Rechtbank Overijssel, 08-03-2022, ECLI:NL:RBOVE:2022:708, 8985190 \ CV EXPL 21-361
Rechtbank Overijssel, 08-03-2022, ECLI:NL:RBOVE:2022:708, 8985190 \ CV EXPL 21-361
Gegevens
- Instantie
- Rechtbank Overijssel
- Datum uitspraak
- 8 maart 2022
- Datum publicatie
- 14 maart 2022
- ECLI
- ECLI:NL:RBOVE:2022:708
- Zaaknummer
- 8985190 \ CV EXPL 21-361
Inhoudsindicatie
Met COVID-19 urenbank heeft werkgever uitvoering gegeven aan artikel 3.7.2 sub e van de CAOMetalelektro, maar urenbank is voor oudere werknemers wel in strijd met die CAO. Urenbank is niet in strijd met artikel 7:628 lid 1 BW.
Uitspraak
Team kanton en handelsrecht
Zittingsplaats Zwolle
Zaaknummer: 8985190 \ CV EXPL 21-361
Vonnis van 8 maart 2022
in de zaak van
de vereniging met volledige rechtsbevoegdheid FEDERATIE NEDERLANDSE VAKBEWEGING (FNV),
gevestigd en kantoorhoudende te Utrecht,
eisende partij, hierna te noemen FNV,
gemachtigde: mr. J. van Overdam,
en
de vereniging met volledige rechtsbevoegdheid CNV VAKMENSEN.NL,
gevestigd te Utrecht,
die zich heeft gevoegd aan de zijde van FNV, hierna te noemen CNV,
gemachtigde: mr. A.T. Chinnoe,
tegen
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid SCANIA PRODUCTION ZWOLLE B.V.,
gevestigd en kantoorhoudende te Zwolle,
gedaagde partij, hierna te noemen Scania,
gemachtigden: mrs. A.C. Beijderwellen-Wittekoek en J.M. Baremans.
1 De procedure
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- het tussenvonnis van 31 augustus 2021 en de daarin genoemde processtukken
- de mondelinge behandeling van 25 november 2021
- de pleitnota van FNV en CNV samen
- de pleitnota van Scania.
Hierna is vonnis bepaald.
2 De zaak in het kort
Deze zaak gaat over een COVID-19 urenbank, op grond waarvan werknemers van Scania uren hebben moeten inhalen die zij vanwege de COVID-19-pandemie niet hebben kunnen werken. De vraag die in deze zaak voorligt, is kort gezegd of met die urenbank in strijd wordt gehandeld met de cao en met artikel 7:628 lid 1 BW.
3 De feiten
FNV en CNV stellen zich krachtens hun statuten ten doel de belangen te behartigen van hun leden en werknemers of groepen van werknemers in het algemeen, waaronder werknemers werkzaam bij Scania.
Scania is een producent van zware bedrijfsauto’s, bussen en industrie- en scheepsmotoren.
Scania hanteert al vele jaren een Flexregeling en een Overwerk- en Meerwerkregeling, die tussen partijen de afgelopen jaren regelmatig onderwerp van gesprek zijn geweest.
Scania en FNV en CNV zijn gebonden aan de cao Metalektro 2018-2020, die een looptijd had van 1 juni 2018 tot en met 30 november 2020 (hierna te noemen: de cao). In die cao staat, voor zover van belang, het volgende vermeld:
2. Werktijden
(…)
Uitgangspunten (…)
a. De werkgever vermijdt zoveel mogelijk dat de werknemer moet werken op zaterdagen, zondagen en in de cao erkende feestdagen. (…)
(…)
Overwerk
Uitgangspunten
(…)
c. Als de werknemer op of na 1 januari 2017 56 jaar is geworden, is de verplichting tot overwerk op twee punten beperkt:
hij hoeft maximaal 5 uren per 4 weken over te werken;
in nachtploegendienst hoeft hij niet over te werken.
