Rechtbank Zwolle-Lelystad, 02-04-2008, BD2201, 127383 / HA ZA 06-1498

vonnis

RECHTBANK ZWOLLE-LELYSTAD

[eiser],

wonende te [woonplaats],

eiser,

procureur mr. R.K.E. Buysrogge,

advocaat mr. H. Vorsselman te Groningen,

[gedaagde],

wonende te [woonplaats],

gedaagde,

procureur mr. H.A. Bosma,

advocaat mr. B.E. van der Molen te Woerden.

1. De procedure

1.1. Het verloop van de procedure blijkt uit:

- het tussenvonnis van 18 april 2007

- het proces-verbaal van comparitie van 14 augustus 2007.

2. De feiten

2.1. Op 8 augustus 2003 is [gedaagde], voormalig huisarts, verhuisd van [woonplaats] naar [woonplaats]. Zijn woning in [woonplaats], aan [adres], stond te koop. Teneinde kraak van het pand te voorkomen is op 28 oktober 2004 tussen [gedaagde] en [eiser] een overeenkomst gesloten waarbij [eiser] met zijn gezin in de woning van [gedaagde] zou verblijven totdat deze verkocht zou zijn.

2.20. Op 8 februari 2005 heeft [gedaagde] een brief geschreven en gestuurd aan de gemeente, waarin hij uitgebreid ingaat op zijn klachten met betrekking tot het gedrag van [eiser]. Hij schrijft onder meer:

“Ik ben van mening dat iemand die valsheid in geschrifte pleegt niet thuishoort in een Gemeentebestuur (i.c. Dhr. [eiser]).

(…)

Ik ben van mening dat een Gemeente het in discrediet brengen van zijn goede naam door een Gemeenteraadslid (privé-bestellingen doen op naam van de Gemeente, lekken van informatie c.q. misbruik maken van de positie in het Gemeentebestuur voor persoonlijke doelen) moet bestraffen met het uit de Gemeenteraad stoten van het betreffende Gemeenteraadslid (Dhr. [eiser]).

Ik ben van mening dat een Gemeenteraad een Gemeenteraadslid, die door eigen toedoen en crimineel gedrag zich in de nesten heeft gewerkt, geen voorrang mag bezorgen bij woningtoewijzing, omdat andere inwoners van de Gemeente, die zich altijd netjes hebben gedragen hierdoor in mijn ogen ten onrechte achtergesteld worden.

(…)

De hele affaire heeft mij ca. Eu 15.000,-- gekost. Dat is zuur, maar dat overleef ik wel. Als dat het enige was, zou ik het misschien hierbij laten. De reden dat ik er toch meer mee wil is dat dhr. [eiser] een hele rij van slachtoffers heeft in het verleden, en als hij niet gestopt wordt, zal hij ook in de toekomst een hele rij slachtoffers maken.

Een groot deel van de Gemeenteraadsleden is op de hoogte van zijn handel en wandel, maar verbindt daar geen consequenties aan. De Burgemeester is op de hoogte, kent alle ins en outs, maar verbindt daar geen consequenties aan. De affaire is voor Peter R. de Vries niet smeuïg genoeg om een programma van te maken. Minister Remkes, onder wiens verantwoordelijkheid dit valt, geeft aan dat ik aangifte bij de Politie moet doen. De Politie geeft aan “niet zoveel te kunnen” met deze aangifte. De instantie die door dhr. [eiser] ten onrechte uitgekeerde huursubsidie moet terugvorderen doet er niets aan. Een vertegenwoordiger van het programma “Opgelicht” adviseert de pers te informeren. Mijn Advocaat adviseert daar heel voorzichtig mee te zijn: Voor je het weet heb je een claim wegens smaad.

Wat mij ergert is het gevoel van rechtsongelijkheid: Iemand kan een ander oplichten voor 15.000 Euro en vrijuit gaan en gewoon zijn functie als Gemeenteraadslid blijven bekleden gewoon zijn eerbiedwaardige prevelementjes tegen betaling bij begrafenissen en crematies houden, terwijl iemand die altijd eerlijk is, en zijn auto per ongeluk verkeerd parkeert, hard wordt aangepakt.

