Hoge Raad, 19-12-2006, AZ1658, 00246/06

19 december 2006

Strafkamer

nr. 00246/06

DV/CAW

op het beroep in cassatie tegen een arrest van het Gerechtshof te Amsterdam van 16 augustus 2005, nummer 23/005220-04, in de strafzaak tegen:

[Verdachte], geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1963, ten tijde van de betekening van de aanzegging gedetineerd in de Penitentiaire Inrichting "Utrecht" te Nieuwegein.

Het beroep is ingesteld door de verdachte. Namens deze heeft mr. G.J. van Oosten, advocaat te Amsterdam, bij schriftuur een middel van cassatie voorgesteld. De schriftuur is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

De Advocaat-Generaal Machielse heeft geconcludeerd tot verwerping van het beroep.

3.2. Ten laste van de verdachte is onder 1 primair bewezenverklaard dat:

"hij op 27 juli 2004 te Amsterdam ter uitvoering van het voorgenomen misdrijf om [slachtoffer] opzettelijk van het leven te beroven, met dat opzet:

- naar de slaapkamer van [slachtoffer] is gegaan en

- aldaar op de op haar bed liggende [slachtoffer] is gaan liggen en langdurig is blijven liggen en - meermalen een kussen op het gezicht van [slachtoffer] heeft geduwd en geduwd gehouden en

- met zijn handen de keel van [slachtoffer] heeft dichtgeknepen,

welke vorenomschreven poging tot doodslag werd vergezeld en voorafgegaan van het na te noemen strafbare feit en welke poging tot doodslag werd gepleegd met het oogmerk om de uitvoering van dat feit voor te bereiden en gemakkelijk te maken, immers heeft verdachte op 27 juli 2004 te Amsterdam, [slachtoffer], door geweld of enige andere feitelijkheid en door bedreiging met geweld of enige andere feitelijkheid gericht tegen [slachtoffer] wederrechtelijk gedwongen iets te doen, te weten het noemen van de pincode behorende bij de bankpas van [slachtoffer], immers is/heeft verdachte:

- naar de slaapkamer van [slachtoffer] gegaan en

- aldaar op de op haar bed liggende [slachtoffer] gaan liggen en langdurig blijven liggen en

- meermalen een kussen op het gezicht van [slachtoffer] geduwd en geduwd gehouden en

- met zijn handen de keel van [slachtoffer] dichtgeknepen en

- de handen van [slachtoffer] vastgepakt en vastgehouden en vastgebonden met één of meer veters en

- onderwijl [slachtoffer] briefjes getoond met de tekst: "Or I kill you. No pin. Your number" en "You lie, I kill you.""

a. de verklaring van de verdachte ter terechtzitting in hoger beroep, voor zover inhoudende:

"Op 27 juli 2004 ben ik naar de woning van [slachtoffer] gegaan. Zij woont in de [a-straat] te [woonplaats]. Van de deur van [slachtoffer] heb ik alleen een sleutel van het bovenslot. Ik heb geen sleutel van het onderslot op haar deur. Ik had een waterpomptang meegenomen om het raam in te slaan. Nadat ik het raam had ingeslagen met de waterpomptang, heb ik mijn hand door het kapotte raam gestoken. De sleutel zat aan de binnenkant van de deur in het slot. Ik heb de deur opengemaakt en ben naar binnen gegaan. Ik ben naar de woonkamer gegaan. Ik heb alle gordijnen dichtgedaan. In de woonkamer zag ik 2 bankpasjes liggen bij de televisie. Ik heb de bankpasjes gepakt. Vervolgens ben ik naar de keuken gegaan. Daar heb ik een mes gepakt. Ik wilde [slachtoffer] hiermee bang maken. Ik ben naar de slaapkamer gegaan. Ik zag dat [slachtoffer] sliep. Vervolgens ben ik naar de badkamer gegaan. Ik had plastic handschoenen bij mij. Ik heb deze aangetrokken zodat men achteraf niet zou merken dat ik naar binnen was gegaan. Ik wist dat het niet goed was wat ik deed. Desalniettemin ben ik wederom naar de slaapkamer gegaan. Ik ben in totaal drie keer naar de slaapkamer gegaan. Zowel de eerste als de tweede keer zag ik dat [slachtoffer] sliep. De derde keer ben ik de slaapkamer binnen gegaan. Ik droeg donkere kleding en een donkere shawl. Het mes dat ik uit de keuken had gepakt zat in mijn broekzak. Ik had ook veters meegenomen voor het geval het nodig zou zijn haar handen vast te binden. Ik ben op [slachtoffer] gaan liggen en heb een kussen op haar borst gedrukt. Ik merkte dat zij hierdoor geen lucht kreeg. Ik heb het kussen 1 of 2 keer op haar gezicht geduwd. Zij zei: "Ik stik, ik stik". Ik had pen en papier meegenomen. Ik heb ter plekke briefjes geschreven met daarop de tekst "Or I kill you. No. Pin. Your number" en "You lie, I kill you". Ik wilde de pincode van haar bankpasje weten zodat ik geld kon opnemen. Het slachtoffer noemde een code. Ik dacht dat ze een nummer vergat. Toen de politie kwam lag ik nog bovenop [slachtoffer]. Ik beken hetgeen er is gebeurd."

