Rechtbank Noord-Holland, 04-03-2024, ECLI:NL:RBNHO:2024:2087, 10737552 \ EJ VERZ 23-42
Rechtbank Noord-Holland, 04-03-2024, ECLI:NL:RBNHO:2024:2087, 10737552 \ EJ VERZ 23-42
Gegevens
- Instantie
- Rechtbank Noord-Holland
- Datum uitspraak
- 4 maart 2024
- Datum publicatie
- 28 januari 2025
- ECLI
- ECLI:NL:RBNHO:2024:2087
- Zaaknummer
- 10737552 \ EJ VERZ 23-42
Inhoudsindicatie
art 96 Rv procedure met meervoudige behandeling. Terugbetalingsregeling in cao voor opleiding verkeersvliegers (typerating) geen nietig studiekostenbeding.
Uitspraak
Handel, Kanton en Insolventie
locatie Haarlem
Zaaknr./rolnr.: 10737552 \ EJ VERZ 23-42
Uitspraakdatum: 4 maart 2024
Beschikking op een gezamenlijk verzoek ex artikel 96 Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv) van:
de vereniging met volledige rechtsbevoegdheid
Vereniging Nederlandse Verkeersvliegers
gevestigd te Badhoevedorp
verzoeker
verder te noemen: VNV
gemachtigde: mr. A. Stege
tegen
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
TUI Airlines Nederland B.V.
gevestigd te Oude Meer
verweerster
verder te noemen: TUI fly
gemachtigde: mr. R.E.M. Vink-Dijkstra
De zaak in het kort
Artikel 96 Rv procedure, meervoudige behandeling zonder hoger beroep. Studiekostenbeding. In deze zaak vragen partijen gezamenlijk om een uitspraak te doen over de geldigheid van een regeling voor opleidingskosten in een cao. In die cao staat dat de kosten van de opleiding die verkeersvliegers moeten volgen voor een bepaald type vliegtuig, in sommige gevallen moeten worden terugbetaald door de verkeersvlieger. De kantonrechters oordelen dat de terugbetalingsregeling in de cao geldig is en dat de luchtvaartmaatschappij de opleiding niet kosteloos hoeft aan te bieden, omdat het gaat om een opleiding voor het verkrijgen van een (beroeps)kwalificatie waarover een verkeersvlieger al bij aanvang van de werkzaamheden moet beschikken. Verder oordelen de kantonrechters dat uit de nationale regels, de Europese regels en de cao geen verplichting volgt voor de luchtvaartmaatschappij om de opleiding (kosteloos) aan te bieden aan een verkeersvlieger.
1 Het procesverloop
Naar aanleiding van een brief van 28 juli 2023 van de VNV heeft de Rechtbank Noord-Holland op verzoek van partijen een meervoudige kamer van kantonrechters samengesteld, waaraan partijen op grond van artikel 96 van het Wetboek van Rechtsvordering (Rv) zonder de mogelijkheid van hoger beroep een verzoek hebben gedaan om rechtsvragen te beantwoorden.
Partijen hebben op 30 oktober 2023 een verzoekschrift en verweerschrift ingediend, waarin zij hun standpunten hebben verwoord. Vervolgens hebben zij op 6 december 2023 elk een akte naar aanleiding van het verzoek- en verweerschrift ingediend.
Op 22 januari 2024 heeft een zitting plaatsgevonden. De griffier heeft aantekeningen gemaakt van wat partijen ter toelichting van hun standpunten naar voren hebben gebracht. Partijen hebben gebruik gemaakt van pleitaantekeningen, die zijn overgelegd.
Daarna is uitspraak bepaald op heden.
2 Feiten
TUI fly is een luchtvaartmaatschappij die behoort tot de internationale reisorganisatie TUI Group. TUI fly vliegt met drie verschillende vliegtuigtypes (B787, B767 en B737).
De VNV is een werknemersvereniging voor vliegers.
Bij TUI fly zijn circa 208 vliegers in dienst. Circa 90% van de vliegers is lid van de VNV. Op de vliegers is de cao vliegers TUI fly Nederland versie februari 2023 (hierna: de Cao) van toepassing, die is gesloten tussen TUI Fly en de VNV.
