Parket bij de Hoge Raad, 27-04-2007, AZ8747, R06/123HR

Conclusie inzake:

mr. J.P. van den Berg

tegen

de griffier van de Hoge Raad der Nederlanden

Deze zaak betreft een verzetprocedure op de voet van art. 25 Wet tarieven in burgerlijke zaken (Wtbz).

1. Feiten en procesverloop

1.1 Bij vonnis van 21 juli 2004 heeft de rechtbank 's-Gravenhage vervroegd de onteigening uitgesproken ten name en ten behoeve van de gemeente 's-Gravenhage, hierna: de gemeente, van de onroerende zaken gelegen aan [a-straat 1 en 2] te [plaats]. Dit vonnis is op 28 september 2004 ingeschreven in de openbare registers.

1.2 Vervolgens heeft de rechtbank bij vonnis van 15 februari 2006, gewezen tussen de gemeente als eiseres enerzijds en (onder meer) Civilised Traveller B.V. en Bever Zwerfsport B.V. anderzijds, - voorzover thans van belang - vastgesteld dat ten laste van de gemeente aan Civilised Traveller een bedrag toekomt ter hoogte van € 1.296.200,- ter zake van de beëindiging van de erfpachtsrechten betreffende de percelen [a-straat 1 en 2] te [plaats] en heeft de rechtbank de schadeloosstelling voor Bever Zwerfsport vastgesteld op het bedrag van € 193.567,- en de gemeente tot betaling van dit bedrag aan Bever Zwerfsport veroordeeld.

1.4 De waarnemend griffier van de Hoge Raad heeft te dezer zake een vast recht in rekening gebracht van € 5.810,-. Per maandafrekening van het Ministerie van Justitie van 8 augustus 2006 is daarvan mededeling gedaan aan opposant(1).

1.6 De griffier van de Hoge Raad heeft bij verweerschrift van 17 oktober 2006 geconcludeerd tot ongegrondverklaring van het verzet.

2. Beoordeling van het verzet

2.1 In het verzoekschrift tot verzet wordt onder verwijzing naar HR 17 juli 1995, NJ 1995, 749 betoogd dat in onteigeningszaken het tarief van art. 2 lid 3 onder f Wtbz, te weten het tarief "voor alle andere gevallen" van € 296,-, van toepassing is, nu de eis in een onteigeningsprocedure niet strekt tot betaling van een bepaalde geldsom als bedoeld in art. 2 lid 3 onder c en d Wtbz.

2.2 In zijn uitspraak van 17 juli 1995, NJ 1995, 749 heeft de Hoge Raad als volgt geoordeeld:

2.3 Echter, nadien is de Wtbz gewijzigd(4), waarbij (onder meer) het huidige art. 2 lid 2 onder f is toegevoegd. Op grond van dit voorschrift bedraagt het vast recht bij de rechtbanken (art. 2 lid 2):

"f. In zaken waarin een vordering tot onteigening wordt gedaan 2,2 procent van de som die in de uitspraak als schadeloosstelling wordt toegekend, met een minimum van € 226 en een maximum van € 4.670 en tot een maximum van € 1.119 voor de gedaagde of verweerder indien deze een natuurlijke persoon is. Voorshands is verschuldigd 2,2 procent van de som die als schadeloosstelling wordt aangeboden, met een minimum van € 226 en een maximum van € 4.670 en tot een maximum van € 1.119 voor de gedaagde of verweerder indien deze een natuurlijke persoon is. Het verschuldigde vast recht wordt afgerond op het meest nabijgelegen veelvoud van € 5." (5)

2.4Bij de artikelsgewijze toelichting in de Memorie van Toelichting is het volgende opgemerkt(6):

2.5 Hoewel in art. 2 lid 3 Wtbz geen afzonderlijke bepaling is opgenomen over het vast recht dat in cassatie in onteigeningszaken is verschuldigd, meen ik dat ook in cassatie dient te worden aangesloten bij het uitgangspunt dat de som die in de uitspraak als schadeloosstelling wordt toegekend, bepalend is voor de hoogte van het verschuldigde vast recht, nu niets er op wijst dat de wetgever deze wetswijziging alleen voor de eerste aanleg heeft bedoeld.

2.6 Ik wijs daartoe allereerst op de hiervoor geciteerde tekst van de toelichting op art. 2 lid 2 Wtbz. De daarin genoemde wanverhouding tussen het griffierecht dat is verschuldigd voor geldvorderingen van meer dan thans € 11.345,- en de vorderingen inzake onteigening geldt evenzeer voor de procedure in cassatie.

2.7 Daarnaast heeft de minister in de korte beschrijving van het wetsvoorstel in algemene termen gesproken over de wijziging van het vast recht in onteigeningszaken, zonder te differentiëren naar procedures in eerste aanleg of die in cassatie. In de Memorie van Toelichting is dienaangaande het volgende opgenomen(7):

"Voor een goed begrip van dit wetsvoorstel merken wij op dat het wetsvoorstel uit twee elementen is opgebouwd. Het wetsvoorstel bevat de introductie van enkele nieuwe griffierechten dan wel de verandering van de berekeningsgrondslag van bestaande griffierechten. (...). Daarnaast stellen wij voor het vast recht in onteigenings- en vrijwaringszaken voortaan aan het onderliggende financiële belang te koppelen (...)."

2.8 In de Nota naar aanleiding van het Verslag heeft de (nieuwe) minister daar nog het volgende aan toegevoegd(8):

"Naast de in de toelichting op het onderhavige artikellid gegeven algemene ratio voor de introductie van het vast recht in onteigeningszaken wijs ik op het volgende. Ook in veel algemene geldvorderingskwesties geldt dat het eigenlijke geschil betrekking heeft op <<het meerdere>> in plaats van op de basis- of hoofdsom, hetgeen niet wegneemt dat in het gemiddelde geval de complexiteit van de procedure in belangrijke mate wordt bepaald door de omvang van de totale geldsom. Ik zie mede tegen de achtergrond van het gelijkheidsbeginsel geen aanleiding voor de berekening van de hoogte van het griffierecht onderscheid te maken tussen algemene civiele geldvorderingen en op geld waardeerbare vorderingen van de overheid in onteigeningszaken."

3. Conclusie

De conclusie strekt tot afwijzing van het verzet.

A-G