Gerechtshof Amsterdam, 04-04-2003, AF6889, 23-004324-02

arrestnummer

rolnummer 23-004324-02

datum uitspraak 4 april 2003

tegenspraak

M.,

geboren te

wonende te

Aan de verdachte is - met inachtneming van hetgeen hiervoor onder "omvang van het beroep" is vermeld - tenlastegelegd hetgeen vermeld staat in de inleidende dagvaarding, zoals op de terechtzitting in eerste aanleg op vordering van de officier van justitie en in tweede aanleg op vordering van de advocaten-generaal gewijzigd. Van de dagvaarding en van de vorderingen wijziging tenlastelegging zijn kopieën in dit arrest gevoegd. De inhoud daarvan wordt hier overgenomen.

Voorzover in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zal het hof deze in de bewezenverklaring verbeteren. De verdachte wordt daardoor niet in de verdediging geschaad.

Ter terechtzitting in hoger beroep heeft de raadsman - voor zover thans nog van belang - aangevoerd dat de dagvaarding nietig moet worden verklaard voor wat betreft:

a. hetgeen onder 2 is tenlastegelegd, aangezien dit innerlijk tegenstrijdig is;

b. hetgeen onder 5 is tenlastegelegd, voor zover daarmee gedoeld wordt op medeplichtigheid aan een overtreding.

Het hof overweegt naar aanleiding van dit verweer het volgende.

Ad a: anders dan de raadsman is het hof van oordeel dat de enkele omstandigheid dat de in de tenlastelegging bedoelde inlichtingen, gegevens of aanwijzingen ter ondersteuning van een bezwaarschrift dienden, niet meebrengt dat deze 'dus vrijwillig' zijn verstrekt en van enige gehoudenheid tot het verstrekken of beschikbaar stellen in de zin van artikel 47, eerste lid, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen geen sprake kan zijn. Het verweer treft dan ook geen doel.

Ad b: gelet op de bewezenverklaring waartoe het hof ten aanzien van het onder 5 tenlastegelegde komt, kan beantwoording van de door de raadsman opgeworpen vraag achterwege blijven nu de verdachte daardoor niet in zijn belangen wordt getroffen.

Het hof overweegt naar aanleiding hiervan als volgt:

* Anders dan de raadsman is het hof van oordeel dat niet van belang is of in het proces-verbaal van 25 november 1997, opgemaakt door E.J. van Dijk, waarin huiszoekingen in het woonhuis en het kantoor van verdachte werden voorgesteld (AH/97) door het weglaten van de naam van een kantoorgenoot van verdachte de indruk kon worden gewekt dat er een verband bestond tussen verdachte enerzijds en A. Trading en A. Holding anderzijds. Immers, blijkens dit proces-verbaal was het doel van deze huiszoekingen onder meer om vast te stellen wat de betrokkenheid is tussen het belastingadvieskantoor v.d. M. en M. (het hof begrijpt: M. & Van der M., belastingadviseurs) (thans vermoedelijk opgegaan in A. A.) en A., A. Holding, A. S., N., T. en H. Het niet vermelden van de naam van verdachtes vroegere kantoorgenoot is met het oog op het doel van het proces-verbaal niet onbegrijpelijk, terwijl niet kan worden gezegd dat de positie van verdachte op basis van de toen bekende - en in het proces-verbaal vermelde - omstandigheden verdachtes positie wezenlijk anders werd voorgesteld dan uit de onderliggende bescheiden bleek.

* Anders dan de raadsman is het hof van oordeel dat geen rechtsregel zich ertegen verzet dat de officier van justitie in een informeel overleg met toezichthouders zoals (destijds) de Stichting Toezicht Effectenverkeer en De Nederlandsche Bank een verdenking ter sprake brengt en daarbij de naam van een verdachte noemt.