(…)
3. Inkomen
(…)
Meeruren en overuren: compensatie en toeslag
(…)
e. Geen compensatie, geen toeslag
De werknemer heeft geen aanspraak op een compensatie of toeslag bij overuren die aansluiten op de normale werkdag, bedoeld zijn om de normale dagtaak af te sluiten, zich slechts incidenteel voordoen en niet langer duren dan een half uur. Duren ze wel langer, dan heeft de werknemer recht op een vergoeding over de gehele duur van dit overwerk.
De werknemer heeft ook geen aanspraak op een compensatie of toeslag bij inhaaluren, dat wil zeggen gewerkte uren buiten de normale werkdag en boven het in zijn dienstrooster vastgestelde aantal uren, bedoeld om:
- het aantal uren in te halen waarop hij door een bedrijfsstoring niet heeft kunnen werken;
- volgens plan, samen met de andere werknemers van de onderneming of van een of meer afdelingen, bepaalde uren in te halen waarop niet is of zal worden gewerkt. (…) De werkgever mag dergelijke inhaaluren aanwijzen na overleg met de ondernemingsraad.
Voor zover het gaat om inhaaluren wegens onwerkbaar weer, ontvangt de werknemer per winterseizoen over ten hoogste 3 dagen geen vergoeding.
(…)
Toeslag voor afwijkende werktijd
a. Afwijkende werktijd is werktijd die afwijkt van de vastgestelde normale werkdag, maar niet langer duurt dan het totaal aantal uren dat het dienstrooster voor die dag voorschrijft.
(…)
c. Deze toeslag geldt niet voor gewerkte uren buiten de normale werkdag:
(…)
waarop de werknemer volgens plan, samen met de andere werknemers van de onderneming of van een of meer afdelingen, bepaalde uren inhaalt die hij die zelfde dag niet werkt of niet heeft kunnen werken. De werkgever mag dergelijke inhaaluren aanwijzen na overleg met de Ondernemingsraad.
Inhaaluren van oproepkrachten
Is de werknemer oproepkracht en heeft hij in een betalingsperiode minder gewerkt dan het afgesproken minimum aantal arbeidsuren waarvoor hij is betaald, dan kan de werkgever hem binnen 3 maanden na afloop van die periode deze uren laten inhalen. Voor deze inhaaluren hoeft de werkgever geen vergoeding te betalen.
(…)
Definities
(…)
Overuren
De gewerkte uren die de werknemer in opdracht van de werkgever heeft gewerkt:
boven het aantal te werken uren volgens dagrooster, voor zover het aantal gewerkte uren meer bedraagt dan 8;
op roostervrije zaterdagen en zondagen;
op feestdagen.
(…)
(…)
Afwijken van deze cao/Flexibilisering
Hoofdregels
(…)
b. De werkgever kan niet in voor werknemers ongunstige zin afwijken van cao-bepalingen.
(…)
Uitzondering: afwijken in ongunstige zin
a. De werkgever kan wel in ongunstige zin afwijken van de cao als hij daar belangrijke redenen voor heeft, zoals de continuïteit van de onderneming en/of de daarmee verband houdende werkgelegenheid in de onderneming. Dit kan hij voor alle werknemers doen of voor één of meer groepen werknemers.
b. De werkgever kan dit doen nadat hij hierover op ondernemingsniveau overeenstemming heeft bereikt met de werkgeversorganisatie en de vakbonden. (…)
(…)
(…)
Geschillen
Geschillencommissie
Er is een Geschillencommissie voor de Metalektro. Deze commissie behandelt geschillen over de toepassing of nakoming van de cao, inclusief de beweerde niet-nakoming van verplichtingen die de cao oplegt. (…)
Indienen van klachten
Iedere persoon of organisatie die partij is bij een geschil zoals bedoeld in artikel 7.8.1 heeft het recht bij de commissie een schriftelijke, gemotiveerde klacht in te dienen. (…)
Bindend advies
De uitspraak van de Geschillencommissie heeft de kracht van een bindend advies.
(…)
In verband met het uitbreken van de coronapandemie heeft Scania vanaf 23 maart tot 20 april 2020 haar productie volledig stil moeten leggen. In de periode vanaf 20 april tot 4 mei 2020 heeft zij haar productie langzaam weer opgestart. Gedurende deze beide periodes heeft Scania haar medewerkers volledig doorbetaald.
