Rechtbank Amsterdam, 05-06-2009, BI6627, 429239 / KG ZA 09-1160 WT/MB

vonnis

RECHTBANK AMSTERDAM

1. [eiser1],

wonende te [woonplaats],

2. [eiser2],

gevestigd te [vestigingsplaats],

eisers bij (gelijkluidende) dagvaardingen van 3 juni 2009,

advocaten mr. J.A.J. Hendriks en mr. Th. Meijer te Amsterdam,

1. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

SBS BROADCASTING B.V.,

gevestigd te Amsterdam,

2. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

NOORDKAAP TV PRODUCTIES B.V.,

gevestigd te Steenwijk,

gedaagden,

advocaat mr. J.A.K. van den Berg te Amsterdam.

1. De procedure

Ter terechtzitting van 4 juni 2009 hebben eisers, verder gezamenlijk ook [eisers] en afzonderlijk [eiser1] en [eiser2], gesteld en gevorderd overeenkomstig de in fotokopie aan dit vonnis gehechte dagvaarding. Gedaagden, verder gezamenlijk ook SBS c.s. en afzonderlijk SBS en Noordkaap, hebben verweer gevoerd met conclusie tot weigering van de gevraagde voorziening. Beide partijen hebben producties in het geding gebracht en gedaagden daarnaast nog een pleitnota.

SBS c.s. heeft ter zitting (een deel van) het van de gesprekken met [eiser1] opgenomen beeldmateriaal vertoond. De definitieve montage moet nog plaatsvinden.

Na verder debat hebben partijen verzocht vonnis te wijzen. In verband met de spoedeisendheid van de zaak is heden in verkorte vorm vonnis gewezen.

De uitwerking zal volgen op 18 juni 2009. Het uitgewerkte vonnis zal in elk geval onderstaande overwegingen bevatten.

Ter zitting waren, voor zover hier van belang, aanwezig:

aan de zijde van eisers: de heer [vertegenwoordiger eisers], bestuurslid van [eiser2] en

mrs. Meijer en Hendriks;

aan de zijde van gedaagden: de heer [directeur], directeur van Noordkaap, mevrouw [bedrijfsjurist], bedrijfsjurist van SBS en mr. Van den Berg.

2. De feiten

volgen bij de uitwerking.

4. De beoordeling

4.1. SBS c.s. heeft ter zitting bij monde van haar raadsvrouw verklaard dat ook zij er van uitgaat dat [eiser1] zijn honden nog niet daadwerkelijk met zwijnen heeft laten vechten. Wel is SBS c.s. ervan overtuigd dat hij daartoe concrete plannen heeft.

In verband hiermee gaat de voorzieningenrechter ervan uit dat in de uitzending niet de indruk wordt gewekt dat [eiser1] zijn honden reeds aan het jagen op zwijnen heeft laten deelnemen.

5. De beslissing

De voorzieningenrechter

5.2. veroordeelt eisers in de kosten van dit geding, tot heden aan de zijde van gedaagden begroot op:

– € 262,= aan vastrecht en

– € 816,= aan salaris advocaat.

vonnis

RECHTBANK AMSTERDAM

1. [eiser1],

wonende te [woonplaats],

2. de vereniging

[eiser2],

gevestigd te [vestigingplaats],

eisers bij (gelijkluidende) dagvaardingen (op verkorte termijn) van 3 juni 2009,

advocaten mr. J.A.J. Hendriks en mr. Th. Meijer te Amsterdam,

1. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

SBS BROADCASTING B.V.,

gevestigd te Amsterdam,

2. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

NOORDKAAP TV PRODUCTIES B.V.,

gevestigd te Steenwijk,

gedaagden,

advocaat mr. J.A.K. van den Berg te Amsterdam.

