Parket bij de Hoge Raad, 22-10-2002, AE5589, 01395/01

Gegevens

Instantie: Parket bij de Hoge Raad

Datum uitspraak: 22 oktober 2002

Datum publicatie: 22 oktober 2002

ECLI: ECLI:NL:PHR:2002:AE5589

Formele relaties

Arrest Hoge Raad: ECLI:NL:HR:2002:AE5589

Zaaknummer: 01395/01

Relevante informatie: Algemene wet inzake rijksbelastingen [Tekst geldig vanaf 01-01-2024 tot 01-01-2025] art. 69, Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, New York, 16-12-1966 [Tekst geldig vanaf 11-03-1979] art. 15, Wetboek van Strafrecht [Tekst geldig vanaf 01-01-2024 tot 01-07-2024] art. 1, Wetboek van Strafrecht [Tekst geldig vanaf 01-01-2024 tot 01-07-2024] art. 225

Inhoudsindicatie

Conclusie

Nr. 01395/01

Mr Wortel

Zitting: 25 juni 2002

Conclusie inzake:

[Verzoeker=verdachte]

1. Het Gerechtshof te 's-Hertogenbosch heeft verzoeker, met bevestiging van een door de Arrondissementsrechtbank te Maastricht gewezen vonnis behoudens ten aanzien van de bewijsvoering en de opgelegde straf alsmede de motivering daarvan, wegens (1.) "opzettelijk gebruik maken van het valse geschrift, als bedoeld in artikel 225, eerste lid, van het Wetboek van Strafrecht, als ware het echt en onvervalst" en (2.) "opzettelijk een bij de belastingwet voorziene aangifte onjuist doen, meermalen gepleegd" veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf voor de tijd van zes maanden met een proeftijd van twee jaren, en tot een geldboete van tienduizend gulden, subsidiair honderd dagen hechtenis

2. Namens verzoeker heeft mr. J.L.E. Marchal, advocaat te Maastricht, één middel van cassatie voorgesteld.

3. Daarin wordt geklaagd over schending van art. 15 IVBPR, art. 1, tweede lid, Sr, art. 69, vierde lid, AWR en art. III van de Wet van 18 december 1997 (Stb 1997, 737). Deze bepalingen zouden zijn geschonden omdat het Hof het onder 1 tenlastegelegde en bewezenverklaarde heeft aangemerkt als het in art. 225, tweede lid, Sr strafbaar gestelde feit, terwijl het Hof toepassing had moeten geven aan art. 69, vierde lid AWR, zoals de bepaling sedert 1 januari 1998 luidt. Ingevolge die bepaling is strafvervolging op grond van art. 225, tweede lid, Sr uitgesloten indien het feit waarop de vervolging betrekking heeft ook onder het bereik komt van het eerste of tweede lid van art. 69 AWR.

4. Over de toepassing van het huidige art. 69 AWR in verband met de daarop betrekking hebbende overgangsbepaling heeft de Hoge Raad zich reeds uitgelaten.

In HR 9 oktober 2001, griffienr 02290/00 is overwogen dat ingevolge art. I van de Wet van 18 december 1997, Stb 1997, 737, het in art. 69 voorziene strafbare feit, zoals vervat in de Wet van 18 december 1997, Stb 1997, 738 en zoals de omschrijving daarvan is komen te luiden volgens de aan het slot van art. I van de Wet van 18 december 1997, Stb 1997, 737 opgenomen tekst, eerst in aanmerking kan worden genomen voor aangiften die betrekking hebben op tijdvakken die aanvangen op of na de datum van inwerkingtreding. Dat is bepaald in art. III van de Wet van 18 december 1997, Stb 1997, 738, zoals dit is komen te luiden in de tekst die is opgenomen in de Wet van 18 december 1997, Stb 1997, 737:

"Deze wet treedt in werking op een bij koninklijk besluit te bepalen tijdstip en vindt voor het eerst toepassing met betrekking tot aangiften en betalingen die betrekking hebben op tijdvakken of tijdstippen die aanvangen respectievelijk liggen op of na de datum van inwerkingtreding (...)"

5. In het zo-even genoemde arrest voerden deze overwegingen tot vernietiging van een uitspraak waarin de feitenrechter - de overgangsregeling miskennend - had vastgesteld dat het thans in art. 69, eerste lid, AWR opgenomen zogenaamde 'strekkingsvereiste' (het niet of niet tijdig doen van de belastingaangifte moet de strekking hebben dat te weinig belasting wordt geheven) niet in de, op art. 68 OUD AWR gebaseerde, tenlastelegging was opgenomen.

