Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 25-10-2022, ECLI:NL:GHSHE:2022:3695, 200.300.392_01

[appellante] is op 1 november 2010 in dienst getreden bij Vluchtelingenwerk Limburg als

administratief medewerker voor vier uur per week.

Per 1 november 2014 had [appellante] een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd

voor 16 uur per week die zij op het regiokantoor in [locatie] vervulde. Daarnaast had

[appellante], eveneens met ingang van 1 november 2014, een tijdelijke aanstelling (voor

twaalf maanden) voor acht uur per week in het gemeentehuis in de gemeente Peel en Maas.

Per 1 november 2015 is deze arbeidsovereenkomst met een jaar verlengd.

In 2015 is [appellante] in de gelegenheid gesteld extra uren (op declaratiebasis) te

werken. [appellante] heeft bij herhaling aangedrongen om de declaratie-uren in haar ‘vaste arbeidsovereenkomst’ op te nemen.

Op 25 november 2015 is [appellante] tijdens haar werk in het gemeentehuis van de

gemeente Peel en Maas ten val gekomen. [appellante] heeft zich daarna ziek gemeld waarbij

zij aangaf dat als gevolg van die val haar schouder uit de kom was geschoten en zij

nekklachten had gekregen.

Op 5 januari 2016 heeft een beoordeling door de bedrijfsarts plaatsgevonden.

De bedrijfsarts heeft onder meer genoteerd dat [appellante] ten gevolge van de val in het

gemeentehuis van de gemeente Peel en Maas fysieke beperkingen had en dat daarnaast

werkgerelateerde problematiek speelde.

De bedrijfsarts heeft [appellante] op 2 februari opnieuw gezien. De bedrijfsarts

concludeerde dat er geen medische beperkingen meer waren. Wel was sprake van problematiek op het gebied van werkdruk en werksfeer.

Na een gesprek tussen [appellante] en haar directe collega’s en haar leidinggevende [persoon A] hebben [appellante]

en [persoon A] een plan van aanpak opgesteld waarin is afgesproken dat [appellante] vaste

werktijden zou krijgen op de [locatie] en geen overwerk meer zou verrichten.

[appellante] is, conform het advies van de bedrijfsarts, op 18 februari 2016 volledig (drie

dagen per week) aan het werk gegaan. Verder hebben partijen afgesproken dat het

werkproces zou worden vereenvoudigd en dat [appellante] minder werk aangeboden zou

worden.

Op 10 maart 2016 heeft [appellante] een klacht ingediend bij de landelijke

Klachtencommissie van Vluchtelingenwerk, waarin zij onder meer heeft geklaagd over het

niet structureel opnemen van declaratie-uren in de arbeidsovereenkomst. De

klachtencommissie heeft [appellante] niet-ontvankelijk verklaard omdat het een

arbeidsconflict van een regionale medewerker betrof.

Op 6 april 2016 heeft een beoordelingsgesprek plaatsgevonden. Na het gesprek heeft

[appellante] zich ziek gemeld.

De verzuimconsulent heeft [appellante] op 13 april 2016 gesproken. De

verzuimconsulent heeft geconcludeerd dat de oorzaak van het verzuim niet was gelegen in

ziekte of gebrek en adviseerde volledige werkhervatting.

Vanwege de verstoorde arbeidsrelatie zijn partijen een mediationtraject gestart. Dat

traject heeft niet tot een positief resultaat geleid.

Op 26 juli 2016 heeft Vluchtelingenwerk een verzoekschrift tot ontbinding van de

arbeidsovereenkomst wegens primair een verstoorde arbeidsverhouding subsidiair wegens verwijtbaar handelen/nalaten ingediend. [appellante] heeft verweer gevoerd, erkend dat geen sprake was van een opzegverbod en subsidiair verzocht om een transitievergoeding en een billijke vergoeding van € 50.000,--. [appellante] heeft verder aangevoerd : “Het is juist dat [appellante] zich op 26 november 2015 ziek heeft moeten melden vanwege een

bedrijfsongeval in het gemeentehuis te Peel en Maas. [appellante] heeft zich in eerste instantie

genoodzaakt gevoeld om zich ziek te melden vanwege de gevolgen van de val — waarover later meer- maar gaandeweg speelde werkgerelateerde klachten haar ook parten. [appellante] overweegt de vordering van — onder meer- medische kosten die zij inherent aan deze val heeft gemaakt op SVL te verhalen. Deze vordering zal thans buiten beschouwing blijven.”