b. de verklaring van de verdachte ter terechtzitting in eerste aanleg, voor zover inhoudende:

"Ik heb op 27 juli 2004 uit de woning van [slachtoffer] aan de [a-straat 1] te [woonplaats] bankpasjes gepakt en een mes. Ik heb ook een waterpomptang meegenomen. Ik ben naar boven gegaan, naar de slaapkamer van [slachtoffer]. Ik wilde haar pincode hebben. Ik ben drie keer haar slaapkamer binnen gegaan. De derde keer werd zij wakker en ben ik op haar buik gaan zitten. Omdat zij bewoog ben ik op haar gaan liggen, zo kon ik haar beter vasthouden. Ik heb toen briefjes geschreven. Ik heb de tekst "Or I kill you" geschreven met de bedoeling dat zij bang zou worden. Ik heb ook geschreven "Your number". Ze heeft eenmaal haar pincode gegeven maar ik dacht dat ze loog. Ik denk dat ik voordat ik de pincode vroeg haar handen heb vastgebonden. Ik heb een kussen op haar borst gedrukt. Het zou kunnen dat het kussen ook haar mond raakte. Af en toe drukte ik, af en toe liet ik los. Ik heb telkens weer een kussen op haar gezicht gedrukt, net zo lang totdat ze de pincode heeft gegeven. Ik heb mijn handen op haar borst gelegd. Door haar bewegingen zou mijn hand naar haar keel gedreven kunnen zijn. Dat zou zo geweest kunnen zijn op het moment dat zij ging schreeuwen. Ik ben niet meteen weggegaan, ik wilde een bevestiging van de pincode en zeker weten dat zij niet had gelogen."

c. een proces-verbaal van politie, voor zover inhoudende als verklaring van [slachtoffer]:

"Ik ben 79 jaar oud. Op 27 juli 2004 ben ik omstreeks 13.45 uur vanuit mijn woonkamer naar mijn slaapkamer op de derde etage gegaan. Ik ging op bed liggen. Omstreeks 14.15 uur zag ik ineens een man mijn slaapkamer binnenkomen. Hij rende op mij af en sprong boven op mij. Ik lag op mijn rug op bed.

