Hoge Raad, 31-05-2002, AE2376, C00/186HR

Hoge Raad der Nederlanden

Arrest

EISERES tot cassatie,

advocaat: mr. R.A.A. Duk,

t e g e n

VERWEERDERS in cassatie,

advocaat: mr. A.G. Castermans.

1. Het geding in feitelijke instanties

Het vonnis van de Rechtbank is aan dit arrest gehecht.

2. Het geding in cassatie

3. Beoordeling van het middel

3.2 [Verweerder] c.s. vorderen in dit geding, kort gezegd, betaling van 1 januari 1996 af van een salaris conform schaal 40 van de CAO-Z, waarbij wel met hun ervarings-jaren wordt rekening gehouden, hetgeen neerkomt op een brutosalaris van ƒ 5.699,-- per maand. De Heel heeft zich daartegen onder meer verweerd met het betoog dat de werkgever bij de inschaling van de werknemers op grond van de CAO-Z niet verplicht is rekening te houden met hun ervaringsjaren.

3.3 De Kantonrechter heeft de vorderingen van [verweerder] c.s. afgewezen. De Kantonrechter heeft daartoe onder meer overwogen (rov. 6) dat de positieverbetering die [verweerder] c.s. voorstaan niet afdwingbaar is, omdat de CAO-Z een werkgever als De Heel de mogelijkheid geeft rekening te houden met ervaringsjaren, maar een verplichting daartoe niet bevat.

3.5 Het middel betoogt in de eerste plaats dat de Rechtbank heeft miskend dat noch uit de CAO-Z zelf noch uit de Uitvoeringsregeling salariëring (verder: de Uitvoeringsregeling), zoals die op 1 januari 1996 golden, voortvloeit dat in een situatie als zich hier voordeed, te weten een waarin die CAO van toepassing wordt door een privatiseringsoperatie en die CAO tot dan toepassing miste, indeling (in een FWG functiegroep) en inschaling (in een salarisschaal) van werknemers als [verweerder] c.s. moeten geschieden met inachtneming van voorheen opgebouwde (zogeheten) functiejaren. Art. 6 van de Uitvoeringsregeling, waarnaar de Rechtbank verwijst, maakt dat niet anders. Die bepaling betreft immers slechts de situatie van werknemers die reeds onder de vigeur van de CAO voor het Ziekenhuiswezen op grond van die Uitvoeringsregeling eerder zijn ingedeeld en uit dien hoofde recht op "periodieken" hebben. Met name art. 3 lid 4 van de Uitvoeringsregeling laat, in elk geval, de mogelijkheid open dat ondanks voorervaring bij een eerste toepassing van de Uitvoeringsregeling op het bij 0 functiejaren behorende bedrag uit de betrokken salarisschaal wordt ingeschaald, althans op een lager bedrag dan overeenstemt met het daadwerkelijke aantal functiejaren; of op 0 functiejaren dan wel hoger wordt ingeschaald, staat bij de gekozen opzet, zeker in beginsel, ter beoordeling van de werkgever, en deze heeft dan ook in een geval als dit, waarvoor voorheen art. 5 een bijzondere regeling gaf, de mogelijkheid lager in te schalen dan de Rechtbank nodig heeft geoordeeld.

3.6 Bij de beoordeling van dit betoog wordt vooropgesteld dat het hier gaat om de uitleg van CAO-bepalingen die algemeen verbindend verklaard zijn en derhalve recht in de zin van art. 79 RO vormen. Voorts geldt als uitgangspunt dat voor de uitleg van de bepalingen van de CAO en de daarbij behorende Uitvoeringsregeling in beginsel de bewoordingen daarvan en eventueel van de daarbij behorende schriftelijke toelichting, gelezen in het licht van de gehele tekst van die overeenkomst, van doorslaggevende betekenis zijn (vgl. HR 17 september 1993, nr. 15064, NJ 1994, 173). Daarbij komt het niet aan op de bedoelingen van de partijen bij de CAO, voorzover deze niet uit de CAO-bepalingen en de toelichting kenbaar zijn, maar op de betekenis die naar objectieve maatstaven volgt uit de bewoordingen waarin de CAO en de toelichting zijn gesteld. Bij deze uitleg kan onder meer acht worden geslagen op de elders in de CAO gebruikte formuleringen en op de aannemelijkheid van de rechtsgevolgen waartoe de onderscheiden, op zichzelf mogelijke tekstinterpretaties zouden leiden.