1. De procedure

Ter terechtzitting van 4 juni 2009 hebben eisers, verder gezamenlijk ook [eisers] en afzonderlijk [eiser1] en [eiser2], gesteld en gevorderd overeenkomstig de in fotokopie aan dit vonnis gehechte dagvaarding. Gedaagden, verder gezamenlijk ook SBS c.s. en afzonderlijk SBS en Noordkaap, hebben verweer gevoerd met conclusie tot weigering van de gevraagde voorziening. Beide partijen hebben producties in het geding gebracht en gedaagden daarnaast nog een pleitnota.

SBS c.s. heeft ter zitting (een deel van) het van de gesprekken met [eiser1] opgenomen beeldmateriaal vertoond. De definitieve montage moest op dat moment nog plaatsvinden. Ter zitting is ook een DVD getoond met beelden van de jacht met American Bulldogs op wilde zwijnen.

Na verder debat hebben partijen verzocht vonnis te wijzen. In verband met de spoedeisendheid van de zaak is op 5 juni 2009 in verkorte vorm vonnis gewezen, waarin enige kernoverwegingen zijn opgenomen en waarin is vermeld dat de uitwerking zou volgen op 18 juni 2009. Het onderstaande bevat die uitwerking.

Ter zitting waren, voor zover hier van belang, aanwezig:

aan de zijde van eisers: de heer [vertegenwoordigereisers], bestuurslid van [eiser2] en

mrs. Meijer en Hendriks;

aan de zijde van gedaagden: de heer [directeur], directeur van Noordkaap, mevrouw [bedrijfsjurist], bedrijfsjurist van SBS en mr. Van den Berg.

2. De feiten

2.1. [directeur] is directeur van Noordkaap en produceert met dit bedrijf het televisieprogramma Undercover Nederland, dat wordt uitgezonden door SBS.

2.5. In het transcript van het (opgenomen) gesprek dat [eiser1] had met de medewerkster van eisers (hierin aangeduid als: C.) op 12 april 2009, staat het volgende:

(I)

“C: Je had toch gezegd over Oostenrijk?

[eiser1]; Ja, ik had gezegd in Oostenrijk kan ik gaan jagen met mijn honden.

C: Oh, oké.

[eiser1]: Ja, dat wil ik wel gaan doen, ja.

Maar dat is maar de gok of ze dat kunnen, want ik heb natuurlijk nog nooit geoefend. Dat is gewoon de dood of de gladiolen. Gewoon losknippen en kijken waar het schip strand. Ik doe wel een brede halsband om, om de nek te beschermen.

C: Ja, ja.

[eiser1]: Maar dat is leuk, tenminste ik vind dat mooi. Maar sommige mensen vinden dat pure dierenmishandeling. Zo’n zwijn, ja die heeft het niet prettig.

C: Maar dat is toch niet illegaal, of wel?

[eiser1]: Nee, daar niet, daar mag dat. Hier in Nederland mag dat niet. (…)

(…)

C: Maar dat heb je nog nooit gedaan?

[eiser1]: Nee ik heb het nog nooit gedaan, ik heb al wel veel videomateriaal bekeken.

C: Heb je al wel ervaringen van andere mensen gehoord?

[eiser1]: Ja, heel veel. Ja, ik heb wel veel met mensen gesproken.

C: Is het ook wel eens fout afgelopen?

[eiser1]: Ja, hoor heel vaak. Zo’n zwijn heeft zulke slachttanden…

C: ja, precies

(II)

[eiser1]:…dus als die hond aankomt en die timed niet goed. Kijk als hij hier een fout maakt met timen dan mist hij de mouw. Maar als hij een fout maakt bij het timen met zo’n zwijn, dan hangt z’n strot open.

En ik heb ook video’s thuis liggen dat de darmen naast de hond liggen…haha

C: Oh, wat zielig.. En daar zit jij om te lachen, haha.

[eiser1]: En dan zie je die baas, en dat is echt geen gekkigheid, die duwt zo die darmen terug in de buik, en dan naaien ze daar ter plekke die buik dicht.

C: Oh, er zijn wel mensen aanwezig die dat…

[eiser1]: Ja, ze hebben wel allemaal naald en draad bij zich.

