Hoge Raad, 10-07-2009, BA4679, 43436

Arrest

gewezen op het beroep in cassatie van X te Z (hierna: belanghebbende) tegen de uitspraak van het Gerechtshof te 's-Gravenhage van 13 juni 2006, nr. 05/00382, betreffende een beschikking als bedoeld in artikel 4.36 van de Wet inkomstenbelasting 2001.

1. Het geding in feitelijke instantie

2. Geding in cassatie

3. Uitgangspunten in cassatie

3.1. Belanghebbende is enig aandeelhouder van Holding C B.V. (hierna: C B.V.). Hij heeft de aandelen verkregen voor f 62.000. Belanghebbende hield tot 31 december 1993 tevens aandelen in B B.V. (hierna: B B.V.).

3.2. In januari 1990 hebben belanghebbende en zijn vader tegen betaling van in totaal f 1 de aandelen verworven in A B.V. (hierna: A B.V.) met een nominale waarde van f 35.000. Daarnaast hebben zij tegen betaling van in totaal f 61.250 een vordering van f 874.396 op deze B.V. overgenomen. Belanghebbende heeft daarvan f 601.147 tegen betaling van f 42.110 verworven en zijn vader f 273.249 tegen betaling van f 19.140. In mei 1990 is de vordering omgezet in f 874.400 nominaal aandelenkapitaal A B.V.

3.3. Op 31 december 1993 heeft een aandelenruil plaatsgevonden waardoor C B.V. enig aandeelhouder van B B.V. werd.

3.4. In 1997 is de vader van belanghebbende overleden. De aandelen van de vader in A B.V. zijn krachtens erfrecht overgegaan op belanghebbende. Deze overgang is op de voet van artikel 20a, lid 7, van de Wet op de inkomstenbelasting 1964 (hierna: de Wet IB 1964) niet als een vervreemding aangemerkt in de zin van artikel 20a, lid 1, aanhef en letter b, van de Wet IB 1964.

3.5. In 2000 heeft belanghebbende de aandelen in A B.V. voor f 1 verkocht aan B B.V.

3.6. De Inspecteur heeft, met voorbijgaan aan het bepaalde in artikel 20c, lid 6, van de Wet IB 1964, bij de vaststelling van de aan belanghebbende voor het jaar 2000 opgelegde aanslag in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen een verlies uit aanmerkelijk belang van f 15.388 (25 percent van f 61.550) in aanmerking genomen. De Inspecteur heeft in de procedure voor het Hof meegedeeld dat het bedrag van f 61.550 onjuist is en f 61.250 had moeten zijn.

3.7. Bij beschikking van 13 april 2004 heeft de Inspecteur op de voet van artikel 4.36 van de Wet IB 2001 de verkrijgingsprijs van de aandelen in C B.V. per 1 januari 2001 vastgesteld op f 62.000. Het tegen deze beschikking gemaakte bezwaar dat de verkrijgingsprijs van de aandelen A B.V. f 909.400 (f 35.000 plus f 874.400) bedraagt en dat derhalve ter zake van de verkoop van deze aandelen een negatief vervreemdingsvoordeel van f 909.399 is behaald, dat bij de verkrijgingsprijs van de aandelen in C B.V. moet worden gevoegd, is door de Inspecteur afgewezen.

4. Beoordeling van de in het principale beroep aangevoerde klachten

4.1. Het Hof heeft geoordeeld dat op grond van artikel 70c, lid 2, van de Wet IB 1964 als verkrijgingsprijs van de aandelen A B.V. heeft te gelden de verkrijgingsprijs van de aanvankelijke schuldvordering op deze B.V., te weten f 61.250. Het Hof heeft verworpen het standpunt van belanghebbende dat voormelde bepaling niet van toepassing is op schuldvorderingen die vóór 1 januari 1997 in aandelenkapitaal zijn omgezet. In de tekst noch in de ontstaansgeschiedenis van die bepaling is voor dit standpunt steun te vinden, aldus het Hof. Uit bedoelde geschiedenis volgt naar het oordeel van het Hof dat met deze bepaling is beoogd constructies aan te pakken, waarbij een waardeloze vordering welke voor een gering bedrag is aangeschaft en welke voor de inwerkingtreding van de onderhavige wet nog is omgezet in aandelenkapitaal, en dat als gevolg van deze bepaling de volledige waarde-aangroei van deze aandelen onder de werking van het nieuwe regime voor winst uit aanmerkelijk belang valt (Kamerstukken II 1995/1996, 24 761, nr. 3, blz. 90-91).

4.2. Voor zover de klachten zijn gericht tegen deze oordelen falen zij, omdat die oordelen juist zijn.

4.3. Voor het overige strekken de klachten ten betoge dat wat wordt genoemd de materieel terugwerkende kracht van artikel 70c, lid 2, van de Wet IB 1964 in strijd is met artikel 1 van het Eerste Protocol bij het EVRM (hierna: het Protocol).

4.4. Indien in het onderhavige geval het effect van artikel 70c, lid 2, van de Wet IB 1964 al zou kunnen worden aangemerkt als een inbreuk op het ongestoord genot van eigendom in de zin van artikel 1 van het Protocol, neemt zulks niet weg dat Nederland volgens laatstvermeld artikel het recht heeft om die wetten toe te passen die noodzakelijk worden geacht ter veiligstelling van de belastingbetaling. Blijkens de beslissing van het EHRM van 10 juni 2003, M.A. en 34 anderen tegen Finland, no. 27793/95, V-N 2003/52.2, moet in geval van belastingwetgeving met terugwerkende kracht worden beoordeeld of op degene die een door artikel 1 van het Protocol beschermd recht geniet, door de invoering van nieuwe wetgeving niet een onredelijke last wordt gelegd waarbij het ontbreekt aan een 'fair balance' tussen de met terugwerking beoogde belangen en de gevolgen ervan voor de positie van de belanghebbende.

5. Beoordeling van het in het incidentele beroep voorgestelde middel

Gelet op het hiervoor onder 5 overwogene kan 's Hofs uitspraak niet in stand blijven. De Hoge Raad kan de zaak afdoen.

7. Proceskosten

De Hoge Raad acht geen termen aanwezig voor een veroordeling in de proceskosten.

8. Beslissing

Dit arrest is gewezen door de raadsheer P. Lourens als voorzitter, en de raadsheren A.E.M. van der Putt-Lauwers, C.B. Bavinck, A.R. Leemreis en J.A.C.A. Overgaauw, in tegenwoordigheid van de waarnemend griffier E. Cichowski, en in het openbaar uitgesproken op 10 juli 2009.