* Met betrekking tot hetgeen onder 4 ten laste is gelegd, is het hof van oordeel dat ook indien ervan moet worden uitgegaan - zoals de raadsman heeft gesteld - dat ten tijde van het verhoor van A.H.M. S.- de J. op 19 november 1997 (V44-01) geen redelijk vermoeden van schuld jegens haar bestond, deze omstandigheid niet afdoet aan de mogelijkheid verdachte ter zake van het onder 4 tenlastegelegde feit strafrechtelijk te vervolgen, aangezien dit vereiste slechts strekt ter bescherming van de verhoorde. Feiten en omstandigheden die tot een ander oordeel kunnen leiden zijn gesteld noch aannemelijk geworden.

* Het hof is van oordeel dat de gegevens die als vrucht van de onder 1 bedoelde rechtshulpverzoeken aan Zwitserland zijn vergaard in het opsporingsonderzoek jegens verdachte mochten worden gebruikt, voor zover zij althans niet 'für Steuerzwecke (steuerlich-verwaltungstechnisch oder steuerlich-strafrechtlich)' zouden worden 'angewendet', zoals het in de betreffende verzoeken - en de daarop genomen beslissingen - is verwoord. Dat van een dergelijk gebruik voor 'Steuerzwecke' sprake is geweest, is niet aannemelijk geworden.

* Ten aanzien van de redelijke termijn als bedoeld in artikel 6, eerste lid, van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden geldt het volgende.

De vervolging van verdachte is aangevangen op 25 november 1997 met het opstellen van een proces-verbaal teneinde toestemming voor een huiszoeking te verkrijgen. De dag van de huiszoeking bij en de aanhouding van verdachte, 20 januari 1998, heeft te gelden als beginpunt van de op de redelijkheid te beoordelen termijn. Van belang zijn voorts de navolgende data. Van 20 tot en met 30 januari 1998 is verdachte 14 maal verhoord en van 16 tot en met 30 november 1998 zeven maal; daarna is hij nog twee maal gehoord op 22 januari 1999. Het gerechtelijk vooronderzoek is op 15 oktober 2001 gesloten, daarna weer heropend en vervolgens opnieuw gesloten op 3 mei 2002. Op 12 juni 2002 is verdachte gedagvaard tegen de zitting van 28 juni 2002. Na drie zittingsdagen wees de rechtbank op 17 juli 2002 vonnis. Namens verdachte is op 19 juli 2002 hoger beroep ingesteld en 81/2 maand later is arrest gewezen.

In de periode van 22 januari 1999 tot 15 januari 2002 hebben geen onderzoeksactiviteiten plaatsgevonden (op een mislukte poging om de getuige D. te horen na); vervolgens is tot 3 mei 2002 opnieuw een periode verstreken die de verdachte niet kan worden aangerekend (rechtshulpverzoek aan Zwitserland dat niet is ingewilligd). Daar staat weliswaar tegenover dat de behandeling van de zaak door de rechtbank en het hof daarna uiterst voortvarend is geweest, maar de opgelopen vertraging wordt hierdoor slechts ten dele gecompenseerd. Het hof is dan ook van oordeel dat ten aanzien van de periode voorafgaand aan het onderzoek ter terechtzitting in eerste aanleg en ten aanzien van de duur van de procedure als geheel sprake is van overschrijding van de redelijke termijn als hiervoor bedoeld. Voor niet-ontvankelijkverklaring van het openbaar ministerie in zijn vervolging is in een dergelijke omstandigheid slechts in uitzonderlijke gevallen plaats; het onderhavige geval is naar 's hofs inzicht - ook in het licht van hetgeen overigens door de raadsman is aangevoerd - niet als zodanig aan te merken.

