Rechtbank Amsterdam, 15-11-2021, ECLI:NL:RBAMS:2021:6825, 20/1731

1.1.

Amsterdam is in 2013 gestart met de Treiteraanpak om intimidatie in de woon- en werkomgeving tegen te gaan. De Treiteraanpak vloeit voort uit het op 13 november 2012 door het college vastgestelde Actieplan de Treiteraanpak. In januari 2013 is het Convenant Treiteraanpak (hierna: Convenant) gesloten. Partijen bij dit Convenant zijn de burgemeester van Amsterdam, de voorzitters van de dagelijkse besturen van de afzonderlijke stadsdelen, de hoofdofficier van het arrondissementsparket Amsterdam, de politiechef van de regionale eenheid Amsterdam namens de korpschef van politie, zes woningstichtingen, bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam en de William Schrikker Groep. Het Convenant is aangegaan met het doel enerzijds op effectieve en integrale wijze tot een aanpak van treiteren of intimidatie in de woon- of werkomgeving te komen en anderzijds de privacy van de betrokkenen zo veel mogelijk te waarborgen. In het Convenant zijn onder meer bepalingen opgenomen over de verwerking van persoonsgegevens.

1.2.

[eiseres] is in augustus 2015 opgenomen in de Treiteraanpak.

1.3.

Op 17 mei 2019 heeft [eiseres] bij de burgemeester een klacht ingediend dat zij onterecht is opgenomen in de Treiteraanpak en zij bovendien te laat is geïnformeerd over die opname. Ook verzoekt [eiseres] de Treiteraanpak te staken, de dossieropbouw te staken en alle beschikbare dossiers te overhandigen.

1.4.

De burgemeester heeft de klachten over de opname in de Treiteraanpak en het te laat geïnformeerd zijn over die opname gemotiveerd verworpen. De burgemeester heeft de klacht voor zover daarin verzocht is de Treiteraanpak en de dossieropbouw te staken opgevat als een verzoek de persoonsgegevens die worden verwerkt vanwege de Treiteraanpak te wissen op grond van artikel 17, eerste lid, onder d, van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) en dit verzoek met het primaire besluit afgewezen. Nu [eiseres] volgens de burgemeester aan alle criteria voldoet om in de Treiteraanpak opgenomen te worden, zijn haar persoonsgegevens niet onrechtmatig verwerkt. Daarnaast stelt de burgemeester dat [eiseres] wordt verdacht van enkele strafbare feiten waarvoor zij is veroordeeld. De strafbare feiten en het hoger beroep zijn onderdeel van het treiterdossier. Omdat de strafzaak nog loopt, is de Treiteraanpak formeel nog niet beëindigd en is het Treiterdossier derhalve nog niet gesloten.

1.5.

Met het bestreden besluit heeft de burgemeester, onder verwijzing naar het advies van de bezwaarschriftencommissie, het bezwaar voor zover gericht op de opname in de Treiteraanpak niet-ontvankelijk verklaard en het bezwaar voor het overige ongegrond verklaard.

2.1.

Volgens [eiseres] is haar bezwaar tegen de melding dat zij is opgenomen in de Treiteraanpak ten onrechte niet-ontvankelijk verklaard. Zij moet op kunnen komen tegen de opname in de Treiteraanpak. De notificatie dat zij is opgenomen in de Treiteraanpak is volgens haar een besluit in de zin van artikel 1:3, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht (Awb), waartegen bezwaar en beroep openstaan.

2.2.

[eiseres] stelt dat zij geen kennis heeft kunnen nemen van het volledige dossier. De processtukken zijn volgens haar niet volledig, terwijl dat op grond van artikel 8:42 van de Awb wel zou moeten. De stukken die over de Treiteraanpak gaan, heeft de burgemeester slechts in de gecensureerde versie overgelegd, grote delen zijn weggelakt. [eiseres] meent dat zij, op grond van het beginsel van fair-play, over dezelfde stukken moet kunnen beschikken als die waarover het bestuursorgaan en de rechtbank beschikken.

2.3.

[eiseres] stelt zich op het standpunt dat in haar geval niet wordt voldaan aan de criteria van de Treiteraanpak en zij daarom nooit in de Treiteraanpak had mogen worden opgenomen. Haar persoonsgegevens zijn onrechtmatig verwerkt. De getuigenverklaringen die zijn afgelegd tegen [eiseres] zijn niet objectief. Daarnaast zijn er volgens [eiseres] te veel gegevens verwerkt, namelijk ook gegevens die niet in verband staan met haar casus.

2.4.