(III)

[eiser1]: “Eigenlijk moet je een stekpaal hebben hier. En dan moet je een hond zonder begeleider…Die moet je gewoon helemaal de tering in…Ja sorry voor mijn taalgebruik, helemaal de tering intrappen. En dan gaat zo’n hond na een tijdje komen. Want die gaat in zijn verdedigingsdrift schieten. Die moet wel. Want anders…Ja of het is pijn of het is gewoon volgas komen. En zo heb ik [hond] (…) ([eiser1]s eigen hond, adv.) ook leren bijten. Want [hond] was ook onzeker. En na een tijdje werd ik er doodziek van. Dus ik had een hele grote Kroatische trainer. En hij zegt zo: “Wij slaan hond tyfus.” Dus [hond] aan de paal gezet. Echt, een paar met de zweep. Gewoon een paar vegen over die poten. Ja, dat doet zeer. Dus na een tijdje heeft die hond…Ja, dat is gewoon klaar. Dan komt ie. En dan is het goed zo. Dat is braaf. Hé, kling, de baas wordt vrolijk als ik bijt. Dus dan weet die hond wat de bedoeling is.”

De chronologische volgorde van de uitspraken van [eiser1] was in het vertoonde materiaal andersom dan in het voormelde transcript (eerst III, dan II, dan I), maar de uitspraken zelf komen overeen met de hiervoor weergegeven tekst.

In het transcript van het gesprek in het wegrestaurant, op 28 april 2009, staat onder meer het volgende:

“[eiser1]: Ja het is, tja hoe je het wendt of keert hetgeen zelf blijft wel gewoon dierenmishandeling, maar het doel wat die mensen hebben om goede bloedlijnen op te zetten, maakt voor mij, wat ik net al zei, over het hele plaatje gezien het verhaal wel completer dan bij een showhond. Die is alleen maar gefokt op zijn uiterlijk.

En waarbij je van die oude wijven hebt met die poedeltjes, die heel de dag die beestjes staan te kammen en die staan dan drie uur lang aan zo’n galgje, weet je wel. (…) dan denk ik, wat is nou zieliger, weet je wel.(…)

[eiser1] laat het boek over honden zien.

[eiser1]: Dit is dat zwijnen jagen.

C: Want wanneer ga je daar nu precies heen?

[eiser1]: Ja ik denk na de zomer.”

Tijdens de confrontatie op 20 mei 2009 is (volgens het zich onder de gedingstukken bevindende transcript) onder andere het volgende gezegd:

“[directeur]: Hallo.

[eiser1]: Hai.

[directeur]: Ik ben [directeur].

[eiser1]: Ja.

[directeur]: Hai, mag ik met jou praten over wat jij van plan bent in Oostenrijk met jouw honden?

[eiser1]: Ja, dat mag.

[directeur]: want jij….Vertel is wat je wilt gaan doen?

[eiser1]: Nou, ik wilde eigenlijk een keertje gaan jagen met mijn Amerikaanse Bulldog.

[directeur]: En je weet dat dat niet mag hé?”

[eiser1] heeft het gesprek enige tijd daarna zelf beëindigd.

2.6. Het boek dat [eiser1] heeft geschreven over de American Bulldog (A.B.) bevat onder meer de volgende passages:

“Jagen met de Amerikaanse Bulldog

Of je nu voorstander bent, of felle tegenstander, we komen er niet onderuit als we de AB volledig willen belichten….de jacht! De jacht op het wilde zwijn (Hog Hunting) en ander groot wild was heel vroeger, naast het assisteren van de boer bij het vangen van losgebroken vee, de hoofdtaak van het bulldog type uit die tijd en heeft grote invloed gehad op de ontwikkeling van de AB uit de recente geschiedenis. (…)

Ik heb helaas geen persoonlijke ervaring met deze vorm van jagen en je moet het doen met de informatie die ik kan geven naar aanleiding van de vele videofragmenten en foto’s die ik gezien heb. (…)

Het wilde zwijn

De grootste uitdaging voor een jager…. bewapend met niet meer dan een mes en een setje honden op zoek naar een wild zwijn. (…)

Het zwijn gebruikt voor zijn verdediging en aanval zijn grote snijtanden en is, door zijn vaak enorme omvang en gewicht, een bijna onoverwinnelijke vechtmachine die vaak net zo volhardend is als de AB zelf. (…) Genoeg over de risico’s…die zijn er om genomen te worden niet waar?