Verder heeft [appellante] op 27 augustus 2016 een kort geding aanhangig gemaakt waarbij doorbetaling van declaratie-uren werd gevorderd.

Tijdens de comparitie van de gezamenlijke behandeling van het verzoek tot ontbinding van de arbeidsovereenkomst en het kort geding op 8 september 2016 zijn partijen overeengekomen om beide procedures door middel van een minnelijke regeling te beëindigen. In het proces-verbaal van mondelinge behandeling in kort geding van 8 september 2016 staat onder meer:

"Na betaling van voornoemde bedragen verlenen partijen elkaar over en weer finale

kwijting ter zake van de tussen hen bestaand hebbende dienstverbanden, met uitzondering

van aanspraken van partij [appellante] op partij Vluchtelingewerk ter zake van eventuele

letselschade."

In de beschikking van 19 september 2016 waarin de ontbinding is uitgesproken staat onder meer:

“2.3. Nu [appellante] heeft erkend dat de arbeidsverhouding verstoord is, en partijen het erover eens zijn dat die verstoring onherstelbaar is en herplaatsing van [appellante] niet meer

mogelijk moet worden geacht, zal de kantonrechter de arbeidsovereenkomst ontbinden. (...)

Partijen zijn het er ook over eens dat [appellante] aanspraak heef op een

transitie/beëindigingsvergoeding van € 8.000, 00 bruto. (...)”

[appellante] heeft bij brief van 10 oktober 2016 verzocht de arbeidsovereenkomst toch

voort te zetten. Vluchtelingenwerk heeft daarop geantwoord dat zij niet bereid is de

minnelijke regeling aan te tasten.

Bij brief van 1 juli 2020 heeft [appellante] Vluchtelingenwerk aansprakelijk gesteld. In

die brief staat onder meer dat [appellante] in de uitoefening van haar werkzaamheden een

burn-out heeft opgelopen en in verband daarmee vordert zij schadevergoeding.

Eerste aanleg

[appellante] heeft daaraan, zakelijk weergegeven, het volgende ten grondslag gelegd.

Zij heeft vanaf september 2015 tevergeefs geprobeerd om de toenemende werkdruk en de daarmee samenhangende spanningen op de werkvloer te bespreken. Ondanks haar verzoeken werden de stelselmatig gemaakte overuren niet opgenomen in de arbeidsovereenkomst. Ook de afhandeling van de val in het gemeentehuis van de gemeente Peel en Maas heeft haar beschadigd. Vluchtelingenwerk heeft zich verder niet als goed werkgever gedragen en heeft haar zorgplicht geschonden door te handelen in strijd met de wet, het interne klachtreglement, de adviezen van de verzuimconsulent en de bedrijfsarts, de re-integratieverplichtingen en het doel en uitvoering van het mediationtraject. Dat heeft tot psychisch leed en materiële schade bij [appellante] geleid. Vluchtelingenwerk is als rechtsopvolgster van Stichting Vluchtelingenwerk Zuid Nederland aansprakelijk voor die schade.

Vluchtelingenwerk heeft verweer gevoerd, dat voor zover nog van belang, hierna bij de bespreking van de grieven aan de orde zal komen. De kantonrechter heeft de vorderingen van Sjevstsjoek afgewezen en haar veroordeeld in de proceskosten.

Hij heeft daartoe, kort samengevat, het volgende overwogen. Het beding finale kwijting is onderworpen aan de uitleg ervan volgens de Haviltexnorm. Partijen hebben zich in de ontbindingsprocedure alle twee op het standpunt gesteld dat een opzegverbod niet aan de orde was. [appellante] heeft zich in haar verweerschrift verder op het standpunt gesteld dat de werkelijke spanningsbron voor haar de onzekerheid/onduidelijkheid was omtrent de declaratie-/overwerkuren. Ook de bedrijfsarts was van oordeel dat sprake was van een verstoorde arbeidsrelatie, maar niet van medische beperkingen. En tenslotte heeft [appellante] in haar verweerschrift uitdrukkelijk aangegeven de vordering vanwege medische kosten vanwege haar val buiten de ontbindingsprocedure te willen houden. Tegen deze achtergrond betekent dit dat de finale kwijting die partijen elkaar hebben verleend in het kader van de schikkingsovereenkomst ertoe moet leiden dat het arbeidsgeschil definitief is beslecht en dat [appellante] daarom niet kan worden ontvangen in haar vorderingen voor zover die zijn gebaseerd op de schending van de zorgplicht of het handelen in strijd met goed werkgeverschap van Vluchtelingenwerk.

