Gerechtshof Amsterdam, 26-03-2024, ECLI:NL:GHAMS:2024:722, 200.331.070/01 NOT
Gerechtshof Amsterdam, 26-03-2024, ECLI:NL:GHAMS:2024:722, 200.331.070/01 NOT
Gegevens
- Instantie
- Gerechtshof Amsterdam
- Datum uitspraak
- 26 maart 2024
- Datum publicatie
- 29 april 2024
- ECLI
- ECLI:NL:GHAMS:2024:722
- Zaaknummer
- 200.331.070/01 NOT
Inhoudsindicatie
Klacht tegen notaris. Aandelenoverdracht voor de koopsom van één euro. Vertegenwoordigingsbevoegdheid. Mag de notaris (uitsluitend) afgaan op de externe vertegenwoordigingsbevoegd? Dient de notaris onderzoek te doen naar (slechts) intern werkende statutaire goedkeurings- of toestemmingseisen? Bijzondere omstandigheden waarbij op de notaris wél de plicht rust om een nader onderzoek in te stellen naar de interne besluitvorming. Klacht gegrond.
Uitspraak
beslissing
___________________________________________________________________ _ _
GERECHTSHOF AMSTERDAM
afdeling civiel recht en belastingrecht
zaaknummer : 200.331.070/01 NOT
nummer eerste aanleg : SHE/2022/29 en SHE/2022/38
beslissing van de notaris- en gerechtsdeurwaarderskamer van 26 maart 2024
inzake
[appellante] B.V.,
gevestigd te [vestigingsplaats 1] ,
appellante,
gemachtigde: mr. P.J.A. Plattel, advocaat te Arnhem,
tegen
mr. [geïntimeerde] ,
notaris te [vestigingsplaats 2] ,
geïntimeerde.
Partijen worden hierna klaagster en de notaris genoemd.
1 De zaak in het kort
Klaagster heeft samen met Park Holding B.V. (hierna: Park Holding) ten overstaan van de notaris VHB Group B.V. (hierna: VHB Group) opgericht. Klaagster en Park Holding waren ieder zelfstandig bevoegd bestuurder van VHB Group. Op verzoek van de accountant van de bestuurder van Park Holding heeft de notaris een akte verleden waarbij VHB Group, vertegenwoordigd door Park Holding, alle aandelen in twee dochtermaatschappijen van VHB Group voor één euro overdraagt aan een besloten vennootschap waarin Park Holding een indirect 100% belang had. Klaagster verwijt de notaris, onder meer, dat hij deze aandelenoverdracht niet zonder meer had mogen uitvoeren. De notaris had a) erop moeten toezien dat klaagster had ingestemd met deze overdracht en b) nader onderzoek moeten doen naar de benodigde onderliggende stukken.
2 Het geding in hoger beroep
Klaagster heeft op 15 augustus 2023 een beroepschrift – met bijlagen – bij het hof ingediend tegen de beslissing van de kamer voor het notariaat in het ressort 'sHertogenbosch (hierna: de kamer) van 17 juli 2023 (ECLI:NL:TNORSHE:2023:12).
De notaris heeft geen verweerschrift bij het hof ingediend, ondanks het feit dat het hof de notaris daartoe in de gelegenheid heeft gesteld.
Het hof heeft van de kamer de stukken van de eerste aanleg ontvangen.
De zaak is behandeld ter openbare terechtzitting van het hof van 25 januari 2024. Klaagster, vertegenwoordigd door haar directeur [naam 1] (hierna: [naam 1] ), en haar gemachtigde zijn verschenen. De notaris is eveneens verschenen. Allen hebben het woord gevoerd; de gemachtigde van klaagster aan de hand van een aan het hof overgelegde pleitnota.
3 Feiten
Het hof verwijst voor de feiten naar hetgeen de kamer in de bestreden beslissing heeft vastgesteld. Partijen hebben tegen de vaststelling van de feiten door de kamer geen bezwaar gemaakt, zodat ook het hof van die feiten uitgaat.
Samengevat en waar nodig aangevuld met andere feiten die zijn komen vast te staan komen de feiten neer op het volgende.
Klaagster en Park Holding hebben op 21 augustus 2020 ten overstaan van de notaris VHB Group opgericht. [naam 1] is zelfstandig bevoegd bestuurder van klaagster en [naam 2] (hierna: [naam 2] ) is zelfstandig bevoegd bestuurder van Park Holding. In de akte van oprichting zijn klaagster en Park Holding benoemd tot bestuurders – met de titel algemeen directeur – van VHB Group en is bepaald dat klaagster en Park Holding ieder voor 50% deelnemen in het bij de oprichting geplaatste kapitaal.
