Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 25-05-2021, ECLI:NL:GHSHE:2021:1519, 200.265.466_01

Danès Perlas heeft de procedure bij de rechtbank aanhangig gemaakt. Haar vorderingen komen er kort gezegd op neer dat zij betaling heeft gevorderd van haar facturen.

H&S heeft tegenvorderingen ingediend. H&S heeft schadevergoeding gevorderd vanwege het voortijdig eindigen van de overeenkomst en vanwege het risico op een naheffing in verband met het ontbreken van A1-verklaringen. Ook heeft H&S nog schadevergoeding gevorderd in verband met een bankbeslag en heeft zij buitengerechtelijke incassokosten gevorderd. Daarnaast heeft H&S nog vergoeding gevorderd van schade die een aan haar gelieerde vennootschap, Prior Personeelsdiensten B.V. (hierna: Prior) heeft geleden. Prior heeft een vergelijkbare overeenkomst gesloten met Danès Perlas en ook tussen Prior en Danès Perlas is discussie ontstaan over A1-verklaringen. Ook Prior heeft betalingen opgeschort, waarna de overeenkomst tussen Danès Perlas en Prior tot een einde is gekomen. H&S heeft gesteld dat Prior haar vorderingen op Danès Perlas aan haar heeft overgedragen. H&S heeft dus als tegenvordering niet alleen vergoeding van haar eigen schade gevorderd, maar ook die van Prior.

De rechtbank heeft de vorderingen van Danès Perlas grotendeels toegewezen (betaling van de nog openstaande facturen vermeerderd met wettelijke handelsrente en van de buitengerechtelijke incassokosten is toegewezen en betaling van de wettelijke handelsrente over te laat betaalde facturen is afgewezen) en de vorderingen van H&S afgewezen, met veroordeling van H&S in de proceskosten.

Zoals hiervoor al is vermeld, heeft de rechtbank de vorderingen van Danès Perlas grotendeels toegewezen. Danès Perlas is niet in (incidenteel) hoger beroep gekomen van het afgewezen gedeelte van haar vorderingen (de wettelijke handelsrente over te laat betaalde facturen). Dat heeft tot gevolg dat dit afgewezen gedeelte niet meer door het hof beoordeeld kan worden.

H&S hebben in hun inleiding op de grieven gesteld dat het geschil in volle omvang aan het hof wordt voorgelegd. Deze vermelding is daartoe echter ontoereikend. Het hof kan namelijk alleen acht slaan op grieven die op een zodanige manier in deze procedure naar voren zijn gebracht, dat zij voor het hof en voor Danès Perlas voldoende kenbaar zijn. Uit die grieven (en de toelichting) moet voldoende blijken om welke redenen het bestreden vonnis moet worden vernietigd.

Na de memorie van grieven kunnen in beginsel geen nieuwe grieven worden aangevoerd (de zogenaamde twee-conclusie-regel). Hetzelfde geldt voor de memorie van antwoord. Op deze regel bestaan uitzonderingen, bijvoorbeeld wanneer de andere partij ondubbelzinnig ermee instemt dat een nieuw argument wordt aangevoerd. Voor zover partijen tijdens de comparitie argumenten naar voren hebben gebracht die niet eerder in de memorie van grieven of memorie van antwoord aan de orde zijn gesteld (of daar een nadere uitwerking van zijn), zal het hof deze argumenten niet in de beoordeling betrekken, tenzij een uitzondering moet worden gemaakt op de twee-conclusie-regel.

Danès Perlas is een in Litouwen gevestigde onderneming die zich hoofdzakelijk richt op scheepsbouw en reparatie van schepen. Daarnaast legt Danès Perlas zich toe op het uitlenen van gekwalificeerd scheepspersoneel aan bedrijven binnen de Europese Unie, waaronder Nederland.

H&S is een onderneming die zich toelegt op het ter beschikking stellen van arbeidskrachten en het verzorgen van werving en selectie van personeel. Prior is een aan H&S gelieerde onderneming.

Zowel H&S als Danès Perlas zijn NEN-4400 gecertificeerd. Zij voldoen allebei aan het keurmerk van de Stichting Normering Arbeid (SNA) en hebben een registratie bij de SNA.

