Rechtbank Gelderland, 03-07-2023, ECLI:NL:RBGEL:2023:4112, 10329373
Rechtbank Gelderland, 03-07-2023, ECLI:NL:RBGEL:2023:4112, 10329373
Gegevens
- Instantie
- Rechtbank Gelderland
- Datum uitspraak
- 3 juli 2023
- Datum publicatie
- 25 juli 2023
- ECLI
- ECLI:NL:RBGEL:2023:4112
- Zaaknummer
- 10329373
Inhoudsindicatie
Verklaring voor recht ten behoeve van de ondernemingsraad
Uitspraak
RECHTBANK GELDERLAND
Civiel recht
Kantonrechter
Zittingsplaats Nijmegen
Zaaknummer / rekestnummer: 10329373 / AZ VERZ 23-4
Beschikking van 3 juli 2023
in de zaak van
DE ONDERNEMINGSRAAD VOLWASSENEN VAN STICHTING PLURYN,
te Nijmegen,
verzoekende partij,
hierna te noemen: de OR Volwassenen,
gemachtigde: mr. J. de Waard,
tegen
STICHTING PLURYN,
te Nijmegen,
verwerende partij,
hierna te noemen: Pluryn,
gemachtigde: mr. T. van Malssen
1 De procedure
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- het verzoekschrift van 25 januari 2023 met producties
- het verweerschrift met producties
- de mondelinge behandeling waar namens de OR Volwassenen is verschenen [de heer A], bijgestaan door mr. De Waard voornoemd en waar namens Pluryn zijn verschenen [de heer X], [mevrouw Y] en [mevrouw Z], bijgestaan door mr. Van Malssen voornoemd. Mr. de Waard heeft het woord gevoerd aan de hand van spreekaantekeningen die zijn overgelegd. Van hetgeen verder ter zitting is besproken heeft de griffier aantekening bijgehouden.
Heden wordt uitspraak gedaan, nadat de uitspraak helaas vanwege beperkte capaciteit twee weken moest worden aangehouden, waarvoor excuses.
2 De feiten
Pluryn is een organisatie die zich landelijk inzet voor jongeren en volwassenen met medische, pedagogische, psychologische en/of psychiatrische hulpvraag. Binnen de stichting werken circa 7400 medewerkers en 1000 vrijwilligers, verdeeld over 400 locaties en voor verschillende doelgroepen.
Binnen Pluryn worden voor verschillende ondernemingen in de zin van artikel 1 lid 1 sub c van de Wet op de Ondernemingsraden (WOR), ondernemingsraden in stand gehouden. Naast verzoekster, de OR Volwassenen, is er de OR Ondersteunende diensten en de OR Jeugd. Overkoepelend fungeert de Centrale Ondernemingsraad (COR) als bedoeld in artikel 33 lid 1 WOR.
De OR Volwassenen is in het leven geroepen ten behoeve van verschillende resultaatverantwoordelijke eenheden (RVE’s) binnen Pluryn, waaronder De Winckelsteegh. Ten behoeve van het functioneren van de OR Volwassenen is het reglement Ondernemingsraad Volwassenen opgesteld.
De voorzitter van de Raad van Bestuur (hierna: RvB) van Pluryn fungeert in deze als zogeheten WOR-bestuurder (artikel 23 lid 4 WOR).