Teamwork

Voordat de AB het gevecht aan kan gaan moet er natuurlijk eerst een zwijn opgezocht worden. Nu hebben AB’s een goede neus, maar om er zeker van te zijn een zwijn op te sporen maken jagers gebruik van honden die speciaal gefokt zijn deze taak te volbrengen. (…) Door het zwijn te omsingelen en aan te blaffen houden zij het zwijn op de plek en geven tegelijkertijd aan de jager door om waar heen te gaan. Uit lijfsbehoud zal de Curhound in de regel geen aanval doen op het zwijn en heeft de jager een AB nodig om de hete kolen uit het vuur te halen. (…)

Als de jager de AB loslaat wordt duidelijk dat deze joker niet meegenomen is om grappen te maken en de hond klapt als een hogesnelheidstrein op het zwijn. De impact van de AB is overweldigend en adembenemend tegelijk. (…) Op het eerste gezicht lijkt het erop alsof Wibi Soerjadi het, met zijn slanke pianovingers, moet opnemen tegen Mike Tyson en het binnen enkele seconden pijnlijk af gaat leggen tegen deze bokslegende. Wat Mike alleen niet weet is dat Wibi in de Biesbosch een geheime training heeft gevolgd en afstamt van genetisch gemanipuleerde ‘martial art experts.’ (…) het zwijn kan het tempo van de AB niet lang volgen en moet na een heftige strijd kleur bekennen aan zijn vaak veel kleinere tegenstander. (…)

Note: intussen is het in veel Amerikaanse staten niet meer toegestaan te jagen op de manier zoals hierboven beschreven.”

2.8. In een schriftelijke verklaring van [directeur] van 4 juni 2009 staat onder meer:

“Op de redactie kwamen de laatste maanden veel meldingen, tips en suggesties binnen over de wereld van de hondengevechten. Hondengevechten zijn in Nederland streng verboden. (…) Ondanks inspanningen van de overheid om de hondengevechten uit te bannen komen er toch regelmatig berichten in de media die erop wijzen dat ze nog steeds plaatsvinden in Nederland. Recentelijk werden er nog dode honden in Helmond en Rotterdam gevonden waarvan vermoed wordt dat ze mee hebben gedaan aan hondengevechten. Ze zaten onder de bijtwonden en de identificatiechips van deze honden waren uit de oren gesneden. Waarschijnlijk om te voorkomen dat de eigenaren achterhaald kunnen worden.

De wereld van de vechthonden staat bekend als een gesloten wereld waar politie en justitie maar moeilijk vat op krijgt. Om in contact te komen met mensen uit dat wereldje besluit ik een collega naar een pitbullshow te sturen in Schiedam. Zij maakt daar al snel contact met een man die Amerikaanse Bulldogs fokt. Tijdens deze pitbullshow gaf [eiser1] te kennen te houden van agressieve pitbulls en met zijn honden op wilde zwijnen in Oostenrijk te willen jagen. Omdat dit zowel in Oostenrijk als in Nederland verboden is, is dat de directe aanleiding voor het undercover-onderzoek.”

3.2. [eisers] hebben hun vordering, samengevat, als volgt toegelicht.

