder meer het volgende overwogen:

“Indien, zoals in dit geval, vaststaat dat de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden schade heeft geleden waarvan hij op de voet van artikel 7:658 BW vergoeding vordert, kan de werkgever zich, op grond van lid 2 van dat artikel, van aansprakelijkheid voor die schade bevrijden door te stellen en zonodig te bewijzen dat hij de in lid 1 van dat artikel genoemde verplichtingen is nagekomen of dat de schade in belangrijke mate het gevolg is van opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer. Als de werkgever ter onderbouwing van dit verweer voldoende concrete feitelijke gegevens aanvoert, zal naar vaste rechtspraak van de Hoge Raad weliswaar van de werknemer mogen worden verlangd dat hij zijn betwisting van dat verweer voldoende concreet motiveert, maar mogen aan die motivering niet zodanig hoge eisen worden gesteld dat in betekenende mate afbreuk wordt gedaan aan de strekking van artikel 7:658 lid 2 de werknemer door verlichting van zijn processuele positie – ook op het punt van zijn stelplicht – bescherming te bieden tegen de risico’s van schade in de uitoefening van zijn werkzaamheden.

Met een en ander valt niet te verenigen hetgeen het hof (….) heeft overwogen. Het hof heeft immers de aansprakelijkheid van [geintimeerde] niet afgewezen op grond van een beoordeling van door [geintimeerde] aangevoerde concrete stellingen ten betoge dat zij al hetgeen heeft ondernomen dat redelijkerwijs noodzakelijk was om schade als door [appellant] geleden te voorkomen, maar op grond daarvan dat [appellant] (….) niet gesteld heeft welke norm ter voorkoming van dergelijke schade [geintimeerde] heeft geschonden, en (…) ook niet gesteld heeft welke maatregelen dan wel instructies [geintimeerde] heeft nagelaten te treffen onderscheidenlijk te geven. Aldus is het hof ten onrechte uitgegaan van een stelplicht van [appellant] die niet past binnen het stelsel van artikel 7:658 BW.”

De Hoge Raad overwoog verder:

“(….) hetgeen hiervoor (….) is overwogen ook geldt voor gevallen waarin de werkgever de zorg voor de veiligheid van zijn werknemers heeft overgelaten aan hulppersonen. In die gevallen is het derhalve nog steeds aan de werkgever om te stellen en zo nodig te bewijzen dat zijn hulppersonen die maatregelen hebben getroffen die redelijkerwijs noodzakelijk zijn om schade als door de werknemer geleden te voorkomen. De werknemer behoeft dus ook in die gevallen niet te stellen in de naleving van welke veiligheidsnormen die hulppersonen zijn tekortgeschoten.”

Het incidentele cassatieberoep van [geintimeerde] betreffende de verjaring werd verworpen (artikel 81 RO). Deze kwestie is dus thans niet meer aan de orde.

3.2.5.Het gaat in dit hoger beroep (nog steeds) om beantwoording van de vraag of [geintimeerde] als werkgever aansprakelijk is voor de gevolgen van het aan [appellant] als werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden overkomen ongeval. Beoordeeld moet worden of [geintimeerde] voldoende heeft gesteld en aangetoond dat zij en/of haar eventuele hulppersoon de zorgplicht als bedoeld in artikel 7:658 lid BW is/zijn nagekomen.

Verder dient de stelling van [geintimeerde], dat sprake is van bewuste roekeloosheid van [appellant], te worden beoordeeld.

3.3.2.[geintimeerde] heeft in dit kader gesteld dat het [appellant] niet was toegestaan zelf te laden en te lossen, met welke instructie [appellant] bekend was blijkens zijn eigen stelling. Er is door [geintimeerde] naar haar zeggen nimmer een andersluidende instructie gegeven.

Verder heeft [geintimeerde] verwezen naar het chauffeurshandboek, waarin veiligheidsinstructies zijn opgenomen die gelden voor alle chauffeurs. [geintimeerde] heeft gewezen op artikel 2.7.1. van het handboek, waarin onder andere onder a. is vermeld:

“U dient te allen tijde voor uw eigen veiligheid en die van anderen te zorgen.”,

onder b.: “wees vooral voorzichtig bij laad- en loswerkzaamheden; neem geen onnodige risico’s” en onder c.:

“Het dragen van een veiligheidshelm is verplicht bij het verrichten van risico-volle werkzaamheden. Hieronder vallen in elk geval:

(..)

- (het helpen bij) laad- en loswerkzaamheden van minder stabiel verpakte ladingen.”

