Rechtbank Midden-Nederland, 15-12-2014, ECLI:NL:RBMNE:2014:6912, UTR 13/2916

1. De rechtbank gaat uit van de volgende feiten en omstandigheden. Eiseres is eigenaar van het perceel [adres 2] te [woonplaats] (het perceel) en de bijbehorende opstallen. Eiseres woont op het perceel. Derde-partij exploiteert een veehouderij op het perceel [adres 1] te [woonplaats].

2. Op 2 januari 2013 heeft eiseres verweerder verzocht handhavend op te treden tegen het dempen dan wel laten verlanden van een bestaande sloot, het graven van een greppel naar deze sloot en het lozen op de greppel van met groeisappen vervuild hemelwater vanaf het perceel [adres 1] te [woonplaats]. In het verzoek om handhaving geeft eiseres aan als gevolg hiervan ernstige wateroverlast te ervaren. Vervolgens is het tot de onder ‘Procesverloop’ genoemde besluitvorming gekomen.

3. Verweerder heeft zich in de brief van 19 februari 2013 op het standpunt gesteld niet bevoegd te zijn bestuurlijke handhavingsmiddelen toe te passen, omdat de greppel niet voorkomt op de Legger oppervlaktewateren 2012. Bij het bestreden besluit heeft verweerder het bezwaar van eiseres vanwege die onbevoegdheid niet-ontvankelijk verklaard.

4. De rechtbank ziet zich ambtshalve gesteld voor de vraag of verweerder het bezwaar van eiseres terecht niet-ontvankelijk heeft verklaard. Uit rechtspraak vloeit voort dat een mededeling van een bestuursorgaan, dat het in een bepaald geval niet bevoegd is het door verzoeker gewenste rechtsgevolg te bewerkstelligen, in beginsel moet worden aangemerkt als een besluit als bedoeld in artikel 1:3, eerste lid, van de Awb, aangezien een dergelijke mededeling in ieder geval een beoordeling inhoudt aangaande de aanwezigheid en de reikwijdte van de door de aanvrager om een besluit veronderstelde bevoegdheid. Indien aan het bestuursorgaan waaraan het verzoek is gericht, geen enkele bevoegdheid is toegekend ter uitvoering van de wettelijke regeling waarop het verzoek betrekking heeft en het ook geen bemoeienis heeft met de aan andere bestuursorganen opgedragen uitvoering of handhaving van deze wettelijke regeling, is echter geen sprake van een besluit.

5. Verweerder stelt zich in bezwaar en beroep op het standpunt dat hij niet bevoegd is tot handhaving. De greppel komt niet voor op de Legger oppervlaktewateren 2012 (legger). In dat kader verwijst verweerder naar artikel 78 van de Waterwet op grond waarvan in de legger de onderhoudsplichtigen of onderhoudsverplichtingen zijn aangewezen en artikel 5.1 van de Waterwet waarin is omschreven waaraan waterstaatswerken naar ligging, vorm, afmeting en constructie moeten voldoen. De door eiseres gestelde hinder van afstromend hemelwater van het perceel [adres 1] wordt volgens verweerder door het Burgerlijk Wetboek beheerst, zodat geen sprake is van een overtreding waartegen verweerder handhavend op kan treden.

6. Eiseres stelt zich in beroep op het standpunt dat verweerder bevoegd is handhavend op te treden, omdat sprake is van het in strijd met artikel 6.2, eerste lid, aanhef en onder a en b, van de Waterwet lozen van vervuild hemelwater vanaf het perceel [adres 1] op de greppel en bestaande sloot. Eiseres voert in dat verband aan dat de greppel en sloot aangemerkt moeten worden als oppervlaktewaterlichamen als bedoeld in artikel 1.1, eerste lid, van de Waterwet. Tevens betoogt eiseres dat verweerder bevoegd is handhavend op te treden tegen het zonder vergunning dempen dan wel laten verlanden van de bestaande sloot.

7. Artikel 6.2, eerste lid, aanhef en onder a en b, van de Waterwet bepaalt dat het verboden is om stoffen in een oppervlaktewaterlichaam te brengen, tenzij een daartoe strekkende vergunning is verleend of vrijstelling is verleend bij of krachtens algemene maatregel van bestuur.

