Parket bij de Hoge Raad, 31-05-2002, AE3433, C00/200HR

Conclusie (thans) mr J. Spier

inzake

tegen

1. Feiten

1.1 In cassatie kan van de volgende feiten worden uitgegaan. Deze zijn vastgesteld door de Kantonrechter Rotterdam in zijn tussenvonnis van 5 maart 1998; ook de Rechtbank is daarvan in het bestreden vonnis uitgegaan (rov. 5.3). In rov. 5.3 tweede alinea heeft de Rechtbank door nog enkele feiten aan toegevoegd.

1.2 [verweerder] is van 9 juli 1990 tot 1 januari 1997 bij Matrans in dienst geweest.

1.3 Op 20 november 1990 was [verweerder] werkzaam op het terrein van ECT Sealand. [Verweerder] werkte die dag voor het eerst in de functie van "radioman-dek" bij het laden van een containerschip.

1.4 Op 20 november 1990 is [verweerder] een arbeidsongeval overkomen.

1.5 Na het ongeval is [verweerder] enkele maanden arbeidsongeschikt geweest. Op 18 maart 1991 is hij weer volledig bij Matrans gaan werken, zij het in een andere functie.

1.6 Nadat eind 1991 een hersteloperatie plaatsvond, is [verweerder] een jaar volledig arbeidsongeschikt geweest. Eind 1992 is [verweerder] "afgeschat" op 45% arbeidsongeschiktheid.

1.7 Per 1 januari 1997 is de arbeidsovereenkomst met [verweerder] op verzoek van Matrans ontbonden; door de Kantonrechter is [verweerder] een bruto vergoeding van ( 31.000 toegekend.

1.8 In 1991 heeft [verweerder] van de verzekeraar van Matrans een uitkering ontvangen van ( 1.081,48. In 1994 heeft deze verzekeraar een vervolguitkering gedaan ter grootte van ( 8.113,09. [Verweerder] heeft dit bedrag echter niet ontvangen omdat te zijnen laste beslagen onder Matrans waren gelegd.

2. Verloop van de procedure

2.1 Bij inleidende dagvaarding van 10 april 1997 heeft [verweerder] bij de Kantonrechter te Rotterdam een vordering ingesteld die, voorzover in cassatie nog van belang, strekt tot vergoeding van de door hem geleden en nog te lijden schade als gevolg van het onder 1.4 genoemde arbeidsongeval, nader op te maken bij staat en te vereffenen volgens de wet.

2.2 Matrans heeft - voorzover nog van belang - ten verwere aangevoerd dat de schade en de aansprakelijke persoon direct bij het ongeval bekend waren zodat de verjaringstermijn van 5 jaar is gaan lopen op 21 november 1990 en de vordering is verjaard.

2.3 Na het houden van een comparitie heeft de Kantonrechter bij vonnis van 30 juli 1998 de vordering Van [verweerder] afgewezen op de grond dat deze is verjaard.

2.4 [verweerder] heeft deze vonnissen in appèl aangevochten. Naar ik begrijp, bedoelt [verweerder] met grief II de stelling ingang te doen vinden dat de redelijkheid en billijkheid zich verzetten tegen het laten ingaan van de verjaring de dag na het ongeval (zie met name mvg onder 10 sub 1 en 11 sub 1).(1)

2.5 Matrans bestrijdt het betoog van [verweerder]. Zij voert aan dat zij bij haar WA-verzekeraar geen gehoor meer vindt omdat deze zich op verjaring beroept (mva blz. ongenummerd 4).(2)

2.6 De Rechtbank te Rotterdam heeft in haar in cassatie bestreden vonnis geoordeeld dat het beroep op verjaring slechts opgaat terzake van de schade, voorzover opgekomen vóór 10 april 1992. De schade die zich voordeed terzake van de onbruikbaar geworden kleding, de kosten van doktersbezoek en wegens juridische kosten gemaakt vóór 10 april 1992 vallen af omdat [verweerder] daarmee kort na het ongeval, derhalve reeds in 1990 of in ieder geval in 1991, bekend moet worden verondersteld (rov. 5.8).