De misdrijven die te onderscheiden zijn in het onderstaande epistel zijn de volgende:

1) Valsheid in geschrifte: Onder onze Verblijfsovereenkomst heeft Dhr. [eiser] de handtekening van zijn echtgenote vervalst. Dit heeft hij later toegegeven onder getuigenis van Dhr. [A], Gemeenteraadslid en [C], Makelaar van kantoor [D] te Heerenveen. Bijgaand de handtekeningen onder het contract met [B] en onder ons contract: De handtekening van mevr. [ van eiser] onder ons contract is vervalst.

2a) misbruik maken van zijn functie in de Gemeente: Toen Dhr. [eiser] ca. 1 maand woonde op het adres [adres], wilde hij mij [gedaagde] onder 4 ogen spreken. In zijn hoedanigheid van Gemeenteraadslid kon hij mij vertellen dat de Gemeente [gemeente] veel belangstelling had voor mijn pand ( 3000 m2 grond !). Daarom moest ik het niet te snel verkopen, want de Gemeente zou wschl. veel meer bieden. Als ik deze informatie naar buiten zou brengen, zou hem dat zijn functie kosten. In dezen zijn er 2 mogelijkheden: A: De Gemeente heeft inderdaad belangstelling voor mijn pand. In dat geval kan dhr. [eiser] beschuldigd worden van lekken van vertrouwelijke informatie. B: De Gemeente heeft géén belangstelling voor mijn pand. In dat geval maakt Dhr. koopman misbruik van zijn positie van lid van de Gemeenteraad. In zowel geval A als geval B is er sprake van laakbaar (mogelijk strafbaar?) gedrag.

2b) Op naam Gemeente [gemeente] bestellen van verhuisdozen voor eigen gebruik, en niet betalen als de rekening hem wordt gepresenteerd (Bij Fa. [verhuisbedrijf]).

3a) Contractbreuk: Dhr. [eiser] is op tijd (26-05-05) per aangetekend schrijven (zie bijlage) op de hoogte gesteld dat hij op 01-08-2005 het pand verlaten moest hebben. Hij heeft zich in dezen niet aan het contract gehouden.

3b) Niet betalen/te laat betalen van de vergoeding voor verblijf: Vanaf 21-06-05 geen betalingen meer gedaan, en maand december, die verrekend zou worden met kookplaat-reparatie: Deze reparatie is niet betaald door dhr. [eiser].

3c) In gebruik nemen zonder toestemming van het gedeelte van het pand dat volgens ons contract onze opslagruimte was.

3d) In gebruik nemen zonder toestemming van onze goederen uit onze opslagruimte.

3e) Benutten van de voorkamer als kantoor, terwijl dit volgens contract niet was toegestaan.

4) Kwade trouw: Door op het moment dat het pand volgens contract ontruimd had moeten zijn, was dhr. [eiser] niet aanwezig en niet bereikbaar. Hij was op vakantie. Zijn inboedel stond oningepakt nog in ons pand.

5) (Mislukte) poging tot uitlokking tot huisvredebreuk: Door niet aanwezig te zijn en niet bereikbaar te zijn op het moment dat het pand ontruimd had moeten zijn, dacht dhr. [eiser] een zaak te hebben, (zie brief) als we het pand zouden betreden. Helaas voor hem stond in het contract dat we het pand wél mochten betreden: Het praktijkgedeelte was voor ons opslagruimte !

6) In gebreke blijven: Dhr. [eiser] heeft op geen enkele manier geprobeerd ons op de hoogte te stellen dat hij de uiterste vertrekdatum niet zou halen. Integendeel: Op dat moment zorgde hij ervoor dat hij onbereikbaar was.

7) Afpersing: Dhr. [eiser] wist dat wij 10 % van de verkoopprijs kwijt zouden zijn alsmede ontbinding van het verkoopcontract als wij niet zouden leveren op 08-09-05. hij wist dat wij de juridische procedure zouden winnen, maar hij wist ook dat hij dat bedrag van zijn levensdagen nooit zou kunnen opbrengen. Wij zouden dus de procedure wel winnen, maar het aanzienlijke geldbedrag missen. Met deze wetenschap kon hij ons een behoorlijke afkoopsom afhandig maken.