Datzelfde geldt ook voor de vordering die ziet op de schending van de geheimhouding uit de

mediationovereenkomst. Partijen hebben eerst getracht het arbeidsconflict op te lossen door

middel van mediation. Dat is niet gelukt. Uiteindelijk hebben partijen door middel van de

schikkingsovereenkomst de gevolgen van het arbeidsconflict geregeld. De mediation kan

niet los worden gezien van de afwikkeling van de arbeidsovereenkomst en valt ook onder de

finale kwijting die partijen elkaar over en weer hebben verleend.

Hoger beroep

De door [appellante] gestelde burn-out in relatie tot de finale kwijting in de vaststellingsovereenkomst

Het hof stelt voorop dat [appellante] aan de vordering tot vergoeding van immateriële schade ten grondslag legt dat het daarbij gaat om schade bestaande uit het psychisch lijden en gederfde levensvreugde als gevolg van de burn-out, veroorzaakt door het falen in de zorgplicht van Vluchtelingenwerk. Ter toelichting op de eerste drie grieven, die het hof vanwege de samenhang gezamenlijk zal behandelen, heeft [appellante] samengevat het volgende aangevoerd. Vluchtelingenwerk was alleszins op de hoogte van haar burn-out-klachten. Immers in de brief aan de klachtencommissie van 10 maart 2016 heeft zij ([appellante]) het volgende gesteld: 'Gemeld dient te worden dat een arbo-arts is ingezet omdat ik een burn -out heb opgelopen door een te hoge werkdruk en de situatie omtrent de declaratie-uren. Op 25 november 2015 ben ik tijdens werktijd ten val geraakt waarbij mijn schouder uit de kom raakte en ik mijn nekspieren beschadigde. Tijdens ziekte bleef ik met mijn gedachten bij mijn vele taken op het werk. Dit heeft voor erg veel stress en uiteindelijk een burn-out gezorgd. (…) Tevens wil ik u verzoeken om te oordelen over het vergoeden van mijn kosten die ik heb gemaakt door mijn val op 25 november 2015 en mijn burn-out. Hierdoor maakte/maak ik kosten die niet gedekt worden door mijn verzekering. (…) Ik heb lang geaarzeld met het schrijven van deze brief omdat ik geen conflict wens met mijn werkgever. Ik heb echter te lang mijn kiezen op elkaar gehouden wat uiteindelijk tot een burn-out heeft geleid.'

Hieruit kan volgens [appellante] worden opgemaakt dat het bestuur wel degelijk op de hoogte was van de burn-out én de mogelijkheid dat [appellante] vergoeding wilde eisen voor haar psychische klachten. Onder punt 35 in de conclusie van antwoord inhoudend het verweer van Vluchtelingenwerk staat weliswaar dat Vluchtelingenwerk erop mocht vertrouwen dat het voorbehoud exclusief zag op de letselschade voortvloeiende uit de val. Uit de klachtenbrief van [appellante] blijkt echter dat een schadevergoeding naar aanleiding van de burn-out al eerder ter sprake was gekomen. Die burn-out is bovendien bevestigd in een aantal rapporten van medici, waaronder de bedrijfsarts (zie daartoe de producties 19, 52 en 53, bij inleidende dagvaarding), aldus nog steeds [appellante].

Het centrale geschilpunt tussen partijen ziet op de vraag wat de reikwijdte is van het voorbehoud van [appellante] in de vaststellingsovereenkomst ter zake het begrip ‘letselschade’. Is dat alleen de fysieke schade als gevolg van de val op 25

november 2015 in het gemeentehuis in de gemeente Peel en Maas (stelling Vluchtelingenwerk) of omvat die ook andere, psychische schade (stelling [appellante]).

