Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 31-10-2023, ECLI:NL:GHSHE:2023:3578, 200.321.101_01

Op 16 november 2017 omstreeks 7:25 uur is [appellante] slachtoffer geworden van een ongeval in [plaats] toen zij op weg was van haar kamer naar de onderneming in [vestigingsplaats] waar zij via [de B.V.] werkte. [appellante] reed mee in een personenbus, een Opel Vivare met Pools kenteken (hierna: ‘de personenbus’), die om onbekende redenen van de weg is geraakt, daarbij een lantaarnpaal raakte en daarna een boom. De personenbus werd bestuurd door [persoon] . Tussen [persoon] en [de B.V.] bestond tevens een arbeidsovereenkomst.

Na het ongeval is [appellante] teruggekeerd naar Polen en is de arbeidsovereenkomst tussen [appellante] en [de B.V.] van rechtswege geëindigd.

De aansprakelijkheidsverzekeraar van de personenbus is [de verzekeraar] , een vennootschap naar Pools recht. [de verzekeraar] heeft aansprakelijkheid erkend voor schade die [appellante] als gevolg van het ongeval heeft geleden. [de verzekeraar] heeft in dat verband een voorschot van € 1.500,00 aan [appellante] voldaan.

[appellante] heeft bij de rechtbank Den Haag een deelgeschilprocedure aanhangig gemaakt tegen het Nederlands Bureau Motorrijtuigenverzekeraars (hierna: ‘NBM”). NBM is voor [de verzekeraar] bereid tot vergoeding van de eventuele schade die door [appellante] is geleden. In die procedure heeft [appellante] betaling verzocht van een voorschot van € 10.000,00 op de volgens haar geleden schade, te vermeerderen met (buiten)gerechtelijke incassokosten. Met de beschikking van 23 december 2020 (zaak- rekestnummer C/09/527066/HA RK 19-274) heeft de rechtbank Den Haag het verzoek afgewezen. Op 8 november 2022 heeft [appellante] een bodemprocedure tegen NBM aanhangig gemaakt.

[appellante] heeft bij de kantonrechter gevorderd (samengevat):

a. a) voor recht te verklaren dat [de B.V.] aansprakelijk is voor de schade die [appellante] heeft geleden als gevolg van het ongeval dat zich op 16 november 2017 heeft voorgedaan, op grond van de artikelen 7:658 lid 2 BW, 6:248 BW, 7:611 BW, 6:170 BW, 6:171 BW en 6:162 BW;

b) [de B.V.] te veroordelen tot betaling aan [appellante] van de door haar geleden schade als gevolg van dat ongeval, te verminderen met de schadevergoeding die zij eventueel van [de verzekeraar] zal ontvangen, nader op te maken bij staat en te vereffenen volgens de wet;

c) [de B.V.] te veroordelen in de proceskosten.

De kantonrechter heeft alle in de vordering onder a genoemde grondslagen achtereenvolgens beoordeeld en is tot de conclusie gekomen dat geen enkele grondslag toereikend is voor toewijzing van de vorderingen. De kantonrechter heeft de vorderingen dus afgewezen.

Volgens [appellante] moet het hof het vonnis van de kantonrechter vernietigen en haar vorderingen zoals aan de kantonrechter voorgelegd alsnog toewijzen, met veroordeling van [de B.V.] in de proceskosten van beide instanties. Het gaat in hoger beroep dus om dezelfde vorderingen als in eerste aanleg.

Deze zaak heeft internationale aspecten. Het hof is, net als de kantonrechter en op dezelfde gronden, van oordeel dat de Nederlandse rechter rechtsmacht heeft.

[appellante] heeft erop gewezen dat partijen zijn overeengekomen dat Nederlands recht van toepassing is. [de B.V.] heeft dat niet betwist. Het hof zal (evenals de kantonrechter heeft gedaan) Nederlands recht toepassen.