Tussen de COR, de verschillende OR’s en de bestuurders van de Stichting zijn ter zake de samenwerking en de verdeling van de taken tussen de COR en verschillende OR’s afspraken gemaakt die schriftelijk zijn vastgelegd op 16 mei 2022. Daarin is voor zover van belang het volgende opgenomen:
Organisatie
De bestuurder en (centrale) ondernemingsraad stellen gezamenlijk de agenda voor de overlegvergadering vast en deze vergadering vindt 1 x per 6 weken plaats. (…)
Voor de formele overlegvergaderingen en de informele overleggen is het volgende afgesproken:
1. De raad van bestuur voert overleg met de centrale ondernemingsraad in overlegvergaderingen;
2. De ondernemingsraden voeren overlegvergaderingen met de bestuurder die het onderdeel van de onderneming waarvoor de ondernemingsraad is ingesteld in portefeuille heeft;
3. De ondernemingsraden krijgen de vrijheid en de mogelijkheid met de directeuren van het onderdeel van de onderneming waarvoor zij zijn ingesteld te praten over alle aangelegenheden de onderneming betreffen, dit voor zover dit redelijkerwijs nodig is voor de vervulling van hun taak. Dit gaat in goed overleg en afstemming met directeuren.
Afhankelijk van de reikwijdte van het onderwerp is de centrale ondernemingsraad of een van de ondernemingsraden bevoegd. Dat betekent concreet:
1. Het streven is om zoveel mogelijk zaken organisatie breed te borgen qua uniformiteit en uitvoering van beleid;
2. Voor een adviesaanvraag die uitsluitend één RVE of stafafdeling behelst en de andere RVE’s of afdelingen niet raakt, kan deze door de aandacht bestuurder worden ingediend en worden besproken in de betreffende ondernemingsraad;
3. Voor een adviesaanvraag die uitsluitend impact heeft binnen respectievelijk RVE’s voor jeugd, RVE’s voor volwassenen of ondersteunende diensten, kan deze door de aandacht bestuurder worden ingediend en worden besproken in de betreffende ondernemingsraad;
4. (…);
5. (…).
Advies- en instemming verzoeken
(…)
De inhoud
Adviesaanvragen dienen te voldoen aan de WOR vereisten en bevatten minimaal de volgende onderdelen:
(…)
Het proces
(…)
Uitgangspunten
in de samenwerking tussen bestuurder medezeggenschap is het van belang een aantal uitgangspunten te bepalen. Sommige uitganspunten zijn wellicht evident, maar goed om wel uit te spreken. Denk hierbij aan:
- in de formulering van beleid en regelingen vinden we het belangrijk om toe te werken naar één Pluryn;
- Pluryn stelt zich ten doel om in beleid, adviestrajecten, etc. zich op te stellen als goed werkgever. Gelijkwaardigheid, gelijke behandeling, uniformiteit en integriteit zijn daarbij kernbegrippen;
- in de samenwerking tussen bestuurder en (centrale) ondernemingsraad is een duidelijke rolverdeling van zeggenschap en medezeggenschap;
- werkgevers en werknemers volgende geldende regels (wetgeving, cao, et cetera);
- bestuurder erkent het belang van goede medezeggenschap.
Op 28 november 2022 heeft OR Volwassenen per brief aan de RvB bevestigd dat de OR Volwassenen op 17 november 2022 contact heeft gezocht met de RvB om zijn zorgen kenbaar te maken over verontruste signalen die de OR Volwassenen krijgt van medewerkers van de Winckelsteegh, en waarop de bestuurder heeft geadviseerd contact op te nemen met de directie. Omdat die afspraak is verzet en de verontruste signalen van de werkvloer de OR Volwassenen wederom hebben bereikt en het eerstvolgende moment voor de OR Volwassenen te ver in de toekomst ligt, heeft de OR Volwassenen besloten zijn zorgen per brief met de bestuurder te delen. Verzocht wordt om deze brief als onderlegger te gebruiken voor het overleg dat gepland staat begin december 2022.
Signalen die de OR Volwassenen heeft gekregen betreffen de wijze van organiseren en aansturen, als gevolg daarvan medewerkers gedoe ervaren, overvraagd worden, het aantal onveilige situaties zien toenemen, werknemers besluiten op zoek te gaan naar een andere werkgever en de kwaliteit van de zorgverlening aan cliënten door de bodem zakt.
Op 30 november 2022 is er binnen de Winkelsteegh een ‘update ontwikkelingen herstelplan’ rondgestuurd.
