Hoge Raad, 11-10-2005, AT5663, 02527/04

11 oktober 2005

Strafkamer

nr. 02527/04

EC/SB

op het beroep in cassatie tegen een bij verstek gewezen arrest van het Gerechtshof te 's-Gravenhage van 13 februari 2004, nummer 22/003190-03, in de strafzaak tegen:

[verdachte], geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1977, ten tijde van de betekening van de aanzegging uit anderen hoofde gedetineerd in de Penitentiaire Inrichting "Noordsingel" te Rotterdam.

Het beroep is ingesteld door de verdachte. Namens deze heeft mr. J. Boksem, advocaat te Leeuwarden, bij schriftuur middelen van cassatie voorgesteld. De schriftuur is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

De Advocaat-Generaal Machielse heeft geconcludeerd tot vernietiging van het bestreden arrest en tot het nemen door de Hoge Raad van die beslissing op de voet van artikel 440 lid 2 Sv die aan de Hoge Raad gepast voorkomt.

3.2. Het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep houdt met betrekking tot een verzoek tot aanhouding van de behandeling van de zaak het volgende in:

"De verdachte(...)is niet ter terechtzitting verschenen. Evenmin is ter terechtzitting verschenen de aan de verdachte toegevoegde raadsman mr. J.B. Boone.

De benadeelde partij en haar gemachtigde zijn ter terechtzitting aanwezig.

De voorzitter deelt mede de ontvangst van een tweetal aan haar gerichte brieven namens de aan de verdachte toegevoegde raadsman mr. J.B. Boone, gedateerd 9 respectievelijk 23 januari 2004. In de brief van 9 januari 2004 is medegedeeld dat mr. Dogan namens kantoorgenoot mr. Boone niet in staat zal zijn om ter terechtzitting in hoger beroep d.d. 30 januari 2004 de belangen van de verdachte te behartigen omdat zij er niet in is geslaagd in contact te komen met de verdachte en bovendien niet uitdrukkelijk is gemachtigd om namens hem in hoger beroep op te treden.

Blijkens de op 26 januari 2004 bij dit hof ingekomen brief d.d. 23 januari 2004, heeft de verdachte mr. Dogan uitdrukkelijk gemachtigd om op de terecht-zitting van 30 januari 2004 de verdediging te voeren. Mr. Dogan verzoekt de zaak aan te houden aangezien zij, evenals mr. Boone, op die dag verhinderd zal zijn.

De voorzitter deelt mede dat dit verzoek, zoals ook blijkt uit een zich in het dossier bevindend emailbericht d.d. 26 januari 2004, door haar gemotiveerd is afgewezen nu het een complexe zaak betreft met drie medeverdachten, waarvoor een hele zittingsdag is uitgetrokken en dat zij heeft laten mededelen dat het hof op de terechtzitting van 30 januari 2004 mr. Dogan dan wel een vervanger verwacht.

Gehoord de voorzitter deelt de advocaat-generaal mede dat het mogelijk is om de zaak bij verstek te behandelen. In verband met de complexiteit van de zaak en de ernst van het feit, verzoekt hij echter primair om de zaak voor onbepaalde tijd aan te houden.

Het hof onderbreekt hierop het onderzoek, teneinde bij advocatenkantoor Boone te informeren of namens mr. Boone heden ter terechtzitting alsnog een raadsman zal verschijnen.

Na beraadslaging en hervatting van het onderzoek deelt het hof, bij monde van de voorzitter, mede dat de griffier zojuist met de secretaresse van voornoemd kantoor heeft gebeld. Haar werd de vraag gesteld waarom het hof, nadat de voorzitter het aanhoudingsverzoek op 26 januari 2004 heeft afgewezen, niet op de hoogte is gebracht van de kennelijke beslissing van het advocatenkantoor Boone om zonder nadere mededeling niet ter terechtzitting te verschijnen. Zij antwoordde dat mr. Boone haar heeft medegedeeld: "Als het niet kan, dan kan het niet".

