Hoge Raad, 15-02-2008, BC2206, C06/273HR

15 februari 2008

Eerste Kamer

Nr. C06/273HR

RM/AG

[Eiser],

wonende te [woonplaats],

EISER tot cassatie,

advocaat: aanvankelijk mr. T.F.E. Tjong Tjin Tai, thans mr. K. Teuben,

CHROMALLOY HOLLAND B.V.,

gevestigd te Tilburg,

VERWEERSTER in cassatie,

advocaat: mr. E. Grabandt.

[Eiser] heeft bij exploot van 21 juli 2003 Chromalloy gedagvaard voor de kantonrechter te Tilburg en gevorderd, kort gezegd, te verklaren voor recht dat het aan [eiser] per 1 februari 2003 gegeven ontslag kennelijk onredelijk is en voorts Chromalloy te veroordelen tot betaling van een schadeloosstelling van € 52.029,42 bruto, met rente en kosten.

Chromalloy heeft de vorderingen bestreden.

Na een tussenvonnis van 19 mei 2004 te hebben gewezen, heeft de kantonrechter bij eindvonnis van 21 juli 2004 voor recht verklaard dat het ontslag kennelijk onredelijk is en Chromalloy veroordeeld aan [eiser] een bedrag van € 13.500,-- te betalen.

Tegen beide vonnissen van de kantonrechter heeft [eiser] hoger beroep ingesteld bij het gerechtshof te 's-Hertogenbosch. Chromalloy heeft incidenteel hoger beroep ingesteld.

Bij arrest van 4 juli 2006 heeft het hof het bestreden eindvonnis vernietigd en, opnieuw rechtdoende, de vorderingen van [eiser] alsnog afgewezen.

Het arrest van het hof is aan dit arrest gehecht.

Tegen het arrest van het hof heeft [eiser] beroep in cassatie ingesteld. De cassatiedagvaarding is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

Chromalloy heeft geconcludeerd tot verwerping van het beroep.

De zaak is voor partijen toegelicht door hun advocaten en voor Chromalloy mede door mr. L. van den Eshof, advocaat bij de Hoge Raad.

De conclusie van de Advocaat-Generaal J. Spier strekt tot vernietiging van het bestreden arrest.

3.1 In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.

(i) [Eiser] (geboren in november 1951) is op 27 maart 1986 als machine-operator in dienst getreden bij Chromalloy, dat onderdelen van vliegtuigmotoren reviseert en produceert.

(ii) Toen [eiser] op 14 september 2000 wegens longklachten uitviel, welke klachten mede van astmatische aard waren, was hij werkzaam in de functie van metaalbewerker/repair technician. Laatstelijk bedroeg zijn brutosalaris, inclusief toeslagen, € 2.262,15 per maand.

(iii) Aan [eiser] is met ingang van 1 augustus 2001 door UWV GAK een WAO-uitkering toegekend, gebaseerd op een arbeidsongeschiktheidspercentage van 15-25%.

(iv) [Eiser] heeft sinds medio oktober 2000 werkzaamheden op arbeidstherapeutische basis verricht op de afdeling stores (het magazijn). Hij is op 7 februari 2001 opnieuw uitgevallen wegens gezondheidsklachten. Sindsdien heeft hij geen werkzaamheden meer voor Chromalloy verricht.

(v) Bij brief van 2 augustus 2002 heeft Chromalloy aan de Raad van Bestuur van het Centrum voor Werk en Inkomen (het CWI) toestemming gevraagd om de arbeidsovereenkomst met [eiser] te mogen beëindigen op grond van diens voortdurende arbeidsongeschiktheid voor zowel eigen werk als voor ander werk. Chromalloy heeft daarbij ook gewezen op de negatieve reactie van [eiser] op een hem in juli 2001 onder de aandacht gebrachte vacature voor de functie van magazijnmedewerker.

(vi) Het CWI heeft op 15 oktober 2002 de gevraagde toestemming verleend na verweer van [eiser] en na raadpleging van UWV GAK.

(vii) Chromalloy heeft de arbeidsovereenkomst met [eiser] bij brief van 16 oktober 2002 opgezegd tegen 31 januari 2003. Zij heeft [eiser] geen financiële vergoeding aangeboden.

3.3 [Eiser] heeft aan zijn hiervoor in 1 weergegeven vorderingen ten grondslag gelegd dat de beëindiging van het dienstverband kennelijk onredelijk is omdat (a) aan het ontslag een valse reden ten grondslag heeft gelegen en (b) de gevolgen van de opzegging voor hem te ernstig zijn, gelet op de lange duur van het dienstverband, het verband tussen de werkzaamheden en de arbeidsongeschiktheid, en het ontbreken van voorzieningen.