[eiseres] meent verder dat de burgemeester handelt in strijd met het doelbindingsbeginsel en het beginsel van dataminimalisatie. [eiseres] ziet het doel en de noodzaak voor de verwerking van haar persoonsgegevens niet. Haar belang bij het staken van de Treiteraanpak is evident. Zij voelt zich door de opname in de Treiteraanpak gestigmatiseerd en wordt belemmerd in de uitoefening van haar beroep als journalist. Verder heeft de burgemeester volgens [eiseres] niet gewerkt conform het Convenant, omdat er geen Plan van Aanpak is opgesteld.

2.5.

[eiseres] ziet ook niet in waarom in dit geval een strafprocedure die de burgemeester zelf niet voert noopt tot een langere bewaring van haar persoonsgegevens, te meer nu de burgemeester haar gegevens al vanaf 1 januari 2018 niet meer actief verwerkt.

2.6.

[eiseres] stelt verder dat de burgemeester in strijd met artikel 35 van de AVG heeft gehandeld, omdat de burgemeester geen ‘data protection impact assesment’ (dpia) heeft uitgevoerd. Dat deze wettelijke verplichting pas bestaat sinds 25 mei 2016, doet niets af aan deze verplichting.

2.7.

Tot slot is volgens [eiseres] ook sprake van een ongerechtvaardigde inbreuk op [eiseres] recht op privéleven, zoals gegarandeerd in artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM).

3. Voor het gehanteerde juridisch kader verwijst de rechtbank naar de bijlage die aan deze uitspraak is gehecht.

4. Op de zitting van 10 juni 2021 heeft [eiseres] onderkend dat zij niet langer belang heeft bij een uitspraak over het beroep tegen het niet tijdig nemen van een besluit op haar bezwaar. Het besluit is inmiddels genomen en de burgemeester zal aan [eiseres] een dwangsom uitkeren. Partijen zijn het eens over een proceskostenvergoeding van een half punt in verband met de indiening van het beroep tegen het niet tijdige besluit. De rechtbank zal het beroep voor zover gericht tegen dit besluit niet-ontvankelijk verklaren.

5. Het beroep niet tijdig beslissen heeft op grond van artikel 6:20, derde lid, van de Awb mede betrekking op het bestreden besluit. De rechtbank heeft voor de toetsing van het bestreden besluit geen kennisgenomen van meer of andere processtukken dan [eiseres] . Voor het oordeel dat de burgemeester in strijd met artikel 8:42 van de Awb heeft gehandeld bestaat geen aanleiding.

6.1.

In geschil is of de burgemeester de persoonsgegevens van [eiseres] rechtmatig heeft verwerkt en of de verwerking noodzakelijk was. Ook is aan de orde de vraag of de notificatie over opname in de Treiteraanpak een besluit is in de zin van artikel 1:3 van de Awb. Deze vraag beantwoordt de rechtbank als eerste.

6.2.

De rechtbank overweegt dat de notificatie die [eiseres] heeft ontvangen dat zij wordt opgenomen in de Treiteraanpak, geen besluit is in de zin van artikel 1:3 van de Awb. De notificatie is namelijk informatief van aard en niet gericht op enig rechtsgevolg. De rechtbank verwijst hierbij naar de uitspraken van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (de Afdeling) van 28 november 2018 en 17 april 2019¹, zoals besproken op de zitting van 10 juni 2021. Wat de gemachtigde van [eiseres] op de zitting naar voren heeft gebracht, namelijk dat er – zelfs intern bij de Afdeling – discussie zou zijn over dit onderwerp, maakt dit oordeel niet anders, omdat dit niet blijkt uit de uitspraken van de Afdeling.

6.3.

Voor de vraag of de verwerking van de persoonsgegevens in het kader van de Treiteraanpak rechtmatig is in de zin van artikel 6 van de AVG moet voldaan worden aan de voorwaarde genoemd in het eerste lid, onder e, van dat artikel. Dit betekent dat de verwerking van de persoonsgegevens noodzakelijk is voor de vervulling van een taak van algemeen belang of van een taak in het kader van de uitoefening van het openbaar gezag dat aan de verwerkingsverantwoordelijke is opgedragen. Met de burgemeester is de rechtbank van oordeel dat de verwerking van de persoonsgegevens noodzakelijk is om de doelen van het Convenant te bereiken, namelijk een gerichte aanpak van treiteraars en op die manier de verbetering van de openbare orde en veiligheid in Amsterdam. De burgemeester is immers belast met het handhaven van de openbare orde.

6.5.