Danès Perlas en H&S hebben in de loop van 2016 onderhandeld over het uitlenen van arbeidskrachten door Danès Perlas aan H&S, die vervolgens door H&S worden doorgeleend aan diens opdrachtgever VDS Staal- en Machinebouw B.V. (hierna: VDS). Ten aanzien van deze samenwerking is Danès Perlas aan te merken als uitlener, H&S als doorlener en VDS als inlener. Op 26 oktober 2016 hebben Danès Perlas, H&S en VDS een driepartijen overeenkomst gesloten getiteld ‘ORDER AGREEMENT 01-11-2016 UNTIL 31-10-2017’ (hierna: de overeenkomst).

Danès Perlas heeft op 7 april 2017 per e-mail de overeenkomst met H&S opgezegd omdat H&S openstaande facturen, voor een totaalbedrag van € 142.160,00 niet had betaald. H&S heeft vervolgens (nadat Danès Perlas conservatoir beslag had gelegd) alsnog € 79.944,- betaald (en een bankgarantie gegeven).

Zoals hiervoor al is vermeld (in 6.6.2) is Prior een aan H&S gelieerde onderneming. Prior en Danès Perlas hebben een vergelijkbare overeenkomst gesloten, waarbij niet VDS maar City Jobs de derde partij was (de inlener). Ook tussen Prior en Danès Perlas is discussie ontstaan over de vraag of Danès Perlas A1-verklaringen moest verstrekken en of Prior haar betalingsverplichtingen kon opschorten. Nadat Danès Perlas conservatoir beslag had laten leggen, hebben Danès Perlas en Prior op 18 juli 2017 een vaststellingsovereenkomst gesloten. Bij brief van 1 september 2017 heeft Prior deze vaststellingsovereenkomst ontbonden. Op 20 juli 2018 is Danès Perlas geïnformeerd over een overdracht van vorderingen van Prior op Danès Perlas aan H&S (akte van cessie van 4 juli 2018).

H&S heeft met grief 1 en de daarop gegeven toelichting, onder verwijzing naar de Europese regelgeving, aangevoerd dat op Danès Perlas de verplichting rustte om A1-verklaringen over te leggen. Deze grief slaagt niet om de volgende redenen.

De rechtbank heeft in het bestreden vonnis geciteerd uit de Invorderingswet 1990, de Uitvoeringsregeling inleners-, keten- en opdrachtgeversaansprakelijkheid 2004 en uit de Leidraad Invordering 2008. De rechtbank heeft geoordeeld dat de daaruit genoemde bepalingen geen verplichting inhouden tot het verstrekken van A1-verklaringen. H&S heeft geen grieven gericht tegen de door de rechtbank genoemde en geciteerde bepalingen en ook niet tegen de beslissing van de rechtbank om aan die bepalingen te toetsen. De grief houdt in dat de conclusie van de rechtbank onjuist is. Volgens H&S volgde uit die bepalingen wél een verplichting van Danès Perlas om A1-verklaringen te verstrekken.

Ook deze grief slaagt niet. Met A1-verklaringen kan H&S aantonen dat premies voor sociale zekerheid verschuldigd zijn in Litouwen en daar worden afgedragen, maar dat wil nog niet zeggen dat deze bepalingen een verplichting inhouden om over A1-verklaringen te beschikken. Een verplichting tot verstrekking van A1-verklaringen kan het hof niet afleiden uit de betreffende regelgeving. Daaruit volgt slechts op welke wijze de inlener de identiteit van de arbeidskracht kán aantonen, waaronder een A1-verklaring. Het hof kan een dergelijke verplichting ook niet afleiden uit deze regelgeving wanneer het hof deze bepalingen in onderling verband beziet en ook niet wanneer het hof de hiervoor besproken Europese regelgeving daarbij betrekt.

Het hof stelt voorop dat de stelplicht (en bewijslast) op H&S rust. Zij beroept zich namelijk op de rechtsgevolgen (de bevoegdheid om betalingsverplichtingen op te schorten) van haar stelling dat Danès Perlas A1-verklaringen aan haar moest verstrekken.