[geintimeerde] acht het niet realistisch dat zij op locatie controleert of de werknemer zich aan de richtlijnen houdt. Verder ziet [geintimeerde] niet in welke aanvullende maatregelen genomen hadden kunnen worden om de specifieke situatie van het ongeval van [appellant] te voorkomen.

[geintimeerde] heeft verder gesteld dat op locatie in Parijs geen sprake was van een uitzonderlijke of vooraf duidelijke (zeer) risicovolle situatie, dat de lading niet uitzonderlijk was en dat [appellant] een ervaren chauffeur is. Onder die omstandigheden is van een lichtere zorgplicht sprake volgens [geintimeerde].

3.3.4.3.De vraag is dan of [geintimeerde] aan haar zorgplicht heeft voldaan. [geintimeerde] heeft in dit kader alleen gesteld dat zij [appellant] het hiervoor aangehaalde chauffeurshandboek ter hand heeft gesteld. Het hof is, veronderstellenderwijs ervan uitgaande dat het handboek aan [appellant] is overhandigd, met [appellant] van oordeel dat dit onvoldoende is om te concluderen dat aan de hiervoor omschreven ruime en vergaande zorgplicht als bedoeld in artikel 7: 658 lid 1 BW is voldaan.

[geintimeerde] heeft niet bestreden dat het chauffeurshandboek in de Nederlandse taal is gesteld. Maar los daarvan is de in het handboek opgenomen waarschuwing (onder 2.7.1. b.) dermate algemeen gesteld en vanzelfsprekend, dat dat daaraan in het onderhavige geval ten aanzien van de zorgplicht geen, althans (volstrekt) onvoldoende, betekenis kan worden toegekend. Daarbij komt dat gesteld noch gebleken is dat [geintimeerde] deze algemeen gestelde waarschuwing nog eens bij [appellant] heeft ingescherpt, daarmee samenhangende concrete (veiligheids)instructies aan [appellant] heeft gegeven en/of de naleving van die waarschuwing heeft gecontroleerd. Ook van specifieke instructies van [geintimeerde] aan [appellant] ten aanzien van het vervoer en met name het lossen van de onderhavige machine is niet gebleken, terwijl dat wel van haar verwacht had mogen geworden gezien het potentieel gevaarlijke karakter van met name het lossen van die zware machine, zoals hiervoor overwogen.

3.3.4.5.Dat in dit geval sprake zou zijn van een lichtere zorgplicht, zoals door [geintimeerde] gesteld, valt niet in te zien, nu het om een potentieel gevaarlijke situatie ging.

Uit 3.3.1. volgt dat niet snel kan worden aangenomen dat de werkgever aan zijn zorgplicht heeft voldaan en dat artikel 7:658 BW een hoog veiligheidsniveau vergt. Niet valt in te zien dat dit niet voor de onderhavige situatie zou gelden. Het feit dat [appellant] een ervaren chauffeur is maakt dat niet anders. Ook het feit dat de machine in Parijs gelost diende te worden ontheft [geintimeerde] niet van haar bedoelde zorgplicht. Overwogen is immers dat zij maatregelen had moeten en kunnen (laten) treffen en instructies had kunnen en moeten (laten) geven. Zij heeft zich bovendien bij het laden en het lossen bediend van hulppersonen, waarvoor zij ingevolge artikel 6:76 BW jegens [appellant] aansprakelijk is te achten.

3.6. Op grond van het hiervoor overwogene moet het beroepen vonnis vernietigd worden. De gevorderde verklaring voor recht wordt alsnog toegewezen. [geintimeerde] zal als de in het ongelijk gestelde partij worden veroordeeld in de kosten van het geding in eerste aanleg, in de kosten van het hoger beroep en in de kosten van het geding na verwijzing. De vordering van [appellant] om [geintimeerde] te veroordelen in de integrale proceskosten (werkelijke advocaatkosten) wijst het hof af, alleen al omdat [appellant] geen inzicht in die kosten heeft gegeven.

[geintimeerde] dient de door [appellant] aan haar betaalde proceskosten ad totaal € 3.745,= aan [appellant] terug te betalen, vermeerderd met de wettelijke rente daarover vanaf de dag van de betaling tot de dag van de terugbetaling.

veroordeelt [geintimeerde] in de proceskosten van het geding in eerste aanleg, in hoger beroep en van het geding na verwijzing aan de zijde van [appellant] gevallen en begroot op

€ 263,93 aan verschotten eerste aanleg;

€ 1.000,= aan salaris advocaat eerste aanleg;

€ 319,32 aan verschotten in hoger beroep;

€ 2.682,= aan salaris advocaat in hoger beroep;

€ 894,= aan salaris advocaat in het geding na verwijzing,

derhalve totaal € 5.159,25;