Op grond van artikel 6, vierde lid, van de AVG moet de burgemeester onder meer rekening houden met de omstandigheden en de gevolgen van de verwerking voor [eiseres] . [eiseres] stelt dat de gevolgen van de verwerking nadelig zijn. De verwerking werkt stigmatiserend en zij wordt beperkt in haar werkzaamheden als journalist. De rechtbank is van oordeel dat de verwerking van de persoonsgegevens bij de Treiteraanpak verenigbaar is met het doel van de verwerking van de gegevens van de specifieke organisaties en de gevolgen voor [eiseres] , zoals vereist in artikel 6, vierde lid, aanhef en onder a en d, van de AVG. De rechtbank baseert zich hierbij op het doel zoals opgenomen in het Convenant (weergegeven onder 1.1.). Het feit dat [eiseres] gevolgen ondervindt van deze verwerking, maakt volgens de rechtbank niet dat de verwerking onverenigbaar is met de doelen waarvoor de persoonsgegevens zijn verzameld door de partijen die het Convenant hebben gesloten. In die doelomschrijving is ook het belang van de privacy van de betrokkenen, in dit geval [eiseres] , een plaats gegeven. Verder schrijft artikel 2 van het Convenant verschillende waarborgen voor over de gegevensverwerking van betrokkenen. Het gaat dan bijvoorbeeld over proportionaliteit en de geheimhoudingsplicht van de deelnemende partijen. De rechtbank is niet gebleken van strijd met deze waarborgen. Dat [eiseres] zich gestigmatiseerd voelt, weegt volgens de rechtbank niet zodanig zwaar dat de gegevens niet mogen worden verwerkt. De rechtbank kan [eiseres] niet volgen in haar stelling dat de verwerking haar beperkt in haar werkzaamheden als journalist. Dat [eiseres] het zelf ervaart als een beperking doet daar niet aan af en legt op zichzelf onvoldoende gewicht in de schaal. Het belang van bescherming van het slachtoffer weegt in dit geval zwaarder dan de gestelde nadelige gevolgen voor [eiseres] .

6.6.

Verder is de rechtbank, anders dan [eiseres] , van oordeel dat met wat de Treiteraanpak beoogt, maakt dat er sprake is van dwingende, prevalerende gerechtvaardigde gronden voor verwerking van haar persoonsgegevens, als bedoeld in artikel 17, eerste lid, aanhef en onder c, van de AVG. De rechtbank verwijst hiervoor naar hetgeen is overwogen onder 6.3. Ook is de rechtbank van oordeel dat de verwerking van de persoonsgegevens ten tijde van het bestreden besluit nog steeds nodig kon worden geacht voor de doeleinden waarvoor zij zijn verzameld of anderszins verwerkt. In artikel 7 van het Convenant is een bewaartermijn van vijf jaar opgenomen, tenzij een gerechtelijke procedure tot langere bewaring noopt. In dit geval liep er ten tijde van het bestreden besluit nog een hoger beroep van [eiseres] tegen haar strafrechtelijke veroordeling voor belaging van het slachtoffer. De burgemeester heeft toegelicht dat er al meerdere jaren niet meer is gebleken van treitergedrag, maar zij acht de bewaring van de persoonsgegevens in afwachting van de strafrechtelijke procedure proportioneel, omdat de uitspraak in hoger beroep tot herleving van het treitergedrag kan leiden. De rechtbank vindt dat niet onredelijk. Dit betekent dat er geen sprake is van een langere verwerking van de persoonsgegevens van [eiseres] dan nodig is, in de zin van artikel 17, eerste lid, aanhef en onder a, van de AVG.

6.7.

De rechtbank is verder van oordeel dat artikel 35 van de AVG niet van toepassing is, nu de verwerking in het kader van het Convenant gelet op de aard, de omvang, de context en de doeleinden van de verwerking geen hoog risico inhoudt voor de rechten en vrijheden van natuurlijke personen. De rechtbank stelt vast dat de gegevens van [eiseres] niet worden verwerkt op basis van geautomatiseerde systemen. De bestaande gegevens worden uitgewisseld via notulen, e-mail en telefonisch. Verder is van belang dat de omvang van de verwerking in het kader van het Convenant een beperkt aantal vaste partijen betreft. Deze partijen zijn genoemd in rechtsoverweging 1.1. In dit geval gaat het dus niet om grootschalige verwerking zoals genoemd in artikel 35, eerste lid, van de AVG.

6.8.

Zoals op de zitting is besproken behoeft artikel 8 van het EVRM geen verdere bespreking.

7. Het beroep tegen het niet-tijdig beslissen is niet-ontvankelijk.

8. Het beroep tegen het bestreden besluit is ongegrond. Dit betekent dat [eiseres] geen gelijk krijgt.

9. De gemachtigde van [eiseres] en de burgemeester zijn een vergoeding van de proceskosten ter waarde van 0,5 punt, € 374 (met een waarde per punt van € 748,-) en vergoeding van het griffierecht, € 48,-, overeengekomen op de zitting van 9 juni 2021 in het beroep niet tijdig beslissen op het bezwaar. Voor een verdere proceskostenveroordeling bestaat geen aanleiding.