8) Bedrog van derden: [verhuisbedrijf] Verhuizingen, Bungalowpark [bungalowpark], Rotaryclub, Tennisclub, Apotheker. Dhr. [verhuisbedrijf] en de beheerder van Bungalowpark, dhr. [B], zijn bereid dit openlijk te verklaren.

2.24. [gedaagde] heeft bij brief d.d. 23 februari 2006 gereageerd op het voormelde schrijven van (de raadsman van) [eiser]. [gedaagde] schrijft hierin onder andere:

“Ik bestrijd ten stelligste Uw stelling dat het zou gaan om beschuldigingen of verdachtmakingen alleen om schade toe te brengen. Ik ben ook geen rechtzoekende: Ik heb geen eigen belangen bij deze zaak, in tegendeel. Het woord wraak wil ik niet eens in de mond nemen. Door over wraak te spreken geeft dhr. [eiser] zelf indirect toe dat hij iets op zijn kerfstok heeft. In de brief beschrijf ik wat mij is overkomen, ik voeg er een deel van bewijsmateriaal aan toe en ik geef er mijn persoonlijke interpretatie aan. Ik neem aan dat het aangedragen bewijsmateriaal voldoende is om de Gemeenteraad een gefundeerd oordeel te kunnen laten vellen. De bedoeling is dat de Gemeenteraad moet beslissen over het lot van dhr. [eiser]. De brief is geen aantijging tegen dhr. [eiser] maar tegen het functioneren van de Gemeente in relatie tot dhr. [eiser]. Dat dhr. [eiser] zich dit persoonlijk aantrekt, komt voor zijn rekening. Ik voel het als mijn Burgerplicht om als Klokkenluider op te treden en de Gemeenschap te waarschuwen. Het is mijn intentie niet om schade toe te brengen, maar het is mijn intentie om te voorkómen dat er nog meer mensen de dupe worden van de praktijken van dhr. [eiser].

(…)

Wij wachten het besluit van de integriteitscommissie af, daarmee is ons doel bereikt.”

2.26. BING brengt, na de gemeenteraadsverkiezingen, op 11 april 2006 rapport uit met de volgende uitkomst. Er zijn drie onderzoeksvragen gesteld:

1. heeft het raadslid de gemeente in diskrediet gebracht door een privé bestelling te doen op naam van de gemeente, door verhuisdozen te bestellen op naam van de gemeente voor eigen gebruik?

2. heeft het desbetreffende raadslid misbruik gemaakt van vertrouwelijke informatie of wetenschap uit hoofde van zijn raadslidmaatschap dan wel misbruik gemaakt van zijn raadslidmaatschap, door te doen voorkomen dat de gemeente plannen had voor de aankoop van het perceel dat eigendom van de klager was?

3. is er sprake van hulp die namens de gemeente zou zijn gegeven om het desbetreffende raadslid met voorrang een andere woning te bezorgen?

Met betrekking tot de derde vraag stelt BING het volgende vast. Er is geen sprake geweest van hulp namens de gemeente om het betreffende raadslid met voorrang een andere woning te bezorgen. De gemeente heeft als zodanig geen bemoeienis gehad met het vinden of toewijzen van een woning aan het raadslid. Personen uit het netwerk van het raadslid, waaronder een collega-raadslid en collegeleden, hebben het betrokken raadslid wel getipt over mogelijk geschikte woningen, waarvan zij kennis hadden.

Voor zover het contacten betreft die samenhangen met de functie van overheidsbestuurder zijn er geen aanwijzingen dat daarbij de positie als overheidsbestuurder is misbruikt.

