Rechtbank Den Haag, 31-05-2017, ECLI:NL:RBDHA:2017:5799, AWB 17/9492

De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (de Afdeling) heeft in de uitspraak van 15 juni 2016 (ECLI:NL:RVS:2016:1630) geoordeeld dat verweerder aan de hand van de onderzoeksmethode zoals weergegeven in Werkinstructie 2015/9 op een zorgvuldige manier onderzoek doet naar een gestelde seksuele geaardheid, en dat verweerder met die werkinstructie voldoende inzichtelijk heeft gemaakt op welke wijze de antwoorden op vragen over een seksuele gerichtheid worden beoordeeld.

In Werkinstructie 2015/9 staat dat in het algemeen kan worden gesteld dat het zwaartepunt ligt op de antwoorden op vragen over de eigen ervaringen (onder meer bewustwording en zelfacceptatie) van de vreemdeling met betrekking tot zijn homoseksuele gerichtheid, wat dit voor hem en zijn omgeving heeft betekend, wat de situatie is voor personen met die gerichtheid in het land van herkomst van de vreemdeling en hoe diens ervaringen, ook volgens zijn asielrelaas, in het algemeen beeld passen. Dit geldt temeer als de vreemdeling afkomstig is uit een land waar homoseksualiteit maatschappelijk onacceptabel of strafbaar gesteld is.

De rechtbank is van oordeel dat verweerder zich niet ten onrechte op het standpunt heeft gesteld dat eisers verklaringen over zijn gestelde homoseksualiteit niet geloofwaardig zijn. Verweerder overweegt hiertoe allereerst niet ten onrechte dat eiser ongerijmd, vaag en summier heeft verklaard over zijn gestelde proces van bewustwording en acceptatie en dat hij te dien aanzien in oppervlakkige verklaringen is blijven steken. Zo heeft eiser verklaard dat hij ‘zo’ geboren is en dat hij ‘het’ al is geweest sinds het moment dat hij bewust was van zichzelf. Eiser heeft voorts weliswaar verklaard dat hij sinds zijn twaalfde nooit interesse voor vrouwen heeft getoond, maar wanneer hij zich van zijn homoseksuele geaardheid bewust werd en wanneer hij zich voor het eerst tot een jongen/man aangetrokken voelde heeft hij desgevraagd niet kunnen concretiseren.

Eiser heeft verder verklaard dat hij er geen moeite mee had toen hij zich realiseerde dat hij homoseksueel is. Ook heeft hij verklaard dat hij zichzelf niet anders ziet dan als een ‘gewoon’ mens. Op de vraag of de problemen die eiser in verband met zijn geaardheid ondervond geen twijfels teweeg hebben gebracht of periodes waarin hij het moeilijk had, heeft eiser voorts geantwoord dat hij daarover niets kan zeggen. Eiser heeft ook verklaard dat het hem niet kan schelen wat zijn vriendjes of broers over hem denken en dat hij gewoon is wie hij is. Verweerder acht voornoemde verklaringen niet ten onrechte ongerijmd, vaag en summier, temeer daar eiser naar eigen zeggen afkomstig is uit een land en een islamitisch gezin, waar homoseksualiteit niet wordt geaccepteerd.

In zijn zienswijze en in beroep heeft eiser aangevoerd dat hij niet of nauwelijks een bewustwordingsproces heeft meegemaakt omdat hij altijd geweten heeft dat hij homoseksueel is en dat dit blijkens de UNHCR Guidance Note on Refugee Claims Relating to Sexual Orientation and Gender Identity (door eiser aangeduid als UNHCR Guidelines over LHBT) mogelijk is. In zijn zienswijze heeft eiser daarnaast ook aangevoerd dat onduidelijk is waarom iedere homoseksueel zou moeten schrikken, zich zou moeten verzetten of zou moeten twijfelen over zijn geaardheid en dat hij wel degelijk verklaringen heeft afgelegd waaruit blijkt dat hij over de mogelijke consequenties van zijn geaardheid heeft nagedacht. Verweerder heeft hierin geen aanleiding hoeven zien om tot een ander standpunt te komen. In lijn met Werkinstructie 2015/9 heeft verweerder, gelet op het feit dat eiser deel uitmaakt van een islamitisch gezin waarvan het hoofd imam is en afkomstig is uit een land waar homoseksualiteit niet wordt geaccepteerd en volgens hem zelfs met de dood wordt bestraft, eiser mogen aanrekenen dat hij kennelijk geen enkel proces van bewustwording of acceptatie heeft doorgemaakt. Dat eiser, zoals hij in beroep stelt, berust in zijn geaardheid omdat hij nu eenmaal zo door God geschapen is, en dat hij wel degelijk heeft nagedacht over de problemen die hij als gevolg van zijn geaardheid zou kunnen ondervinden, doet hieraan niet af.

