Hoge Raad, 20-05-2005, AS4406, C04/084HR

20 mei 2005

Eerste Kamer

Nr. C04/084HR

JMH

[Eiser],

wonende te [woonplaats],

EISER tot cassatie, verweerder in het voorwaardelijk incidenteel cassatieberoep,

advocaat: mr. A.J. Swelheim,

[Verweerster],

gevestigd te [vestigingsplaats],

VERWEERSTER in cassatie, eiseres in het voorwaardelijk incidenteel cassatieberoep,

advocaat: mr. G.C. Makkink.

Eiser tot cassatie - verder te noemen: [eiser] - heeft bij exploot van 17 mei 2000 verweerster in cassatie - verder te noemen: [verweerster] - gedagvaard voor de kantonrechter te Middelburg en gevorderd [verweerster] te veroordelen tot betaling van de door [eiser] geleden en te lijden materiële en immateriële schade, waaronder begrepen de door [eiser] gemaakte buitengerechtelijke kosten alsmede de over al die schade te berekenen rente, een en ander op te maken bij staat en te vereffenen volgens de wet. [Eiser] heeft tevens de betaling gevorderd van een bedrag van ƒ 6.718,88 wegens buitengerechtelijke kosten, te vermeerderen met de wettelijke rente.

[Verweerster] heeft de vordering bestreden.

De kantonrechter heeft bij vonnis van 4 december 2000 de vordering toegewezen.

Tegen dit vonnis heeft [verweerster] hoger beroep ingesteld bij de rechtbank te Middelburg.

Bij vonnis van 10 december 2003 heeft de rechtbank het bestreden vonnis vernietigd en, opnieuw rechtdoende, de vordering van de Bakker alsnog afgewezen.

Het vonnis van de rechtbank is aan dit arrest gehecht.

Tegen het vonnis van de rechtbank heeft [eiser] beroep in cassatie ingesteld. [verweerster] heeft voorwaardelijk incidenteel cassatieberoep ingesteld. De cassatiedagvaarding en de conclusie van antwoord tevens houdende voorwaardelijk incidenteel cassatieberoep zijn aan dit arrest gehecht en maken daarvan deel uit.

Partijen hebben over en weer geconcludeerd tot verwerping van het beroep.

De zaak is voor partijen toegelicht door hun advocaten.

De conclusie van de Advocaat-Generaal J. Spier strekt:

- in het principale beroep tot vernietiging van het bestreden vonnis en tot verwijzing naar het hof te 's-Gravenhage;

- in het incidentele beroep tot verwerping;

- tot veroordeling van [verweerster] in de kosten van zowel het principale als het incidentele beroep.

De advocaat van [verweerster] heeft bij brief van 11 februari 2005 op deze conclusie gereageerd.

3.1 [Eiser], geboren op [geboortedatum] 1961, is op 28 april 1978 bij [verweerster] in dienst getreden als monteur/wikkelaar. Zijn werk bestond uit het vervaardigen van transformatoren, waarbij onder meer in het bijzonder als handelingen moesten worden verricht het wikkelen van transformatoren, het voorzien van de transformatoren van pinnetjes, het "inblikken" van de transformatoren en het plaatsen van de transformatoren in een harsbad en daarna in een oven.

[Eiser] heeft op een gegeven moment in 1987 klachten gekregen, welke begonnen met pijn in het gebied van het achterhoofd, de schouderlijn en de rechterarm. Op 18 oktober 1993 heeft [eiser] zich ziek gemeld en in de jaren daarna heeft hij nauwelijks meer voor [verweerster] gewerkt.

3.2.2 De kantonrechter heeft de vordering toegewezen. Daartoe heeft hij, kort weergegeven, het volgende overwogen. [Eiser] heeft met het in het geding gebrachte rapport van de revalidatiearts [betrokkene 1] voldoende aannemelijk gemaakt dat een verband bestaat tussen zijn klachten en de werkzaamheden die hij bij [verweerster] heeft uitgevoerd; evenzeer is aannemelijk dat [eiser] door die klachten schade heeft geleden. Van [verweerster] had in het kader van de op haar rustende bewijslast mogen worden verwacht dat zij een concrete beschrijving zou geven van de wijze waarop [eiser] destijds zijn arbeid heeft verricht en van de omstandigheden waaronder hij heeft moeten werken alsmede van de daarbij genomen maatregelen om het ontstaan van klachten als de onderhavige, zo veel als redelijkerwijs mogelijk is, te voorkomen. Aan deze verplichting heeft [verweerster] niet voldaan, hetgeen de kantonrechter tot de slotsom leidt dat [verweerster] de stellingen van [eiser] onvoldoende heeft weersproken.