De statuten van VHB Group bevatten – voor zover hier van belang – onder meer
de volgende bepaling:
“Levering van aandelen
Artikel 7
1. Voor de levering van een aandeel (…) is vereist een daartoe bestemde, ten
overstaan van een notaris met plaats van vestiging in Nederland verleden akte waarbij de betrokkenen partij zijn.
2. Op de overdracht van aandelen is de blokkeringsregeling als bedoeld in artikel 2:195 Burgerlijk Wetboek van toepassing.
Bestuur
Artikel 8
1. De vennootschap heeft een bestuur bestaande uit een door de algemene
vergadering te bepalen aantal van één of meer bestuurders.
2. De bestuurders worden door de algemene vergadering benoemd en kunnen te allen tijde door de algemene vergadering worden geschorst of ontslagen.
3. De bestuurders zijn belast met het besturen van de vennootschap. Bij de vervulling van zijn taak richt de bestuurder zich naar het belang van de vennootschap en de met haar verbonden onderneming.
4. Een bestuurder neemt niet deel aan de beraadslaging en besluitvorming indien hij daarbij een direct of indirect persoonlijk belang heeft dat tegenstrijdig is met het belang bedoeld in lid 3.(…)
Vertegenwoordiging
Artikel 9
1. Het bestuur vertegenwoordigt de vennootschap. De bevoegdheid tot
vertegenwoordiging komt mede toe aan iedere bestuurder met de titel algemeen directeur afzonderlijk.
2. Rechtshandelingen, die onder de bedongen voorwaarden niet tot de gewone
bedrijfsuitoefening van de vennootschap behoren, welke de vennootschap verricht jegens de houder van alle aandelen in het kapitaal van de vennootschap (…) en waarbij de vennootschap wordt vertegenwoordigd door deze aandeelhouder (…) worden schriftelijk vastgelegd.”
Op 21 augustus 2020 heeft VHB Group ten overstaan van de notaris de
besloten vennootschappen VHB Services B.V. (hierna: VHB Services) en VHB Fulfilment B.V. (hierna: VHB Fulfilment) opgericht. VHB Group is daarbij – met de titel van algemeen directeur – benoemd tot bestuurder van deze beide vennootschappen. De artikelen 7, 8 en 9 van de statuten van VHB Services zijn woordelijk gelijk aan de hiervoor weergegeven artikelen uit de statuten van VHB Group.
Op 7 oktober 2021 heeft de notaris in opdracht van de accountant van [naam 2] akten gepasseerd waarbij de aandelen van VHB Group in VHB Services en VHB Fulfilment voor een koopprijs van één euro zijn geleverd aan VHB Group International B.V. (hierna: VHB Group International). VHB Group International is daardoor enig aandeelhouder en bestuurder geworden van VHB Services en VHB Fulfilment (hierna samen ook: de beide vennootschappen).
[naam 2] is (indirect) aandeelhouder en bestuurder van VHB Group International. Klaagster heeft geen belang of zeggenschap in VHB Group International en is destijds niet geïnformeerd over de (voorgenomen) levering van de aandelen van de beide vennootschappen aan deze aan [naam 2] gelieerde vennootschap.
Nadat [naam 1] bekend was geworden met de overdracht van de aandelen van VHB Fulfilment heeft hij de notaris verzocht alle op de overdracht betrekking hebbende stukken aan hem toe te sturen, zoals de overeenkomst tot aandelenoverdracht, eventuele volmachten, een waardebepaling van de aandelen en de akte. De notaris heeft vervolgens een conceptakte en een afschrift van de akte van levering van deze aandelen aan [naam 1] verstrekt, waarna klaagster de eerste klacht tegen de notaris heeft ingediend.
Toen [naam 1] bekend was geworden met de overdracht van de aandelen in VHB Services heeft hij een soortgelijk verzoek aan de notaris gedaan. De notaris heeft niet op dit verzoek gereageerd. Vervolgens heeft klaagster de tweede klacht tegen de notaris ingediend.
Nadien heeft klaagster met Park Holding een overeenkomst gesloten waarbij klaagster haar aandelen in VHB Group heeft verkocht aan Park Holding.
