Rechtbank Overijssel, 27-06-2024, ECLI:NL:RBOVE:2024:3390, ak_22_979

Routenetwerken Twente (hierna: Routenetwerken) is beheerder van de MTB-routes op de Sallandse Heuvelrug. In het verleden viel Routenetwerken onder het gemeentelijk samen-werkingsverband Regio Twente, een publiekrechtelijke rechtspersoon.

Regio Twente is per 1 januari 2022 opgehouden te bestaan. Haar rechten en verplichtingen zijn met ingang van die datum overgegaan naar eiser, een uitvoerings-organisatie van de 14 Twentse gemeenten, waaronder de gemeenten Rijssen-Holten en Hellendoorn. Routenetwerken valt sinds 1 januari 2022 onder eiser.

Eiser exploiteert en beheert in opdracht van de gemeenten recreatieparken, fietspaden en routesystemen voor fietsers, wandelaars, ruiters en autobestuurders, waaronder MTB-routes.

Eiser beheert in Twente in totaal circa 1.000 kilometer aan MTB-routes. De MTB-routes worden door eiser uitgezet, aangelegd en onderhouden. Eén van de MTB-routes ligt op de Sallandse Heuvelrug. Deze route is in 2002 aangelegd en is sindsdien in gebruik.

In 2015/2016 zijn onderdelen van deze MTB-route aangepast en voorzien van zogenoemde singletracks, smalle zandpaden door het bos die alleen voor mountainbiken zijn bedoeld.

De MTB-route op de Sallandse Heuvelrug heeft een totale lengte van circa 35 kilometer en bestaat uit bospaden, zandwegen en singletracks. De bospaden en zandwegen zijn niet alleen toegankelijk voor mountainbikers, maar ook voor gewone fietsers en wandelaars.

Op 14 september 2020 heeft NatuurAlert bij verweerder een handhavingsverzoek ingediend in verband met de risico’s die het gebruik van de MTB-route volgens haar kan opleveren voor beschermde diersoorten die in het gebied voorkomen, in het bijzonder voor de zandhagedis, de hazelworm en de levendbarende hagedis.

NatuurAlert meent dat sprake is van overtreding van de artikelen 3.5 en 3.10 van de Wnb. Zij verwijst daarbij naar het aantal aangereden dieren van genoemde reptielsoorten in de afgelopen jaren op de MTB-route dat is vastgesteld bij onderzoek door de Nationale databank Flora en Fauna (hierna: NDFF) en door verweerder zelf in de perioden april-september 2020 en april-juni 2021.

Naar aanleiding van het handhavingsverzoek van NatuurAlert heeft verweerder bij besluit van 8 juli 2021 een last onder dwangsom aan eiser opgelegd wegens overtreding van artikel 3.5 van de Wnb. De last houdt in dat het noordwestelijke deel van de MTB-route, te weten het gedeelte vanaf de Van Heekweg omhoog naar de Palthetoren tot en met de doorkruising van de heide, binnen twee weken na verzending van het besluit moet worden afgesloten tot en met 30 september en daarna jaarlijks in de periode van 1 april tot en met 30 september. Als alternatief wordt gegeven dat het gedeelte van de route permanent buiten gebruik wordt gesteld. Als eiser niet aan de last voldoet, moet hij verweerder € 2.500,- per constatering per week betalen, met een maximum van één dwangsom per week en een totaal maximum van € 15.000,-.

Eiser was het niet eens met dit besluit en heeft daartegen bezwaar gemaakt. Ook NatuurAlert heeft een bezwaarschrift ingediend tegen dat besluit omdat zij de opgelegde last niet verstrekkend genoeg vond.

Hoewel eiser het niet eens is met de opgelegde last onder dwangsom, heeft hij binnen de gestelde termijn aan de lastgeving voldaan en het betreffende gedeelte van de MTB-route afgesloten. Ook in het daaropvolgende seizoen van 2022 is dit gedeelte van de route afgesloten geweest.

Op 13 april 2022 heeft verweerder aan eiser het voornemen bekend gemaakt om de last onder dwangsom van 8 juli 2021 uit te breiden in die zin dat alle singletracks op de MTB-route moeten worden afgesloten van 1 april tot en met 30 september. Tegen dit voornemen heeft eiser op 27 april 2022 een zienswijze ingediend. Hij heeft de zienswijze op 6 mei 2022 aangevuld.

Bij het bestreden besluit van 24 mei 2022 heeft verweerder de bij het primaire besluit opgelegde last onder dwangsom in stand gelaten en uitgebreid, inhoudende dat eiser de overtredingen van de verboden van artikelen 3.5, eerste en tweede lid en 3.10, eerste lid, van de Wnb en de zorgplicht van artikel 1.11, eerste lid, van de Wnb ongedaan moet maken door het openstellen voor het gebruik van de singletracks van de MTB-route op de Sallandse Heuvelrug te staken en gestaakt te houden in de periode van 1 april tot en met 30 september.

- de singletracks af te sluiten aan de zijde waar vanaf normale fietspaden of wegen waar fietsen is toegestaan de route mag worden betreden vanwege het éénrichting karakter. De locaties waar dat het geval is, zijn aangegeven op de kaart in bijlage 1.

of

- door middel van aanvullend onderzoek aan te tonen dat er geen overtreding van de artikelen 3.5 en 3.10 van de Wnb plaatsvindt op alle singletracks in het gebied zoals aangegeven op de kaart die is opgenomen als bijlage 1 van het besluit, in de zin van het met voorwaardelijk opzet doden van zandhagedis, levendbarende hagedis en/of hazelworm. Eiser kan dit aantonen door in de geschikte, actieve periode onderzoek te doen naar de aanwezigheid van deze soorten op de MTB-route conform de geldende richtlijnen uit de kennisdocumenten van BIJ2;

of

- op een andere wijze.