Op 28 december 2022 heeft een lid van de OR Volwassenen aan de RvB van Pluryn een e-mail gestuurd met onder meer de volgende inhoud:
Zoals we in de laatste overlegvergadering al met je hebben gedeeld, hebben wij via de achterban een update van het herstelplan van de Winckelsteegh ontvangen.
Graag willen we via de formele weg en daar waar nodig voorzien van advies-/instemming verzoeken dit herziene herstelplan van jou ontvangen.
(…)
Graag zo spoedig mogelijk (binnen twee weken), dan hebben we nog de mogelijkheid ons goed voor te bereiden voor het volgende gezamenlijk overleg.
Bij brief van 2 januari 2023 heeft de OR Volwassenen ter voorbereiding van het overleg op 5 januari 2023 11 concrete vragen geformuleerd die hij graag wil bespreken en die betrekking hebben op de update ontwikkelingenherstelplan. Tevens vraagt de OR Volwassenen om de financiële onderbouwing, waar de OR Volwassenen eerder bij de RvB om heeft verzocht, en laat hij weten die te willen bespreken met [mevrouw Q] (directeur bedrijfsvoering RVE Winckelsteegh), ‘eventueel in samenwerking met de business-controller’.
[mevrouw Q] reageert diezelfde dag daarop met de mededeling dat de OR Volwassenen met deze vragen naar de zijn formele gesprekpartner moet, de bestuurder.
Bij brief van 5 januari 2023 heeft de RvB aan de OR Volwassenen het volgende geschreven:
Aan het eind van het jaar heeft er een mailwisseling plaatsgehad tussen de OR en de directie van De Winkelsteegh naar aanleiding van het - binnen de Winkelsteegh- gecommuniceerde ’Update herstelplan’.
In deze communicatie en de daarmee samenhangende verwachtingen gaan aantal zaken niet goed.
Allereerst waarderen we de enorme betrokkenheid van de OR bij de ontwikkelingen binnen de Winkelsteegh. De vraag is echter wat de formele rol van de OR is in dezen. De Raad van Bestuur is van mening dat zowel de inhoud van de vragen van de OR als de (gewenste) intensiteit van het overleg met de directie zich niet verhouden tot de activiteiten die behoren bij het’ herstelplan’.
De term ‘herstelplan’ vindt de Raad van Bestuur overigens ook niet de juiste keuze voor het beschrijven van de activiteiten die nodig zijn om de kwaliteit en continuïteit van zorg te borgen binnen de Winkelsteegh. Het is inherent aan de taak van de directie om continue maatregelen te nemen om de kwaliteit en continuïteit van zorg aan cliënten te waarborgen. In de Winkelsteegh is sprake geweest van een stapeling van een aantal zaken waardoor de urgentie van handelen groter werd. De Raad van Bestuur staat overigens volledig achter de maatregelen die in voorbereiding zijn en inmiddels ook worden uitgevoerd. We zien ook dat er oog is voor de belangen van verschillende betrokkenen in dit proces (cliënten, familie/netwerk en medewerkers) en dat de maatregelen ook vragen en emoties oproepen. Dat is onontkoombaar en vraagt voortdurend bewust zijn van de impact van gemaakte keuzes. We hebben hierin ook nog wat te leren.
Rol OR
Het spreekt voor zich dat de OR signalen kenbaar maakt die ze vanuit hun achterban terug horen daarnaast wordt de OR betrokken bij adviesplichtige onderdelen van de (voorgenomen) veranderingen. Natuurlijk kan ook de dialoog gevoerd worden over de criteria of op onderdelen al dan niet sprake is van een adviesrecht. Zoals de directeur bedrijfsvoering van de Winkelsteegh is aangegeven ontvangt de OR een adviesaanvraag voor de voorgenomen verhuizing van de bewoners van de Slottuin.
