Rechtbank Midden-Nederland, 12-06-2024, ECLI:NL:RBMNE:2024:3926, 10869580 \ AC EXPL 24-65

De vraag die die de kantonrechter als eerste moet beoordelen is of [gedaagde] met [eiser] mocht afspreken dat de kosten voor de schade die door haar was geleden bij de aanrijding in de dienstauto door hem zouden worden terugbetaald. De wet bepaalt in artikel 7:661 lid 1 BW dat de werknemer die bij de uitvoering van de overeenkomst schade toebrengt aan de werkgever of aan een derde jegens wie de werkgever tot vergoeding van die schade is gehouden, daarvoor niet jegens de werkgever aansprakelijk is, tenzij de schade een gevolg is van zijn opzet of bewuste roekeloosheid. Uit de omstandigheden van het geval kan, mede gelet op de aard van de overeenkomst, anders voortvloeien dan in de vorige zin is bepaald. Uit lid 2 van datzelfde wetsartikel blijkt dat afwijking van de hoofdregel in lid 1 kan, maar alleen in een schriftelijke overeenkomst en alleen voor zover de werknemer voor de schade verzekerd is.

[gedaagde] stelt dat sprake was van opzet of bewuste roekeloosheid bij [eiser] en dat hij daarom aansprakelijk is. [eiser] is door onder meer de politie en de verzekeraar namelijk schuldig bevonden aan de aanrijding. [eiser] betwist dat sprake is van opzet danwel bewuste roekeloosheid. De kantonrechter overweegt dat schuld inhoudt dat er door [eiser] een fout gemaakt is en dat staat hier wel vast. Opzet of bewuste roekeloosheid veronderstelt een bewuste keuze bij [eiser] . Die bewuste keuze van [eiser] met betrekking tot het ongeval moet [gedaagde] dan ook onderbouwen en indien nodig bewijzen. Dat heeft ze niet genoeg gedaan. Dat betekent dat het uitgangspunt ook in deze zaak blijft dat de werkgever, [gedaagde] , in beginsel aansprakelijk is voor de schade aan haar dienstauto, tenzij er sprake zal zijn van een uitzondering.

Is dan wel sprake van de hiervoor genoemde uitzondering in lid 2 van het wetsartikel? De eerste voorwaarde is dat de overeenkomst schriftelijk is overeengekomen. Daar is aan voldaan, er is namelijk een schriftelijke door beide partijen ondertekende overeenkomst (Overeenkomst m.b.t. Schade regeling Opel combo 04-08-2021). De tweede voorwaarde is dat [eiser] verzekerd is. Tijdens de mondeling behandeling heeft [eiser] erkend dat hij ook op het moment van het ongeval een aansprakelijkheidsverzekering had, maar dat hij die niet heeft aangesproken. Daarmee staat vast dat [eiser] verzekerd was/is. Of het, zoals [eiser] stelt, zinloos was die verzekering aan te spreken blijft in het midden, nu [eiser] heeft erkend dat hij dat helemaal niet geprobeerd heeft. Dit betekent dat de overeenkomst niet nietig is en tussen partijen geldt.

[eiser] stelt dat voor zover de overeenkomst wel bestaat, hij een beroep doet op vernietigbaarheid van de overeenkomst. [eiser] stelt daartoe dat sprake is van een wilsgebrek, namelijk dwaling of misbruik van omstandigheden. [eiser] had, door mededelingen van [A] , een verkeerde voorstelling van zaken, waardoor hij zou hebben ingestemd met de overeenkomst. [A] zou hebben gezegd dat hij van zijn advocaat had begrepen dat hij verplicht was een overeenkomst te sluiten en daarnaast zou [A] hebben gezegd dat de politie had aangegeven dat [A] schuldig was aan het ongeval. Bovendien had [A] moeten begrijpen dat [eiser] door zijn afhankelijkheid en onervarenheid werd bewogen de overeenkomst te ondertekenen. Hij wilde zijn baan houden en voelde zich daarom niet vrij om de overeenkomst niet te ondertekenen.

De tweede vordering ziet op een boete van € 2.500,00 die [gedaagde] op 23 september 2022 heeft opgelegd aan [eiser] , en die is vastgelegd in een brief van diezelfde datum. In de brief wordt verwezen naar verschillende artikelen uit het personeelsreglement en de keren waarop [eiser] , op diverse manieren, deze regels zou hebben overtreden (zoals hierboven onder 2.2 omschreven). De brief is ook ondertekend door [eiser] en het boetebedrag is ingehouden op het salaris. [eiser] is het echter niet eens met deze boete en wil dat het ingehouden salaris alsnog betaald wordt.

[gedaagde] stelt dat geen sprake is van een eenzijdig opgelegde boete, maar dat zij deze met [eiser] is overeengekomen. [eiser] heeft de overeenkomst daarover immers ondertekend. [eiser] stelt echter dat deze overeenkomst tot stand is gekomen onder invloed van één of meer wilsgebreken, te weten bedreiging en/of misbruik van omstandigheden. [eiser] stelt dat [A] gedreigd heeft met ontslag of intrekking van de beveiligingspas wanneer hij aan het sluiten van deze overeenkomst niet mee zou werken. Dat is door [A] niet (voldoende) weersproken. [A] voert wel aan dat [eiser] tijdens het sluiten van deze overeenkomst over juridische bijstand zou beschikken (wat overigens door hem wordt betwist), maar dat neemt niet weg dat dreigen met ontslag of intrekking van de noodzakelijke beveiligingspas wanneer de overeenkomst niet zou worden ondertekend kwalificeert als bedreiging. Er is dus sprake van een wilsgebrek op grond waarvan [eiser] de overeenkomst mocht vernietigen.