TUI fly kent de volgende drie vlieger-functies: Captain, Seizoenscaptain en First Officer. Bij indiensttreding bij TUI fly begint iedere vlieger in de functie van First Officer. De standaardsituatie voor een vlieger is dat hij tewerkgesteld wordt op één vliegtuigtype, maar er zijn ook vliegers die in het kader van ‘Mixed Fleet Flying’ (hierna: MFF) op twee verschillende vliegtuigtypes werken.
Om een vliegtuigtype te mogen besturen, moet een vlieger – naast het vliegbrevet waarover hij voorafgaand aan zijn indiensttreding al beschikt - beschikken over een Type Qualification (hierna: TQ). Als de vlieger bij indiensttreding (nog) niet over de juiste TQ beschikt, volgt hij de TQ-opleiding na indiensttreding bij TUI fly. Ook wanneer de vlieger tijdens het dienstverband op een ander vliegtuigtype gaat werken, moet de vlieger een TQ-opleiding voor dat vliegtuigtype volgen. De overstap naar een ander vliegtuigtype kan plaatsvinden in het kader van (i) een horizontale omscholing (zelfde functie, ander vliegtuigtype) of (ii) een promotie ( hogere functie, ander vliegtuigtype). Zowel bij horizontale omscholing als bij promotie kan sprake zijn van (a) een vrijwillige overstap (naar aanleiding van een bieding/sollicitatie van de vlieger voor een functie op een ander vliegtuigtype) of (b) een onvrijwillige overstap (naar aanleiding van een aanwijzing door TUI fly naar een functie op een ander vliegtuigtype).
Als de vlieger bij indiensttreding al over een TQ beschikt voor het vliegtuigtype waarop hij bij TUI fly gaat werken, hoeft hij uitsluitend nog een Operator Conversion Course (hierna: OCC) te volgen. De OCC ziet op de specifieke procedures en voorschriften van de betreffende luchtvaartmaatschappij .
De OCC-opleiding en TQ-opleiding (als de vlieger nog niet over de juiste TQ beschikt) worden door TUI fly verzorgd en bekostigd. De opleidingskosten van de TQ-opleiding variëren van € 30.000 tot € 50.000,-, afhankelijk van het vliegtuigtype.
In Bijlage 13 van de Cao staat: ‘Indien een Werknemer in het kader van zijn werkzaamheden als vlieger een (basis)opleiding dient te volgen, worden de kosten hiervoor betaald door Werkgever. De Werknemer dient hiervoor een opleidingsovereenkomst (‘Opleidingsbond’) met de Werkgever aan te gaan’. (...)(Basis)opleidingenA. Operator Conversion Course (OCC) Wanneer een Werknemer bij indiensttreding in het bezit is van een geldige typerating van het type waarop hij tewerkgesteld wordt, volgt Werknemer een OCC opleiding.B. Type Qualification (TQ) Wanneer een Werknemer niet in het bezig is van een geldige typerating van het type waarop hij tewerkgesteld wordt, dan volgt Werknemer een TQ opleiding. (...)D. Basisopleiding in het kader van MFFConform afspraken voor de TQ’
In het beleid opleidingsbond is bepaald dat de vlieger bij opzegging van zijn arbeidsovereenkomst of bij beëindiging van de arbeidsovereenkomst wegens verwijtbaar gedrag van de vlieger (een deel van) de opleidingskosten voor de OCC en/of de TQ binnen drie respectievelijk vier jaar na het aangaan, moet terugbetalen (hierna: de terugbetalingsregeling).
In bijlage 3 van de Verordening (EU) nr. 956/2012 van de Commissie van 5 oktober 2012 tot vaststelling van technische eisen en administratieve procedures voor vluchtuitvoering, overeenkomstig Verordening (EG) nr. 216/2008 van het Europees Parlement en de Raad (hierna: Verordening 956/2012) staat:
“ORO.GEN.005 Toepassingsgebied: In deze bijlage zijn de eisen vastgelegd die moeten worden nageleefd door luchtvaartexploitanten die commerciële luchtvervoersactiviteiten uitvoeren.