8. Uit de schriftelijke reactie van verweerder van 1 september 2014 blijkt dat volgens verweerder geen sprake is van de aanwezigheid van een bestaande sloot. In het verleden is er waarschijnlijk een sloot geweest, maar uit de door eiseres overgelegde luchtfoto uit de jaren 1980 blijkt dat de sloot op dat moment al sterk verland was, aldus verweerder. De greppel op het perceel [adres 1] staat geheel op zichzelf. Er is geen verbinding met een watergang en daarmee evenmin met een door verweerder beheerd stelsel. Greppels vormen een normale manier om landbouwpercelen te ontwateren, maar ze zijn te smal en ondiep om op de legger te worden geplaatst. De “lichtste vorm” van een watergang is een droge sloot en de greppel voldoet niet aan de in de legger opgenomen definitie van een droge sloot. Onder verwijzing naar rechtspraak (bijvoorbeeld de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRvS) van 20 november 2002, ECLI:NL:RVS:2002:AF0836) en de Memorie van Toelichting op de Waterwet (TK 30818, nr. 3, p. 88) stelt verweerder zich op het standpunt dat de greppel niet aangemerkt kan worden als een oppervlaktewaterlichaam in de zin van artikel 1.1 van de Waterwet. De greppel fungeert als zaksloot, omdat deze niet in verbinding staat met een ander oppervlaktewaterlichaam. De greppel is niet van zichzelf watervoerend en verweerder acht het niet aannemelijk dat daarin een normaal ecosysteem aanwezig is.

9. Naar het oordeel van de rechtbank heeft verweerder met de schriftelijke reactie van 1 september 2014 en de ter zitting gegeven toelichting op zijn standpunt voldoende aannemelijk gemaakt dat geen sprake is van een overtreding waartegen verweerder zou kunnen en moeten optreden. Hetgeen door eiseres is aangevoerd geeft geen aanleiding om aan het standpunt van verweerder te twijfelen, nu eiseres in reactie op de brief van

1 september 2014 heeft volstaan met een herhaling van de eerder door haar ingenomen standpunten. Dit betekent dat verweerder terecht heeft geconcludeerd dat verweerder niet bevoegd was bestuurlijke handhavingsmiddelen toe te passen. De beroepsgrond slaagt niet.

10. Tot slot beroept eiseres zich op het gelijkheidsbeginsel. In dat kader voert zij aan dat verweerder in een vergelijkbaar geval, dat zag op het lozen van vervuild (hemel)water op een sloot tussen de percelen [adres 1] en[adres 3], wel handhavend heeft opgetreden.

11. Verweerder heeft in de schriftelijke reactie van 1 september 2014 toegelicht waarom volgens hem geen sprake is van een gelijke situatie. Tussen de percelen [adres 1] en[adres 3] was sprake van een lozing van vervuild (hemelwater) op een sloot die is verbonden met een oppervlaktewaterlichaam. Deze lozing is daarom aangemerkt als een overtreding van artikel 6.2 van de Waterwet en de artikelen 4, 5, tweede lid, onder g en 12 van het Lozingenbesluit openteelt en veehouderij.

12. Het beroep van eiseres op het gelijkheidsbeginsel slaagt niet. Gelet op de omstandigheid dat de tussen de percelen [adres 1] en[adres 3] gelegen sloot, anders dan in deze zaak, is verbonden met een oppervlaktewaterlichaam heeft verweerder naar het oordeel van de rechtbank voldoende aannemelijk gemaakt dat geen sprake is van een gelijk geval. De enkele, niet onderbouwde stelling van eiseres dat de greppel een oppervlaktewaterlichaam is, is onvoldoende om de gemotiveerde verklaring van verweerder dat dit niet het geval is in twijfel te trekken. De rechtbank verwijst voor dit oordeel naar hetgeen hiervoor onder 8. en 9. is overwogen.

13. Vanwege hetgeen de rechtbank onder 4. heeft overwogen is het beroep gegrond en moet het bestreden besluit, voor zover het bezwaar van eiseres daarbij niet-ontvankelijk is verklaard, worden vernietigd. De rechtbank ziet aanleiding met toepassing van artikel 8:72, derde lid, aanhef en onder b, van de Awb zelf in de zaak te voorzien en het bezwaar alsnog ongegrond te verklaren. De inhoudelijke beroepsgronden slagen niet.

14. Nu het beroep gegrond is, ziet de rechtbank aanleiding verweerder te veroordelen in de door eiseres in beroep gemaakte proceskosten. De gemachtigde van eiseres heeft verzocht om vergoeding van de kosten van door [M] van het [Z] beroepsmatig verleende rechtsbijstand. De rechtbank overweegt dat niet is gebleken van door [M] verleende bijstand in deze procedure en in verband daarmee gemaakte kosten. De rechtbank wijst het verzoek in zoverre af. De gemachtigde van eiseres heeft tevens verzocht om vergoeding van zijn reis- en verletkosten van totaal € 385,- voor alle zaken samen. De rechtbank heeft daarover bij uitspraak van heden met nummer

UTR 13/5528 een beslissing gegeven, zodat voor een afzonderlijke toekenning van reis- en verletkosten geen plaats is. Wel dient verweerder het griffierecht aan eiseres te vergoeden.