3. Het geschil

3.1. [eiser] vordert

I. voor recht te verklaren dat [gedaagde] onrechtmatig heeft gehandeld jegens [eiser];

II. [gedaagde] te veroordelen om aan [eiser] te betalen het bedrag van de geleden schade ten gevolge van de onrechtmatige gedraging, althans onzorgvuldig gedrag van [gedaagde], bestaande uit verlies van verdienvermogen als gemeenteraadslid, verlies van opdrachten als spreker bij uitvaarten tot 1 november 2006, functie bij fa. Abrahams, immateriële schadevergoeding en kosten rechtsbijstand. In totaal EUR 222.000,00 excl. de kosten voor rechtsbijstand;

III. dit bedrag te vermeerderen met de wettelijke rente daarover vanaf 8 februari 2006, althans vanaf de dag der dagvaarding, tot aan de dag der algehele voldoening;

IV. [gedaagde] te veroordelen om aan [eiser] te betalen het bedrag van alle nog te lijden schade ten titel van verlies van verdienvermogen als gevolg van het mislopen van opdrachten als spreker bij uitvaarten, vanaf 1 november 2006, welke schade nader opgemaakt dient te worden bij staat en moet worden vereffend volgens de wet;

V. [gedaagde] te verbieden [eiser] zonder objectief redelijke grond in verband te brengen met enig strafbaar feit en/of criminele handelingen en [gedaagde] te verbieden zich zonder objectieve grond tegenover derden al dan niet publiekelijk negatief uit te laten over [eiser], zoals [gedaagde] heeft gedaan in zijn brief van 8 februari en in de door hem gegeven interviews, zulks op straffe van verbeurte van een dwangsom van EUR 10.000,00 voor iedere keer dat in strijd met dit verbod wordt gehandeld, zulks met een maximum van EUR 200.000,00.

4. De beoordeling

4.1. [eiser] verwijt [gedaagde] dat deze hem publiekelijk heeft neergezet als crimineel. Door de timing van de litigieuze publicaties kort voor de gemeenteraadsverkiezingen werd [eiser] politiek gezien aangeschoten wild. Naar aanleiding van de publicaties is een melding gedaan bij het BING, die onderzoek heeft ingesteld. Gedurende het onderzoek, dat in de aanloop naar de verkiezingen plaatsvond, heeft [eiser] zijn raadszetel neer moeten leggen en heeft hij zich terug moeten trekken als lijsttrekker van de [partij], om voor de partij de schade zo beperkt mogelijk te houden. Bovendien hebben de publicaties volgens [eiser] ook gevolgen gehad voor nevenwerkzaamheden. Volgens [eiser] is hij in de periode na de publicaties aanzienlijk minder vaak uitgenodigd als spreker bij uitvaarten. Ook een functie als lobbyist is om die reden niet doorgegaan. [eiser] meent dat [gedaagde] bij het laten publiceren van zijn verhaal oneigenlijk gebruik heeft gemaakt van zijn beroep, huisarts, om op die manier meer gezag aan zijn verhaal te geven. [eiser] is dan ook van mening dat [gedaagde] onrechtmatig heeft gehandeld jegens hem en dat door deze onrechtmatige handelwijze schade is ontstaan. [eiser] heeft gesteld dat [gedaagde] met zijn handelingen als doel heeft gehad het aantasten van de eer en goede naam van [eiser] en dat hij dit heeft gedaan uit rancune over het gebeurde rondom het verblijf van de familie [eiser] in de woning van [gedaagde].

4.4. Welk belang de doorslag behoort te geven, hangt af van de in onderling verband te beschouwen omstandigheden, waarbij onder meer de volgende omstandigheden een rol kunnen spelen (HR 24 juni 1983, NJ 1984, 801):

- de aard van de gepubliceerde verdenking en de ernst van de te verwachten gevolgen voor degene op wie de verdenking betrekking heeft;

- de ernst van de misstand welke de publicatie aan de kaak beoogt te stellen;

- de mate waarin ten tijde van de publicatie de verdenking steun vond in het toen beschikbare feitenmateriaal;

- de inkleding van de verdenkingen, gezien in verhouding tot de hiervoor genoemde omstandigheden;

- de mate van waarschijnlijkheid dat, ook zonder de verweten publicatie, in het algemeen belang het nagestreefde doel langs andere, voor de wederpartij minder schadelijke wegen met een redelijke kans op redelijk spoedig succes bereikt had kunnen worden;

- een mogelijke beperking van het door de perspublicatie te veroorzaken nadeel voor degene die erdoor wordt getroffen, in verband met de kans dat het betreffende stuk, ook zonder de verweten terbeschikbaarstelling aan de pers, in de publiciteit zou zijn gekomen.

