Rechtbank Amsterdam, 02-06-2022, ECLI:NL:RBAMS:2022:3029, 9827224 KK EXPL 22-246

VNV is een vakvereniging, die onder meer de belangen van vliegers behartigt die in dienst zijn van KLM. Zij behartigt tevens de belangen van leden die kandidaat zijn om bij bijvoorbeeld de KLM in dienst te treden.

Bij KLM zijn op dit moment ruim 3.000 vliegers in dienst. Deze zijn onder te verdelen in de categorieën captain, first officer en second officer. Binnen die functies zijn ook nog verschillen, namelijk welke vlieger op welke vliegtuigtype mag vliegen (bijvoorbeeld Boeing 737 of Airbus A330). Omscholing naar een ander vliegtuigtype duurt over het algemeen 3 maanden.

KLM heeft een Vademecum Vliegend Personeel waar onder meer haar beleid in staat omtrent vaccinaties:
Vaccinaties
Crew wordt bij KLM Health Services kosteloos gevaccineerd tegen gele koorts, buiktyfus, difterie, tetanus & poliomyelitis (DTP) en hepattitis A. Het tijdig herhalen van vaccinaties valt onder de eigen verantwoordelijkheid. Het is niet toegestaan binnen 24 uur na een vaccinatie te vliegen. Voor cockpit crew bestaat de mogelijkheid de vaccinaties op de dag van de medische keuring te halen. Er zijn landen die bepaalde vaccinaties verplicht stellen. Crew dient het vaccinatieboekje elke vlucht bij zich te dragen.

In een protocol bij de cao zijn afspraken gemaakt over de coronarestricties:
f. KLM en de VNV zullen de ontwikkelingen rondom corona, coronatesten en het coronavaccin op de voet volgen. Zowel testen als vaccinatie vinden uitsluitend plaats op vrijwillige basis. Mocht dit ten koste gaan van de totale inzetbaarheid van het vliegerkorps en/of het kunnen uitvoeren van het KLM-netwerk zullen KLM en de VNV in overleg treden.

De vliegers die in aanmerking komen voor een dienstverband bij KLM hebben hun opleiding bij de KFA (KLM Flight Academy) gedaan. Voordat een toekomstige vlieger wordt aangenomen op de KFA heeft hij of zij feitelijk al het sollicitatiegesprek gehad. Op het moment dat er plekken ontstaan neemt KLM contact op met de afgestudeerden, op volgorde van de lijst. Zij voeren dan een ‘let’s connect’ gesprek.

Gedurende de corona pandemie heeft KLM enige tijd geen nieuwe vliegers aangenomen. Thans zijn er weer een 50-tal plaatsen vrij en is KLM weer gestart met het benaderen van toekomstige vliegers. De Coördinator Recruitment Flight Crew met aandachtsgebied Flight Operations, mw. [naam 9] , is samen met de Pilot Recruitment Manager verantwoordelijk voor het werven van cockpitpersoneel. Zij heeft over de ‘let’s connect’ gesprekken met deze potentiële vliegers het volgende verklaard:
Deze gesprekken waren bedoeld om, nadat de instroom van nieuwe vliegers lange tijd heeft stilgestaan, weer contact te leggen met de wachtlijstkandidaten en hen op de hoogte te brengen van het feit dat KLM weer instroom van nieuwe vliegers verwacht. Zaken als opzegtermijn, geldigheid brevetten/medische keuring, beschikbaarheid, wat een kandidaat gedaan had tijdens de Corona periode e.d. werden besproken. Tevens werd besproken dat men in staat moet zijn om het gehele netwerk van KLM te vliegen. In het merendeel van de gesprekken gaven de kandidaten onmiddellijk zelf aan dat zij volledig gevaccineerd zijn. In een enkel gesprek is daadwerkelijk de vraag gesteld of een kandidaat volledig gevaccineerd is. Geen enkele kandidaat heeft aangegeven niet volledig gevaccineerd te zijn of niet bereid daartoe. Er zijn geen kandidaten geweest die geen antwoord wilden geven op de gestelde vraag.
In geval een kandidaat had aangegeven niet volledig gevaccineerd te zijn of bereid daartoe, of geen antwoord had willen geven op de vraag of de kandidaat volledig gevaccineerd is, dan was dit reden geweest om de betreffende kandidaat geen aanstelling als vlieger bij de KLM aan te bieden omdat de kandidaat niet op iedere bestemming kan vliegen. Dit is conform het altijd geldende KLM beleid. In zo’n geval leggen wij hier niets over vast en wordt de kandidaat simpelweg van de wachtlijst afgehaald. Dit is echter niet aan de orde geweest.
Over de vaccinatiestatus van kandidaten is niets vastgelegd en/of geregistreerd.

Gedurende de corona pandemie is het aantal vliegers met een reisrestrictie tot nu toe met 30% gestegen tot 800. Een reisrestrictie betekent dat een vlieger niet op een bestemming mag vliegen of bijvoorbeeld niet in de nacht. De (medische) reisrestricties lopen via de bedrijfsarts, KLM Health Services (KHS).

Vliegers die, omdat zij niet gevaccineerd zijn of niet (willen) testen, niet naar een bestemming kunnen vliegen waar coronabeperkingen gelden kunnen via KHS een dergelijke reisrestrictie aanvragen. KLM ziet bij de planning dan enkel dat er een restrictie is en niet of de vlieger wel of niet gevaccineerd is.

KLM vraagt van haar huidige vliegers geen corona vaccinatie.

Op 10 maart 2022 heeft een kandidaat vlieger een e-mail aan VNV gestuurd met als titel ‘vaccinatiedwang toekomstige vliegers KLM’. In deze e-mail heeft de kandidaat vlieger aan VNV gemeld dat er door KLM wordt gevraagd naar de vaccinatiestatus van de kandidaten, en dat de kandidaat vlieger zich gedwongen voelt om de vaccinaties te halen om zichzelf zeker te stellen van een baan, waar hij/zij erg mee zit en hem/haar mentale klachten oplevert.

Uit de daaropvolgende correspondentie tussen partijen blijkt onder meer dat KLM zich op het standpunt stelt dat de tussen VNV en KLM gemaakte afspraken enkel gelden voor de werknemers van KLM en niet voor aspirant-werknemers, en dat KLM (al voor corona) als aanname eis stelde dat een sollicitant voor de functie van vlieger inzetbaar moet zijn op alle bestemmingen van het KLM-netwerk. KLM heeft voorts geen gehoor gegeven aan onder meer het verzoek van VNV om te bevestigen dat zij zich zal onthouden van het inwinnen van informatie over de vaccinatiestatus tegen corona van kandidaat vliegers.