Rechtbank Rotterdam, 11-01-2017, ECLI:NL:RBROT:2017:256, 16/2493

Op grond van artikel 16, tiende lid, van de Arbeidsomstandighedenwet (de Arbowet) - voor zover van belang - zijn de werkgever en werknemers verplicht tot naleving van de voorschriften en verboden vastgesteld bij of krachtens de op grond van dit artikel, artikel 20, eerste lid, en artikel 24, negende lid, vastgestelde algemene maatregel van bestuur voor zover en op de wijze als bij of krachtens deze maatregel is bepaald.

Op grond van artikel 3.17 van het Arbobesluit, ‘Voorkomen gevaar door voorwerpen, producten, vloeistoffen of gassen’, wordt het gevaar te worden getroffen of geraakt door voorwerpen, producten of onderdelen daarvan dan wel vloeistoffen of gassen, of het gevaar bekneld te raken tussen voorwerpen, producten of onderdelen daarvan, voorkomen en indien dat niet mogelijk is, zoveel mogelijk beperkt.

Artikel 3.17 van het Arbobesluit bevat geen opzet of schuld als bestanddeel van de overtreding. De overtreding staat derhalve vast, indien niet aan de materiële voorschriften van deze bepaling is voldaan. Dat laat evenwel onverlet dat geen boete kan worden opgelegd, indien de verwijtbaarheid geheel ontbreekt.

Naar het oordeel van de rechtbank heeft eiseres het gevaar zo veel mogelijk beperkt. Uit het boeterapport volgt dat iedere werknemer bij aanstelling wordt gewezen op het Arbo-reglement, en tekent voor kennisname en ontvangst van het bedrijfsverkeersplan, het Arboreglement en een instructie voor alle chauffeurs met betrekking tot het verplaatsen/weghalen van een containerchassis/trailer. Ieder kwartaal is er minstens een keer groepsgewijs werkoverleg. Daarbij zijn arbeidsomstandigheden of is veiligheid een vast agendapunt. In het boeterapport staat ook dat eiseres tijdens het onderzoek heeft kunnen aantonen dat zij instructies heeft gegeven met betrekking tot de risico’s van de werkzaamheden waarbij de overtreding zich heeft voorgedaan. Gezien de aard van de werkzaamheden valt niet in te zien dat eiseres schriftelijke instructies ten aanzien van het openen van de containerdeuren had moeten verstrekken. Met name kon van haar niet worden verwacht dat zij een specifieke instructie zou geven die erop ziet dat een werknemer niet dicht achter een pas geopende container langsloopt, nu het naar het oordeel van de rechtbank bij de werknemers van eiseres die de betrokken werkzaamheden verrichten en die beroepschauffeur zijn, als algemeen bekend mag worden verondersteld dat daaruit lading kan vallen.

Steun voor dat oordeel ziet de rechtbank in de door eiseres overgelegde verklaring van 8 april 2016 van de Vereniging VACO, de bedrijfstakorganisatie voor de banden- en wielenbranche. Daarin verklaart [betrokkene] , senior beleidsmedewerker kwaliteit, arbo en milieu, die betrokken is bij het opstellen en onderhouden van de Risico-Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) voor de branche en de zogenaamde Arbocatalogus, dat hij in het incident geen aanleiding ziet om de RI&E aan te passen. Het gaat om een denkbaar gevaar, dat in de praktijk hoogst zelden voorkomt. Volgens hem is het openen van een container een logische handeling en zal geen weldenkend mens achter een volgeladen open vrachtwagen langslopen. De algemene instructie over zorgvuldigheid voldoet volgens hem.

Anders dan verweerder heeft overwogen, bestaat voorts geen grond voor het oordeel dat eiseres onvoldoende toezicht heeft gehouden op het werk. Dat in het door de inspectie opgemaakte boeterapport staat dat niet schriftelijk kon worden aangetoond dat toezicht werd gehouden, wil niet zeggen dat er in de praktijk geen toezicht was. De verklaringen van de medewerker bieden daarvoor voldoende steun. Hierin verklaart deze dat er doorlopend toezicht werd gehouden door de verschillende afdelingschefs. Dit bestond eruit dat fouten werden gecorrigeerd en bijvoorbeeld dat iemand die zich niet aan de voorschriften hield, werd weggestuurd.