De wet stelt in artikel 7:650 BW een aantal eisen aan boetebedingen in een arbeidsovereenkomst. Samengevat moet er in het boetebeding precies staan wat de overtreding is en welke boete daarop staat.

In artikel 11 lid 7 van de arbeidsovereenkomst staat ‘het doen van mededelingen aan derden omtrent feiten en persoonsgegevens van of afkomstig uit het bedrijf [gedaagde] , waarvan werknemer weet of behoort te weten dat deze vertrouwelijk van aard zijn en/of beschermd op basis van de Algemene Verordening Gegevensbescherming’. Dat betekent dat de geconstateerde overtreding precies moet overeenkomen met wat in artikel 11 lid 7 staat. In de brief van 23 september 2022 staat:

-

“ [eiser] zou op 3 september 2022 zijn partner hebben laten meerijden bij een surveillance,

-

dit zou ook op 21 september 2022 zijn gebeurd, waarbij de partner ook een jas van de Beveiliging aan zou hebben gehad,

-

dat is een risico i.v.m. de vergunning van [gedaagde] en de grijze pas van [eiser] ,

-

[eiser] had al een officiële waarschuwing gekregen voor het naar huis gaan en daar tijdens zijn nachtdienst anderhalf uur verblijven,

-

en er waren al twee eerdere waarschuwingen,”

[eiser] vordert een bedrag van 4 x € 114,33, dus € 457,32 bruto, vanwege achterstallige loonbetaling. Dit ziet op het loon voor 8 uur per week en de bereikbaarheidsvergoeding die verband hielden met de planningswerkzaamheden. [gedaagde] erkent dat [eiser] aanvankelijk 144 uur werkzaam is geweest en dat dit later is uitgebreid met 8 uur voor het verrichten planningswerkzaamheden, dus naar in totaal 152 uur. De bereikbaarheidstoeslag houdt verband met die werkzaamheden als planner. De beslissing om die 8 uur (en de toeslag) niet langer uit te betalen is eveneens opgenomen in de hiervoor besproken brief van 23 september 2022. In die brief staat daarover: “ [eiser] zal geen planning werkzaamheden meer verrichten voor [gedaagde] , dit eindigt per direct. Hiervoor dien je binnen 7 werkdagen alle spullen ingeleverd te hebben, alle gegevens uitgelogd te hebben, en alles wat in beheer is op te zeggen en te verwijderen. Indien je hier geen gehoor aan geeft zal er een boete worden opgedragen van € 50,- per dag dat dit voortduurt.” En: “De extra uren van je planning en bereikbaarheidsvergoeding zullen niet meer van toepassing zijn gezien je de functie van planning niet meer vervult.”

Vooropgesteld moet worden dat een werkgever niet zomaar mag overgaan tot een urenvermindering. Dat kan slechts onder bepaalde omstandigheden, die door [gedaagde] als werkgever gesteld en aangetoond moeten worden. Eén van die omstandigheden is wanneer partijen dat overeenkomen. [gedaagde] stelt ook dat deze urenvermindering is gebaseerd op een afspraak tussen partijen, maar [eiser] betwist dat.

Partijen zijn in artikel 12 van de arbeidsovereenkomst een relatiebeding overeengekomen. In lid 1 van dat artikel staat: “Het is de werknemer verboden om gedurende een periode van 24 maanden na afloop van de arbeidsovereenkomst op wat voor manier dan ook, op enigerlei wijze (…) zakelijke contacten aan te gaan of te onderhouden met relaties/klanten van de werkgever (…)”.

Over het bedrag van € 2.500,00 bruto en € 500,00 bruto zal de wettelijke rente worden toegekend vanaf 27 december 2023 (dag van de dagvaarding) tot de algehele voldoening. Daarnaast is [gedaagde] wettelijke verhoging verschuldigd ex artikel 7:625 BW, omdat hij dit salaris door de inhouding te laat heeft betaald. De kantonrechter zal deze wettelijke verhoging wel matigen tot 20%, nu [gedaagde] heeft het bedrag niet heeft ingehouden uit onwil, maar in de veronderstelling dat [eiser] met de boetes had ingestemd.

[eiser] heeft een bedrag gevorderd van € 705,93 voor buitengerechtelijke incassokosten. Deze worden niet door de rechtsbijstandverzekeraar gedekt, voor zover zij verhaalbaar zijn in een procedure. [eiser] heeft gesteld dat hij deze kosten gemaakt heeft en [gedaagde] heeft dat niet betwist. De kantonrechter vindt het redelijk dat de buitengerechtelijke incassokosten gemaakt zijn, maar zal wel het bedrag aanpassen, omdat dit gebaseerd is op de totale vordering en slechts een deel daarvan wordt toegewezen. Na herberekening zal een bedrag worden toegewezen van € 386,00.

Nu beide partijen gedeeltelijk in het gelijk zijn gesteld, zal de kantonrechter de proceskosten compenseren in die zin dat beide partijen de eigen proceskosten dragen.

De kantonrechter zal, zoals door [eiser] verzocht, het vonnis uitvoerbaar bij voorraad verklaren. Dat houdt in dat [gedaagde] direct tot betaling van de verschuldigde bedragen over dient te gaan, ook wanneer hij in hoger beroep zou gaan van dit vonnis.

De kantonrechter overweegt dat [gedaagde] verzocht heeft om een betalingsregeling. De kantonrechter is daartoe echter niet bevoegd.