De uitspraak van de Hoge Raad had aldus betrekking op de toepassing van het eerste lid van art. 69 AWR, en, mutatis mutandis, ook op de toepassing van het tweede lid van die bepaling (waarin strafbaar is gesteld het opzettelijk onjuist of onvolledig doen van een belastingaangifte).

6. Mij komt het voor dat de door de Hoge Raad aangewezen overgangsbepaling, neergelegd in art. III van de Wet van 18 december 1997, Stb 1997, 738, zoals de bepaling is komen te luiden ingevolge art. XXIII van de Wet van 18 december 1997, Stb 1997, 737, evenzeer toepasselijk is op het thans in het vierde lid van art. 69 AWR opgenomen voorschrift dat art. 225, tweede lid, Sr niet de grondslag van een strafvervolging kan zijn indien het feit onder de in de eerste twee leden van art. 69 AWR voorziene strafbaarstellingen valt.

7. In de toelichting op het middel wordt, verwijzend naar HR NJ 1993, 722 en HR NJ 1997, 546, betoogd dat het thans in art. 69, vierde lid, AWR opgenomen voorschrift onder het bereik van art. 1, tweede lid, Sr kan komen, aangezien het voorschrift weliswaar niet rechtstreeks betrekking heeft op de strafbaarheid van het feit, doch de invoering van het voorschrift niettemin wijst op een gewijzigd inzicht van de wetgever (in voor verzoeker gunstige zin) ten aanzien van de in de vervolgingsmogelijkheid tot uitdrukking komende strafwaardigheid van het feit.

8. Dat standpunt is geenszins onverdedigbaar, aangezien uit de wetsgeschiedenis blijkt dat de invoering van art. 69, vierde lid, AWR verband hield met de vaststelling dat vervolging van (kort gezegd) een fiscaal vergrijp op basis van art. 225, tweede lid, Sr geen recht doet aan bijzondere bepalingen die het fiscale strafrecht kent, met name de beslissingsbevoegdheid van de belastingdienst (waaronder de aan het bestuur van 's Rijks belastingen toegekende transactiebevoegdheid) en de zogenaamde 'inkeerregel' (thans opgenomen in art. 69, derde lid, AWR).

9. Het staat de wetgever evenwel vrij een overgangsregel vast te stellen die tot een ander resultaat voert dan (zonder die overgangsbepaling) uit art. 1, tweede lid, Sr zou voortvloeien.

Toepassing van zo een, in de uitkomst van art. 1, tweede lid, Sr afwijkende, bijzondere overgangsregel is niet in strijd met art. 15, eerste lid, IVBPR. Die verdragsbepaling behelst het verbod iemand te veroordelen ter zake van een feit dat ten tijde van de gedraging niet strafbaar was, en het verbod iemand tot een zwaardere straf te veroordelen dan ten tijde van het begaan van het feit daarop was gesteld. Op die verbodsbepalingen wordt geen inbreuk gemaakt indien de gedraging reeds vóór een wetswijziging strafbaar was gesteld, de wetswijziging slechts tot gevolg heeft dat er beperkingen zijn aangebracht in de mogelijkheden tot vervolging van het feit, en de wetgever aanleiding heeft gevonden die beperkingen niet toepasselijk te doen zijn op feiten die vóór het inwerkingtreden van de gewijzigde wettelijke bepalingen zijn begaan (en reeds toen strafbaar waren gesteld).

10. Onder 1 is verzoeker in subsidiaire vorm tenlastegelegd - kort gezegd - het opzettelijk gebruikmaken van een vals of vervalst aangiftebiljet ter zake van het successierecht, begaan op of omstreeks19 mei 1994, althans in de maand mei 1994. Het valse geschrift betrof derhalve een belastingaangifte met betrekking tot een tijdvak of tijdstip dat geruime tijd voor de inwerkingtreding (op 1 januari 1998) van het huidige art. 69 is gelegen.

's Hofs oordeel dat het tenlastegelegde feit overeenkomstig art. 225, tweede lid, Sr vervolgd kon worden en - na bewezenverklaring - aangemerkt kan worden als het in die bepaling strafbaar gestelde feit getuigt niet van een onjuiste rechtsopvatting.

11. Het middel faalt. Mijns inziens leent het zich voor toepassing van art. 81 RO.

12. Gronden waarop de Hoge Raad gebruik zou moeten maken van zijn bevoegdheid de bestreden uitspraak ambtshalve te vernietigen heb ik niet aangetroffen. Deze conclusie strekt tot verwerping van het beroep.

De Procureur-Generaal

bij de Hoge Raad der Nederlanden,