Rechtbank Midden-Nederland, 19-06-2024, ECLI:NL:RBMNE:2024:4105, 10815997 AC EXPL 23-2731

De kantonrechter zal hierna eerst het beroep van [gedaagde] op schending van de klachtplicht beoordelen. Indien dit beroep slaagt, moet de vordering van [eiser] immers worden afgewezen omdat zijn vorderingsrecht is komen te vervallen en hoeven de andere verweren van [gedaagde] niet meer te worden besproken.

Artikel 6:89 BW bepaalt dat een schuldeiser op een gebrek in de prestatie geen beroep meer kan doen, indien hij niet binnen bekwame tijd nadat hij het gebrek heeft ontdekt of redelijkerwijs had moeten ontdekken, bij de schuldenaar ter zake heeft geprotesteerd. De bepaling strekt ertoe de schuldenaar die een prestatie heeft verricht, te beschermen omdat hij erop moet kunnen rekenen dat de schuldeiser met bekwame spoed onderzoekt of de prestatie aan de verbintenis beantwoordt en dat deze, indien dit niet het geval blijkt te zijn, dit eveneens met spoed aan de schuldenaar mededeelt. Gelet op deze strekking, alsmede op de bewoordingen waarin de bepaling is gesteld – nu daarin wordt gesproken over “een gebrek in de prestatie” –, ziet artikel 6:89 BW niet op gevallen waarin is nagelaten de overeengekomen prestatie te verrichten.

[eiser] stelt dat de klachtplicht niet van toepassing is omdat aan de kant van [gedaagde] sprake is van niet-presteren en niet van een gebrekkig presteren. Het niet-presteren is volgens [eiser] gelegen in het feit dat [gedaagde] hem ondanks herhaalde verzoeken geen nadere informatie heeft gegeven over de pensioenregeling. De kantonrechter deelt dit standpunt van [eiser] niet. [eiser] legt aan zijn vordering immers ten grondslag dat [gedaagde] de pensioenovereenkomst per 1 januari 2016 niet rechtsgeldig eenzijdig heeft gewijzigd en daarmee haar verplichtingen uit de pensioenovereenkomst vanaf 1 januari 2016 niet goed is nagekomen. Dit is een klacht over gebrekkig presteren door [gedaagde] en niet over niet-presteren. [gedaagde] heeft de pensioenovereenkomst vanaf 1 januari 2016 immers wel degelijk uitgevoerd, zij het in gewijzigde vorm. Dit betekent dat de klachtplicht van toepassing is.

De kantonrechter stelt vast dat [eiser] pas bij brief van zijn gemachtigde van 6 juni 2023 er voor het eerst bij [gedaagde] over heeft geklaagd dat per 1 januari 2016 geen rechtsgeldige wijziging van de pensioenovereenkomst heeft plaatsgevonden. [eiser] stelt weliswaar onder verwijzing naar de correspondentie met [gedaagde] die hij als productie 7 bij dagvaarding heeft overgelegd dat hij [gedaagde] sinds 2017 heeft verzocht meer duidelijkheid te geven over de pensioenregeling, maar uit deze stukken blijkt niet dat [eiser] toen al concreet over de wijziging van de pensioenregeling heeft geklaagd.

De kantonrechter is van oordeel dat [eiser] , door pas in 2023 te klagen over de wijziging van de pensioenovereenkomst, niet binnen bekwame tijd nadat hij van de wijziging van de pensioenovereenkomst op de hoogte raakte of had kunnen raken, bij [gedaagde] heeft geprotesteerd. Daarbij wordt het volgende in aanmerking genomen.

