Rechtbank Zeeland-West-Brabant, 07-12-2021, ECLI:NL:RBZWB:2021:6242, AWB- 21_1216

Verweerder stelt dat jurisprudentie laat zien dat voor de bepaling van het percentage normaal maatschappelijk risico van belang is of en zo ja, in hoeverre de planologische ontwikkeling, naar haar aard en omvang binnen de ruimtelijke structuur van de omgeving en binnen het gedurende een reeks van jaren gevoerde ruimtelijke beleid past. Als aan beide indicatoren wordt voldaan mag het bestuursorgaan een drempel van 5% hanteren. Verweerder stelt dat aan deze criteria wordt voldaan. Bovendien is er sprake van inbreiding op deze locatie waardoor er aanleiding is om 5% van het normaal maatschappelijk risico voor rekening van eiser te laten. Verweerder ziet in datgene wat eiser heeft aangevoerd geen ruimte om hierop een uitzondering toe te passen.

Over de vergelijking met de woning aan de [adres 2] stelt zij dat daar sprake is van een zuivere uitbreidinglocatie terwijl aan de [adres 1] sprake is van een inbreidingslocatie. Hierdoor zijn deze twee gevallen niet met elkaar te vergelijken. Tevens is er sprake van een vergelijking met een ander bestemmingsplan. Voor eiser is het uitwerkingsplan relevant en voor de locatie aan de [adres 2] het bestemmingsplan 2. De beoordeling van beide verzoeken wijkt op essentiële punten van elkaar af.

Zoals de Afdeling onlangs heeft overwogen¹ is de vaststelling van de omvang van het normaal maatschappelijk risico in de eerste plaats aan het bestuursorgaan, dat daarbij beoordelingsruimte toekomt. Het bestuursorgaan dient deze vaststelling naar behoren te motiveren. De vraag of schade tot het normaal maatschappelijk risico behoort moet worden beantwoord met inachtneming van alle van belang zijnde omstandigheden van het geval. Voor het antwoord op de vraag of schade binnen het normale maatschappelijke risico valt, is onder meer van belang of de desbetreffende planologische ontwikkeling als een normale maatschappelijke ontwikkeling kan worden beschouwd, waarmee de aanvrager rekening had kunnen houden in die zin dat die ontwikkeling in de lijn der verwachtingen lag, ook al bestond geen concreet zicht op de omvang waarin, de plaats waar en het moment waarop deze ontwikkeling zich zou voordoen. Bij de beantwoording van de vraag of de ontwikkeling in de lijn der verwachtingen lag, komt in ieder geval betekenis toe aan de mate waarin de ontwikkeling naar haar aard en omvang binnen de ruimtelijke structuur van de omgeving en het gedurende een reeks van jaren gevoerde ruimtelijke beleid past. Indien aan beide criteria wordt voldaan, mag het bestuursorgaan een drempel van 5 procent van de waarde van de onroerende zaak toepassen.

Bij waardevermindering van een onroerende zaak als gevolg van een normale maatschappelijke ontwikkeling, zoals woningbouw op een inbreidingslocatie in een woonkern, waarbij die woningbouw in de lijn verwachtingen lag, is een waardevermindering tot vijf procent van de waarde van de onroerende zaak, in verhouding tot de waarde van de onroerende zaak onmiddellijk vóór het ontstaan van de schade, substantieel, maar niet zodanig zwaar dat deze schade niet voor rekening van de aanvrager kan worden gelaten. Dit betekent dat een waardevermindering tot vijf procent van de waarde van de onroerende zaak in deze categorie gevallen in beginsel tot het normale maatschappelijke risico van de aanvrager behoort.

Het feit dat een bestemmingsplan met een daarin nog niet uitgewerkte bestemmingen een negatieve invloed heeft gehad op de vast te stellen planschade kan niet leiden tot het oordeel dat het college onterecht een percentage van 5% aftrek voor het normaal maatschappelijk risico heeft gehanteerd. Beleidsvoornemens in de aanloop naar een concreet besluit, als bedoeld in artikel 6.1, tweede lid, van de Wet ruimtelijke ordening (hierna:Wro), kunnen hun schaduw vooruitwerpen en al schade veroorzaken. De rechtbank stelt met eiser vast dat bestemmingsplan 2 zijn schaduw vooruit heeft geworpen met als gevolg dat eiser een hoger percentage normaal maatschappelijk risico moet dulden. Volgens vaste jurisprudentie² kan dergelijke schaduwschade, geleden als gevolg van omstandigheden van voor de inwerkingtreding van de schadetoebrengende planologische verandering, niet voor vergoeding in aanmerking komen. Verweerder mocht uitgaan van de situatie die is ontstaan na het uitwerkingsplan en het percentage vaststellen op 5 procent.