De kantonrechter heeft voor recht verklaard dat het ontslag kennelijk onredelijk is, onder toekenning aan [eiser] van een bedrag van € 13.500,--. Hij overwoog daartoe, kort samengevat, dat de eerste grond voor de vordering ondeugdelijk is, maar dat de tweede standhoudt. Weliswaar is niet komen vast te staan dat [eiser] zijn aandoening door zijn werk bij Chromalloy heeft opgelopen, maar op grond van de volgende drie omstandigheden had aan [eiser] een beëindigingsvergoeding moeten worden toegekend, zodat het ontbreken daarvan de opzegging kennelijk onredelijk maakt: (i) niet is gebleken dat Chromalloy in de periode november 2000 t/m februari 2001 alles eraan heeft gedaan om de arbeidstherapeutische plaatsing tot een succes te maken, (ii) door een ongelukkige passage in de toestemmingsaanvraag met betrekking tot de weigering van een passende functie is aan [eiser] meer leed in het vervolgtraject toegevoegd dan nodig was geweest, en (iii) [eiser] moet, gelet op zijn leeftijd, arbeidsverleden en opleiding als kansarm op de arbeidsmarkt worden beschouwd.

Tegen dit vonnis heeft [eiser] principaal beroep ingesteld en Chromalloy incidenteel beroep. In het principale beroep overwoog het hof onder meer dat de kantonrechter terecht heeft geoordeeld dat van een valse reden voor het ontslag geen sprake is, omdat voldoende vaststaat dat [eiser] niet (meer) in staat was zijn eigen werkzaamheden te verrichten en omdat geen andere passende functie bij Chromalloy aanwezig was die [eiser] nog wel zou kunnen vervullen (rov. 4.5.2). De omstandigheid dat de astmatische aandoening van [eiser] een blijvende ongeschiktheid voor (passend) werk bij Chromalloy oplevert, is voldoende grond om aan te nemen dat het verwijt dat Chromalloy onvoldoende reïntegratiepogingen heeft gedaan, geen hout snijdt. Voorts is geen grief gericht tegen het oordeel van de kantonrechter dat voor [eiser] geen geschikte (andere) functies voorhanden waren (rov. 4.5.4). In het incidentele beroep heeft het hof de drie omstandigheden onderzocht die de kantonrechter ten grondslag heeft gelegd aan zijn oordeel dat het ontslag kennelijk onredelijk is. Wat de hiervoor onder (i) genoemde omstandigheid betreft achtte het hof het, gegeven het uitgangspunt dat [eiser] bij Chromalloy voor geen enkele functie in de productie in aanmerking komt, weinig reëel te eisen dat Chromalloy reïntegratie-inspanningen zou verrichten (rov. 4.6.2). Ten aanzien van de hiervoor onder (ii) genoemde omstandigheden oordeelde het hof dat Chromalloy dienaangaande geen verwijt valt te maken en dat niet valt in te zien dat zij het standpunt dat [eiser] had geweigerd passende arbeid te verrichten, niet in redelijkheid kon innemen (rov. 4.6.4). Ten aanzien van de door de kantonrechter aan zijn oordeel ten grondslag gelegde reden (iii) stelde het hof eerst vast dat Chromalloy met name aandacht heeft gevraagd voor het ontbreken van causaal verband tussen de arbeidsongeschiktheid van [eiser] en de door deze in dienst van Chromalloy verrichte werkzaamheden, de door Chromalloy gedane inspanningen om [eiser] passend werk te bezorgen en haar verslechterde financiële positie (rov. 4.6.5). Vervolgens overwoog het hof:

"Nu aldus het oordeel van de kantonrechter op dit punt niet wordt bestreden, zal ook het hof uitgaan van de beperkte kansen van [eiser] op de arbeidsmarkt.

4.7. Naar het oordeel van het hof leiden al deze omstandigheden in onderlinge samenhang en verband beschouwd niet tot het oordeel dat het aan [eiser] gegeven ontslag als kennelijk onredelijk moet worden aangemerkt. Daarbij neemt het hof tevens als uitgangspunt dat de enkele omstandigheid dat [eiser] na een langdurig dienstverband wegens arbeidsongeschiktheid wordt ontslagen op zichzelf beschouwd geen grond oplevert voor het toekennen van een vergoeding. Nu verder Chromalloy geen verwijt kan worden gemaakt van het ontstaan van de arbeidsongeschiktheid, noch van het voortduren daarvan, noch van het niet kunnen inpassen op productieve wijze van [eiser] in haar bedrijf, valt niet goed in te zien waarom het ontslag om andere redenen kennelijk onredelijk zou moeten worden geacht. Het feit dat [eiser] gedeeltelijk arbeidsongeschikt is, en gezien zijn leeftijd in combinatie met opleiding en ervaring betrekkelijk weinig kansen op de arbeidsmarkt heeft, maakt dat niet anders."