Verweerder werpt eiser ook niet ten onrechte tegen dat hij klaarblijkelijk niet of nauwelijks enig conflict ziet tussen zijn gestelde seksuele geaardheid en zijn islamitische geloof, dat hij tot op heden praktiseert. Eiser heeft verklaard dat hij tot zijn vertrek uit Ghana naar de moskee ging en dat hij tot op heden bidt. Op de vraag hoe het voor hem was om naar de moskee te gaan, wetende dat zijn seksuele geaardheid daar werd afgekeurd heeft eiser geantwoord dat je het moet zien als een geschenk van God, dat je er niets aan kunt doen en dat het niets verandert aan wie je bent. Afgezet tegen de wijze waarop er in eisers land en religie tegen homoseksualiteit wordt aangekeken, heeft verweerder zijn houding ten opzichte van de islam ongerijmd mogen achten. De stelling in de zienswijze en in beroep dat op dit punt weinig vragen zijn gesteld en dat de oppervlakkigheid van eisers verklaringen over zijn geaardheid in relatie tot zijn geloof eerder lijken te duiden op weinig kennis van het geloof, heeft verweerder niet tot een ander standpunt hoeven leiden. Eiser heeft onder meer verklaard dat zijn stiefvader imam is, dat hij tot zijn vertrek uit Ghana naar de moskee ging en dat hijzelf geen imam kan worden omdat hij homoseksueel is. Dat eisers oppervlakkige verklaringen over zijn geaardheid in relatie tot zijn geloof zijn te wijten aan een gebrek aan kennis heeft verweerder derhalve niet ten onrechte niet gevolgd. De rechtbank volgt verweerder voorts in zijn standpunt dat eiser op dit punt niet te weinig vragen zijn gesteld en dat het primair aan eiser zelf is om op dit punt opheldering te geven.

Verweerder overweegt ook niet ten onrechte dat eiser bevreemdingwekkend, vaag en summier heeft verklaard over relaties, homoseksuele contacten in het land van herkomst en contact met of kennis van homoseksuele groepen. Zo heeft eiser desgevraagd niet kunnen aangeven wanneer en hoe lang hij zijn enige homoseksuele relatie, die met [persoon] , zou hebben gehad. Verweerder heeft voorts vaag verklaard over het soort relatie dat hij met [persoon] had, door te dien aanzien slechts te verklaren dat [persoon] ‘soort van’ zijn vrouw is. Eiser heeft ook niet geconcretiseerd waarover hij en [persoon] spraken, hoewel hem meermaals is gevraagd daarover te vertellen. De stelling van eiser in zijn zienswijze en in beroep dat hij bedoelde dat [persoon] zijn vaste vriend was en dat de vraagstelling van verweerder op dit punt vaag was, heeft verweerder naar het oordeel van de rechtbank niet ten onrechte onvoldoende geacht.

Verder heeft eiser desgevraagd niet kunnen vertellen wat voor bijeenkomst voor homoseksuelen het precies was die hij aan het organiseren was en met wie hij dat zou doen. Verweerder heeft eiser dit mogen aanrekenen, ongeacht zijn stelling in de zienswijze dat hij slechts zijdelings bij de organisatie betrokken was en dat de aanduiding ‘bijeenkomst’ al voldoende zegt over wat er georganiseerd werd. Eiser heeft immers ook verklaard dat hij, nadat hij uit zijn dorp zou zijn gevlucht, verder is gegaan met de voorbereiding. Gelet hierop mag van hem worden verwacht dat hij meer over de bijeenkomst kan vertellen dan hij heeft gedaan. Eiser heeft desgevraagd ook niets kunnen vertellen over ‘Acra greater regime’, terwijl hij in zijn vrije relaas heeft verklaard dat dit een belangenorganisatie voor homoseksuelen in Ghana is die een programma zou hebben in de bijeenkomst waarbij ook hijzelf betrokken was. Verder heeft eiser afgezien van de naam niets kunnen vertellen over de groep ‘Order Galag’ (Gay and Lesbian Organisation Ghana) waar hij eveneens deel van uit zou maken. Verweerder heeft eiser ook dit mogen aanrekenen, ongeacht de stelling in de zienswijze en in beroep dat hij nog maar kort bij deze groep zat. Eiser heeft de groep aangeduid als ‘onze’ groep. Gelet hierop en op het feit dat het om een geheime organisatie voor homoseksuelen zou gaan in een land waar homoseksualiteit niet geaccepteerd wordt, mag van eiser worden verwacht dat hij ook hierover meer kan verklaren dan hij heeft gedaan.

