Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 30-07-2020, ECLI:NL:GHSHE:2020:2435, 200.280.371_01

“Concurrentiebeding

Gedurende de duur van deze arbeidsovereenkomst, zomede gedurende een periode van 12 maanden na de beëindiging ervan, ongeacht de wijze waarop en de redenen waarom het dienstverband tot een einde is gekomen – is het werknemer zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van werkgever, niet toegestaan om activiteiten te ontplooien, op welke wijze en in welke vorm dan ook, hetzij in dienstbetrekking, hetzij onder eigen naam, hetzij door middel van samenwerking met natuurlijke of rechtspersonen, welke natuurlijke – of rechtspersonen dezelfde, gelijksoortige of aanverwante producten voeren als werkgever. Gelijksoortige of aanverwante activiteiten en producten worden gedefinieerd als: productie en/of marketing en verkoop van kunstmelk/melkvervangers voor kalveren, lammeren en biggen en concentraten/voormengsels/halffabricaten bevattende o.a. zuivel en eiwit voor de productie van voeders voor biggen en pluimvee. Hieronder is inbegrepen (financiële) deelname in en/of (in)directe zeggenschap over bedrijven welke gelijk, gelijksoortig of aanverwant zijn aan de activiteiten van de werkgever dan wel aan de werkgever gelieerde ondernemingen, in casu [de vennootschap 1] , [de vennootschap 2] en [de vennootschap 3] De strekking van dit concurrentiebeding is wereldwijd.”

[geïntimeerde] heeft betwist dat [appellant] een spoedeisend belang heeft nu hij het “spoedeisende” probleem zelf heeft veroorzaakt.

De vraag of een eisende partij in kort geding voldoende spoedeisend belang heeft bij de gevraagde voorziening, dient beantwoord te worden aan de hand van een afweging van de belangen van partijen, beoordeeld naar de toestand ten tijde van de uitspraak. De gevraagde voorziening houdt in: een schorsing van een concurrentiebeding met ingang van 1 augustus aanstaande, zijnde de datum waarop het nieuwe arbeidscontract ingaat. Uit de aard van het geschil volgt dat [appellant] een spoedeisend belang heeft bij de beoordeling van de vraag of dit beding geschorst kan worden.

Het verweer van [geïntimeerde] wordt dan ook verworpen en het hof komt toe aan een inhoudelijk oordeel.

Door middel van grief I betoogt [appellant] dat de kantonrechter de feiten in rechtsoverweging 2.1-2.6 ten onrechte onjuist c.q. onvolledig heeft weergegeven. Hij geeft in zijn toelichting op deze grief aan welke feiten relevant zijn en door de kantonrechter hadden moeten worden meegenomen. Als feitelijk onjuist is opgenomen dat [appellant] een baan als “International Sales Manager” heeft aangenomen; dat had moeten zijn: “Sales Manager Benelux/Germany/N. Africa”.

In haar memorie van antwoord betwist [geïntimeerde] per alinea de door [appellant] in haar grief aangehaalde feiten.