Op 6 mei 2020 is Scania met haar OR en zonder medeweten en instemming van FNV en CNV het Convenant COVID-19 overeengekomen (hierna te noemen: het eerste convenant). Onderdeel van dat convenant is een zogenaamde COVID-19 urenbank (hierna te noemen: de urenbank), die kort samengevat werknemers in ploegendienst verplicht
om niet-gewerkte uren/min-uren in de avonduren en op zaterdagen in te halen. In het convenant staat onder meer het volgende vermeld:
1. Het Convenant COVID-19 geldt voor medewerkers in ploegendienst bij Scania Production Zwolle, ook voor medewerkers van 56 jaar en ouder.
2. Met deze regeling worden de huidige flex- en overwerkregeling tijdelijk bevroren.
(…)
4. Minderwerk kan onbeperkt in de COVID-19 urenbank worden geboekt tot uiterlijk 1
september 2020.
5. Meerwerk kan tot uiterlijk 1 september 2020 in de COVID-19 urenbank worden geboekt
om medewerkers de kans te geven minuren “terug” te werken.
Er kan maximaal 3 avonden per week sprake zijn van “meerwerk”. Bij gepland meerwerk door de week is overeengekomen dat een extra pauze van 10 minuten zal worden ingelast op een nog nader te bepalen tijdstip. Daarnaast is overeengekomen dat per ploeg maximaal 1 zaterdag per maand ingeroosterd kan worden als “meerwerk” met een maximum van 7,75 uur. Mocht er nog meer behoefte zijn aan inhaalcapaciteit, dan kan dit alleen in overleg met de Ondernemingsraad. (…) Bij het afsluiten van dit convenant is de Ondernemingsraad akkoord met het werken op 5 geplande zaterdagen voor de bedrijfsvakantie 2020 in week 24, 25, 26, 27 en 28. (…)
(…)
8. Op 1 september 2020 vervalt de COVID-19 urenbank, tenzij besloten wordt de periode te verlengen. Bij opheffing van de urenbank zal het restant aan minuren komen te vervallen. (…)
Bij verlofopname tijdens een dag waar meerwerk gepland staat dient het aantal uren
genoteerd te worden dat die dag gewerkt had moeten worden. Dit kan dus 7,5 + maximaal
1,5 uur zijn op een doordeweekse dag. (…)
Het eerste convenant had aanvankelijk een looptijd van 4 mei tot 1 september 2020, maar is in augustus 2020 onder gewijzigde voorwaarden verlengd tot en met 30 november 2020. In dat gewijzigde convenant (hierna te noemen: het tweede convenant) staat onder meer vermeld:
(…)
Medewerkers die 56 jaar of ouder zijn, kunnen als zij dit willen gebruikmaken van de CAO ontziemaatregelen voor overwerk.
Voor de resterende minuren is afgesproken dat deze zullen worden ingepland op 4 zaterdagen of zoveel minder als mogelijk. Dit vindt waarschijnlijk plaats op 24 oktober, 31 oktober, 7 november en 14 november. De logistieke planningsafdeling gaat nog bekijken hoe we dit zo goed mogelijk kunnen plannen in zo min mogelijk zaterdagen.
(…)
(…)
Tot en met 30 november a.s. kunnen er maximaal 3 flexavonden worden gepland.
Scania heeft over de periode maart tot en met mei 2020 op grond van de
NOW-regeling een bedrag van € 4.079.349,00 van de overheid ontvangen als voorschot op de loonkosten.
Doordat er als gevolg van de coronamaatregelen met een aangepaste bezetting gewerkt diende te worden, hebben de medewerkers van Scania in de periode van 4 mei tot en met 7 juni 2020 in totaal 37.609 min-uren opgebouwd. Scania heeft deze uren op basis van het eerste en tweede convenant (hierna samen te noemen: de convenanten) vanaf medio juni tot medio november 2020 door haar medewerkers laten inhalen.
Per 1 december 2020 is de urenbank afgesloten en afgerekend.