Hoge Raad, 12-10-2012, BW9243, 11/03049

Hoge Raad der Nederlanden

Arrest

in de zaak van:

t e g e n

Partijen zullen hierna ook worden aangeduid als Varde en [verweerder].

1. Het geding in feitelijke instanties

2. Het geding in cassatie

3. Uitgangspunten in cassatie

3.2 Varde vordert in deze procedure van [verweerder] betaling van € 253,61 en € 16.735,05 op grond van de Duisenberg-regeling. [Verweerder] verweert zich met een beroep op de hiervoor in 3.1 onder (v) genoemde opt-outverklaring. Volgens [verweerder] is deze verklaring, anders dan Varde stelt - en anders dan de brief van Dexia van 2 augustus 2007 inhoudt -, bevoegd namens hem afgelegd door mr. Rebel, nu de in 3.1 onder (iv) aangehaalde, aan mr. Van Dijk verstrekte volmacht ('met recht van substitutie') mr. Rebel de bevoegdheid verschafte om namens [verweerder] die verklaring af te leggen. Subsidiair heeft [verweerder] betoogd dat mr. Rebel die bevoegdheid ontleende aan zaakwaarneming.

3.3.2 De kantonrechter aanvaardde evenwel het subsidiaire verweer van [verweerder] dat mr. Rebel op grond van zaakwaarneming bevoegd was de verklaring uit te brengen. Op die grond heeft de kantonrechter de vordering van Varde afgewezen.

3.4.2 Omdat het hier een proefprocedure betreft, is het hof op verzoek van partijen ten overvloede ingegaan op de vraag of [verweerder] in deze procedure een onbevoegd uitgebrachte opt-outverklaring nog heeft kunnen bekrachtigen, nu Dexia in haar brief van 2 augustus 2007 mr. Rebel op de voet van artikel 3:69 lid 3 BW heeft laten weten dat zij de door deze gedane opt-outverklaring als ongeldig beschouwt. Deze vraag heeft het hof ontkennend beantwoord. Weliswaar kon Dexia die mededeling, nu deze om gevolg te hebben gericht diende te zijn aan [verweerder] als vertegenwoordigde, niet richten tot mr. Rebel, nu zij deze uitdrukkelijk niet als bevoegd vertegenwoordiger van [verweerder] aanmerkte, maar zij heeft een afschrift van de brief van 2 augustus 2007 gezonden aan Leaseproces, die blijkens de door [verweerder] verleende volmacht in elk geval bevoegd was om alle voor [verweerder] bestemde correspondentie in ontvangst te nemen in het geschil tussen partijen.

4. Beoordeling van het principale beroep

4.1 Het middel keert zich tegen het oordeel van het hof dat mr. Rebel bij het uitbrengen van de opt-outverklaring beschikte over een toereikende volmacht van [verweerder]. De klachten ervan strekken alle ertoe dat het hof het bestaan van die volmacht niet heeft kunnen aannemen op basis van de volmacht die op 18 augustus 2005 door [verweerder] aan mr. Van Dijk van Leaseproces is verleend.

4.2 De klachten falen. De vraag of een volmacht is verleend en, zo ja, met welke inhoud, dient te worden beantwoord aan de hand van de maatstaven van art. 3:33 en 3:35 BW. Het komt daarbij derhalve aan, kort gezegd, op hetgeen partijen (de volmachtgever en de gevolmachtigde) over en weer hebben verklaard en over en weer uit elkaars gedragingen en verklaringen hebben mogen begrijpen, waarbij in het bijzonder van belang is de verklaring of gedraging waarbij de volmacht is verleend. Het hof is bij zijn uitleg van de volmacht van 18 augustus 2005 van deze maatstaven uitgegaan. Het heeft op basis daarvan geoordeeld dat de volmacht, mede gelezen in samenhang met de brief van dezelfde datum - waarin was afgesproken dat alleen met een schikking zou worden ingestemd als [verweerder] daarvoor uitdrukkelijk toestemming zou hebben gegeven - en tegen de achtergrond van het feit dat de Duisenberg-regeling en de mogelijkheid van een WCAM-procedure al bekend waren, mede de bevoegdheid (en opdracht) meebracht om de opt-outverklaring uit te brengen. Dit oordeel is feitelijk en niet onbegrijpelijk, nu het achterwege laten van die verklaring, zoals het hof aan zijn oordeel ten grondslag legt, ertoe zou hebben geleid dat [verweerder] door het verstrijken van de daarvoor geldende termijn gebonden zou zijn geraakt aan de collectieve schikking die de Duisenberg-regeling is.