3.7 De onderhavige CAO en Uitvoeringsregeling bevatten sinds het vervallen van art. 5 van de Uitvoeringsregeling bij de vorige CAO geen uitdrukkelijke regeling voor een overgangssituatie als de onderhavige, waarbij - thans als gevolg van een privatiseringsoperatie - de werknemers voor de eerste maal voor de toepassing van de CAO moesten worden ingedeeld in een functiegroep en vervolgens in een bij die functiegroep behorende salarisschaal. De op 1 januari 1996 geldende Uitvoeringsregeling bepaalt in art. 3 lid 4 dat de werknemer, voor wie de functionele schaal geldt, wordt ingedeeld op het bij 0 functiejaren vermelde bedrag uit die schaal, dan wel, indien zijn al dan niet elders verkregen ervaring daartoe aanleiding geeft, op een hoger bedrag uit die schaal. Deze bepaling dient te worden gelezen in samenhang met art. 6 van de Uitvoeringsregeling, waarin is voorzien in jaarlijks binnen de geldende schaal toe te kennen periodieke salarisverhogingen. De bewoordingen van deze artikelen geven geen uitsluitsel bij de beantwoording van de vraag of, zoals door [verweerder] c.s. bepleit, aan art. 3 lid 4 in die zin imperatieve betekenis toekomt dat de werkgever ook in een geval als het onderhavige verplicht is met (al dan niet elders verkregen) ervaring op de door hen voorgestane wijze rekening te houden, dan wel of de werkgever in een overgangssituatie als de onderhavige de mogelijkheid heeft met die ervaring geen rekening te houden, zoals De Heel betoogt. De in art. 3 lid 4 gekozen bewoordingen laten minst genomen de uitleg toe dat inschaling met inachtneming van functiejaren niet dwingend is voorgeschreven. Het in art. 6 neergelegde systeem van periodieke verhogingen geldt blijkens de tweede zin van lid 1 van dat artikel "na indiensttreding dan wel bevordering tot een functie welke is ingedeeld in een hogere functiegroep", en houdt geen regeling in voor het geval van reeds bij een instelling werkzame werknemers op wie voor het eerst de CAO-Z van toepassing wordt.

3.8 De Rechtbank heeft weliswaar met juistheid geoordeeld dat De Heel zich niet rechtstreeks kan beroepen op het vervallen art. 5 van de vroegere Uitvoeringsregeling, noch op de daarop gegeven toelichting die als volgt luidt: "Voor die reeds in dienst zijnde werknemers die voor het eerst ingedeeld worden in de nieuwe (FWG-)salarisschaal gelden de bepalingen van de CAO 1-4-1990 t/m 31-3-1992." (waarbij als gevolg van een kennelijke vergissing is vermeld "CAO" in plaats van "Uitvoeringsregeling"). Dat neemt echter niet weg dat de - door de van een toelichting voorziene vermelding van de vervallenverklaring kenbare - omstandigheid dat in de vroegere Uitvoeringsregeling een afzonderlijk artikel ten aanzien van overgangssituaties als de onderhavige was opgenomen, een bij de uitlegging in aanmerking te nemen aanwijzing vormt. De evenbedoelde toelichting en art. 5 van de vroegere Uitvoeringsregeling, waarnaar in die toelichting wordt verwezen, maken duidelijk dat bij het voor het eerst van toepassing worden van het functiewaarderingsstelsel op reeds in dienst zijnde werknemers is gekozen voor een regeling waarbij het voorheen verdiende salaris wordt ingepast in de nieuwe schaal, waarbij dit zoveel mogelijk gelijk blijft en een sprongsgewijze salarisverhoging wordt vermeden. Dit betreft een enigszins andere overgangssituatie dan thans aan de orde, waarbij op de reeds in dienst zijnde werknemers voor het eerst de CAO-Z van toepassing wordt, zodat op hen om die reden voor het eerst het functiewaarderingsstelsel moet worden toegepast. Er is echter geen reden de vermelde bepalingen van art. 3 lid 4 en art. 6 het door [verweerder] c.s. bepleite imperatieve karakter toe te kennen en deze bepalingen, in afwijking van het eerder voor een vergelijkbare situatie gekozen stelsel, aldus uit te leggen dat deze zouden verplichten tot een sprongsgewijze verbetering van het salaris van de betrokkenen. Aldus wordt ook aangesloten bij nog weer een andere, zij het vergelijkbare, overgangsregeling, te weten die waarin door een herindeling van de functiegroepen ten aanzien van een reeds in dienst zijnde werknemer een hogere functiegroep van kracht wordt. Dienaangaande wordt in art. 4 onder D.2 van de Uitvoeringsregeling op soortgelijke wijze voorzien in een aansluiting bij het geldende salarisniveau, waardoor een sprongsgewijze salarisverbetering wordt voorkomen.

3.9 Een en ander leidt tot de slotsom dat art. 3 lid 4 van de Uitvoeringsregeling aldus moet worden uitgelegd, dat deze bepaling De Heel niet ertoe verplichtte [verweerder] c.s. bij het van toepassing worden van de CAO-Z in te delen in een salarisschaal waarin met hun ervaringsjaren rekening wordt gehouden. Het middel is in zoverre gegrond en behoeft voor het overige geen behandeling. De Hoge Raad kan de zaak afdoen door met vernietiging van het vonnis van de Rechtbank en het eindvonnis van de Kantonrechter te bekrachtigen.

4. Beslissing

Dit arrest is gewezen door de vice-president R. Herrmann als voorzitter en de raadsheren A.E.M. van der Putt-Lauwers, H.A.M. Aaftink, D.H. Beukenhorst en A. Hammerstein, en in het openbaar uitgesproken door de raadsheer A. Hammerstein op 31 mei 2002.