De uitleg en reikwijdte van dit voorbehoud moet - nu het een overeenkomst is tussen partijen - worden vastgesteld aan de hand van de Haviltex-maatstaf (zoals ook de kantonrechter terecht tot uitgangspunt neemt, tegen welk oordeel geen grieven zijn gericht), die erop neer komt dat van belang is wat partijen over en weer hebben verklaard, welke betekenis zij daar onder de gegeven omstandigheden redelijkerwijs aan mochten toekennen en wat zij redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten. In dat verband heeft de kantonrechter een aantal omstandigheden van belang geacht, zoals die zijn opgenomen in rov. 4.4 van het bestreden vonnis. Het hof onderschrijft dat oordeel en voegt er nog het volgende aan toe. Het verzoek tot ontbinding van de arbeidsovereenkomst van Vluchtelingenwerk als werkgever is ingediend op 26 juli 2016, het verweer van [appellante] daartegen is ingediend op 27 augustus 2016. Voorafgaand aan het verzoek tot ontbinding heeft DAS Rechtsbijstand namens [appellante] in een brief van 19 juli 2016 (productie 5 CvA) - naast het aanvoeren van bezwaren tegen een eventuele beëindiging van de arbeidsovereenkomst - Vluchtelingenwerk aansprakelijk gesteld voor de door [appellante] geleden schade als gevolg van het ongeval in de ontvangsthal van het gemeentehuis Peel en Maas op 25 november 2015. Aan deze aansprakelijkheidstelling is ten grondslag gelegd dat Vluchtelingenwerk haar zorgplicht als bedoeld in art. 7:658 BW had geschonden vanwege, kort gezegd, de aanwezigheid van een natte vloer. Vervolgens heeft [appellante] in het verweerschrift gericht tegen het verzoek tot ontbinding van de arbeidsovereenkomst nogmaals gewezen op dit ongeval (zie hiervoor onder rov. 2.13) en daarbij opgemerkt dat zij deze vordering (“thans”) buiten beschouwing wenste te laten. Daar komt bij dat de nu aangevoerde spanningsklachten (door [appellante] zelf geduid als burn-out) in de procedure tot ontbinding ondanks haar stelling in de eerdere brief aan de klachtencommissie geen thema (meer) was. Daaraan doet niet af dat overigens wel duidelijk is dat thans sprake is van serieuze klachten getuige ook de toekenning van een Ziektewetuitkering door het UWV op 4 mei 2018. [appellante] heeft zich, zoals de kantonrechter ook benadrukt, bovendien in datzelfde verweerschrift op het standpunt gesteld dat zij niet arbeidsongeschikt was, want ondanks het feit dat zij uitvoerig de gespannen situatie op het werk beschrijft, stelt zij dat er geen sprake is van een opzegverbod (zie onder 132 van het verweerschrift). In het verweerschrift wordt verder – subsidiair - een billijke vergoeding gevorderd, niet omdat Vluchtelingenwerk heeft bijgedragen aan een ‘burn-out’, maar met name omdat in de visie van [appellante] Vluchtelingenwerk door haar opstelling in het arbeidsconflict op ernstig verwijtbare wijze heeft bijgedragen aan de noodzaak van een ontbinding van de arbeidsovereenkomst. De wijze van optreden door Vluchtelingenwerk wordt verder door [appellante] weliswaar betiteld als “onnodig diffamerend” en “doet ernstig afbreuk aan de persoon van [appellante]”, maar een verwijzing naar eventuele gezondheidsschade, als hierdoor veroorzaakt, ontbreekt, laat staan dat [appellante] daarbij een vordering voor ogen had. Dat Vluchtelingenwerk niettemin rekening moest houden met een eventuele vordering vanwege immateriële schade uit hoofde van deze spanningsklachten kan hieruit dan ook niet worden afgeleid. Tenslotte blijkt ook niet van enige onderhandelingen tussen partijen op dit punt voorafgaand aan het sluiten van de vaststellingsovereenkomst; daaromtrent wordt ook in het geheel niets gesteld door [appellante].

Tegen deze achtergrond kan daarom niet met recht en reden de stelling worden gehandhaafd dat (ook) schade betrekking hebbend op de ‘burn-out’ van [appellante] deel uitmaakt van het begrip ‘letsel’ zoals verwoord in het finale kwijtingsbeding in de vaststellingsovereenkomst. De eerste drie grieven falen daarom.

Schending van de geheimhoudingsplicht uit mediationovereenkomst

Slotsom