2.7 Grief II wordt door de Rechtbank ongegrond bevonden op gronden die in cassatie niet aan de orde zijn (rov. 5.5).

2.8 Ten aanzien van de schade opgekomen na 10 april 1992 heeft de Rechtbank als volgt overwogen:

2.10 Na een inhoudelijke beoordeling van de aansprakelijkheid van Matrans op de voet van art. 7:658 BW heeft de Rechtbank de vordering terzake van alle niet verjaarde schadeposten

- waaronder de juridische kosten gemaakt na 10 april 1992 - toegewezen en het geding ter verdere afdoening naar de schadestaatprocedure verwezen.

2.11 Tegen dit vonnis heeft Matrans tijdig beroep in cassatie insteld. [Verweerder] heeft geconcludeerd tot verwerping waarna Matrans nog heeft gerepliceerd.

3. Bespreking van de klachten

3.1 Het gaat in casu om een cassatieberoep dat, door tussenkomst van een advocaat bij de balie van Uw Raad, onmiskenbaar is ingesteld door een advocaat die niet tot die balie behoort.

3.2 In het onderhavige geval heeft de werkgever, die op grond van (thans) art. 7:658 BW aansprakelijk is, zich met een beroep op verjaring trachten te onttrekken aan de verplichting om de schade die het gevolg is van blijvende invaliditeit te vergoeden. De Rechtbank heeft dat beroep slechts zeer ten dele gehonoreerd.

3.3 In de gegeven omstandigheden is er geen grond is iets in de klachten te lezen wat daarin niet expliciet is neergeslagen.

3.4 De gedachtegang van de Rechtbank komt op het volgende neer:

a. aanvankelijk leek het er op dat het ongeval geen blijvende gevolgen zou hebben. Dat leidt de Rechtbank af uit de omstandigheid dat [verweerder] na enkele maanden weer voor 100% bij zijn werkgever werkte, zij het dan ook in een andere functie (rov. 5.3).

b. Eerst na een hersteloperatie en een daarop volgende periode van arbeidsongeschiktheid bleek dat sprake was van blijvende gevolgen (rov. 5.3 in fine).

c. De schade die het gevolg is van de blijvende invaliditeit was aanvankelijk niet door [verweerder] voorzien. Deze invaliditeit bleek pas eind 1992 of in elk geval ná 10 april 1992 (rov. 5.9 derde en laatste alinea).

d. De datum van 10 april 1992 acht de Rechtbank relevant omdat binnen vijf jaar nadien is gedagvaard (rov. 5.7).

3.5 Tegen deze achtergrond heeft de Rechtbank het beroep op verjaring van de hand gewezen voor de in haar ogen aanvankelijk nog niet bekende schade gelegen in:

a. inkomensschade, verlies aan arbeidsvermogen en pensioenschade voorzover te herleiden tot de onder 3.4 sub b en c genoemde omstandigheid (rov. 5.9);

b. immateriële schade ten gevolge van "het feit dat hij levenslang te maken heeft met een handicap" (rov. 5.10);

c. "juridische kosten" met betrekking tot de in dit nummer onder a en b genoemde vordering (rov. 5.8 in samenhang met het dictum).

3.6 Het eerste middel kant zich tegen rov. 5.7. Het neemt tot uitgangspunt dat [verweerder] ten tijde van het ongeval bekend was met "de schade". Betoogd wordt dat het hier gaat om "een aantal voortdurende schades (...) welke alle reeds na het ongeval bekend waren".

3.7 Onduidelijk is of het middel een rechts- of een motiveringsklacht behelst; blijkens de aanhef zou het gaan om een rechtsklacht. Hoe dat zij, beide zijn kennelijk gebaseerd op de gedachte dat sprake is van "voortdurende schades".

3.8 De rechtsklacht schiet langs het oordeel van de Rechtbank heen omdat zij er aan voorbij ziet dat de Rechtbank niet van voortdurende schade is uitgegaan.

3.9 Als men in het middel tevens een motiveringsklacht zou willen lezen, dan behelst zij dat de benadering van de Rechtbank onjuist is. Het middel laat evenwel na aan te geven waarom dat zo zou zijn. Het voldoet daarmee niet aan de eisen van art. 407 lid 2 Rv.