De feiten die door de kantonrechter zijn vastgesteld, betreffen stellingen van partijen die over en weer worden erkend dan wel onvoldoende worden betwist en die relevant zijn voor de beoordeling van het geschil. [appellant] heeft bij dagvaarding in eerste aanleg onder punt 2.11 zelf gesteld dat hem de functie van International Sales Manager is aangeboden. Deze stelling is niet betwist, reden waarom de kantonrechter terecht dit als relevant feit heeft opgenomen. Hoewel het hoger beroep ook is bedoeld om eigen fouten te herstellen, gaat het hier niet om een foute feitenvaststelling maar hooguit om een onvolledige. [appellant] wordt immers wel degelijk sales manager bij [de vennootschap naar Deens recht] en hij gaat die functie internationaal uitvoeren. In het arbeidscontract met [de vennootschap naar Deens recht] is immers opgenomen dat [appellant] de functie van Sales Manager Benelux/Germany/N. Africa gaat vervullen. Het hof stelt vast dat van enige onjuistheid in de opgenomen feiten geen sprake is, reden waarom deze feiten ook in hoger beroep het uitgangspunt vormen. Voor zover de door ieder van partijen daarnaast naar voren gebrachte feiten en omstandigheden voor de beoordeling van het geschil relevant zijn, zullen deze in het hierna volgende aan de orde komen. Daarbij stelt het hof het volgende voorop. De vraag of een voorlopige voorziening in kort geding toewijsbaar is, hangt af van de beoordeling van de voorlopige merites van de zaak en van de afweging van de belangen van partijen. Bij die belangenafweging is onder meer van belang hoe ingrijpend het uitblijven van de voorlopige voorziening is voor de eisende partij en het toewijzen van de gevraagde voorziening voor de gedaagde partij. Voor een uitgebreid onderzoek naar de feiten, bijvoorbeeld door het horen van getuigen, is in een geding als het onderhavige geen plaats. Het hof gaat dus voorbij aan de bewijsaanbiedingen van beide partijen. Grief I slaagt niet.

Door middel van grief II betoogt [appellant] dat de kantonrechter de te ruime reikwijdte of de onduidelijke strekking van het beding niet heeft meegewogen c.q. dat het beding op onjuiste wijze is geïnterpreteerd. [appellant] stelt dat op basis van de tekst van het beding iedere activiteit in loondienst, bij welke werkgever dan ook, is verboden. Dit is een te grote inbreuk op het recht op vrije arbeidskeuze. Volgens [appellant] is het beding veel te ruim geformuleerd en moet het alleen al om die reden vernietigd, althans geschorst, worden.

[geïntimeerde] betwist dit, stellende dat het beding ziet op activiteiten met natuurlijke of rechtspersonen die dezelfde, gelijksoortige of aanverwante producten voeren als die van haar.

Het hof beoordeelt deze grief aan de hand van de volgende maatstaf. De betekenis van een omstreden beding in een schriftelijke overeenkomst moet door de rechter worden vastgesteld aan de hand van hetgeen partijen over en weer hebben verklaard en uit elkaars verklaringen en gedragingen overeenkomstig de zin die zij daaraan in de gegeven omstandigheden redelijkerwijs mochten toekennen, hebben afgeleid en van hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten. [appellant] stelt dat over de inhoud van het beding niet is gesproken. [geïntimeerde] heeft dat niet betwist. De bewoordingen van het beding vormen het uitgangspunt bij de beoordeling. Zoals het kopje boven de bepaling aangeeft, gaat het om een concurrentiebeding. Naar het voorlopig oordeel van het hof kan daaruit al worden afgeleid dat het de bedoeling van partijen is geweest om te voorkomen dat [appellant] [geïntimeerde] concurrentie aan zal gaan doen. Daarmee strookt niet de uitleg die [appellant] aan het beding geeft, namelijk dat iedere activiteit is verboden. De activiteit moet dus concurrerend zijn en wanneer dit het geval is, wordt nader in het beding verwoord. Dat het sluiten van de nu in het geding zijnde arbeidsovereenkomst met [de vennootschap naar Deens recht] onder de nadere omschrijving van “rechtspersonen die dezelfde, gelijksoortige of aanverwante producten voeren”, valt, is voldoende aannemelijk geworden in dit kort geding.

Grief II slaagt niet; op grond van het concurrentiebeding is het [appellant] niet toegestaan om als International Sales Manager bij [de vennootschap naar Deens recht] in dienst te treden.

In de toelichting op grief VII betoogt [appellant] dat de kantonrechter ten onrechte de vordering om hem toe te staan bij iedere andere werkgever in dienst te treden, heeft afgewezen. Nu [appellant] niet heeft aangegeven waarin zijn spoedeisend belang bij dit deel van de vordering is gelegen, is het hof van oordeel dat de kantonrechter dit deel met recht heeft afgewezen.