4.8. De rechtbank overweegt als volgt. De kwestie tussen [eiser] en [gedaagde] heeft in augustus/september 2005 gespeeld en daarna heeft [gedaagde] eerst andere middelen geprobeerd om het gebeurde aan de kaak te stellen. Daarna is hij pas kranten gaan aanschrijven die in eerste instantie niet tot publicatie over wilden gaan. Dat de publicaties uiteindelijk dan in februari 2006, kort voor de gemeenteraadsverkiezingen plaats hebben gevonden is wellicht ongelukkig te noemen, maar in het licht van het bovenstaande niet bevreemdend. Blijkens het voorgaande heeft publicatie in kranten pas plaatsgevonden nadat andere pogingen van [gedaagde] om een en ander aan de kaak te stellen mislukten. Er kan dan ook niet worden geoordeeld dat [gedaagde] van meet af aan heeft aangestuurd op publicatie van zijn verhaal vlak voor de verkiezingen.

4.9. Het versturen van de klachtbrief naar de gemeente is ook niet onrechtmatig te noemen. [gedaagde] heeft aan de gemeente stellingen voorgelegd die inhouden dat als iemand ([eiser]) zich schuldig maakt aan bepaalde gedragingen, deze persoon geen politiek ambt zou mogen bekleden. Hoewel deze brief over de handelwijze van met name [eiser] gaat, behelst het wel een groter belang, namelijk de moraal en integriteit van bestuurders in zijn algemeenheid. Ook vanuit de overheid wordt, waar [gedaagde] terecht op heeft gewezen, veel aandacht gegeven en belang gehecht aan bestuurlijke integriteit en moraal.

4.12. De inhoud van de artikelen die zijn verschenen naar aanleiding van het door [gedaagde] gegeven interview acht de rechtbank niet onrechtmatig. De schrijver van het stuk heeft weliswaar de nadruk gelegd op het oorspronkelijke conflict tussen [eiser] en [gedaagde], maar uit het stuk komt ook naar voren het door [gedaagde] nagestreefde belang: dat iemand die een bestuurlijke functie bekleedt, van onbesproken gedrag dient te zijn en dat dit naar de mening van [gedaagde] met [eiser] niet het geval is en dat [eiser] om die reden zijn functie niet zou mogen bekleden.

Daarnaast zijn de publicaties in aanvulling op de klachtbrief van [gedaagde] nodig geweest voor de gemeente om stappen te ondernemen. Immers, eerst nadat de publicaties hebben plaatsgevonden heeft de gemeente het BING gevraagd de kwestie rond [eiser] te onderzoeken. In de brief van de gemeente van 28 februari 2006, gericht aan [eiser], waarin zij het onderzoek door BING aankondigt valt ook met zoveel woorden te lezen:

“De beschuldigingen die de revue passeren zijn ernstig genoeg om er niet schouderophalend aan voorbij te gaan. Misschien is de zaak niet zo zwart-wit als voorgesteld, want je kunt geen meetlat leggen langs het gedrag dat je beoordeelt. Toch, kun je als integer overheidslichaam ook niet blind zijn voor de invloed van de publieke opinie. Door perspublicaties over de al dan niet vermeende gedragingen van u als raadslid in kwestie wordt maar al te snel het aanzien van het totale openbaar bestuur beschadigd.” [gedaagde] geeft in zijn brief aan de raadsman van [eiser] van 23 februari 2006 aan dat hij het integriteitsonderzoek afwacht en dat hiermee zijn doel is bereikt.

4.14. [eiser] zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van [gedaagde] worden begroot op:

- vast recht EUR 1.120,00

- salaris procureur 4.000,00 (2,0 punten × tarief EUR 2.000,00)

Totaal EUR 5.120,00

5. De beslissing

De rechtbank