3.10 Ten overvloede: het oordeel van de Rechtbank is niet onbegrijpelijk.

3.11 Middel II heeft betrekking op de toewijzing van - wat de Rechtbank noemt - "juridische kosten". Het behelst een rechtsklacht die voortbouwt op de onder 3.8 reeds gesignaleerde onjuiste lezing van het bestreden vonnis. Zij faalt reeds daarom.

3.12 Bij inhoudelijke beoordeling is het middel geen beter lot beschoren. Wanneer men aanneemt dat in casu sprake is van nieuwe schade die nog niet door de valbijl der verjaring wordt getroffen, is het oordeel van de Rechtbank rechtens niet onjuist. Immers valt niet in te zien waarom art. 6:96 lid 2 onder c BW te dien aanzien geen rol zou spelen. Het middel moet daarom het lot van zijn voorganger delen.

3.13 Het derde middel dringt nog aan dat [verweerder] reeds op 21 november 1991 sociale uitkeringen ter zake van zijn arbeidsongeschiktheid ontving. Het leidt daaruit af dat voor [verweerder] vanaf dat moment het "meer permanent karakter van de schade kenbaar was".

3.14 Het middel voldoet niet aan de eisen van art. 407 lid 2 Rv. omdat niet wordt aangegeven waar in feitelijke aanleg deze stelling zou zijn betrokken.(3) Het faalt eveneens omdat het berust op een feitelijk novum.

3.15 Middel IV vertolkt de stelling dat "immateriële schade (...) zich niet laat splitsen (in) afzonderlijke posten van "leed" of "smart" die op verschillende tijdstippen bekend worden". Dat zou de Rechtbank hebben miskend.

3.16 De door het middel gepropageerde opvatting vindt geen steun in het recht.(4) Zij zou ook leiden tot een in het oog springend onredelijk resultaat. Zou aanvankelijk de verwachting gewettigd zijn dat slechts sprake was van geringe letselschade dan zou, aldus redenerend, hooguit een beperkt bedrag aan immateriële schade kunnen worden gevorderd. Zou de aanvankelijke verwachting later, op basis van volledig nieuwe ontwikkelingen, geheel ongefundeerd blijken dan zou geen aanspraak op (aanvullend) smartengeld kunnen worden gemaakt. Zo'n betoog veroordeelt zich zelf.

3.17 De klacht loopt bovendien vast in de al meermalen genoemde omstandigheid dat zij uitgaat van een verkeerde lezing van het bestreden vonnis, althans op het niet - op een wijze die voldoet aan de eisen van art. 407 lid 2 Rv. - bestrijden van het daarin gegeven oordeel.

3.18 Matrans dringt in cassatie niet aan dat de verjaring begon te lopen na de hersteloperatie in 1991 die ertoe leidde dat [verweerder] een jaar volledig arbeidsongeschikt werd.(5)

3.19 Zij klaagt er evenmin over dat de Rechtbank, na ongegrondbevinding van grief II, buiten de rechtsstrijd is getreden door te oordelen als zij heeft gedaan.

3.20 Volledigheidshalve en ten overvloede merk ik nog op dat uit de stukken (met name de producties bij repliek) blijkt dat [verweerder] tussen 1990 en ultimo 1994 een aantal contacten heeft gehad met Nieuw Rotterdam/Knight Schippers, waarbij Matrans kennelijk een collectieve ongevallenverzekering had afgesloten. Het lijkt niet onaannemelijk dat [verweerder] zich niet heeft gerealiseerd dat het niet ging om een WA-verzekeraar. Hij heeft uit deze contacten allicht afgeleid dat hij niet ineens op een beroep op verjaring zou worden getracteerd.

3.21 Matrans heeft getracht de stelling ingang te doen vinden dat [verweerder] door de onder 1.8 genoemde - m.i. bepaaldelijk bescheiden(6) - vergoeding het verlies aan arbeidsproductiviteit heeft geregeld met "de verzekeraar" (cvd onder 56).

3.22 In het licht van het voorafgaande leent deze zaak zich m.i. voor afdoening op de voet van art. 81 R.O.

Conclusie

Deze conclusie strekt tot verwerping van het beroep.

Advocaat-Generaal