Voorts betoogt [appellant] dat zijn vordering om het beding in omvang en tijd te beperken, eveneens ten onrechte is afgewezen. Een nadere toelichting geeft hij niet zodat dit deel van de grief om deze reden faalt.

Met grief V betoogt [appellant] dat de kantonrechter ten onrechte heeft overwogen geen voorlopig oordeel te kunnen geven.

Deze grief kan onbesproken blijven omdat het eventueel slagen van de grief niet leidt tot een ander oordeel.

Met grief VI betoogt [appellant] dat de kantonrechter ten onrechte heeft geoordeeld dat er een vordering in reconventie voorlag en dat deze ten onrechte is toegewezen.

Het hof is van oordeel dat uit de bewoordingen van de conclusie van antwoord voor [appellant] duidelijk was althans had moeten zijn dat [geïntimeerde] een reconventionele vordering instelde. Zij vordert handhaving van het concurrentiebeding:

“met als oplegging bij overtreding van het concurrentiebeding (…) een direct opeisbare boete van EUR 10.000,- (…) per overtreding is verbeurd te vermeerderen met een boete van EUR 1.000,- (…) per dag (…)”.

Het enkele feit dat in de kop van het processtuk geen melding wordt gemaakt van een reconventionele vordering maakt dit niet anders. [geïntimeerde] procedeerde in eerste aanleg zonder bijstand van een gemachtigde of advocaat. Zij heeft tijdig een schriftelijk stuk ingediend en op het eind een duidelijke tegenvordering geformuleerd. [appellant] procedeerde met rechtskundige bijstand. De onderbouwing van de vordering vloeit voort uit het verweer in conventie en had voor [appellant] eveneens duidelijk moeten zijn.

Het beginsel van hoor en wederhoor is niet geschonden, nu [appellant] de mogelijkheid had om ter zitting verweer hiertegen te voeren.

De kantonrechter heeft vervolgens de vordering uitgelegd in die zin dat [geïntimeerde] bedoelde een dwangsom in plaats van een boete te vorderen. Bovendien is de kantonrechter vrij om de verzochte voorziening te (her)formuleren.

[appellant] voert in hoger beroep verweer tegen deze reconventionele vordering. Hij geeft aan dat [geïntimeerde] geen belang heeft bij haar vordering. [appellant] heeft niet de intentie om het concurrentiebeding te overtreden in het geval dit in stand blijft. Daarom heeft hij ook het initiatief tot deze procedure genomen.

[geïntimeerde] stelt dat zij een spoedeisend belang heeft bij haar vordering; dit belang is net zo spoedeisend als de gevorderde schorsing van het beding.

Het hof oordeelt als volgt. [appellant] is in beginsel gehouden tot nakoming van het concurrentiebeding en heeft om deze reden spoedeisend belang bij een uitspraak waarbij het beding wordt geschorst. Het belang van [geïntimeerde] is gelegen in de nakoming van het concurrentiebeding. Het hof acht het niet aannemelijk dat [appellant] , gelet op het feit dat hij eerst in rechte een voorziening heeft gevorderd alvorens feitelijk bij [de vennootschap naar Deens recht] in dienst te treden, voornemens is het beding te overtreden. Dit geldt temeer nu in de onderhandelingen tussen partijen ook [de vennootschap naar Deens recht] betrokken is geweest en deze partij ook kennis draagt van een eventuele overtreding van het concurrentiebeding. Onder de gegeven omstandigheden acht het hof een spoedeisend belang bij de reconventionele vordering onvoldoende aannemelijk gemaakt.

In zoverre slaagt grief VI en zal deze vordering alsnog worden afgewezen. [geïntimeerde] zal in de kosten worden veroordeeld en tevens worden veroordeeld tot terugbetaling van hetgeen in eerste aanleg als kostenveroordeling aan [appellant] is opgelegd.