Hoge Raad, 09-01-2015, ECLI:NL:HR:2015:41, 13/05431

Onder verwijzing naar de hiervoor in 3.1 onder (iii) genoemde brief van zijn echtgenote, vordert [eiser] in dit geding, voor zover in cassatie nog van belang, een verklaring voor recht dat de leaseovereenkomsten zijn vernietigd en dat hij recht heeft op terugbetaling van al hetgeen hij aan Dexia heeft betaald.

De kantonrechter heeft deze vordering afgewezen. Onder verwijzing naar HR 28 maart 2008, ECLI:NL:HR:2008:BC2837, NJ 2009/578 heeft hij geoordeeld dat de leaseovereenkomsten zijn aan te merken als overeenkomsten van huurkoop, en dat deze daarom op grond van art. 1:88 lid 1, aanhef en onder d, BW de toestemming behoefden van de echtgenote van [eiser]. De kantonrechter achtte evenwel het verweer van Dexia gegrond dat de bevoegdheid om de leaseovereenkomsten op grond van art. 1:89 BW te vernietigen, is verjaard. Daartoe overwoog de kantonrechter dat de verjaringstermijn terzake drie jaar bedraagt en aanvangt op het moment dat de echtgenoot bekend wordt met het bestaan van de overeenkomst, en dat in dit geval de echtgenote van [eiser] al kort na het sluiten van de leaseovereenkomsten in 1997 van het bestaan daarvan op de hoogte was.

In hoger beroep heeft [eiser] aangevoerd dat op grond van art. 1:88 BW ook voor de overeenkomsten waarbij in juli 2002 de hiervoor in 3.1 onder (i) genoemde verlengingen van de looptijd van de leaseovereenkomsten hebben plaatsgevonden, de toestemming van zijn echtgenote nodig was, dat de vernietiging op de voet van art. 1:89 BW in de brief van zijn echtgenote van 8 december 2004 mede op deze verlengingsovereenkomsten ziet, en dat deze vernietiging binnen drie jaar heeft plaatsgevonden, zodat deze tijdig is geweest. [eiser] heeft in hoger beroep mede een hierop gerichte verklaring voor recht gevorderd.

Het hof heeft deze vordering afgewezen. Het heeft geoordeeld dat de verlengingsovereenkomsten ertoe strekken de met Dexia aangegane leningen te verlengen en daarmee de afwikkeling van de aandelenleasetransactie uit te stellen. Die overeenkomsten vallen, naar het heeft geoordeeld, niet aan te merken als (zelfstandige) overeenkomsten waarop het toestemmingsvereiste van art. 1:88 lid 1, aanhef en onder d, BW van toepassing is. Daarom heeft de echtgenote van [eiser] de verlengingsovereenkomsten niet op grond van art. 1:89 BW kunnen vernietigen, aldus het hof. (rov. 3.6)

Onderdeel 1 van het middel betoogt in de eerste plaats dat voor verlengingsovereenkomsten als de onderhavige, waarbij de looptijd wordt verlengd van eerder gesloten effectenleaseovereenkomsten die als huurkoop moet worden gekwalificeerd, op de voet van art. 1:88 lid 1, aanhef en onder d, BW de toestemming van de andere echtgenoot is vereist, evenzeer als voor de oorspronkelijke overeenkomsten.

Dit betoog is gegrond. De hier aan de orde zijnde overeenkomsten houden in dat de looptijd van de eerder aangegane leaseovereenkomsten wordt verlengd, met handhaving van de voorwaarden daarvan. De ratio van art. 1:88 lid 1 BW is om echtgenoten, in hun belang en dat van het gezin, tegen elkaar te beschermen, onder meer wat betreft het verrichten van rechtshandelingen die kunnen ingrijpen in hun financiële positie, zoals die tot het aangaan van de in het artikellid onder d genoemde koop op afbetaling (waaronder ook valt die tot het aangaan van een huurkoop). Deze ratio brengt mee dat ook voor verlengingsovereenkomsten zoals hier aan de orde, de toestemming van de andere echtgenoot is vereist. Aan die overeenkomsten is immers hetzelfde bezwaar verbonden als aan de oorspronkelijk aangegane overeenkomsten, namelijk dat deze leiden tot de verplichting om maandelijks (nieuwe) termijnbetalingen te verrichten voor de duur van de (nieuwe) looptijd.

Uit het vorenstaande volgt dat het oordeel van het hof blijk geeft van een onjuiste rechtsopvatting en dat het onderdeel bijgevolg slaagt. De overige klachten van het onderdeel behoeven geen behandeling.