4.3 Anders dan het middel betoogt, behoefde het hof zich niet van zijn oordeel te laten weerhouden door hetgeen is bepaald in art. 3:62 lid 2 BW of is beslist in HR 24 januari 1997, LJN ZC2261, NJ 1997/231. De uitleg die het hof aan de volmacht heeft gegeven, houdt immers in dat deze voldoende specifiek mede betrekking heeft op de situatie die ontstond na de verbindendverklaring van de Duisenberg-regeling. De in het artikellid en in het arrest bedoelde situatie dat de volmacht te algemeen luidt om te kunnen aannemen dat zij mede is bedoeld voor de specifieke handelingen of het specifieke geval als aan de orde in het artikellid, respectievelijk het arrest, doet zich hier dus niet voor. Bovendien is het afleggen van een opt-outverklaring, anders dan het middel betoogt, ook niet aan te merken als een daad van beschikking in de zin van art. 3:62 lid 2 BW, nu die verklaring slechts erop is gericht dat geen gebondenheid ontstaat aan een verbindend verklaarde regeling.

4.4 Evenmin behoefde het hof zich van zijn oordeel te laten weerhouden door de door Varde gestelde omstandigheden (i) dat Leaseproces haar cliënten, onder wie [verweerder], na de verbindendverklaring van de Duisenberg-regeling heeft verzocht een specifieke volmacht te tekenen voor het doen van de opt-outverklaring, (ii) dat Leaseproces in het geval van [verweerder], toen het niet lukte contact met hem te krijgen, mr. Rebel heeft verzocht de opt-outverklaring uit te brengen omdat hem als advocaat niet om een volmacht zou worden verzocht, en (iii) dat de volmacht die [verweerder] heeft gegeven, dateert van voor de verbindendverklaring van de Duisenberg-regeling. Anders dan het middel inhoudt, brengen de twee eerstgenoemde omstandigheden rechtens noch feitelijk mee dat de op 18 augustus 2005 door [verweerder] verleende volmacht niet als toereikend kan worden aangemerkt voor het afleggen van de opt-outverklaring. Anders dan het middel betoogt onder verwijzing naar de als derde genoemde omstandigheid, volgt uit de WCAM-regeling niet dat alleen een volmacht voor het uitbrengen van een opt-outverklaring kan worden verleend na de verbindendverklaring van de desbetreffende regeling.

4.5 Overigens verdient nog opmerking dat, anders dan het middel tot uitgangspunt neemt, het uitbrengen van een opt-outverklaring als bedoeld in art. 7:908 lid 2 BW niet inhoudt dat de schikking die verbindend is verklaard, wordt afgewezen. Gevolg van die verklaring is slechts dat degene door of namens wie deze wordt uitgebracht, niet krachtens de verbindendverklaring gebonden raakt aan de schikking. Geen rechtsregel staat dan ook eraan in de weg dat partijen na het uitbrengen van een opt-outverklaring een schikking aangaan met dezelfde of een andere inhoud.

5. Beoordeling van het incidentele beroep

5.1 De ongegrondheid van het principale beroep brengt mee dat [verweerder] geen belang heeft bij de behandeling van de onderdelen 2 en 3 van het middel in het incidentele beroep. De Hoge Raad ziet echter aanleiding om ten overvloede in te gaan op de onderdelen 3b en 3c van dat middel.

5.2 Deze onderdelen voeren op zichzelf terecht aan dat indien en voor zover mr. Rebel niet op grond van de door [verweerder] verleende volmacht bevoegd was tot het uitbrengen van de opt-outverklaring, hij de bevoegdheid daartoe kon ontlenen aan zaakwaarneming, zo aan de vereisten daarvoor was voldaan. Het hof heeft op dit punt echter geen beslissing gegeven, maar in het midden gelaten of de stellingen die [verweerder] in dit verband heeft aangevoerd, opgaan.

5.3 Onderdeel 1 van het middel keert zich tegen het oordeel van het hof dat [verweerder] onnodig incidenteel hoger beroep heeft ingesteld en dat het daarom voorbij gaat aan de in dat beroep door partijen gemaakte kosten. Deze klacht faalt omdat een incidenteel hoger beroep dat, zoals in dit geval, niet nodig is omdat het betrekking heeft op een geschilpunt dat de appelrechter ook zonder dat incidenteel hoger beroep moet behandelen, niet alleen geen aanleiding kan zijn voor een kostenveroordeling in dat beroep, maar evenmin kan leiden tot een hogere kostenveroordeling in het principale hoger beroep (vgl. HR 10 juni 1988, LJN AC1506, NJ 1989/30).

6. Beslissing

Dit arrest is gewezen door de vice-president E.J. Numann als voorzitter en de raadsheren J.C. van Oven, C.A. Streefkerk, C.E. Drion en G. Snijders, en in het openbaar uitgesproken door de raadsheer J.C. van Oven op 12 oktober 2012.