hij onderscheidenlijk op 4 juli 1991 en 20 november 1995 te Nijmegen tezamen en in vereniging met een ander opzettelijk een bij de Belastingwet voorziene aangifte, als bedoeld in de Algemene wet inzake rijksbelastingen, inzake de inkomstenbelasting/ premie volksverzekeringen en vermogensbelasting onjuist heeft gedaan, immers hebben hij, verdachte, en zijn mededader toen en daar telkens opzettelijk onjuist opgegeven door middel van een aangiftebiljet op naam van F.M.J. D. over respectievelijk de jaren 1989/1990 en 1993/1994, zijnde telkens een formulier als bedoeld in artikel 7, derde lid, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen, dat het belastbaar inkomen van F.M.J. D. bedroeg respectievelijk fl. 126.994,- en

fl. 30.405,-, terwijl dat belastbaar inkomen in werkelijkheid telkens meer bedroeg en dat het vermogen van die D. bedroeg respectievelijk fl. 321.405,- en fl. -206.369,-, terwijl dat vermogen in werkelijkheid telkens meer bedroeg dan het aangegeven bedrag, zulks terwijl daarvan telkens het gevolg zou kunnen zijn dat te weinig belasting zou worden geheven.

hij op of omstreeks 5 juli 1993 te Nijmegen tezamen en in vereniging met een ander een brief/kostenoverzicht (dienende als bijlage bij een bezwaarschrift), gericht aan de Belastingdienst Ondernemingen te Helmond - zijnde een geschrift bestemd om tot het bewijs van enig feit te dienen - valselijk heeft opgemaakt, zulks met het oogmerk om dit geschrift als echt en onvervalst te gebruiken of door anderen te doen gebruiken immers hebben hij, verdachte, en zijn mededader in genoemd(e) brief/kostenoverzicht een bedrag (ter grootte van

fl. 451.998,27) aan door P.C.M. E. gemaakte kosten opgevoerd, terwijl die kosten in werkelijkheid niet of niet volledig door die E. waren gemaakt.

P. T. en/of D. de G. op tijdstippen in de periode van 24 november 1987 t/m 31 december 1988 in Nederland en/of Zwitserland meermalen aankoop- en verkoopoverzichten van aandelen ("Statements of settlements") en/of de bij die aan- en verkoop behorende bevestigingen ("purchase confirmations" en "confirmations of sale") voor cliënt J.G. N. & P.D. van V., - elk zijnde een geschrift dat bestemd was om tot bewijs van enig feit te dienen - valselijk hebben opgemaakt, immers hebben die P. T. en/of De G. telkens op die overzichten en/of bevestigingen de koop en verkoop van aandelen vermeld terwijl die koop en verkoop niet, althans niet voor die cliënt hadden plaatsgevonden zulks telkens met het oogmerk om die geschriften als echt en onvervalst te gebruiken of door anderen te doen gebruiken, terwijl uit dat gebruik telkens enig nadeel kon ontstaan, tot het plegen van welk bovenomschreven strafbaar feit hij, verdachte, op tijdstippen in de jaren 1987 en 1988 te Nijmegen en/of Helmond en/of Igis en/of Altdorf opzettelijk gelegenheid en inlichtingen heeft verschaft door

- die N. in contact te brengen met P. T. (D. de G.) te Zwitserland en

- een afspraak te maken met een medewerker van de Sweizerische Kreditanstalt (SKA) te Altdorf (waardoor die N. niet gefiscaliseerd geld kon storten bij de SKA) en

- voor die N. en D. de G. als tussenpersoon op te treden.

D. de G. op tijdstippen in de periode van 23 december 1992 t/m 19 november 1997 te Zwitserland en/of te Nederland, meermalen aankoop- en verkoopoverzichten van aandelen ("statements of account" en/of "statement of settlements") en/of fondsenstaten voor cliënt S.-de J. - elk zijnde een geschrift dat bestemd was om tot bewijs van enig feit te dienen - valselijk heeft opgemaakt, immers heeft die De G. telkens op die overzichten en/of staten de koop en verkoop van aandelen vermeld terwijl die koop en verkoop niet, althans niet voor die cliënt hadden plaatsgevonden zulks telkens met het oogmerk om die geschriften als echt en onvervalst te gebruiken of door anderen te doen gebruiken, tot het plegen van welk bovenomschreven feit hij, verdachte, opzettelijk gelegenheid en inlichtingen heeft verschaft door op tijdstippen in het jaar 1992 t/m augustus 1994 te Nijmegen en/of Helmond

- die S. en S.-de J. naar D. de G. te verwijzen en

- als tussenpersoon op te treden tussen die S. en S.-de J. en die De G.

