Centrale Raad van Beroep, 04-12-2019, ECLI:NL:CRVB:2019:3920, 17/7684 WIA

17/7684 WIA, 18/4076 WIA

Datum uitspraak: 4 december 2019

Centrale Raad van Beroep

Meervoudige kamer

Uitspraak op de hoger beroepen tegen de uitspraak van de rechtbank Zeeland-West-Brabant van 23 oktober 2017, 16/8794 (aangevallen uitspraak)

Partijen:

de Raad van bestuur van het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen (Uwv)

[naam vereniging] te [vestigingsplaats 1] ([vereniging 1])

[naam stichting] te [vestigingsplaats 2] ([stichting])

PROCESVERLOOP

Het Uwv heeft hoger beroep ingesteld.

[stichting] heeft incidenteel hoger beroep ingesteld.

[vereniging 1] heeft een zienswijze ingediend.

Het Uwv heeft nadere stukken ingediend.

Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 10 juli 2019. Het Uwv heeft zich laten vertegenwoordigen door mr. K.D. van Someren, mr. R.M.C. Bastings en drs. J.M. Weterings. Namens [vereniging 1] zijn mr. W. Lindeboom en mr. R. Dassen verschenen. Namens [stichting] zijn mr. J.P.L.C. Dijkgraaf en [X] verschenen.

OVERWEGINGEN

1.1. [naam werkneemster] (werkneemster) is op 1 september 2011 in dienst getreden bij het

[naam lyceum] ([lyceum]) in [vestigingsplaats 2], als [naam functie]. Het [lyceum] maakte op dat moment deel uit van [vereniging 1], een [vereniging 2]. [vereniging 1] is eigenrisicodrager (ERD) in het kader van de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (Wet WIA). Ingaande 1 augustus 2014 is het [lyceum] overgegaan naar [stichting], eveneens een organisatie van verschillende scholen voor voortgezet onderwijs.

1.2. Met ingang van 18 februari 2014 heeft werkneemster zich ziek gemeld en per

19 februari 2016 heeft het Uwv haar in aanmerking gebracht voor een WGA-uitkering op grond van de Wet WIA. Bij besluit van 23 december 2015 heeft het Uwv [vereniging 1] in kennis gesteld van de toerekening van deze WGA-uitkering.

1.3. [vereniging 1] heeft bezwaar gemaakt tegen deze toerekening omdat als gevolg van de overgang van het [lyceum] naar [stichting] de toerekening van de WGA-uitkering niet aan [vereniging 1] zou moeten worden opgelegd maar aan [stichting]. Bij besluit van 29 september 2016 (bestreden besluit) heeft het Uwv het bezwaar van [vereniging 1] ongegrond verklaard. Onder verwijzing naar

artikel 84, vijfde lid, van de Wet WIA heeft het Uwv zich op het standpunt gesteld dat slechts een deel van de onderneming is overgegaan naar [stichting] en daarom de betalingsplicht bij [vereniging 1] als EDR blijft liggen.

2.1. [vereniging 1] heeft in beroep aangevoerd dat sprake is van overdracht van een

economische eenheid, die op grond van artikel 7:662, derde lid, van het Burgerlijk Wetboek (BW) als een onderneming wordt beschouwd. Werkneemster was verbonden aan het [lyceum] en de betalingsplicht van de ERD is met het [lyceum] overgedragen aan [stichting].

2.2. Naar aanleiding van de uitspraak van de Raad van 11 november 2016

(ECLI:NL:CRVB:2016:4322) heeft het Uwv aanvullend onderzoek laten verrichten door de Belastingdienst. Dit heeft geresulteerd in een rapport van 5 oktober 2017 waarin de Belastingdienst heeft geconcludeerd dat geen sprake is geweest van een volledige overgang van onderneming bij de overdracht van het [lyceum] van [vereniging 1] naar [stichting].

2.3. Bij de aangevallen uitspraak heeft de rechtbank het beroep van [vereniging 1] tegen het

bestreden besluit gegrond verklaard en bepaald dat [vereniging 1] niet het risico draagt voor de

WGA-uitkering van werkneemster. Hiertoe heeft de rechtbank overwogen dat de beoordeling van de vraag of sprake is van een onderneming in de zin van artikel 7:662, derde lid, van het BW niet is beantwoord met het onderzoek dat de Belastingdienst heeft verricht. Bepaald moet worden of de identiteit van de overgedragen onderneming bewaard is gebleven. De rechtbank heeft geoordeeld dat in een arbeidsintensieve sector zoals een school, de identiteit met name wordt bepaald door het personeel en daarnaast door het schoolgebouw en het soort onderwijs. Volgens de rechtbank zijn de identiteitsbepalende elementen van het [lyceum] overgegaan en is er daarmee ook sprake van een overgang van de onderneming. Met die overgang van het [lyceum] naar [stichting] kan de WGA-uitkering niet langer aan [vereniging 1] worden toegerekend.