De medewerkster van SBS c.s. heeft [eiser1] benaderd en indringende vragen gesteld over pitbullgevechten en de zwijnenjacht. [eiser1] heeft haar verteld dat hij geen vechttrainingen geeft, maar gewone hondentrainingen. De vrouw bleef maar aandringen, waarna [eiser1] haar de video’s over de zwijnenjacht heeft uitgeleend. Dit betreft overigens materiaal dat iedereen van internet kan downloaden. [eiser1] heeft zich nimmer bezig gehouden met illegale praktijken en is dat ook niet van plan. Door de uitzending van de opnames met de verborgen camera en de montage daarvan wordt echter in de promotiefilmpjes de indruk gewekt dat dit wel het geval is. De uitspraken van [eiser1] zijn uit hun verband gehaald en zijn nuanceringen worden niet weergegeven. Ook de passage over de stekpaal is uit de context gehaald. [eiser1] heeft aangegeven dat hij geen voorstander is van deze manier van werken. Ook wordt door de montage van de opmerking ‘Maar dat is leuk, tenminste ik vind dat mooi’ de indruk gewekt dat [eiser1] het mooi vindt als de strot van een hond openligt. Dat is echter niet het geval en dat heeft hij ook niet zo gezegd. Ook wordt gesuggereerd dat [eiser1] met zijn honden heeft deelgenomen aan zwijnengevechten. Dat is eveneens onjuist. Hij heeft alleen gezegd dat hij het voornemen had om in Oostenrijk te gaan jagen. Hij verkeerde in de veronderstelling dat de jacht met honden op zwijnen daar niet verboden was. Inmiddels weet hij dat dat wel het geval is en hij zal zijn plannen dan ook niet ten uitvoer brengen. Bovendien was het eigenlijk geen serieus plan, maar meer een vorm van grootspraak. Dat geldt ook voor zijn overige uitspraken.

Door de uitzending van de met de verborgen camera opgenomen beelden, schendt SBS c.s. het portretrecht en de privacy van [eisers], terwijl daar geen enkele aanleiding voor is. Er is geen zorgvuldig journalistiek onderzoek gedaan, voordat naar de verborgen camera is gegrepen. De hantering van deze methode is dan ook ontoelaatbaar en in strijd met de maatschappelijke zorgvuldigheid. De maatregelen om [eisers] onherkenbaar te maken zijn onvoldoende. Zeker in de hondenwereld zullen eisers herkend worden, met alle negatieve consequenties van dien. [eiser1] zal zelfs voor zijn baan moeten vrezen. Ook represaillemaatregelen van dierenactivisten zijn niet denkbeeldig. Het recht op bescherming van privacy dient zwaarder te wegen dan het recht om de heimelijk gemaakte beelden te tonen aan het publiek. Er is geen sprake van misstanden die niet via de reguliere journalistieke methoden, waarbij hoor en wederhoor wordt toegepast, onder de aandacht kunnen worden gebracht.

4. De beoordeling

4.1. In de op 7 juni 2009 geplande uitzending staan twee onderwerpen centraal: een nieuwe vorm van drugshandel door medicijnen en, het hier in geding zijnde item, misstanden in de hondenwereld. SBS c.s. hebben aangevoerd dat de praktijk van de dierenmishandeling en meer specifiek de verboden jacht en gevechten met honden, onlangs nog in het nieuws vanwege de vondst van een aantal dode honden, als de achtergrond en aanleiding voor het laatstgenoemde onderwerp, moet worden aangemerkt. Op basis van het getoonde materiaal en het verhandelde ter terechtzitting is aannemelijk dat het desbetreffende programmaonderdeel inderdaad deze strekking – het aan de kaak stellen van dierenmishandeling – heeft. In de uitzending komen ook de directeur van de Nederlandse Dierenbescherming, [persoon1], en [persoon2], fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren, aan het woord.