Het hof verwerpt dit verweer.

Het criterium voor het al dan niet aannemen van transparantie is of de belastingplichtige al dan niet over het in de stichting aanwezige vermogen kon beschikken als ware het zijn eigen vermogen.

In het onderhavige geval was D. als "Erstbegünstigter" van de stichting aangewezen. De begunstiging kan ingevolge artikel 7 van de statuten van de stichting slechts worden gewijzigd met toestemming van D.

D. gaf regelmatig instructies door aan D. de G. over handelingen aangaande het vermogen van de stichting. Verdachte fungeerde dan vaak als tussenpersoon. D. heeft zelf verklaard dat hij bij de stichting nooit voor verrichte werkzaamheden heeft gedeclareerd.

Het voorgaande, alsmede de te bezigen bewijsmiddelen in aanmerking nemend is het hof van oordeel dat sprake was van fiscale transparantie, nu D. over het vermogen van de stichting kon beschikken als ware het zijn eigen vermogen.

Verdachte was de belastingadviseur van D. Zijn verweer dat een medewerker van zijn kantoor de aangifte heeft ingevuld en hij om die reden geen medepleger van de ten laste gelegde belastingdelicten kan zijn, faalt. Verdachte heeft D. geadviseerd de Stichting U. op te zetten, heeft D. als cliënt bij De G. aangebracht en is vervolgens als intermediair tussen D. en De G. blijven optreden. Hij wist derhalve van de hoed en de rand. Bovendien, uitgaande van verdachtes stelling dat een medewerker de aangifte van D. opstelde, door de aangifte met D. te bespreken, moet verdachte, alle omstandigheden in aanmerking genomen, worden aangemerkt als medepleger samen met D. van de tenlastegelegde belastingdelicten.

Het hof overweegt hieromtrent het volgende.

In het licht van de bespreking, die op grond van een namens de belastingplichtige ingediend bezwaarschrift plaatsvond met de fiscus, kan het desgevraagd verstrekken van het kostenoverzicht naar aanleiding van die bespreking slechts worden gezien als het gevolg geven aan de gehoudenheid gegevens en inlichtingen te verstekken aan de inspecteur die voor de belastingheffing te zijnen aanzien van belang kunnen zijn.

Verdachte heeft zich diverse malen schuldig gemaakt aan belastingfraude, heeft in dat verband tevens meermalen valsheid in geschrift gepleegd en heeft zich als tussenpersoon bij een tweetal witwasoperaties voorts aan medeplichtigheid tot valsheid in geschrift schuldig gemaakt.

Verdachte heeft in zijn functie van belastingadviseur door middel van zijn adviezen geld, waarover belasting betaald diende te worden, buiten het zicht van de fiscus getracht te houden. Verdachte heeft aldus niet alleen laakbaar gehandeld jegens de Nederlandse staat en in het bijzonder de fiscus, hij heeft tevens zijn cliënten in problemen gebracht, door adviezen te geven, waarvan hij wist dat de uitvoering ervan niet was toegestaan. Verdachte had zijn cliënten moeten behoeden voor het plegen van dergelijke delicten. Door dit niet te doen heeft verdachte het vertrouwen dat zijn cliënten in hem mochten stellen ernstige schade berokkend.

Het hof rekent verdachte zwaar aan dat hij ter terechtzitting in hoger beroep geen blijk heeft gegeven van inzicht in het verwerpelijke van zijn handelen.

Dit arrest is gewezen door de vierde meervoudige strafkamer, tevens belast met de behandeling van economische delicten, van het gerechtshof te Amsterdam, waarin zitting hadden mrs. Wiewel, Verspyck Mijnssen en De Winter, in tegenwoordigheid van mr. Wolters als griffier en is uitgesproken op de openbare terechtzitting van dit gerechtshof van 4 april 2003.

De griffier is buiten staat dit arrest mede te ondertekenen.