Het enkele feit dat in de overeenkomst niet is vermeld dat Danès Perlas A1-verklaringen moet verstrekken, wil niet zeggen dat er sprake is van een leemte in de overeenkomst. Of deze kwestie in het geheel niet is geregeld, dus dat partijen hierover geen wilsovereenstemming hebben en er dus een leemte is in de overeenkomst, is een kwestie van uitleg. Volgens vaste rechtspraak gaat het bij de vraag wat partijen zijn overeengekomen niet enkel om de taalkundige bewoordingen van de tekst van de overeenkomst, maar komt het tevens aan op de zin die partijen over en weer redelijkerwijs aan elkaars verklaringen en gedragingen mochten toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten. Daarbij zijn alle omstandigheden van het geval van belang, waaronder mede van belang kan zijn tot welke maatschappelijke kringen partijen behoren en welke rechtskennis van zodanige partijen kan worden verwacht (HR 13 maart 1981, ECLI:NL:HR:1981:AG4158, Haviltex). Hetzelfde criterium moet worden toegepast wanneer er van uit wordt gegaan dat er geen leemte is in de overeenkomst, maar wanneer het gaat om de vraag of de verbintenissen uit de overeenkomst voor Danès Perlas inhouden dat zij A1-verklaringen dient te verstrekken. Het hof kan geen scherp onderscheid maken tussen deze twee vragen en zal deze vragen gelet op de gelijkluidende toetsingscriteria gezamenlijk bespreken.

Partijen hebben vrijwel niets aangevoerd over de wijze van totstandkoming van de overeenkomst en met name niet over de vraag of over de tekst van de hiervoor geciteerde bepalingen is gesproken. H&S heeft ter zitting verklaard dat het een standaardovereenkomst betreft. Danès Perlas heeft (onbetwist) ter zitting verklaard dat de tekst van de overeenkomst afkomstig is van H&S. H&S heeft in de memorie van grieven niet aangevoerd dat bij de totstandkoming van de overeenkomst aan de orde is geweest welke documenten Danès Perlas aan haar moest verstrekken. H&S heeft toen ook niet aangevoerd dat en met welke personen van Danès Perlas zij heeft afgesproken, of heeft besproken, dat zij verwachtte of verlangde dat Danès Perlas A1-verklaringen aan haar zou verstrekken of wat zij verstond onder ‘all the Statutory Documents’. Tijdens de zitting is daar op onduidelijke wijze over verklaard.

Volgens H&S was het doel van de overeenkomst dat zij zowel Danès Perlas als VDS zou beschermen tegen extra belasting en boetes. Dat houdt volgens haar in dat zij moet voorkomen dat sociale premies dubbel worden betaald. H&S heeft daartoe aangevoerd dat dubbele premieheffing kan worden voorkomen door verstrekking van A1-verklaringen door Danès Perlas. Het hof is van oordeel dat H&S met A1-verklaringen op eenvoudige wijze jegens de Nederlandse autoriteiten kan aantonen dat sociale premies in Litouwen worden afgedragen, zodat deze premies in Nederland niet geheven mogen worden. Dat H&S dit met A1-verklaringen op eenvoudige wijze kan aantonen, betekent echter niet dat dit niet ook op een andere wijze kan worden aangetoond en het betekent ook niet dat Danès Perlas een verplichting had om de verklaringen aan H&S te verstrekken. Dat Danès Perlas de plicht had om te handelen in overeenstemming met de wettelijke bepalingen met betrekking tot sociale zekerheid, betekent niet dat zij zich heeft verplicht om dat door H&S te laten controleren. Ook als het hof het doel van de overeenkomst betrekt bij de artikelen 4.5 en 4.6 van de overeenkomst en ook wanneer het hof artikel 4.1 van de overeenkomst daarbij betrekt, leidt dat niet tot het oordeel dat uit de overeenkomst volgt dat Danès Perlas A1-verklaringen moest verstrekken aan H&S. Overigens rijmt dat door H&S gestelde doel niet met artikel 4.4 van de overeenkomst, waarin juist is vermeld dat eventuele boetes voor rekening en risico van Danès Perlas zijn.