Gezien het voorgaande doet zich geen overtreding voor als bedoeld in artikel 16, tiende lid, van de Arbowet, gelezen in verbinding met artikel 3.17 van het Arbobesluit, en heeft verweerder ten onrechte een boete opgelegd aan eiseres.

Eiseres stelt dat zij in aanmerking komt voor een schadevergoeding van € 500,-vanwege de overschrijding van de beslistermijn in de bezwaarfase. Zij stelt die termijn op zes maanden overeenkomstig de jurisprudentie inzake de redelijke termijn van artikel 6 van het Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM).

Op grond van die jurisprudentie wordt evenwel teruggerekend vanaf de datum van de uitspraak op het beroep. Die uitspraak moet bij boetebesluiten worden gedaan binnen twee jaar nadat de boetekennisgeving is gedaan, in dit geval 23 januari 2015. Hierbij verwijst de rechtbank naar bijvoorbeeld de uitspraak van de Afdeling van 29 oktober 2008, ECLI:NL:RVS:2008:BG1882.

Voor het hanteren van een andere ingangsdatum, bijvoorbeeld van het onderzoek naar het beboetbare feit door de inspectie, zoals ter zitting is betoogd, is geen aanleiding. Het proefschrift van D.W.M. Wenders ‘Doorwerking van de beginselen van behoorlijke rechtspleging in de bestuurlijke voorprocedures’ uit 2010, blz. 111, waarnaar eiseres ter zitting heeft verwezen, en de uitspraak van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) van 15 juli 1982, Eckle tegen Duitsland (Serie a, no 51, no 8130/78) die daarin wordt genoemd, bieden daarvoor geen grond. In het proefschrift is gesteld dat voor bestuursrechtelijke geschillen de redelijke termijn in het algemeen begint te lopen vanaf de start van de bestuurlijke voorprocedures. Bij het opleggen van een bestuurlijke boete of een andere punitieve sanctie kan dat moment eerder liggen, namelijk indien de situatie van de verdachte wordt geraakt (‘substantially affected’) door een andere handeling. In de uitspraak Eckle, een strafzaak, heeft het EHRM geoordeeld dat de termijn begint te lopen met de officiële beschuldiging, en niet op de datum van een klacht of onderzoek. Deze uitspraak bevestigt dus het hierboven genoemde aanvangspunt in boetezaken, te weten de kennisgeving. Ook in dit geval kon eiseres eerst aan de boetekennisgeving van 23 januari 2015 in redelijkheid de verwachting ontlenen dat een boete zou worden opgelegd. Nu de rechtbank voor 23 januari 2017 uitspraak doet, is er in dit geval geen overschrijding van de redelijke termijn als bedoeld in artikel 6 van het EVRM.

8. Omdat de rechtbank het beroep gegrond verklaart, bepaalt de rechtbank dat verweerder aan eiseres het door haar betaalde griffierecht vergoedt.

9. Voorts ziet de rechtbank aanleiding verweerder te veroordelen in de door eiseres gemaakte proceskosten. Deze kosten stelt de rechtbank op grond van het Besluit proceskosten bestuursrecht, voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand, vast op € 990,- (1 punt voor het indienen van het beroepschrift en 1 punt voor het verschijnen ter zitting, met een waarde per punt van € 495,- en wegingsfactor 1). Omdat de rechtbank een proceskostenveroordeling uitspreekt na 31 december 2016, heeft de rechtbank aanleiding gezien het tarief van € 495,- - en dus niet het voordien geldende tarief van

€ 496,- - per procespunt te hanteren. Dit is in lijn met de uitspraak van deze rechtbank van 19 maart 2015 (ECLI:NL:RBROT:2015:1868).