De door eiser aangehaalde uitspraak³ treft geen doel nu deze betrekking heeft op de planologische vergelijking. In de aangehaalde uitspraak wordt beschreven dat bij de beoordeling van een aanvraag om tegemoetkoming in planschade de hoofdregel geldt dat een planologische vergelijking wordt gemaakt tussen het schadeveroorzakende besluit en het direct daaraan voorafgaande planologische regime. Op deze hoofdregel wordt in deze uitspraak een uitzondering gemaakt, namelijk indien het nieuwe regime een uitwerkingsplan is en het oude regime een uit te werken bestemming. Indien dan een planologische vergelijking wordt uitgevoerd, zou er nooit sprake zijn van schade, omdat een uitwerkingsplan de uitwerking betreft van de in een uit te werken bestemming opgenomen regels. Derhalve moet daarom een vergelijking worden gemaakt tussen de voor eiser meest ongunstige invulling van de planologische mogelijkheden van het plangebied onder het derde en het eerste bestemmingsplan, in plaats van tussen de nog uit te werken bestemming en het laatste bestemmingsplan. In de zaak van eiser is deze afwijking van de hoofdregel door [naam bedrijf] toegepast. Over het percentage normaal maatschappelijk risico wordt ook in deze zaak bevestigd dat moet worden uitgegaan van het laatste bestemmingsplan/uitwerkingsplan.

De rechtbank begrijpt dat dit voor eiser onbevredigend is, maar het betreft een door de bestuursrechter te respecteren keuze die de wetgever heeft gemaakt. De beroepsgrond slaagt niet.

Vergoeding kosten juridische rechtsbijstand

Kosten die de aanvrager heeft gemaakt vanaf het moment dat de door het bestuursorgaan ingeschakelde deskundige een conceptadvies dan wel advies over de aanvraag aan het bestuursorgaan heeft uitgebracht tot het moment dat het bestuursorgaan op de aanvraag een besluit heeft genomen waartegen rechtsmiddelen kunnen worden ingesteld, kunnen voor vergoeding in aanmerking komen, indien het inroepen van bijstand redelijk was en de kosten van het opstellen van een zienswijze redelijk zijn. Bepalend voor de omvang van de kosten is of deze in verhouding tot de verrichte werkzaamheden staan en redelijk zijn.⁴

Niet in geschil is dat het inroepen van deskundige bijstand voor het opstellen van de reactie naar aanleiding van het conceptadvies van [naam bedrijf] en het indienen van een zienswijze redelijk was. Het uurtarief is ook niet in geschil. In geschil is het aantal uren dat zijn besteed aan het lezen en het beoordelen van het advies en het opstellen van een zienswijze. Naar het oordeel van de rechtbank mag verweerder rekening houden met het feit dat gemachtigde bekend is met de planologische situatie. Echter, drie uur acht zij niet toereikend voor het beschreven werk. De rechtbank acht in dit geval een vergoeding voor 5 uur redelijk. De beroepsgrond slaagt. De rechtbank zal op dit punt zelf in de zaak voorzien door te bepalen eiser 5 uur aan kosten voor juridische rechtsbijstand vergoed krijgt. Derhalve moet verweerder aan eiser een bedrag van €676,46 inclusief btw vergoeden.

Conclusie

6. Gelet op het bepaalde in rechtsoverweging 5.3 is het beroep gegrond in zoverre dat is gericht tegen de toegekende vergoeding van de kosten als bedoeld in artikel 6.5, aanhef en onder a, van de Wro. De rechtbank zal het bestreden besluit in zoverre vernietigen. De rechtbank ziet aanleiding zelf in de zaak te voorzien door het primaire besluit te herroepen voor zover dat betrekking heeft op de toegekende kosten.

Nu het beroep gegrond wordt verklaard, dient het griffierecht aan eiser te worden vergoed. De rechtbank zal verweerder veroordelen in de door eiser gemaakte proceskosten. Deze kosten stelt de rechtbank op grond van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vast op € 1496,00 (1 punt voor het indienen van het beroepschrift, 1 punt voor het verschijnen op de zitting met een waarde per punt van € 748,00).