De rechtbank heeft overwogen dat, voor zover de kantonrechter op grond van het verslag van de revalidatiearts [betrokkene 1] heeft kunnen oordelen dat [eiser] de klachten in verband met zijn werkzaamheden heeft gekregen, dit oordeel in ieder geval niet in stand kan blijven, nu een inmiddels uitgebracht deskundigenbericht van de neuroloog Dellemijn en de orthopedisch chirurg Nollen het tegendeel behelst. Zij heeft het vonnis van de kantonrechter vernietigd en de vordering van [eiser] alsnog afgewezen.

4.1 Bij de beoordeling van de door het middel aangevoerde klachten moet worden vooropgesteld dat het, zoals ook de rechtbank heeft overwogen en in cassatie terecht niet is bestreden, in beginsel aan de werknemer is te stellen en zo nodig te bewijzen dat een oorzakelijk verband bestaat tussen de schade waarvan vergoeding wordt gevorderd, en de uitoefening van de werkzaamheden waarin de schade gesteld wordt te zijn geleden.

De rechtbank heeft hieromtrent in rov. 3.6.4 van haar vonnis het volgende overwogen. Het enkele feit dat [eiser] bij [verweerster] heeft gewerkt en in die tijd de klachten heeft gekregen is onvoldoende om via de "omkeerregel" - behoudens tegenbewijs - aan te nemen dat de klachten in verband staan met de werkzaamheden. Voor zover dit al anders zou zijn op grond van de beschrijving van de werkzaamheden, zoals [eiser] die heeft gegeven, kan die beschrijving in dit geval niet uitmonden in toepassing van de omkeerregel, omdat [verweerster] de stellingen van [eiser] op dit punt heeft betwist.

Dit leidt de rechtbank in rov. 3.6.5 tot de slotsom dat de stelling van [eiser] dat de klachten hun oorzaak vonden in de werkomstandigheden niet vaststaat en ook niet (behoudens tegenbewijs) voor vaststaand kan worden gehouden, en dat het bewijsrisico met betrekking tot deze stelling op [eiser] rust. Het onderzoek naar de juistheid van deze stelling kan naar het oordeel van de rechtbank niet worden gedaan door bewijslevering door getuigen, nu het hier gaat om een medisch vraagstuk en de aangewezen weg om de omstreden stelling te onderzoeken is het inwinnen van een oordeel van deskundigen, hetgeen al is geschied.

4.3 Voor zover onderdeel 2 klaagt dat de rechtbank bij haar beslissing in rov. 3.6.5 dat zij, nu reeds een voorlopig deskundigenbericht is uitgebracht, geen nieuw deskundigenbericht zal gelasten, niet is ingegaan op de essentiële stelling van [eiser] dat het voorlopig deskundigenbericht is opgesteld door een neuroloog en een orthopeed en dat dit niet de aangewezen deskundigen zijn om RSI-klachten te diagnosticeren, kan het bij gebrek aan feitelijke grondslag niet tot cassatie leiden, aangezien de rechtbank niet aan deze stelling is voorbijgegaan, maar haar heeft verworpen. Zij heeft immers "alle bezwaren" van [eiser] tegen het voorlopig deskundigenbericht als onvoldoende zwaarwegend beschouwd (rov. 3.5.1). Voor zover het onderdeel dit oordeel bestrijdt, ziet het eraan voorbij dat de keuze van de deskundigen en de waardering van het door hen uitgebrachte bericht zijn voorbehouden aan de rechter die over de feiten oordeelt. Dit brengt mee dat het oordeel van de rechtbank in cassatie niet op juistheid kan worden onderzocht. Het is niet onbegrijpelijk en behoefde geen nadere motivering.

Voor het overige behoeft het onderdeel thans geen behandeling. Na verwijzing zal zo nodig, aan de hand van de resultaten van de bewijslevering en van hetgeen dan is komen vast te staan omtrent door [verweerster] getroffen maatregelen, nader kunnen worden beoordeeld of een nieuw deskundigenonderzoek aangewezen is.

De Hoge Raad:

in het principale beroep:

vernietigt het vonnis van de rechtbank te Middelburg van 10 december 2003;

verwijst het geding naar het gerechtshof te 's-Gravenhage ter verdere behandeling en beslissing;

veroordeelt [verweerster] in de kosten van het geding in cassatie, tot op deze uitspraak aan de zijde van [eiser] begroot op € 3.039,84 in totaal, waarvan € 2.967,84 op de voet van art. 243 Rv. te voldoen aan de Griffier, en € 72,-- te voldoen aan [eiser].

in het incidentele beroep:

verwerpt het beroep;

veroordeelt [verweerster] in de kosten van het geding in cassatie, tot op deze uitspraak aan de zijde van [eiser] begroot op € 2.271,34 in totaal, op de voet van art. 243 Rv. te voldoen aan de Griffier.