Hoge Raad, 11-07-2008, BD1902, R06/179HR

Hoge Raad der Nederlanden

Arrest

in de zaak van:

t e g e n

Partijen zullen hierna ook worden aangeduid als [eiser] en [verweerster].

1. Het geding in feitelijke instanties

2. Het geding in cassatie

3. Beoordeling van het middel

3.2 In rov. 2.5 van zijn tussenvonnis van 16 december 2003 heeft het Gemeenschappelijk Hof geoordeeld dat [verweerster] zijn in art. 1614x van het oude Burgerlijk Wetboek van Aruba neergelegde zorgverplichting niet is nagekomen en dat niet gebleken is van opzet of bewust roekeloos handelen van [eiser], zodat [verweerster] de schade van [eiser] als gevolg van het arbeidsongeval dient te vergoeden.

3.3 In cassatie is uitsluitend nog aan de orde de begroting van de door [eiser] geleden en door [verweerster] te vergoeden schade. Daartoe heeft het hof in zijn tussenvonnis van 17 februari 2004 deskundigen benoemd die zouden moeten onderzoeken (kort gezegd) in hoeverre [eiser] arbeidsongeschikt is onderscheidenlijk in hoeverre in de medische toestand van [eiser] nog verbetering kan worden verwacht. Nadat deze deskundigen ieder hun rapport hadden uitgebracht heeft het hof bij tussenvonnis van 19 oktober 2004 een comparitie van partijen gelast teneinde te bespreken op welke wijze en in welk tijdsbestek de aanbevelingen van de deskundigen zullen worden uitgevoerd terwijl voorts de door [eiser] gepresenteerde schadeposten aan de orde zouden komen. Aan het einde van die, op 16 november 2004 gehouden, comparitie heeft het hof de zaak aangehouden tot 22 februari 2005 voor uitlating benoeming deskundige aan de kant van partijen, tenzij partijen voor genoemde datum tot een schikking zouden zijn gekomen. In een nader tussenvonnis van 21 juni 2005 gelastte het hof opnieuw een comparitie van partijen. Die vond plaats op 23 augustus 2005. Het hof heeft toen de zaak verwezen naar de rol opdat partijen (wederom) een voorstel zouden kunnen doen over de persoon van de te benoemen deskundige. Nadat partijen zich bij akte in verschillende zin hieromtrent hadden uitgelaten, oordeelde het hof in zijn tussenvonnis van 18 oktober 2005 dat het thans geen noodzaak aanwezig achtte een deskundige te benoemen en dat het het dienstig achtte eerst de resultaten van de ongeveer zes maanden durende revalidatie van [eiser] af te wachten. In het eindvonnis constateert het hof dat inmiddels een revalidatie heeft plaatsgevonden en begroot het zelf, aan de hand van de in het door [eiser] bij memorie van grieven overgelegde rapport opgenomen schadeposten, de door [eiser] geleden schade.

3.4 De eerste klacht van het middel (punt II.9 van het beroepschrift in cassatie) verwijt het hof dat het in zijn eindvonnis ten onrechte en zonder enige motivering is voorbijgegaan aan de door het hof zelf gelaste deskundigenbenoeming. De klacht faalt. Weliswaar valt uit de stukken af te leiden dat het hof aanvankelijk behoefte had aan een deskundigenbericht met betrekking tot de begroting van de door [eiser] geleden schade, maar het hof is niet ertoe overgegaan een zodanig deskundigenbericht te gelasten. Daaraan had het hof na het voortgezette partijdebat en de daarbij door partijen aan het hof verschafte nadere informatie blijkbaar geen behoefte meer. Waar het aan het oordeel van de feitenrechter is overgelaten om al of niet een deskundigenonderzoek te gelasten, heeft het hof zonder schending van enige rechtsregel alsnog kunnen afzien van nadere deskundige voorlichting. Uit de omstandigheid dat het hof in zijn eindarrest zelf de schade heeft begroot blijkt dat en waarom het hof meende geen deskundige voorlichting meer nodig te hebben. Het hof was niet gehouden verder uiteen te zetten waarom het in dat stadium geen behoefte meer had aan een deskundigenbericht.

