Hoge Raad, 01-02-2002, AD8831 AG7748 AG8059, OK 87 en 88

1 februari 2002

Derde Kamer

Nrs. OK 87 en OK 88

JMH

2. [Verweerder 2], wonende te [woonplaats],

3. de Stichting Prioriteitsaandelen De Vries Robbé, gevestigd te Huis ter Heide,

4. [Verweerder 4], wonende te [woonplaats],

5. [Verweerster 5], gevestigd te [vestigingsplaats],

6. [Verweerder 6], wonende te [woonplaats],

7. [Verweerder 7], wonende te [woonplaats],

8. [Verweerder 8], wonende te [woonplaats],

9. [Verweerder 9], wonende te [woonplaats],

10. [Verweerder 10], wonende te [woonplaats], België,

VERWEERDERS in cassatie,

niet verschenen.

3. [Verweerder 3], kantoorhoudende te [...],

4. de Stichting Prioriteitsaandelen De Vries Robbé, gevestigd te Huis ter Heide,

5. [Verweerder 5], wonende te [woonplaats],

6. [Verweerster 6], gevestigd te [vestigingsplaats],

7. [Verweerder 7], wonende te [woonplaats],

8. [Verweerder 8], wonende te [woonplaats],

9. [Verweerder 9], wonende te [woonplaats],

10. [Verweerder 10], wonende te [woonplaats],

11. [Verweerder 11], wonende te [woonplaats], België,

VERWEERDERS in cassatie,

niet verschenen.

Met twee op 22 maart 2000 ter griffie van het Gerechtshof te Amsterdam ingediende verzoekschriften in de zaak OK 87 heeft verweerster in cassatie sub 1 - verder te noemen: De Vries Robbé - zich gewend tot de Ondernemingskamer aldaar en de Ondernemingskamer verzocht een onderzoek in te stellen naar het beleid en de gang van zaken van de naamloze vennootschap De Vries Robbé Groep N.V., gevestigd te Gorinchem en kantoorhoudende te Huis ter Heide, in het tijdvak van april 1997 tot en met 23 maart 1998, respectievelijk met onmiddellijke ingang maatregelen te bevelen voor de duur van de enquêteprocedure.

BTG heeft de Ondernemingskamer verzocht De Vries Robbé niet-ontvankelijk te verklaren in haar verzoek en haar verzoek tot het treffen van onmiddellijke voorzieningen af te wijzen.

De Ondernemingskamer heeft bij een in een proces-verbaal opgenomen beschikking van 20 april 2000 De Vries Robbé ontvankelijk in haar verzoeken verklaard, met onmiddellijke ingang voor de duur van het geding een nog aan te wijzen persoon benoemd in de functie van president-commissaris met doorslaggevende stem, en bepaald dat aan de raad van commissarissen alle bevoegdheden toekomen met betrekking tot benoeming, schorsing en ontslag van de bestuurders van de vennootschap.

Vervolgens heeft de Ondernemingskamer bij beschikking van 21 april 2000 [verweerder 2] aangewezen in de hiervoor vermelde functie.

Bij beschikking van 18 mei 2000 heeft de Ondernemingskamer beslist dat die aanwijzing van kracht is geworden op 18 mei 2000.

Met een op 17 mei 2000 ter griffie van het Gerechtshof te Amsterdam ingediend verzoekschrift in de zaak OK 88 heeft De Vries Robbé de Ondernemingskamer verzocht bij wege van (nadere) onmiddellijke voorziening voor de duur van het geding te bepalen dat de raad van commissarissen van De Vries Robbé bij uitsluiting alle bevoegdheden zal uitoefenen die bij wet en statuten aan de vergadering van prioriteitsaandeelhouders zijn toegekend, althans enige andere door de Ondernemingskamer in goede justitie te bepalen maatregel te nemen.

Op 22 mei 2000 heeft de Advocaat-Generaal bij het Gerechtshof te Amsterdam bij de Ondernemingskamer een vordering ingediend opdat om reden van openbaar belang een onderzoek wordt ingesteld naar het beleid en gang van zaken van de vennootschap over het tijdvak van maart 1997 tot april 1998, een en ander zoals in de vordering vermeld, en verzocht voeging van deze vordering met de verzoeken van De Vries Robbé.

De Ondernemingskamer heeft bij haar in een proces-verbaal opgenomen beschikking van 25 mei 2000 de gevraagde (nadere) onmiddellijke voorziening, inhoudende dat tijdens de duur van de procedure alle bevoegdheden van de vergadering van prioriteitsaandeelhouders toekomen aan de raad van commissarissen, toegewezen.