Bij e-mail van 1 december 2022 heeft de kamer de notaris (nogmaals) in de gelegenheid gesteld om uiterlijk 22 december 2022 schriftelijk op de tweede klacht te reageren. De notaris heeft de kamer bij e-mail van 22 december 2022 als volgt bericht:
“Naar aanleiding van uw brief van 1 december respectievelijk 27 oktober jongstleden, bericht ik u dat de advocaat van de wederpartij (de heer [naam 2] ) van de heer [naam 1] mij heeft gevraagd of ik bereid ben om de aandelen van de heer [naam 1] terug over te dragen aan de heer [naam 2].
Ik heb de advocaat meegedeeld dat ik daartoe bereid ben. Mijns inziens is het dan
[hof: bedoeld zal zijn “niet”] opportuun om verder nog inhoudelijk op de klacht te reageren.”
Op 23 december 2022 heeft de kamer de notaris bericht dat een klacht alleen kan worden ingetrokken door degene die de klacht heeft ingediend. Deze e-mail met de email van de notaris is in cc aan [naam 1] gestuurd. Hij heeft de kamer bij e-mail van 13 januari 2023 bericht dat de klachten niet worden ingetrokken en daarbij onder meer ook meegedeeld:
“De heer [naam 2] is géén advocaat doch de (mede-) UBO / directeur / eigenaar van de vennootschappen waarvan de aandelen onrechtmatig zijn vervreemd. De heer [naam 2] , via zijn Holding, was medeaandeelhouder (50%) en ondergetekende was tevens medeaandeelhouder voor 50%. De heer [naam 2] is de opdrachtgever (geweest) dewelke het notariskantoor [naam notaris] heeft verzocht de aandelen van beide vennootschappen te vervreemden.
Verder deel ik u mede dat de aandelen van de betreffende vennootschappen, te
weten VHB Services resp. VHB Fulfilment niet aan ondergetekende zijn aangeboden voor retour overname / dan wel teruggave. Ik betitel de schriftelijke reactie van [naam notaris] in deze als bewust misleidend.”
De gemachtigde van klaagster (hierna: de gemachtigde) heeft de notaris bij e-mail van 17 januari 2023 verzocht hem zo spoedig mogelijk te informeren over de levering van de aandelen van klaagster in VHB Group aan Park Holding.
Bij e-mail van 24 januari 2023 heeft de notaris de gemachtigde een
ontwerpakte gestuurd met betrekking tot de levering van de aandelen van klaagster in VHB Group aan Park Holding.
De gemachtigde heeft de notaris bij e-mail van 26 januari 2023 meegedeeld dat klaagster niet persoonlijk aanwezig zal zijn bij het passeren van die akte maar bij volmacht zal verschijnen. Hij heeft de notaris gevraagd zo’n volmacht toe te sturen en de notaris bij e-mail van 1 februari 2023 aan dit verzoek herinnerd.
De notaris heeft bij e-mail van diezelfde dag als volgt op dit verzoek
gereageerd:
“Dat klopt. Ik zou de heer [naam 1] namelijk graag aan tafel willen hebben, omdat er nog steeds een tuchtrechtklacht van hem tegen mij loopt.
De klacht is geïnitieerd door een collega van u uit [plaats].
Ik wilde de heer [naam 1] persoonlijk wat opheldering verschaffen.”
De gemachtigde heeft daar diezelfde dag als volgt op gereageerd:
“Ik zal het aan hem vragen maar dat staat volledig los van de situatie die nu moet worden afgewikkeld!”
In reactie daarop heeft de notaris de gemachtigde bij e-mail van 2 februari
2023 (8:58 uur) bericht:
“Ik zie eerlijk gezegd niet waarom dat los van elkaar staat.
Blijkbaar is de verhouding tussen uw cliënt en de heer [naam 2] niet goed en richt hij alle pijlen op mij, terwijl de heer [naam 2] zelfstandig bevoegd is de BV te vertegenwoordigen.”
De gemachtigde heeft de notaris aansluitend (om 9:59 uur) laten weten:
“Dit is nogal een wonderlijk standpunt. Weigert u uw diensten totdat mijn cliënte bij u aan tafel komt?
Ik vermoed dat u het probleem bij uw beroepsorganisatie nu aan het vergroten bent omdat dit denk ik geen gegronde reden tot dienstweigering is als bedoeld in de Wet op het notarisambt. U betrekt een kennelijk persoonlijk belang bij uw publieke taak. Ik verzoek u mij uw standpunt nog heden te berichten en hier op terug te komen.
Doet u dat niet, dan zal ik mij tot de KNB wenden.”
De notaris heeft vervolgens alsnog een volmacht aan [naam 1] toegestuurd. Deze volmacht is door [naam 1] ondertekend en aan de notaris geretourneerd.