3.5 Onderdeel 1.2 keert zich tegen het oordeel in rov. 4.7 van het bestreden arrest, dat de enkele omstandigheid dat [eiser] na een langdurig dienstverband wegens arbeidsongeschiktheid is ontslagen, op zichzelf beschouwd geen grond oplevert voor het toekennen van een vergoeding. Het onderdeel faalt omdat dit oordeel juist is. In zijn arrest van 25 juni 1999, nr. C98/020, NJ 1999, 601, waarop Chromalloy zich in dit verband met name heeft beroepen, heeft de Hoge Raad niet anders geoordeeld, maar de lengte van het dienstverband van de betrokken werknemer (bijna 25 jaar) in aanmerking genomen in samenhang met de door de rechtbank vastgestelde omstandigheden (i) dat de werknemer na dat lange dienstverband te oud en te zwak was geworden om zijn - naar onweersproken vaststond: zware en slecht voor de gezondheid zijnde - werk nog langer te verrichten, (ii) de leeftijd van de werknemer, (iii) de voor hem beperkte mogelijkheid om ander (passend) werk te vinden, en ten slotte (iv) dat de werkgever aan de werknemer slechts een vergoeding van een maand brutosalaris had aangeboden.

Voor zover het onderdeel mede betoogt dat de lange duur van het dienstverband in samenhang met andere omstandigheden grond kan opleveren voor het oordeel dat sprake is van een kennelijk onredelijk ontslag, is het weliswaar op een juiste rechtsopvatting gebaseerd, maar kan het niet tot cassatie leiden omdat het hof dit niet heeft miskend.

3.6 Onderdeel 1.3 klaagt, samengevat weergegeven, in de eerste plaats dat het hof zich bij zijn beoordeling van het ontslag ten onrechte heeft beperkt tot de in appel aan de orde gestelde omstandigheden en niet mede in zijn oordeel heeft betrokken (a) de wijze waarop Chromalloy tot de conclusie is gekomen dat [eiser] niet in aanmerking wenste te komen voor een andere functie, namelijk als magazijnmedewerker, en (b) de lange duur van het dienstverband, het verband tussen de werkzaamheden en de arbeidsongeschiktheid, en het ontbreken van voorzieningen om de gevolgen van het ontslag te verzachten. Deze omstandigheden zijn door [eiser] in eerste aanleg aan zijn vorderingen ten grondslag gelegd en mede gezien de devolutieve werking van het door Chromalloy ingestelde incidentele beroep, had ook het hof ze in zijn oordeel moeten betrekken.

Het onderdeel bevat in de tweede plaats de klacht dat het hof niet alle omstandigheden in zijn oordeel heeft betrokken, nu het in rov. 4.7 eerst heeft geconcludeerd dat alle tot dan toe besproken omstandigheden in onderlinge samenhang en verband beschouwd niet tot het oordeel leiden dat het aan [eiser] gegeven ontslag als kennelijk onredelijk moet worden aangemerkt, en pas daarna enkele andere omstandigheden heeft beoordeeld. Ten onrechte heeft het hof de omstandigheden van het geval dus gesplitst in plaats van integraal beoordeeld, aldus nog steeds het onderdeel.

3.9.2 Het onderdeel bevat verder de klacht dat het hof niet is ingegaan op de stelling van [eiser] dat een werknemer van Chromalloy het GAK telefonisch heeft medegedeeld dat [eiser] een bepaalde andere functie nagenoeg zeker zou hebben gekregen indien hij daarvoor tijdig van zijn belangstelling had laten blijken.

Het gaat hier kennelijk om de hiervoor in 3.1 onder (v)genoemde functie in het magazijn van Chromalloy. Zoals hiervoor in 3.7.1 is aangehaald, heeft de arbeidsdeskundige [betrokkene 1] van UWV GAK, Chromalloy verkeerd geïnformeerd over de bereidheid van [eiser] deze functie te aanvaarden. Het hof heeft dienaangaande overwogen dat Chromalloy daarvan geen verwijt valt te maken en dat niet valt in te zien dat zij het standpunt dat [eiser] had geweigerd passende arbeid te verrichten, niet in redelijkheid kon innemen (rov. 4.6.4). Daarom behoefde het hof niet nog eens uitdrukkelijk in te gaan op de door het onderdeel bedoelde stelling. Gelet op de zojuist aangehaalde overweging van het hof, was deze immers niet meer van belang. Ook deze klacht faalt dus.

De Hoge Raad:

verwerpt het beroep;

veroordeelt [eiser] in de kosten van het geding in cassatie, tot op deze uitspraak aan de zijde van Chromalloy begroot op € 367,34 aan verschotten en € 2.200,-- voor salaris.