[de B.V.] heeft een beroep gedaan op de klachtplicht zoals opgenomen in artikel 6:89 BW. Volgens [de B.V.] heeft [appellante] te laat bij haar geklaagd, zodat haar vorderingen op die grond moeten stranden.

Volgens artikel 6:89 BW kan de schuldeiser op een gebrek in de prestatie geen beroep meer doen, indien hij niet binnen bekwame tijd nadat hij het gebrek heeft ontdekt of redelijkerwijs had moeten ontdekken, bij de schuldenaar ter zake heeft geprotesteerd. De klachtplicht ziet derhalve op een gebrek in de prestatie. [de B.V.] heeft meerdere argumenten aangedragen waarom [appellante] te laat bij haar heeft geklaagd, maar al die argumenten hebben alleen maar betrekking op het standpunt dat [appellante] haar niet eerder ervan op de hoogte heeft gesteld dat zij schade leed. Dat is slechts het gevolg van een (eventuele) tekortkoming in de nakoming van de arbeidsovereenkomst, althans betreft geen gebrek in een prestatie. [de B.V.] heeft immers niet aangevoerd dat [appellante] haar niet heeft geïnformeerd over een (welk?) gebrek in de (welke?) prestatie. Om die reden faalt het beroep op artikel 6:89 BW. Ten overvloede is het hof van oordeel dat niet te laat is geklaagd. Uit de in eerste aanleg door [de B.V.] genomen akte blijkt dat [appellante] ongeveer twee jaar na het ongeval met haar contact heeft opgenomen. Dat was weliswaar niet heel snel, maar gelet op de (wettelijke) verjaringstermijn zal [de B.V.] nog de benodigde administratie voorhanden (moeten) hebben. Het hof gaat dan ook voorbij aan het betoog van [de B.V.] dat zij door het tijdsverloop in haar belangen is geschaad ten aanzien van een reconstructie van de gang van zaken, ten aanzien van de (on)mogelijkheid vast te stellen dat [appellante] schade heeft geleden, althans ten aanzien van de causaliteit tussen de gestelde klachten, het ongeval en de verwijten die [de B.V.] worden gemaakt.

De kantonrechter heeft geoordeeld dat niet is komen vast te staan dat het ongeval heeft plaatsgevonden tijdens de uitoefening van werkzaamheden die voortvloeien uit de arbeidsovereenkomst.

[appellante] heeft met grief 1 omstandigheden aangevoerd die volgens haar maken dat artikel 7:658 BW wel een grondslag kan vormen voor haar vorderingen. Kort samengevat komt haar standpunt erop neer dat [de B.V.] het woon-werkvervoer voor haar heeft geregeld, dus dat dit vervoer door [de B.V.] werd georganiseerd en door [de B.V.] werd uitgevoerd. Het hof is van oordeel dat dit nog niet maakt dat het ongeval is gebeurd in de uitoefening van de werkzaamheden. Ook als het hof zou uitgaan van alles wat hierover door [appellante] is aangevoerd (maar door [de B.V.] is betwist) dan blijft staan dat het ging om woon-/werkverkeer. Er is geen aanknopingspunt om aan te nemen dat er tijdens het vervoer naar [vestigingsplaats] al sprake was van zelfs maar het geringste deel van uitvoering van werkzaamheden. Dat maakt dat het beroep van [appellante] op artikel 7:658 BW niet slaagt.

Het hof constateert dat [de B.V.] niet heeft weersproken dat [persoon] ten tijde van het ongeval bij haar in dienst was als werknemer. Zij was dus ondergeschikte van [de B.V.] in de zin van artikel 7:170 lid 1 BW. Ook heeft [de B.V.] niet weersproken dat de verkeersfout van [persoon] een onrechtmatige daad inhoudt jegens [appellante] die [persoon] dient te worden toegerekend. Tussen partijen is dus niet in geschil dat sprake is van een fout in de zin van artikel 7:170 lid 1 BW. Waar het in dit hoger beroep om gaat is de vraag of er sprake is van een functionele samenhang in de zin van artikel 6:170 BW, in die zin dat de kans op de fout door de opdracht tot het verrichten van de taak is vergroot en [de B.V.] , uit hoofde van de arbeidsovereenkomst zeggenschap had over de gedragingen waarin de fout was gelegen.