De vragen die op 2 januari jl. door de OR aan de directie zijn voorgelegd gaan echter totaal voorbij aan de rol van de ondernemingsraad in dezen. Het lijkt erop alsof hier de rol van ‘controller’ of ‘toezichthouder’ door jullie wordt opgepakt, dit vertroebelt de verhoudingen en heersende werkafspraken.
Elke ZVE en Pluryn opereert binnen de vastgestelde kaders van het strategisch beleidsplan ‘samen maken we het verschil’, de kaderbrief en begroting. Daarnaast gelden voor 2023 ook de kaders van’ de ombuiging’. Toetsing van de presentaties van de organisatieonderdelen gebeurt in dialoog tussen de raad van bestuur en ZVE/RVE directie. Informatie over de presentaties van de organisatie worden in de vorm van concern- en kwartaalreportages met de COR gedeeld. Zoals jullie gewend zijn zal de Raad van Bestuur niet terughoudend zijn in het benoemen van pijnpunten en successen en neemt ze de COR en OR-en ook mee en eventuele aanvullende maatregelen die nodig zijn om de kwaliteit van de zorg en continuïteit in de van de organisatie te borgen. De RvB echter aan deze lijn met elkaar consequent vast te houden en te voorkomen dat op verschillende niveaus van de organisatie met elkaar vergelijkbare gesprekken voeren.
Het lijkt ons goed om tijdens de eerstvolgende OV hierover met elkaar in gesprek te gaan.
In reactie hierop laat de OR Volwassenen bij brief van 5 januari 2023 weten de mening van de RvB dat een aantal zaken voor wat betreft de communicatie niet goed gaat te delen. De OR Volwassenen deelt niet de mening van de RvB dat de OR Volwassenen een rol vervult die niet overeenkomstig de WOR is. De OR Volwassenen wijst erop dat hij ingevolge artikel 31 WOR voor het onderdeel van de organisatie waarvoor hij is ingesteld, die informatie mag vragen die redelijkerwijs noodzakelijk is voor het vervullen van zijn taak en de RvB verplicht is die te verstrekken. Volgens de WOR is de RvB verplicht om ongevraagd aan de OR Volwassenen te overhandigen: financieel economische informatie en sociale informatie.
Daarnaast wijst de OR Volwassenen er op dat hij ingevolge artikel 23 lid 3 WOR het recht heeft voorstellen te doen en dat hij de hiervoor benodigde informatie op zijn verzoek dient te ontvangen.
Concreet vraagt OR Volwassenen ten aanzien van de financiële situatie van de Winkelsteegh nog diezelfde dag de begroting van 2023 te ontvangen en om beantwoording van de vragen die in de brief van 2 januari 2023 zijn gesteld.
Het bestuur heeft bij brief van 6 januari 2023 laten weten dat de gevraagde begroting is doorgestuurd aan de COR en dat de OR Volwassenen via die weg daarvan kan kennisnemen.
3 Het verzoek en het verweer
De OR Volwassenen verzoekt, voor zoveel als mogelijk uitvoerbaar bij voorraad:
I) voor recht te verklaren dat:
a. De OR Volwassenen een eigenstandige positie heeft binnen Pluryn en op grond daarvan zelf met in acht name van het bepaalde in art. 2 lid 1 en art. 23 lid 2 WOR kan bepalen welke onderwerpen hij belangrijk acht en bijvoorbeeld wil agenderen voor een overlegvergadering;
b. Pluryn ten aanzien van de informatieverzoeken ex art. 31 WOR in strijd heeft
gehandeld met de WOR en
Pluryn te gebieden alsnog gevolg te geven aan het recht op informatie als bedoeld in art. 31 WOR. Concreet gaat het dan om de volgende inlichtingen naar aanleiding van de op 2 januari 2023 gestelde vragen, in eerste instantie schriftelijk te verstrekken binnen 14 dagen na de te wijzen beschikking:
i. In de ‘update ontwikkelingen herstelplan’ wordt gesproken over een aantal
ontwikkelingen waardoor aanpassing van de plannen doorgevoerd moet worden. Welke ontwikkelingen worden dan precies bedoeld?