4.6. SBS c.s. hebben betwist dat in de uitzending de uitspraken van [eiser1] uit hun verband zullen worden gehaald. De montage van het definitieve programma was ter zitting nog niet beschikbaar. In het reeds uitgezonden promotiefilmpje heeft SBS c.s. echter de uitspraak van [eiser1] “Maar da’s leuk, tenminste, ik vind dat mooi” gemonteerd in een andere context dan de overgelegde transcriptie rechtvaardigt. Voorshands biedt de inhoud van de promotiefilmpjes, in het bijzonder de niet chronologische montage, evenwel onvoldoende aanknopingspunten voor het treffen van de gevraagde maatregelen. Het behoort tot de eigen verantwoordelijkheid van SBS c.s. om in de definitieve versie van de uitzending de uitspraken van [eiser1] zodanig te monteren dat deze correct weergeven wat hij heeft gezegd.

De stelling van [eiser1] dat zijn uitspraken over zijn plannen om met zijn honden aan de zwijnenjacht te gaan deelnemen en over de manier waarop zijn eigen hond is getraind om te bijten als ‘grootspraak’ moeten worden beschouwd en dat ten onrechte zijn nuanceringen niet zijn weergegeven, wordt overigens niet gevolgd. Zowel de uitspraken zelf als de passages in zijn boek duiden erop dat [eiser1] de zwijnenjacht mooi vindt en daaraan graag zou willen deelnemen, zodat, zeker in het licht van de bezigheden van [eiser1] als hondentrainer, wel degelijk aanleiding bestaat om zijn plannen om daaraan in de nabije toekomst te gaan deelnemen serieus te nemen. Daarnaast blijkt uit het onder 2.5 bij III weergegeven citaat dat [eiser1] een methode waarbij een hond geslagen wordt om zijn bijtgedrag te bevorderen – hetgeen op zichzelf al kan worden aangemerkt als een vorm van dierenmishandeling – bepaald niet nuanceert, maar, integendeel, ook bij zijn eigen hond heeft toegepast, althans laten toepassen.

SBS c.s. heeft ter zitting bij monde van haar raadsvrouw overigens verklaard dat ook zij er van uitgaat dat [eiser1] zijn honden nog niet daadwerkelijk met zwijnen heeft laten vechten. Wel is SBS c.s. ervan overtuigd dat hij daartoe concrete plannen heeft. In verband hiermee gaat de voorzieningenrechter ervan uit dat in de uitzending niet de indruk wordt gewekt dat [eiser1] zijn honden reeds aan het jagen op zwijnen heeft laten deelnemen.

4.8. Met betrekking tot [eiser2] geldt dat de van de trainingsschool en de locatie gemaakte beelden te weinig specifiek zijn om aan te nemen dat deze herkenbaar zijn. Bovendien zijn de beelden zo toegespitst op de uitspraken van [eiser1], dat onvoldoende aannemelijk is dat de reputatie van [eiser2] door de uitzending zou worden geschaad.

4.9. Op grond van alle hiervoor genoemde feiten en omstandigheden moet voorshands worden geconcludeerd dat SBS c.s. met de inbreuk op de privacy van [eiser1] de grenzen van hetgeen in de journalistiek aanvaardbaar moet worden geacht niet heeft overschreden en dat van schending van de reputatie van [eiser2] geen sprake is. De stelling dat [eiser1] mogelijk wordt blootgesteld aan represaillemaatregelen van dierenactivisten en/of het risico loopt zijn baan te verliezen – welk risico hij overigens niet, althans onvoldoende gemotiveerd heeft toegelicht – maken dit oordeel niet anders. Dit betekent dat de afweging van rechten en belangen van partijen in dit geval uitvalt ten gunste van SBS c.s. en dat voorshands geen aanleiding bestaat om in te grijpen in het voorgenomen televisieprogramma. SBS c.s. heeft verder terecht aangevoerd dat [eiser2], voor zover het de belangen van haar individuele leden betreft niet ontvankelijk in haar vordering is vanwege het ontbreken van volledige rechtsbevoegdheid en dat bovendien niet is voldaan aan de overige voorwaarden van artikel 3:305a BW.

5. De beslissing

De voorzieningenrechter

5.2. veroordeelt eisers in de kosten van dit geding, tot heden aan de zijde van gedaagden begroot op:

– € 262,= aan vastrecht en

– € 816,= aan salaris advocaat.