Hoge Raad, 28-05-2010, BL7041, 09/01678

28 mei 2010

Eerste Kamer

09/01678

EE/AS

[Verzoeker],

wonende te [woonplaats],

VERZOEKER tot cassatie,

advocaten: mr. E. Grabandt en mr. M.A.M. Essed,

DE STAAT DER NEDERLANDEN, (Ministerie van Justitie),

zetelende te 's-Gravenhage,

VERWEERDER in cassatie,

advocaat: aanvankelijk mr. D. Stoutjesdijk, thans mr. G. Snijders.

Voor het verloop van het geding in feitelijke instanties verwijst de Hoge Raad naar de navolgende stukken:

a. de beschikking in de zaak R07/117HR, LJN BC3354, NJ 2008, 323 van de Hoge Raad van 6 juni 2008,

b. de beschikking in de zaak 200.010.462/01 van het gerechtshof te Amsterdam van 27 januari 2009.

De beschikking van het hof is aan deze beschikking gehecht.

Tegen de beschikking van het hof heeft [verzoeker] beroep in cassatie ingesteld. Het cassatierekest is aan deze beschikking gehecht en maakt daarvan deel uit.

De Staat heeft verzocht het beroep te verwerpen.

De conclusie van de Advocaat-Generaal E.M. Wesseling-van Gent strekt tot vernietiging en verwijzing.

De advocaat van de Staat heeft bij brief van 11 maart 2010 op die conclusie gereageerd.

3.1 De Hoge Raad verwijst voor de aan zijn beschikking van 6 juni 2008 voorafgaande feiten naar die beschikking, waarbij de Hoge Raad de zaak ter verdere behandeling en beslissing naar het gerechtshof te Amsterdam heeft verwezen. Dat hof heeft bij de thans bestreden beschikking de beschikking van de rechtbank 's-Gravenhage van 13 juli 2006 andermaal bekrachtigd. Het hof overwoog daartoe dat [verzoeker] het voorlopig getuigenverhoor verzocht heeft in verband met door hem, naar hij stelt, ten gevolge van de gestelde gedragingen van de Staat geleden immateriële schade als gevolg van een inbreuk op zijn privacy en van verlies van zijn vertrouwen in de rechtsstaat. Aangenomen, aldus het hof, dat [verzoeker] inderdaad enige schade van die aard heeft geleden, ligt het voor de hand dat deze schade in het niet valt bij, althans zeer beperkt is in verhouding tot, de niet voor vergoeding in aanmerking komende immateriële schade die [verzoeker] heeft geleden als gevolg van de strafvervolging, het ondergaan van de hem opgelegde straf en zijn overtuiging dat hij ten onrechte is veroordeeld. Uit een ter gelegenheid van de mondeling behandeling door [verzoeker] gemaakte opmerking leidde het hof voorts af dat zijn voornaamste beweegreden voor het indienen van het onderhavige verzoek wordt gevormd door zijn wens de (on)juistheid van zijn strafrechtelijke veroordeling andermaal in rechte aan de orde te stellen. (Rov. 2.4.1-2.4.2). Na te hebben geoordeeld (rov. 2.4.3 en de eerste rov. 2.4.5) dat dit motief geen deugdelijke grond vormt voor het voorliggende verzoek en te hebben overwogen dat uit hetgeen [verzoeker] naar voren heeft gebracht met betrekking tot de verwerking van zijn gegevens in de politieregisters niet blijkt wat hij door middel van een voorlopig getuigenverhoor dienaangaande zou willen aantonen, heeft het hof geconcludeerd:

"2.4.6 Uit het voorafgaande volgt dat [verzoeker] slechts een rechtens relevant belang heeft bij het verzoek, voorzover het verzoek gericht is op het verkrijgen van getuigenbewijs ten aanzien van de door hem gestelde immateriële schade bestaande uit de aantasting in zijn persoon als gevolg van een inbreuk op zijn privacy en als gevolg van verlies van zijn vertrouwen in de rechtstaat en dat dit belang van geringe betekenis is in het licht van de niet voor vergoeding in aanmerking komende immateriële nadeel als gevolg van het ondergaan van de aan hem opgelegde straf en als gevolg van zijn overtuiging dat hij ten onrechte strafrechtelijk is veroordeeld.

2.4.5 Tegenover dit geringe belang van [verzoeker] staat een aanzienlijk belang van de Staat bij afwijzing van het verzoek. Aangenomen moet immers worden dat het houden van het voorlopig getuigenverhoor, waarbij [verzoeker] een groot aantal aspecten van het verrichte strafrechtelijk onderzoek wil betrekken en zes personen betrokken bij dat onderzoek wil doen horen, een zeer aanzienlijk tijdsbeslag legt op betrokkenen aan de zijde van de Staat en dus hoge kosten voor de Staat meebrengt. Dat geldt temeer omdat [verzoeker] slechts in geringe mate heeft geconcretiseerd welke te bewijzen feiten van belang zouden zijn ter beoordeling van zijn hierboven afgebakende civielrechtelijke vordering, zodat onvoldoende vastomlijnd is waarover de beoogde getuigen zouden dienen te verklaren.

2.4.6 Het hof oordeelt daarom dat er een zodanige onevenredigheid bestaat tussen het belang van [verzoeker] bij toewijzing van het verzoek en het belang van de Staat bij afwijzing van het verzoek, dat het verzoek behoort te worden afgewezen."

3.3.1 In eerste aanleg en in hoger beroep vóór verwijzing heeft de Staat, voor zover voor de beoordeling van deze klacht van belang, als verweer aangevoerd wat is vermeld in de conclusie van de Advocaat-Generaal onder 2.8.

In die conclusie onder 2.10 is vermeld wat de Staat terzake na verwijzing heeft betoogd. Daaruit blijkt dat de Staat vóór verwijzing onevenredigheid van de over en weer bestaande belangen van partijen aan zijn verweer ten grondslag heeft gelegd. In zoverre mist het onderdeel doel. Blijkens de toelichting ziet de klacht van het onderdeel er evenwel ook op dat de Staat zijn verweer dat sprake is van misbruik van bevoegdheid door [verzoeker] na verwijzing heeft doen stoelen op een andere grondslag dan voordien, te weten niet langer: het gesloten stelsel van rechtsmiddelen en de stelling dat [verzoeker] in het geheel geen schade kan hebben geleden door het gestelde onrechtmatig handelen van de Staat, maar: de onevenredigheid van de betrokken belangen, enerzijds dat van [verzoeker], die geen schade kan hebben geleden, en anderzijds dat van de Staat dat zijn functionarissen niet nodeloos in een voorlopig getuigenverhoor worden betrokken en dat met het horen van de getuigen veel tijd en geld voor de Staat gemoeid zal zijn.

De Hoge Raad:

vernietigt de beschikking van het gerechtshof te Amsterdam van 27 januari 2009;

verwijst het geding naar het gerechtshof te Arnhem ter verdere behandeling en beslissing;

veroordeelt de Staat in de kosten van het geding in cassatie, tot op deze uitspraak aan de zijde van [verzoeker] begroot op € 358,38 aan verschotten en € 2.200,-- voor salaris.