Verweerder overweegt verder niet ten onrechte dat eiser vaag en summier heeft verklaard over zijn contacten met homoseksuelen in Nederland en kennis van de Nederlandse situatie. Afgezien van de regenboog als symbool voor LHBT’s heeft verweerder desgevraagd niets over LHBT-gemeenschappen in Nederland kunnen vertellen. Eiser heeft desgevraagd aangegeven niet op de hoogte te zijn van de mogelijkheden die in Nederland bestaan om met andere homoseksuelen in contact te komen en uit zijn verklaringen kan voorts worden afgeleid dat hij geen contact heeft gezocht met homo-belangenorganisaties in Nederland. Verweerder heeft eiser voornoemde vage en summiere verklaringen mogen aanrekenen, temeer daar eiser zijn land van herkomst juist zou zijn ontvlucht vanwege de slechte situatie voor homoseksuelen aldaar. Eisers in zijn zienswijze en in beroep gegeven verklaring voor zijn onwetendheid dat hij ten tijde van het nader gehoor nog maar drie maanden in Nederland was, heeft verweerder niet ten onrechte onvoldoende geacht.

Verweerder gaat voorts niet ten onrechte voorbij aan de stelling van eiser in zijn zienswijze dat hij zich inmiddels bij de organisatie ‘House of Rainbow’ heeft aangesloten en de foto’s die hij in dat verband heeft overgelegd van mannen die poseren bij een bord van die organisatie. Verweerder overweegt niet ten onrechte dat dergelijke stukken weliswaar kunnen dienen als ondersteuning van de verklaringen van de vreemdeling, maar dat de vreemdeling in de eerste plaats zelf zijn seksuele gerichtheid en het daarbij behorende bewustwordingsproces aannemelijk moet maken. Eiser is daarin, gelet op alle door hem afgelegde ongerijmde, vage en summiere verklaringen, niet geslaagd.

Ook de problemen die eiser in verband met zijn gestelde homoseksuele geaardheid ondervonden zou hebben acht verweerder niet ten onrechte ongeloofwaardig. Niet valt in te zien waarom een groep als homoseksueel bekend staande mannen naar het huis van eisers familie zou zijn gekomen, zonder eerst met eiser te bespreken of hun bezoek en daarmee ook de confrontatie van zijn familie met zijn homoseksualiteit wel wenselijk was. Eiser heeft voor deze gang van zaken ter zitting geen aannemelijke verklaring kunnen geven. Eiser heeft desgevraagd voorts niet kunnen concretiseren welke familieleden hem precies zouden hebben bevrijd nadat zijn stiefvader hem opgesloten had. Eisers standpunt in zijn zienswijze en in beroep dat er heel veel familieleden aanwezig waren en ter zitting dat het om wel veertig familieleden ging, maakt niet dat verweerder niet van hem mag verwachten dat hij kan aangeven wie van hen hem zouden hebben bevrijd. Verder heeft eiser eerst verklaard dat hij na deze ontsnapping naar zijn neef ging, om later te verklaren dat hij niet naar een familielid, maar naar zijn partner [persoon] is gegaan. De verklaring van eiser dat hij zijn partner ‘gewoon’ neef noemt, heeft verweerder ontoereikend mogen achten om hem deze wisseling in zijn verklaringen niet aan te rekenen. Ook het standpunt in de zienswijze dat de uitdrukking ‘mijn neef’ op een vertaalfout of een misverstand duidt, heeft verweerder ontoereikend mogen achten. Op de vraag of hij zijn neef over het incident had ingelicht heeft eiser immers geantwoord dat dat niet nodig was omdat het familieleden waren die al op de hoogte waren. Hieruit kan niet anders worden afgeleid dan dat eiser aanvankelijk wel degelijk een neef en niet zijn partner heeft bedoeld.

Ingevolge Werkinstructie 2015/9 heeft verweerder bij de beoordeling van de geloofwaardigheid van de seksuele geaardheid van eiser mogen betrekken dat hij eisers verklaringen over de problemen die hij in dat verband ondervonden zou hebben eveneens ongeloofwaardig acht. In de werkinstructie staat immers dat wanneer de verklaringen van de vreemdeling over wat hem in het land van herkomst (of daarbuiten) als gevolg van zijn gestelde seksuele gerichtheid is overkomen en voor hem – mede – aanleiding vormde dat land te verlaten ongeloofwaardig zijn, dit het oordeel versterkt dat ook de seksuele gerichtheid zelf ongeloofwaardig is.