Het gerechtshof verleent verstek tegen de niet-verschenen verdachte."

3.3. Voor de beoordeling van het middel is het volgende wettelijke kader van belang:

(i) art. 278 Sv, dat luidt, voorzover hier van belang:

"3. Indien de verdachte heeft meegedeeld dat hij zijn verdediging in persoon wil voeren en hij om uitstel van de behandeling van zijn zaak heeft verzocht, beslist de rechtbank op het verzoek om uitstel. De rechtbank willigt het verzoek om uitstel in of wijst het af, waarna in het laatste geval het onderzoek met inachtneming van artikel 280, eerste lid, wordt voortgezet.

4. Bij (...) inwilliging van het verzoek, bedoeld in het derde lid, beveelt de rechtbank de schorsing van het onderzoek en de oproeping van de verdachte tegen het tijdstip van hervatting van het onderzoek."

(ii) art. 329 Sv, dat luidt:

"Alvorens te beslissen op eenig verzoek of verzet van den verdachte, hoort de rechtbank den officier van justitie. Alvorens te beslissen op eenige vordering of op eenig verzet van den officier van justitie, stelt de rechtbank den verdachte, indien deze tegenwoordig is, of diens raadsman in de gelegenheid het woord te voeren."

(iii) art. 330 Sv, dat luidt:

"Weigering of verzuim om te beslissen over eene vordering of een verzet van den officier van justitie of een verzoek of verzet van den verdachte, strekkende om gebruik te maken van eene bevoegdheid of van een recht door de wet toegekend, heeft

nietigheid ten gevolge."

(iv) art. 331, eerste lid, Sv, dat luidt:

"Elke bevoegdheid van de verdachte die bij deze Titel is toegekend, komt ook toe aan de raadsman die de ter terechtzitting aanwezige verdachte bijstaat ofwel op grond van artikel 279, eerste lid, tot verdediging van de afwezige verdachte is toegelaten."

3.4.2. Een en ander neemt niet weg dat om praktische redenen door (de voorzitter van) het gerecht reeds voorafgaande aan de terechtzitting aan degene die om aanhouding verzoekt kan worden kenbaar gemaakt wat het voorlopige oordeel van het gerecht omtrent het verzoek is.

De uiteindelijke beslissing dient evenwel steeds ter terechtzitting te worden genomen en in het proces-verbaal van die terechtzitting te worden vastgelegd.

3.5. In het onderhavige geval is de procesgang als volgt geweest:

a. de verdachte is op 15 december 2003 in persoon gedagvaard voor de terechtzitting van 30 januari 2004;

b. de raadsvrouwe van de verdachte is, na aanvankelijk geen contact met haar cliënt te hebben kunnen krijgen, op 23 januari 2004 alsnog door de verdachte uitdrukkelijk verzocht om hem (wederom) bij te staan;

c. zij heeft bij brief van 23 januari 2004 om aanhouding van de zaak verzocht omdat zij verhinderd was ter terechtzitting te verschijnen;

d. de voorzitter van het Hof heeft de raadsvrouwe op 26 januari 2004 doen weten dat het aanhoudingsverzoek wordt afgewezen omdat de zaak complex is, er drie medeverdachten bij betrokken zijn, er een hele zittingsdag voor is uitgetrokken en het erg laat is ingediend, alsmede dat zij verwacht dat de raadsvrouwe dan wel een vervanger ter terechtzitting zal verschijnen;

e. ter terechtzitting van 30 januari 2004 is noch de verdachte noch zijn raadsvrouwe of haar vervanger verschenen, waarna het Hof, na telefonische navraag bij haar kantoor, verstek heeft verleend tegen de niet-verschenen verdachte en de zaak verder heeft behandeld en afgedaan.

De Hoge Raad:

Vernietigt de bestreden uitspraak;

Verwijst de zaak naar het Gerechtshof te Amsterdam opdat de zaak op het bestaande hoger beroep opnieuw wordt berecht en afgedaan.