Naar het oordeel van de kantonrechter is voldoende komen vast te staan dat [eiser] in 2016 wist dan wel redelijkerwijs had kunnen weten dat zijn pensioenregeling was gewijzigd van een uitkeringsovereenkomst naar een premieovereenkomst en wat de kenmerken van een premieovereenkomst zijn. [gedaagde] heeft als productie 2 bij haar conclusie van antwoord een document in het geding gebracht waarin staat dat met de OR een akkoord is bereikt over een nieuwe pensioenregeling en dat dit een beschikbaar premiesysteem is geworden. In het document wordt ook een aantal informatiebijeenkomsten over de nieuwe regeling aangekondigd. [gedaagde] heeft gesteld dat zij dit document begin 2016 aan haar personeel heeft overhandigd. [eiser] heeft niet betwist dat hij dit document heeft ontvangen en dat hij op een van de informatiebijeenkomsten aanwezig is geweest. [eiser] heeft bovendien als productie 8 bij dagvaarding een aan hem gerichte startbrief van Aegon PPI van 29 maart 2016 in het geding gebracht. In deze brief staat expliciet vermeld dat de hoogte van zijn pensioen niet vaststaat en dat hij pas op zijn pensioendatum zekerheid zal hebben over de hoogte van zijn pensioenuitkering omdat deze afhankelijk is van de hoogte van zijn beschikbare premie, de rendementen op zijn beleggingen en het tarief dat verzekeraars gebruiken bij de aankoop van zijn pensioen.

De periode tussen het moment waarop [eiser] wist dan wel redelijkerwijs had kunnen weten dat zijn pensioenregeling was gewijzigd van een uitkeringsovereenkomst in een premieovereenkomst en het moment waarop hij hierover voor het eerst concreet bij [gedaagde] heeft geklaagd, bedraagt dus ruim 7 jaar. [eiser] stelt dat hij niet eerder kón klagen en heeft in dit verband toegelicht dat hij ten tijde van de invoering van de nieuwe pensioenregeling andere zaken aan zijn hoofd had omdat hij aan het revalideren was van een zwaar auto ongeluk dat hij in augustus 2016 had gehad. Hij is daarom ook niet aanwezig geweest bij de presentatie van Aegon PPI in 2016. Hij heeft in 2017 van collega’s gehoord dat de nieuwe pensioenregeling minder rooskleurig was dan was voorgespiegeld en heeft toen bij [gedaagde] een verzoek gedaan om meer informatie. Die informatie heeft hij ook na herhaalde andere verzoeken nooit gekregen. Het beroep van [gedaagde] op schending van de klachtplicht is daarom volgens [eiser] naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar.

De kantonrechter merkt hierover op dat [eiser] onvoldoende heeft onderbouwd waarom hij in de periode tussen de invoering van de nieuwe pensioenregeling en het auto ongeluk in augustus 2016 dan wel na zijn herstel in 2017 niet in staat was bij [gedaagde] over de gewijzigde pensioenregeling te klagen. De kantonrechter volgt [eiser] niet in zijn standpunt dat hij nadere informatie van [gedaagde] over de pensioenregeling nodig had om goed te kunnen klagen. Het kenmerk van een premieovereenkomst is immers dat pas rond de pensioendatum duidelijk wordt hoe hoog de pensioenuitkering wordt. Dit staat ook expliciet vermeld in de startbrief van Aegon PPI die [eiser] op 29 maart 2016 heeft ontvangen. [gedaagde] kan deze onduidelijkheid niet wegnemen en het beroep van [gedaagde] op de klachtplicht is daarom niet naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar.

[gedaagde] heeft op haar beurt voldoende aannemelijk gemaakt dat het door [eiser] gevorderde schadebedrag als gevolg van het tijdsverloop tussen de wijziging van de pensioenregeling per 1 januari 2016 en de klacht hierover van [eiser] op 6 juni 2023 substantieel hoger is geworden en dat zij daardoor in haar positie is benadeeld.

De conclusie luidt daarom dat het beroep van [gedaagde] op de klachtplicht slaagt en dat de vordering van [eiser] wordt afgewezen.

[eiser] is in het ongelijk gesteld en moet daarom de proceskosten (inclusief nakosten) betalen. De proceskosten van [gedaagde] worden begroot op: