Centrale Raad van Beroep, 23-02-2007, AZ9153, 04-5033 WAO

04/5033 WAO

Centrale Raad van Beroep

Meervoudige kamer

U I T S P R A A K

op het hoger beroep van:

[appellant] (hierna: appellant),

tegen de uitspraak van de rechtbank Roermond van 9 augustus 2004, 04/161 (hierna: aangevallen uitspraak),

in het geding tussen:

appellant

en

de Raad van bestuur van het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen (hierna: Uwv).

Datum uitspraak: 23 februari 2007

I. PROCESVERLOOP

Namens appellant heeft mr. A.J.T.J. Meuwissen, advocaat te Maasbracht, hoger beroep ingesteld.

Het Uwv heeft een verweerschrift ingediend en een vraag van de Raad beantwoord.

Van de zijde van appellant zijn nadere stukken ingezonden, waarop namens het Uwv is gereageerd.

Het Uwv heeft andermaal een vraag van de Raad beantwoord.

Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 15 september 2006. Appellant is in persoon verschenen, bijgestaan door mr. Meuwissen, voornoemd. Het Uwv heeft zich doen vertegenwoordigen door J.G.M. Huijs.

Na de behandeling van het geding ter zitting van de Raad is gebleken dat het onderzoek niet volledig is geweest, in verband waarmee de Raad heeft besloten het onderzoek te heropenen.

Hernieuwd onderzoek ter zitting heeft, ten dele gevoegd met een aantal andere zaken, plaatsgevonden op 12 januari 2007. Het Uwv heeft zich doen vertegenwoordigen door E.J.S. van Daatselaar, beleidsmedewerker en jurist, H.A.M. Hulshof, senior bezwaararbeidsdeskundige, W.C. Otto, verzekeringsarts en beleidsmedewerker en D. Vermeulen, arbeidsdeskundig analist. Voor appellant is wederom verschenen zijn raadsman mr. Meuwissen, voornoemd.

Na de behandeling ter zitting zijn de zaken gesplitst en wordt in iedere zaak afzonderlijk uitspraak gedaan.

II. OVERWEGINGEN

Bij zijn oordeelsvorming in het onderhavige geding gaat de Raad, voor zover van belang, uit van de volgende feiten en omstandigheden.

Appellant is met ingang van 18 september 1980 wegens rechter enkelklachten in aanmerking gebracht voor een uitkering ingevolge de Wet op de arbeidsongeschiktheids-verzekering (WAO), berekend naar een mate van arbeidsongeschiktheid van 80 tot 100%. Naderhand zijn er nog (andere) klachten aan (onder)benen en knieën bijgekomen. De uitkering van appellant is nadien als volgt herzien: per 2 september 1981 naar 45 tot 55%, per 1 december 1985 naar 35 tot 45% en per 12 februari 1995 naar 25 tot 35%. Vanaf 1 april 1995 is de arbeidsongeschiktheid van appellant blijvend en geheel buiten aanmerking gelaten, omdat hij een aantal keren niet was verschenen op oproepen om te verschijnen op het spreekuur van de verzekeringsarts van het Uwv.

In januari 2002 heeft appellant verzocht om heropening van zijn uitkering. Tevens heeft hij daarbij aangegeven dat er sinds één tot anderhalf jaar sprake is van toegenomen klachten.

Aan diens rapport van 27 mei 2003 ontleent de Raad dat de arbeidsdeskundige M. Schonewille vervolgens aan de hand van raadpleging van het Claimbeoordelings- en Borgingssysteem (CBBS) functies heeft geselecteerd die appellant, gegeven de voor hem van toepassing geachte beperkingen, nog zou moeten kunnen vervullen en daarbij heeft vastgesteld dat appellant met die functies ten opzichte van het maatgevende inkomen een loonverlies lijdt van 26,92%.

Bij besluit van 20 juni 2003 heeft het Uwv, in lijn met vorenomschreven verzekerings-geneeskundige en arbeidskundige uitgangspunten, de uitkering van appellant met ingang van 1 mei 2001 heropend, onder overweging dat appellant inmiddels weer voldoet aan de op hem rustende verplichting om mee te werken aan de beoordeling van zijn arbeids-ongeschiktheid en dat de mate van arbeidsongeschiktheid op en na laatstgenoemde datum ongewijzigd is vastgesteld op 25 tot 35%.

De hiervoor genoemde arbeidsdeskundige heeft, naar aanleiding van de vraag van de afdeling B&B (Bezwaar en Beroep) van het Uwv om te beoordelen wat de arbeidsongeschiktheidsklasse is van appellant per 1 mei 2001, een nader onderzoek ingesteld. Hij heeft vervolgens opnieuw het CBBS geraadpleegd en andere functies geselecteerd, waarvan de actualiseringsdatum, anders dan die van de in eerste instantie geselecteerde functies, vóór 1 mei 2001 is gelegen. De aan die nader geselecteerde functies te ontlenen verdiencapaciteit bleek in vergelijking met het maatmaninkomen tot een loonverlies van 35,80% te leiden, zodat de arbeidsdeskundige (nader) heeft geadviseerd appellant per 1 mei 2001 in te delen in de klasse 35 tot 45%.

De bezwaararbeidsdeskundige P.M.J. Kursten heeft zich met dit nadere arbeidskundige advies niet kunnen verenigen. Naar het oordeel van deze bezwaararbeidsdeskundige dient voor de onderhavige schatting te blijven worden uitgegaan van de functies die in eerste instantie waren geselecteerd. In zijn rapport van 7 januari 2004 heeft hij dit als volgt toegelicht:

In een rapport van 25 maart 2004 heeft genoemde bezwaararbeidsdeskundige de door hem voorgestane benadering als volgt nader gemotiveerd:

Er wordt gesteld dat ik uit het oog heb verloren dat de actualiseringsdatum van die functies (ad-rapportage d.d. 27-5-'03) ligt na de datum in geding d.d. 1-5-'01. Uit bovenomschreven motivatie waarom er in dit bijzondere geval uitgegaan dient te worden van de actuele functies blijkt dat ik niet uit het oog heb verloren dat de actualiseringsdatum van de functies ligt na de datum in geding."

Het Uwv heeft het vorenomschreven advies van zijn bezwaararbeidsdeskundige opgevolgd en heeft bij besluit van 13 januari 2004, hierna: het bestreden besluit, het primaire besluit van 20 juni 2003 gehandhaafd.

Zo wordt in rubriek 4, dynamische handelingen, onder punt 21 (klimmen) aangegeven dat appellant normaal belastbaar is en ten minste een ladder op en af kan (1 verdieping), terwijl in de toelichting wordt vermeld dat voorwaarde daartoe is dat sprake is van makkelijke condities en dat appellant onbelast moet zijn.

Onder punt 3 van dezelfde rubriek (staan) wordt vermeld dat appellant licht beperkt is en ongeveer een half uur achtereen kan staan, terwijl in de toelichting wordt aangegeven dat dit beperkt is tot 15 tot 30 minuten.

Onder punt 4 (staan tijdens het werk) wordt vermeld dat appellant licht beperkt is en zo nodig gedurende de helft van de werkdag (ongeveer 4 uren) kan staan, terwijl in de toelichting wordt aangegeven dat dit gemaximeerd is tot 2 uren per werkdag.

In een van de andere zaken waarmee de onderhavige zaak ten dele gevoegd opnieuw is behandeld ter zitting van de Raad op 12 januari 2007, heeft de Raad bij brief van 28 september 2006 onder meer enkele vragen aan het Uwv gesteld betreffende deze - ook in die zaak toegepaste - wijze van invulling van de FML en de kFML, welke door het Uwv zijn beantwoord bij brief van 14 november 2006. Bij die brief waren onder meer als bijlagen gevoegd de gebruikershandleiding CBBS, bestemd voor verzekeringsartsen en arbeidsdeskundigen, en de naderhand tot stand gekomen als aanvulling daarop dienende werkinstructie CBBS.

In genoemde brief van 14 november 2006 heeft het Uwv met betrekking tot deze kwestie onder meer het volgende naar voren gebracht:

"Uw vragen over de wijze waarop in onderhavige kwestie de FML is ingevuld, hebben betrekking op de wijze waarop gebruik gemaakt wordt door de (bezwaar)verzekeringsarts van de mogelijkheid om bij de beoordelingspunten op de FML een toelichting te geven. Met behulp van een toelichting kan de (bezwaar)verzekeringsarts nader aanduiden waar ongeveer de grens van betrokkenes mogelijkheden liggen of nadere voorwaarden stellen.

Alvorens op de wijze van invullen van de onderhavige FML in te gaan willen wij een kort historisch overzicht geven van het gebruik van de FML binnen het CBBS.

en

"Ten aanzien van toelichtingen bij normaalwaarden geldt een aparte instructie. Ook hier geldt dat de verzekeringsarts geen toelichting behoort te geven die erop duidt dat de mogelijkheden van cliënt zijn beperkt tot een niveau dat ligt onder de betreffende normaalwaarde."

en

"Uw Raad vraagt of in CBBS in huidige vorm, wanneer er sprake is van beperkingen die niet als beperkingen op de FML zijn ingevuld, maar deze worden opgenomen in een toelichting, dit tot gevolg kan hebben dat die beperkingen bij de geautomatiseerde functieselectie mogelijk niet door het systeem als beperking zullen worden herkend en aldus bij die selectie ten onrechte buiten beeld zullen blijven. U vraagt of het onder die omstandigheden kan gebeuren dat er geen signalering ("M") verschijnt waar deze wel is aangewezen, omdat de belastbaarheid in de functie de functionele mogelijkheden van betrokkene mogelijk te boven gaat.

Het antwoord hierop luidt dat inderdaad niet bij elke toelichting een signalering verschijnt, dit verschilt namelijk per beoordelingspunt van de FML. Voor een goed begrip van deze problematiek is noodzakelijk om in detail op de recente wijzigingen in CBBS in te gaan. In de periode van 28 april 2005 tot 8 oktober 2005 is een aantal wijzigingen doorgevoerd in CBBS naar aanleiding van de uitspraken van 9 november 2004 van uw Raad over CBBS. Vóór 28 april 2005 leidde een toelichting op zich niet tot een signalering. Bij de gefaseerde invoering van de wijzigingen aan CBBS is er voor gekozen om eerst de drie hoofdpunten uit de uitspraken van 9 november 2004 aan te passen, waaronder het op print zichtbaar maken van alle signaleringen in CBBS. Daarbij heeft aanvankelijk ook een uitbreiding van het aantal signaleringen plaatsgevonden door aan elke toelichting op de FML het gevolg te verbinden dat deze door het systeem aan de arbeidsdeskundige zouden worden gesignaleerd. Vóór 28 april 2005 was dit niet het geval. Bij de beschouwing van de uitspraken van uw Raad en de daaruit voortvloeiende aanpassingen uit CBBS, is dit als een verdere verbetering van het systeem bij het zichtbaar maken van de signaleringen meegenomen. Vanaf 28 april 2005 leidde elke toelichting tot een signalering, ook als er sprake was van een waarde welke feitelijk niet werd overschreden. Dit werd bij nader inzien als ongewenst ervaren omdat dit leidde tot een groot aantal irrelevante signaleringen. Daarom is op 8 oktober 2005 deze aanpassing gedeeltelijk teruggedraaid. Hieronder gaan we in detail op deze wijziging in.

CBBS-release 8 oktober 2005

Bij deze release van 8 oktober 2005 (welke release diende als sluitstuk van de aanpassingen naar aanleiding van de meergenoemde uitspraken van 9 november 2004) is CBBS zodanig aangepast dat bij een aantal matchende punten (beoordelingspunten waarbij de op de FML aangegeven waarden automatisch met waarden in de functiebelasting worden vergeleken) een toelichting van de VA niet langer leidt tot een signalering, zolang de aangegeven waarde niet wordt overschreden.

Op grond van de hiervoor weergegeven passages uit de brief van het Uwv alsmede gelet op het verhandelde ter zitting, stelt de Raad in de eerste plaats vast dat van de zijde van het Uwv (inmiddels) wordt erkend dat een manier van invullen van de (k)FML waarbij gebruik wordt gemaakt van in toelichtingen verborgen beperkingen bezwaren ontmoet - als hierna nog nader uiteengezet - en dat op grond van de huidige inzichten van het Uwv, welke ook hun beslag hebben gekregen in aangepaste werkinstructies, een dergelijke werkwijze door de verzekeringsartsen - dan ook - niet langer wordt toegepast.

De Raad acht dit juist. In zijn uitspraken van 12 oktober 2006, zie LJN AY9971, inzake de door het Uwv naar aanleiding van de uitspraken van de Raad van 9 november 2004, zie LJN AR4717, aan het CBBS aangebrachte aanpassingen, heeft de Raad overwogen het genoegzaam aannemelijk te achten dat het aangepaste systeem, zowel bij de matchende als bij de niet-matchende beoordelingspunten, mogelijke overschrijdingen in de geselecteerde functies van de belastbaarheid van een verzekerde - welke zich doorgaans zullen kunnen voordoen indien hij door de verzekeringsarts beperkt wordt geacht ten opzichte van de normaalwaarde of indien in een functie een belasting wordt gevraagd die meer bedraagt dan de normaalwaarde - alle onderkent en signaleert, waarmee wordt bereikt dat voor alle betrokkenen - de verzekerde zelf, diens eventuele rechtshulpverlener alsmede de rechter - op betrekkelijk eenvoudige wijze kenbaar is dat een gemotiveerde toelichting, onder omstandigheden als resultaat van voorafgaand overleg tussen arbeidsdeskundige en verzekeringsarts, noodzakelijk is ter onderbouwing van de passendheid van de betreffende functies.

In zijn uitspraken van 12 oktober 2006 is evenwel tevens overwogen dat van de zijde van het Uwv is benadrukt - en de Raad heeft zich daarbij aangesloten - dat voorwaarde daartoe wel is dat de verzekeringsarts de (k)FML op juiste wijze invult en daarbij in het bijzonder erop toeziet dat een beperking ook daadwerkelijk als een beperking wordt opgenomen en niet wordt verstopt in een toelichting bij een overigens als normaalwaarde aangegeven score, daar anders het systeem die beperking bij de geautomatiseerde vergelijking niet als zodanig herkent. In zijn brief van 14 november 2006 als ook ter zitting heeft het Uwv bevestigd dat het onjuist invullen van de (k)FML tot ongewenste gevolgen kan leiden.

Een wijze van invulling van de (k)FML waarbij niet alle door de verzekeringsarts van toepassing geachte beperkingen ook daadwerkelijk als een beperking worden ingevuld, maar worden opgenomen in een toelichting - de hiervoor vermelde voorbeelden van de aspecten “staan” en “staan tijdens het werk” vormen hiervan naar het oordeel van de Raad een duidelijk voorbeeld - kan immers met zich brengen dat die beperkingen bij de functieselectie door het systeem ten onrechte buiten beeld blijven. Dat kan en zal doorgaans tot gevolg hebben dat in het - thans geheten - Resultaat Functiebeoordeling geen gegevens worden getoond met betrekking tot de belasting van een functie op het betreffende onderdeel of de betreffende onderdelen en dat aldus niet controleerbaar is of mogelijk sprake is van een overschrijding van de belastbaarheid van de verzekerde op het betreffende onderdeel.

Daarnaast is erop gewezen dat bij het belastbaarheidsaspect IV.22, knielen en hurken, een uitzondering moet worden gemaakt op de regel dat een toelichting steeds betrekking moet hebben op een gebied boven de gescoorde waarde. Dit zou evenwel een tijdelijk probleem zijn, daar nog onderzoek gaande is of en zo ja hoe dit beoordelingspunt beter kan worden ingericht.

Op zich kan de Raad begrip opbrengen voor deze uitzonderingen op de regel dat alle relevante beperkingen op de daartoe bestemde plaats op de FML dienen te worden ingevuld en dat geen gebruik wordt gemaakt van in toelichtingen opgenomen (nadere) beperkingen. Ook hier blijft evenwel gelden dat op grond van het geheel van de voorliggende CBBS-gegevens, in samenhang bezien met de verzekeringsgeneeskundige en arbeidskundige rapportages, voldoende inzichtelijk en toetsbaar dient te zijn of de uiteindelijk als grondslag voor de schatting in aanmerking genomen functies, ook werkelijk geschikt zijn te achten voor de betrokken verzekerde.

Van belang is uiteindelijk steeds of voor de betrokken verzekerde, voor eventuele rechtshulpverleners maar ook voor de rechter, de arbeidsongeschiktheidsbeoordeling voldoende inzichtelijk en toetsbaar is. De Raad sluit niet op voorhand uit dat in voorkomende gevallen waarin gebruik is gemaakt van een (k)FML met in toelichtingen verborgen beperkingen, (toch) aan deze eisen van inzichtelijkheid en toetsbaarheid kan zijn voldaan. Ter aanvullende motivering zal dan evenwel een afzonderlijk overzicht onontbeerlijk zijn van alle zich voordoende in toelichtingen opgenomen beperkingen, voorzien van een toereikende toelichting per belastingonderdeel waarom de betreffende functies toch als passend kunnen worden aangemerkt.

Wat betreft het onderhavige geval, is de Raad van oordeel dat, gelet op aantal en aard van de zich voordoende in toelichtingen verborgen beperkingen, als hiervoor weergegeven, en voorts constaterend dat een overzicht daarvan met toelichting in vorenbedoelde zin ontbreekt, het bestreden besluit niet deugdelijk is gemotiveerd, in verband waarmee dat besluit wegens strijd met artikel 7:12, eerste lid, van de Awb in rechte geen stand kan houden.

Los van het vorenoverwogene is ter zitting namens het Uwv aangegeven dat voor de komende periode als algemene lijn een werkwijze wordt voorgestaan om, uiterlijk bij gelegenheid van de ontvangst van de kennisgeving voor een zitting, reeds lopende zaken spontaan te bezien op het daarin vóórkomen van in toelichtingen verborgen beperkingen en vervolgens tijdig, dat wil zeggen uiterlijk op een termijn van 3 weken voor de zitting - zodat de wederpartij nog gelegenheid heeft daarop te reageren - zorg te dragen voor een eventueel noodzakelijk geachte aanvullende motivering in de hiervoor bedoelde zin.

De Raad stelt vast dat bij de bestreden besluitvorming aan appellant, bij wijze van heropening van zijn uitkering, met ingang van 1 mei 2001 een WAO-uitkering, berekend naar een mate van arbeidsongeschiktheid van 25 tot 35%, is toegekend. Voor zover bij het Uwv, bij het volgen van de hiervoor uiteengezette benadering van zijn bezwaararbeidsdeskundige Kursten, het uitgangspunt heeft voorgezeten dat de ter beoordeling voorliggende datum niet 1 mei 2001 maar een later gelegen datum is - bepaalde passages in het bestreden besluit alsmede in de door Kursten verstrekte toelichting lijken in die richting te wijzen - moet derhalve worden vastgesteld dat een dergelijk uitgangspunt feitelijk onjuist is.

Voor zover het Uwv, op zich terecht ervan uitgaande dat de ter beoordeling voorliggende datum 1 mei 2001 is, zich op het standpunt stelt dat bij de onderhavige schatting, op grond van zich voordoende bijzondere omstandigheden, niettemin kan worden volstaan met het in aanmerking nemen van functies met een actualiseringsdatum van na die datum, dan volgt de Raad het Uwv daarin evenmin, nu het betrekken van dergelijke functies bij een schatting evident strijdig is met de hiervoor vermelde vereisten waaraan volgens vaste rechtspraak functies dienen te voldoen, en niet gebleken is van bijzondere omstandigheden die het volgen van de voorgestane afwijkende benadering kunnen rechtvaardigen. Met name vermag de Raad niet in te zien dat de door de bezwaararbeids-deskundige Kursten verstrekte argumentatie op enigerlei wijze toereikend zou kunnen zijn om aan de normaal geldende regels voorbij te gaan.

Het vorenoverwogene leidt tot de conclusie dat het bestreden besluit ook om andere reden een deugdelijke grondslag ontbeert en in rechte geen stand kan houden.

Wel acht de Raad termen aanwezig om op grond van artikel 8:75 van de Awb het Uwv te veroordelen in de proceskosten van appellant in beroep en in hoger beroep. Deze kosten worden begroot op € 644, - voor verleende rechtsbijstand in beroep en op € 966, - voor verleende rechtsbijstand in hoger beroep.

III. BESLISSING

De Centrale Raad van Beroep;

Recht doende:

Deze uitspraak is gedaan door D.J. van der Vos als voorzitter en J.W. Schuttel en R.C. Stam als leden. Deze beslissing is, in tegenwoordigheid van J.E.M.J. Hetharie als griffier, uitgesproken in het openbaar op 23 februari 2007.

(get.) D.J. van der Vos.

(get.) J.E.M.J. Hetharie.