Bij beschikking van 22 juni 2000 heeft de Ondernemingskamer op het verzoek van De Vries Robbé een onderzoek bevolen naar de gang van zaken van De Vries Robbé in het tijdvak van 1 april 1997 tot 18 mei 2000, [verweerder 3] te [...] benoemd teneinde voormeld onderzoek te verrichten, en een beslissing omtrent de onderzoekskosten gegeven. Voorts heeft de Ondernemingskamer de behandeling van voormelde vordering van de Advocaat-Generaal en iedere verdere beslissing aangehouden.

De beschikkingen van de Ondernemingskamer van 20 en 21 april 2000 en van 22 juni 2000 zijn aan deze beschikking gehecht.

Tegen de drie laatstvermelde beschikkingen van de Ondernemingskamer heeft BTG beroep in cassatie ingesteld. De beide cassatierekesten zijn aan deze beschikking gehecht en maken daarvan deel uit.

De Advocaat-Generaal en De Vries Robbé hebben ieder een verweerschrift ingediend.

De Plaatsvervangend Procureur-Generaal M.R. Mok heeft op 24 juli 2001 geconcludeerd tot vernietiging van de bestreden beschikkingen en tot terugwijzing van de zaken naar de Ondernemingskamer van het gerechtshof te Amsterdam.

De advocaat van De Vries Robbé heeft bij brief van 8 augustus 2001 op die conclusie gereageerd.

3.1 In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.

(i) De Vries Robbé is een beursgenoteerde naamloze vennootschap en was voor 24 maart 1998 genaamd Mulder Boskoop N.V.

(ii) Bij een op 23 maart 1998 geëffectueerde transactie heeft BTG drie besloten vennootschappen met haar deelnemingen ingebracht in Mulder Boskoop N.V. tegen uitgifte van 1.253.918 nieuwe aandelen in Mulder Boskoop N.V. tegen een koers van f 31,90 per aandeel. Bij notariële akte van 24 maart 1998 is de naam van deze vennootschap gewijzigd in De Vries Robbé Groep N.V.

(iii) De bij de transactie ingebrachte vennootschappen met haar deelnemingen vormen drie te onderscheiden "poten": de "Gevel-poot", de "Bailey-poot" en de "BTS-poot". Tot de eerstgenoemde behoorde onder meer De Vries Robbé Gevelbouw B.V. Deze vennootschap had een belang van 50% in de Engelse vennootschap Witte UK Ltd.

(iv) Kort na zijn aantreden op 1 april 1998 ontstond bij de directeur van De Vries Robbé, [betrokkene A], onzekerheid over de omvang en inbaarheid van een vordering van De Vries Robbé Gevelbouw B.V. op Witte UK Ltd. en rees in verband daarmee bij hem het vermoeden dat de werkelijke waarde van de drie bij de in (ii) vermelde transactie ingebrachte vennootschappen lager was dan de waarde waarvan bij de transactie was uitgegaan.

(v) De Vries Robbé heeft daarop BTG aangesproken op grond van de door haar ter zake van de transacties afgegeven garanties. In dit verband zijn afspraken gemaakt die onder meer hebben geleid tot overdracht van de door BTG gehouden prioriteitsaandelen in de vennootschap aan de daartoe opgerichte Stichting Prioriteitsaandelen De Vries Robbé Groep N.V., het verstrekken van een opdracht van beide vennootschappen aan een externe accountant om onderzoek te verrichten naar de omvang van de door de vennootschap beweerdelijk geleden schade en het verstekken van een lening ten bedrage van f 7,5 miljoen door BTG aan De Vries Robbé.

(vi) In juni 1999 heeft De Vries Robbé de "Gevel-poot" verkocht aan Forex Lloyd GmbH. Alle tot deze "poot" behorende vennootschappen zijn op verschillende data in februari 2000 in staat van faillissement verklaard. Sinds juli 1999 verkeert Witte UK Ltd. in liquidatie.

De Hoge Raad:

vernietigt de beschikkingen van de Ondernemingskamer van 20 en 21 april 2000, 18 mei 2000 en 22 juni 2000;

verklaart De Vries Robbé niet-ontvankelijk in haar verzoeken;

veroordeelt De Vries Robbé in de kosten van het geding in cassatie, tot op deze uitspraak aan de zijde van BTG begroot op € 260,92 aan verschotten en op € 1.365,-- voor salaris.

veroordeelt De Vries Robbé in de kosten van het geding voor de Ondernemingskamer van het Gerechtshof te Amsterdam, aan de zijde van BTG begroot op € 2.745,37 in totaal.