ORO.GEN.110 Verantwoordelijkheden van de exploitant (...) d) De exploitant zorgt ervoor dat zijn luchtvaartuigen en bemanningen naar behoren zijn uitgerust respectievelijk de juiste kwalificaties hebben voor de soort vluchtuitvoering en het gebied waarin deze plaatsvindt. (...)
ORO.AOC.135 Personeelseisen a) In overeenstemming met ORO.GEN.2010 b) benoemt de exploitant personen die verantwoordelijk zijn voor het beheer van en het toezicht op de volgende gebieden: 1) vluchtuitvoeringen 2) opleiding van de bemanning
ORO.FC.120 Conversieopleiding van de exploitant a) In het geval van vluchten met vleugelvliegtuigen of helikopters dient het cockpitbemanningslid de conversieopleiding van de exploitant te hebben gevolgd alvorens zonder toezicht lijnvluchten uit te voeren:
1) bij de overstap naar een luchtvaartuig waarvoor een nieuwe type/klassebevoegdverklaring vereist is; 2) bij indiensttreding bij een exploitant
b) De conversieopleiding van de exploitant dient opleiding te omvatten betreffende de in het luchtvaartuig geïnstalleerde apparatuur, (...)’
In bijlage 1 (subdeel H) van de Verordening (EU) nr. 1178/2011 van de Commissie van 3 november 2011 tot vaststelling van technische eisen en administratieve procedures met betrekking tot de bemanning van burgerluchtvaartuigen, overeenkomstig Verordening (EG) nr. 216/2008 van het Europees Parlement en de Raad (hierna: Verordening 1178/2011) staat over de TQ-opleiding het volgende:
a. Behalve in het geval van de (...) mogen houders van een bewijs van bevoegdheid niet optreden als bestuurder van een luchtvaartuig, tenzij de houder in het bezit is van een geldige en passende klasse- of typebevoegdheidverklaring, (...)
FCL.725 Eisen voor de afgifte van klasse- en typebevoegdverklaringen
a. Opleidingscursus. Een kandidaat voor een klasse- of typebevoegdheidverklaring moet een opleidingscursus volgen aan een ATO. (...)’
In artikel 1.3 van de Wet Luchtvaart staat:
Een luchtvaartmaatschappij is verplicht er voor zorg te dragen, dat: (...) b. het boordpersoneel 1 van de door haar geëxploiteerde luchtvaartuigen over voldoende kennis, bedrevenheid en ervaring beschikt; (...)
3 Het gezamenlijk verzoek
Partijen hebben de kantonrechters op de voet van artikel 96 Rv de vraag voorgelegd of de cao-afspraken zoals opgenomen in Bijlage 13 van de Cao en het Beleid Opleidingsbond over de terugbetaling van opleidingskosten rechtsgeldig zijn, gelet op het bepaalde in artikel 7:611a van het Burgerlijk Wetboek (hierna: BW) in de volgende opleidingssituaties:
-
De OCC die bij indiensttreding gevolgd moet worden als de vlieger al een geldige TQ heeft voor het vliegtuigtype waarop hij tewerkgesteld wordt;
-
De TQ die de vlieger bij indiensttreding moet volgen als hij nog niet in het bezit is van een geldige TQ voor het vliegtuigtype waarop hij tewerkgesteld wordt;
-
De TQ die de vlieger moet behalen in het kader van onvrijwillige (door TUI fly opgelegde) horizontale omscholing;
-
De TQ die de vlieger moet behalen in het kader van een vrijwillige (door bieding/sollicitatie) horizontale omscholing;
-
De TQ die de vlieger moet behalen als hij vrijwillig (door bieding/sollicitatie) als first officer promoveert naar de functie van gezagvoerder op een ander vliegtuigtype;
-
De basisopleiding in het kader van de Mixed Fleet Flying, waarbij volgens Bijlage 13 van de cao dezelfde afspraken gelden als voor de TQ;
v)a De TQ die de vlieger moet behalen als hij onvrijwillig (door aanwijzing) als first officer promoveert naar de functie van gezagvoerder op een ander vliegtuigtype.