Voor zover H&S nog heeft bedoeld aan te voeren dat zij gelet op haar eerdere zakelijke relatie met Danès Perlas mocht verwachten dat Danès Perlas A1-verklaringen aan haar zou verstrekken, is het hof van oordeel dat dit in strijd is met de eerder genoemde twee-conclusie-regel (zie 6.5.2 en 6.5.3). Overigens is het hof van oordeel dat H&S op dit onderdeel niet aan haar stelplicht heeft voldaan. H&S heeft zich namelijk slechts beperkt tot de stelling dat zij (of Prior) eerder al zaken had gedaan met Danès Perlas. Zij heeft niets gesteld over hetgeen toen is afgesproken of overeengekomen met betrekking tot afgifte van documenten en meer specifiek met betrekking tot A1-verklaringen. Zij heeft niet gesteld of de A1-verklaringen toen spontaan door Danès Perlas zijn verstrekt, of pas op verzoek, of pas op haar aandringen. Evenmin heeft zij gesteld dat dit is gebeurd na een mededeling of opmerking van haar dat Danès Perlas daartoe die plicht had. Het hof heeft zodoende onvoldoende inzicht om uit het feit dat in het verleden A1-verklaringen zijn verstrekt, te kunnen afleiden dat Danès Perlas op grond van de hier aan de orde zijnde overeenkomst een dergelijke verplichting had jegens H&S, althans dat H&S de overeenkomst om die reden redelijkerwijs zo mocht begrijpen.

Deze grieven hebben betrekking op de opschorting van de betalingsverplichtingen door H&S. In haar toelichting op grief 4 heeft H&S aangevoerd dat de belangrijkste reden voor opschorting het ontbreken van de A1-verklaringen was. In haar toelichting op grief 5 heeft H&S gesteld dat zij ook heeft opgeschort omdat het voor haar niet duidelijk was of de uitgeleende werknemers daadwerkelijk in dienst waren bij Danès Perlas. Danès Perlas heeft het hoger beroep van H&S echter aldus opgevat, dat het nog slechts gaat om het ontbreken van A1-verklaringen en niet om het ontbreken van andere informatie/gegevens, vanwege het ontbreken van een (voldoende kenbare) grief tegen het oordeel daarover van de rechtbank in rov. 4.10.

In de toelichting op grief 4 is H&S nader ingegaan op de vraag of sprake was van een disproportionele opschorting. In de toelichting op grief 5 is H&S nader ingegaan op het feit dat zij niets heeft betaald op de g-rekening. Het hof begrijpt deze grieven aldus, dat H&S meent dat zij wegens het ontbreken van A1-verklaringen bevoegd was om haar betalingsverplichtingen op te schorten en dat betaling op de g-rekening haar niet zou vrijwaren van aansprakelijkheid. In die visie moet nog een oordeel worden gegeven over de vraag of de opschorting (dis)proportioneel was (en in dat licht is betaling op de g-rekening van belang). Uit hetgeen hiervoor is overwogen, volgt echter dat het hof het uitgangspunt niet juist acht. Danès Perlas was niet gehouden om A1-verklaringen te verstrekken. Dat betekent dat het hof van oordeel is dat H&S niet de bevoegdheid had om vanwege het ontbreken van A1-verklaringen haar betalingsverplichting op te schorten. Aangezien deze grieven een onjuist uitgangspunt hebben, kunnen zij niet leiden tot toewijzing van de vorderingen. Het hof hoeft dus niet meer in te gaan op het uitvoerige betoog over de g-rekening.

Grief 7 heeft betrekking op Prior. Het hof zal de vorderingen van Prior, die volgens H&S aan haar zijn gecedeerd (hetgeen Danès Perlas heeft betwist) beoordelen.

Hetzelfde geldt voor de gevorderde schadevergoeding die gegrond is op de stelling dat Danès Perlas is tekortgeschoten in de nakoming van de inleenovereenkomst met Prior wegens het niet verstrekken van A1-verklaringen.

Nadat Prior ten onrechte haar betalingsverplichtingen had opgeschort, heeft Danès Perlas beslag laten leggen. H&S heeft vergoeding gevorderd van de door Prior geleden schade als gevolg van die beslaglegging. Volgens H&S was die beslaglegging onrechtmatig. Het hof kan H&S niet volgen in dat standpunt. De beslaglegging was niet onrechtmatig. Het hof is immers van oordeel dat Prior niet het recht had om haar betalingsverplichtingen op te schorten. H&S heeft ook nog aangevoerd dat het beslagrekest onvoldoende informatie bevatte en dat Danès Perlas daarom schade dient te vergoeden. H&S heeft echter niets aangevoerd over het c.s.q.n.-verband.

Gelet op het voorgaande zijn de gevorderde buitengerechtelijke kosten niet toewijsbaar.

Bij deze stand van zaken hoeft grief 7 niet nader besproken te worden.