Het hof overweegt dat bij de beantwoording van de vraag of tussen de fout van [persoon] en haar dienstbetrekking met [de B.V.] een zodanige functionele samenhang bestaat dat [de B.V.] voor de daardoor veroorzaakte schade aansprakelijk is, alle ter zake dienende omstandigheden van het geval in de beoordeling moeten worden betrokken. In dat verband kunnen van belang zijn het tijdstip waarop en de plaats waar de desbetreffende gedraging is verricht, alsmede de aard van die gedraging en de eventueel door of ingevolge de dienstbetrekking voor het maken van de fout geschapen gelegenheid, dan wel aan [persoon] ter beschikking staande middelen. Maar ook andere omstandigheden kunnen in dit verband van belang zijn (vgl. HR 9 november 2007, ECLI:NL:HR:2007:BA7557 en HR 30 oktober 2009, ECLI:NL:HR:2009:BJ6020).

Vast staat dat [persoon] een bus gebruikte die [de B.V.] had gehuurd, dus een bedrijfsmiddel van [de B.V.] . Wat niet vast staat is of [de B.V.] aan [persoon] (op en omstreeks het moment van het ongeval) had opgedragen personeel te vervoeren, of dat dit vervoer toen wellicht niet was opgedragen maar wel met instemming van [de B.V.] gebeurde. Evenmin is duidelijk of het vervoer gebeurde op een tijdstip dat voor [persoon] als arbeidstijd had te gelden, of dat [persoon] de betreffende rit in haar vrije tijd heeft uitgevoerd. Het hof zal [appellante] opdragen bewijs te leveren van feiten en omstandigheden die de conclusie rechtvaardigen dat een functionele samenhang bestond tussen de fout van [persoon] en haar dienstbetrekking met [de B.V.] .

Het hof is van oordeel dat eerst bewijslevering dient plaats te vinden alvorens verder kan worden beslist op de vorderingen van [appellante] . Het hof zal de beoordeling van de vorderingen op de overige door [appellante] genoemde grondslagen, artikel 6:248 BW (grief 2), artikel 7:611 BW (grief 3) en artikel 6:162 BW (grief 5) aanhouden tot na bewijslevering.

Grief 6 is gericht tegen de afwijzing van de vorderingen van [appellante] en de proceskostenveroordeling. Ook de beslissing over de proceskostenveroordeling zal het hof aanhouden. In de toelichting op grief 6 heeft [appellante] aangevoerd dat de grief een algemene strekking heeft met de bedoeling het hele geschil aan het hof voor te leggen. Meer is met deze grief niet aangevoerd. Het hof oordeelt hierover dat zo’n opmerking onvoldoende is om alles wat bij de kantonrechter is aangevoerd in de beoordeling van het hoger beroep te betrekken. Uit de memorie van grieven moet voldoende duidelijk zijn (zowel voor het hof als voor [de B.V.] ) tegen welke beslissingen en oordelen van de kantonrechter het hoger beroep is gericht en wat de bedoeling is van het hoger beroep.

- de stand van zaken in de procedure tegen NBM;

- de vraag of [persoon] aansprakelijk is gesteld;

- de schade (een actuele schadestaat voorzien van documentatie waaruit blijkt dat die schade is geleden);

- de verhinderdata van beide partijen en hun advocaten binnen vier tot twaalf weken na het nemen van de akte.

Het hof geeft partijen uitdrukkelijk in overweging om ter voorkoming van verdere proceskosten de zaak nu al zelf te schikken, zodat een mondelinge behandeling niet nodig zal zijn.