3.1. Het Uwv heeft in hoger beroep gesteld dat zij het oneens is met de uitspraak van

11 november 2016, waarbij de Raad heeft bepaald dat de vraag of sprake is van een gehele of gedeeltelijke overgang van onderneming, beantwoord moet worden door het antwoord op de vraag of datgene wat wordt overgedragen een zelfstandige eenheid is. Het sociale verzekeringsrecht kan niet op een lijn worden gesteld met het arbeidsrecht, nu het arbeidsrecht geen onderscheid kent tussen gehele en gedeeltelijke overgang van onderneming. Het Uwv volgt de rechtbank in het oordeel dat met de overdracht van het [lyceum] aan [stichting] voldaan wordt aan de voorwaarden voor een overgang van onderneming in de zin van artikel 7:662, derde lid, van het BW. Volgens het Uwv moet vervolgens echter beoordeeld worden of sprake is van een gehele of gedeeltelijke overgang van onderneming. Op grond van artikel

84, vijfde lid, van de Wet WIA, zoals geldend op de datum in geding, moet dit worden bezien vanuit de overdragende werkgever. [vereniging 1] is de overdragende werkgever en volgens het Uwv heeft zij met de overdracht van het [lyceum] een deel van haar onderneming overgedragen. Na de overdracht is [vereniging 1] als werkgever blijven voortbestaan. Het Uwv stelt zich op het standpunt dat hiermee sprake is van een gedeeltelijke overgang van onderneming als bedoeld in het destijds geldende artikel 84, vijfde lid, van de Wet WIA, waardoor [vereniging 1] verantwoordelijk blijft voor betaling van de WGA-uitkering.

3.2. [vereniging 1] heeft verzocht de aangevallen uitspraak te bevestigen.

3.3. [stichting] heeft in incidenteel hoger beroep het standpunt van het Uwv onderschreven.

4.1.1. Op grond van artikel 75b, achtste lid, van de Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO) gold dat indien slechts een deel van een onderneming als bedoeld in het vierde en zesde lid van dat artikel overgaat, het risico van de betaling van de arbeidsongeschiktheidsuitkering, bedoeld in het vierde en zesde lid, bij de werkgever bleef berusten die een deel van de onderneming overdraagt.

4.1.2. Uit de geschiedenis van de totstandkoming van de Wet premiedifferentiatie en marktwerking bij arbeidsongeschiktheidsverzekeringen (Kamerstukken II 1995/1996, 24 698, nr. 3, blz. 25) blijkt het uitgangspunt van de wetgever dat het moment waarop een werknemer ziek is geworden bepalend moet zijn voor het risico van betaling van de WAO-uitkering van de werknemer die bij een ERD in dienst is of in dienst is geweest. Daaraan ligt de overweging ten grondslag dat een werkgever met de keuze om ERD te worden de collectief gefinancierde regeling verlaat en niet meer bijdraagt aan de financiering van de arbeidsongeschiktheidsuitkeringen. Van belang wordt daarbij geacht, zoals ook blijkt uit de wetsgeschiedenis (Kamerstukken II 1996/1997, 24 698, nr. 9, blz. 93) dat een werkgever die ERD wordt, zijn arbeidsongeschiktheidslasten meeneemt. Het is immers niet gewenst dat lasten op het collectief kunnen worden afgewenteld. Een werkgever die terugkeert naar het publieke bestel blijft zelf verantwoordelijk voor de arbeidsongeschiktheidslasten die hij heeft gegenereerd tijdens het ERD-schap.

4.1.3. Uit de geschiedenis van de totstandkoming van de Aanpassingswet nieuwe en gewijzigde arbeidsongeschiktheidsregeling (Kamerstukken II 1997/1998, 25 415, nr. 7,

blz. 38) blijkt de visie van de wetgever bij de invoering van het toen achtste lid van artikel 75b van de WAO dat bij een gedeeltelijke overname van een eigenrisicodragende werkgever de verplichting tot het betalen van de arbeidsongeschiktheidsuitkeringen, terzake van ziekte ontstaan voor de datum van overgang, moet blijven berusten bij de ERD die een deel van zijn onderneming overdraagt. Daarbij is overwogen dat het mogelijk is dat de werkgevers onderling afspreken dat de overnemende werkgever een deel van de lasten van de overdragende ERD voor zijn risico neemt.

4.2. Op grond van artikel 84, eerste lid, van de Wet WIA, zoals geldend op de datum in geding, draagt de ERD vanaf het moment dat hij ERD wordt overeenkomstig artikel 82 het risico van betaling van de WGA-uitkering aan de verzekerde, die op de eerste dag van de bij die uitkering in acht genomen wachttijd tot hem in dienstbetrekking is, alsmede het risico van betaling van de overlijdensuitkering, bedoeld in artikel 74, eerste lid, van de Wet WIA aan de rechthebbende of de rechthebbenden, bedoeld in dat artikellid, ook als die wachttijd is ingegaan voor de dag waarop deze werkgever ERD werd.

4.3. Op grond van artikel 84, derde lid, onder b, van de Wet WIA zoals geldend op de datum in geding, wordt in geval van overgang van een onderneming in de zin van artikel 7:662 BW, alsmede in geval van een dergelijke overgang bij faillissement, het risico van betaling van de WGA-uitkering aan de verzekerde, die op de eerste dag van de bij die uitkering in acht genomen wachttijd in dienstbetrekking stond tot de werkgever die de onderneming heeft overgedragen, alsmede het risico van betaling van de overlijdensuitkering, bedoeld in artikel 74, eerste lid, van de Wet WIA aan de rechthebbende of rechthebbenden, bedoeld in dat artikellid, in afwijking van het tweede lid gedragen door de werkgever die de onderneming verkrijgt indien de werkgever die de onderneming overdraagt ERD is.

4.4. Op grond van artikel 84, vijfde lid, van de Wet WIA, zoals geldend op de datum in geding, geldt dat indien de in het derde lid, onderdeel b of c, bedoelde situatie slechts een deel van de onderneming overgaat, het risico van betaling van de uitkering blijft berusten bij de werkgever die een deel van de onderneming overdraagt.

4.5. Met de uitspraak van de Raad van 11 november 2016 is bepaald dat voor de vraag of sprake is van een zelfstandige, economische eenheid, bepalend is of de bedrijfsactiviteiten economisch voldoende bepaalbaar en identificeerbaar zijn.