ii. Tevens wordt van een nieuw scenario gesproken. Hoe ziet de financiële
onderbouwing van het scenario eruit? Is dit meegenomen in de begroting?
iii. Het aantal beschikbare bedden gaat van 268 naar 258. Nu zijn 252 bedden
bezet. Hoe reëel Is het om uit te gaan van een bedbezetting van 258 bedden in 2023? Welke actie wordt daarvoor uitgezet?
iv. Wat zal het perspectief zijn voor 2024 als het gaat om de bedbezetting. Welke
intentie is er en hoe moet dat vorm krijgen?
v. Is het in 2023 mogelijk om meer dan 258 bedden te vullen en wordt dat
scenario overwogen?
vi. Is er een overzicht van alle leefgroepen, capaciteit en bezette bedden?
vii. Wat zijn de ervaringen met de interim-managers? Heeft het opgeleverd wat
ervan verwacht werd? Hoe/waar zien we dit terug?
viii. In de voorwaarde wordt gesproken over het op orde brengen van het
huishoudboekje. Is dat reëel gezien de grote inzet van PNIL? Wat is ervoor nodig om dit te bereiken? Welke acties zijn er uitgezet om dit ook te doen slagen?
ix. Is er een overzicht met de huidige en gewenste situatie per groep?
x. Wat zijn de nadere gevolgen voor de overhead in relatie met de reorganisatie
van de centrale overhead? Valt hier financieel voordeel te halen?
xi. Zijn de genoemde maatregelen voldoende om naar een positief resultaat te gaan voor 2023 of wordt begroot op of rekening gehouden met een negatief resultaat?
II) aan de verstrekking van de hiervoor onder I) verzochte inlichtingen ieder een dwangsom te verbinden voor iedere dag dat verweerder te dier zake in gebreke blijft ter hoogte van € 250,00 per dag, althans een door de kantonrechter te bepalen bedrag.
Voor een proceskostenveroordeling bestaat, aldus de OR Volwassenen, gelet op het bepaalde in de WOR geen aanleiding.
Aan zijn verzoeken legt de OR Volwassenen ten grondslag dat Pluryn op grond van art. 31 WOR verplicht is aan de OR Volwassenen desgevraagd tijdig alle inlichtingen en gegevens te verstrekken die de OR Volwassenen voor de vervulling van zijn taak redelijkerwijze nodig heeft. Pluryn doet dit niet en daarom wordt de kantonrechter op grond van art. 36 lid 2 WOR benaderd. De dwangsom is op zijn plaats omdat Pluryn de WOR niet naleeft en de positie en de rol van de OR Volwassenen sinds november 2022 op ernstige wijze miskent.
Pluryn heeft gemotiveerd verweer gevoerd. Samengevat voert Pluryn aan dat (een deel van) de gevraagde financiële informatie is verstrekt aan de COR en de OR Volwassenen die informatie van de COR kan verkrijgen. Voorts voert Pluryn aan dat zij veel en ruimhartig informatie verstrekt, niet altijd schriftelijk maar mondeling. Voor het geven van de gedetailleerde informatie die de OR Volwassenen nu verzoekt is geen grondslag, althans die heeft zij niet gesteld. De OR Volwassenen lijkt de rol van controller aan de (willen) nemen. Opmerkelijk is dat de OR Volwassenen heeft verzocht de informatie te bespreken in aanwezigheid/in samenwerking met de business-controller. Zonder dat de OR Volwassenen duidelijk aangeeft waarvoor zij deze informatie nodig heeft, gaat dit te ver.
Op de standpunten van partijen wordt, voor zover van belang, hierna in gegaan.