3.5 De tweede klacht (punten II.10-14) verwijt het hof dat het geen rekening heeft gehouden met het door [eiser] ter comparitie op 16 november 2004 overgelegde rapport, opgesteld door Ergonomics N.V., dat een opstelling bevat van schadeposten die in totaal Afl. 1.680.840,10 belopen. Het hof hield met dat rapport geen rekening (rov. 2.2 van het eindvonnis), omdat het in een te laat stadium van de procedure was overgelegd en [verweerster] feitelijk niet in de gelegenheid is geweest daarop te reageren. Dat rapport is immers, aldus het hof, niet meer aan de orde geweest, omdat de gedachte was ontwikkeld dat na afloop van het revalidatieproces een deskundige zou worden benoemd teneinde de hoogte van het schadebedrag te bepalen.

3.6 De in de tweede klacht aangevoerde motiveringsklacht is gegrond. Gezien de uit de processtukken blijkende omstandigheden (a) dat het gaat om een complexe begroting van letselschade waarvoor ontwikkelingen die zich tijdens de procedure in hoger beroep hebben voorgedaan blijkbaar van belang zijn, (b) dat het rapport door [eiser] is overgelegd tijdens een comparitie die het hof juist mede had bevolen teneinde de door [eiser] gepresenteerde schadeposten aan de orde te laten komen, (c) dat vervolgens verder processueel debat over de in het rapport opgevoerde posten achterwege is gebleven omdat partijen en het hof ervan uitgingen dat het hof na afloop van het revalidatieproces een deskundigenbericht zou inwinnen over de hoogte van het schadebedrag en (d) dat het hof na het revalidatieproces bij nader inzien evenwel geen behoefte meer had aan deskundige voorlichting, valt, zonder nadere motivering, die ontbreekt, niet in te zien waarom het hof het rapport als in een te laat stadium van de procedure overgelegd, buiten beschouwing mocht laten.

3.7 De derde klacht van het middel (punten II.15-18) bestrijdt het oordeel van het hof met betrekking tot acht schadeposten die het hof in zijn eindvonnis heeft beoordeeld in het kader van de begroting van de door [eiser] geleden schade. Voorzover de klacht aanvoert dat het hof bij zijn oordeel ten aanzien van die schadeposten niet zonder nadere motivering had mogen voorbijgaan aan het standpunt van [eiser] ten aanzien van die posten als neergelegd in het door hem op 16 november 2004 overgelegde rapport van Ergonomics N.V., slaagt de klacht in het verlengde van de gegrondheid van de tweede klacht.

3.8 Gegrond is de klacht voorts voorzover die betoogt (punt II.18) dat het hof zonder genoegzame motivering heeft geoordeeld dat op de aan [eiser] toegekende vergoeding van zijn immateriële schade van in totaal Afl. 175.000,-- in mindering dient te worden gebracht het door het gerecht in eerste aanleg toegewezen bedrag van Afl. 80.000,--. Van belang is daarbij, zoals de klacht aanvoert, dat het gerecht dit bedrag heeft toegewezen in verband met art. 14 van de tussen partijen geldende collectieve arbeidsovereenkomst, dat [verweerster] verplichtte een ongevallenverzekering te sluiten die aan [eiser] recht zou geven op een uitkering van Afl. 80.000,-- bij blijvende invaliditeit. Na verwijzing zal het hof met betrekking tot de vraag of en zo ja in hoeverre het aan [eiser] toekomende bedrag van deze sommenverzekering in mindering behoort te komen op de, opnieuw te begroten door hem geleden materiële en immateriële schade, opnieuw moeten beslissen.

3.9 De overige onderdelen van de derde klacht behoeven geen behandeling. Na verwijzing zal het hof opnieuw, met inachtneming van de ten tijde van zijn beslissing bekende omstandigheden, de door [eiser] geleden en door [verweerster] te vergoeden schade moeten begroten. Het hof zal dan tevens moeten onderzoeken in hoeverre de betalingen die [verweerster] reeds aan [eiser] heeft gedaan van belang zijn voor de door [verweerster] nog verschuldigde wettelijke rente. Dit brengt mee dat ook de vierde klacht (punt II.19) niet behoeft te worden behandeld.

4. Beslissing

Dit arrest is gewezen door de vice-president D.H. Beukenhorst als voorzitter en de raadsheren P.C. Kop, J.C. van Oven, F.B. Bakels en W.D.H. Asser, en in het openbaar uitgesproken door de raadsheer W.D.H. Asser op 11 juli 2008.