De man hield mij zo vast dat ik niet meer kon bewegen. Ik zag dat de man een donker grijze kap over zijn hoofd droeg, waardoor ik zijn gezicht niet kon zien. Ik heb de man gevraagd wat hij kwam doen. Hij pakte vervolgens een kussen en drukte dat op mijn gezicht. Hij drukte zo hard dat ik geen adem kon halen. Ik had echt het gevoel dat ik stikte en dat de man mij vermoordde. Ik probeerde mij te verzetten en door met mijn hoofd te draaien lukte het mij na enkele seconden om met mijn mond onder het kussen vandaan te komen, zodat ik weer kon ademen. Ik zag en voelde dat de man vervolgens mijn handen met touw aan elkaar vast bond. De man liet mij verschillende papiertjes zien. Ik zag dat op de briefjes "Pincode" en "I'll kill you" stond. Vervolgens drukte de man wederom het kussen op mijn gezicht. Ik kon weer voor enkele seconden geen adem halen. Door te worstelen voor mijn leven lukte het mij uiteindelijk toch om mijn hoofd zo te draaien dat ik adem kon halen. Ik denk dat als ik geen kans had gezien mijn hoofd zo te draaien dat hij mij vermoord had. Ik zag en voelde dat de man vervolgens zijn handen om mijn keel legde en kneep. De man bleef mij briefjes laten zien. Hij liet mij ook een pasje zien. Ik vermoedde dat dit mijn bankpas was en dat hij mijn pincode wilde hebben. Vervolgens heb ik de cijfers 5 en 6 genoemd en daarna nog twee cijfers. Ik heb vervolgens geschreeuwd. Ik zag en voelde dat de man wederom het kussen op mijn gezicht drukte, waardoor ik niet meer adem kon halen. Zeker 35 minuten nadat de man op mij was gesprongen zag ik dat er mensen mijn slaapkamer binnen kwamen. De man lag op dat moment nog steeds bovenop mij.

U toont mij een tweetal bankpasjes van de Postbank. Een op naam van [slachtoffer] en een op naam van [betrokkene 1]. Beide van gironummer [001]. Dat is mijn rekeningnummer. Het pasjes op naam van [slachtoffer] is van mij. Het pasje op naam van [betrokkene 1] is van mijn dochter, genaamd [betrokkene 1]."

d. een geneeskundige verklaring van de forensisch arts H.J.C. Reynders betreffende [slachtoffer] van 27 juli 2004, voor zover inhoudende:

"Uitwendig waargenomen letsel:

- Rondom mond diverse bloeduitstortingen ten gevolge van knellen/drukken;

- Hals voorzijde: roodheid, diameter 10 cm;

- Beide handen, handruggen: uitgebreide bloeduitstortingen;

- Rechterpols rondom diverse bloeduitstortingen;

- Linkerpols, rugzijde, kleine bloeduitstortingen, diameter 1 cm;

- Rechteronderarm, voorzijde, diverse kleine bloeduitstortingen, diameter 1 cm;

- Rechterbovenarm, ter hoogte van biceps, zgn. vinger, diameter 1 cm;

- Rechterborst, 3 cm boven de tepel, bloeduitstorting, diameter 2 cm;

- Linkerborst, 3 cm boven de tepel, bloeduitstorting, diameter 4 cm;

- Linkerbovenarm, ter hoogte van biceps, binnenzijde, bloeduitstorting, diameter 1 cm;

- Rechterbovenbeen, voorzijde, oppervlakkige strepen passend bij bloeduitstorting (handafdruk?)."

e. een proces-verbaal van politie, opgemaakt door opsporingsambtenaren R.P. van Rossum en S. Eijkenbroek, voor zover inhoudende als relaas van de verbalisanten:

"Op 27 juli 2004 hebben wij met toestemming van de bewoonster [slachtoffer] in de woning aan de [a-straat 1] te [woonplaats] een onderzoek ingesteld. In de slaapkamer werden de volgende goederen aangetroffen:

naast het bed op de grond een losse witte schoenveter;

op het bed een geknoopte witte schoenveter;

op het bed een papier met een groen geschreven tekst aan de ene zijde "OR I KILL U NO. PIN YOR NUMBER" en aan de andere zijde "YOU LIE I KILL U";

op het bed een groen schrijvende viltstift;

op het bed een keukenmes;

op het bed twee postbankpassen, één op naam van [slachtoffer] en één op naam van [betrokkene 1]."

f. een proces-verbaal van politie, opgemaakt door opsporingsambtenaren S. Braaksma, D.A.J. Moes en S. Bronsdijk, voor zover inhoudende als relaas van de verbalisanten:

"Op 27 juli 2004 hebben wij ons begeven naar de woning aan de [a-straat 1] te [woonplaats]. Wij zagen dat er in de slaapkamer een blanke bejaarde vrouw op haar rug op het bed lag. Wij zagen dat een man, geheel gekleed in het zwart, met over zijn hoofd een capuchon, bovenop deze vrouw lag. Wij zagen dat de man zijn beide handen, die gestoken waren in witte plastic handschoenen, om de keel van de vrouw klemde. Wij zagen dat de man in volle lengte op de vrouw lag, volledig uitgestrekt, zodat zijn lichaam dat van de vrouw bedekte. Wij kregen de indruk dat de man de vrouw poogde te wurgen.Wij zagen vervolgens de verdachte opstaan en in onze richting komen. Wij zagen dat verdachte in zijn rechterhand een waterpomptang van ongeveer 30 cm had. Wij, eerste en tweede verbalisant, wilden de verdachte vervolgens beetpakken teneinde de transportboeien aan te leggen. Wij voelden en zagen dat verdachte zich hevig verzette. Ik, derde verbalisant, kwam onmiddellijk te hulp. Wij voelden dat de verdachte rukte en trok in de richting tegengesteld aan die in welke wij hem trachtten te geleiden. Wij hadden allen verdachte vast. Wij voelden dat hij hevig om zich heen sloeg en draaide om aan onze greep te ontkomen. Wij voelden dat verdachte kennelijk poogde ons van de trap af te duwen, kennelijk om een vluchtweg te creëren. Ik, derde verbalisant, kon het geweld van verdachte niet langer tegengaan en voelde dat ik voorover in het trapgat werd geduwd door de verdachte, ik kon mij ternauwernood vastgrijpen aan de trapleuning teneinde een val te voorkomen. Ik, eerste verbalisant, voelde dat verdachte mij in het trapgat probeerde te trekken en kon de verdachte niet langer vasthouden aangezien hij bleef rukken en trekken.

Wij, verbalisanten, hebben allen naar aanleiding van bovenstaande blauwe plekken opgelopen."

3.4.1. Het verkorte arrest houdt, voor zover hier van belang, het volgende in:

"Bewezengeachte

3.4.2. De aanvulling op het arrest als bedoeld in art. 365a Sv houdt, voor zover hier van belang, het volgende in:

"Uit de ter zake relevante inhoud van de gebezigde bewijsmiddelen, in onderling verband en samenhang beschouwd, leidt het hof het volgende af.

Verdachte is, terwijl hij op de hoogte was van het feit dat het slachtoffer een darmoperatie wegens kanker diende te ondergaan, met zijn volle lengte op het slachtoffer gaan liggen en heeft een aantal malen een kussen op het gezicht van het slachtoffer geduwd en zijn handen om de keel van het slachtoffer gelegd. Het slachtoffer heeft geroepen: "Ik stik, ik stik". Verdachte heeft verklaard dat hij het slachtoffer hoorde zeggen dat zij stikte, hetgeen hem er evenwel niet van heeft weerhouden te handelen als hij deed.

Verdachte heeft door te handelen als hiervoor is beschreven willens en wetens de aanmerkelijke kans aanvaard dat het slachtoffer hierbij het leven zou laten."

(i) De verdachte heeft een 79-jarige vrouw, die, naar hij wist, een darmoperatie wegens kanker diende te ondergaan, in haar slaapkamer overvallen terwijl zij lag te slapen.

(ii) De verdachte is op het slachtoffer gesprongen en is in zijn volle lengte op haar gaan liggen en langdurig blijven liggen.

(iii) De verdachte heeft meermalen met kracht een kussen op het gezicht van het slachtoffer geduwd en geduwd gehouden. Die kracht was telkens van dien aard dat het slachtoffer geen adem kon halen en het gevoel had dat zij stikte. Het slachtoffer heeft geroepen dat zij stikte en de verdachte heeft dit haar horen zeggen.

(iv) Het slachtoffer heeft, toen de eerste maal het kussen op haar gezicht werd gedrukt, zich proberen te verzetten en het is haar door met haar hoofd te draaien gelukt om met haar mond onder het kussen vandaan te komen, zodat zij weer kon ademen. De verdachte heeft vervolgens haar handen vastgebonden. Daarna heeft de verdachte wederom het kussen op haar gezicht gedrukt. Door te worstelen voor haar leven is het het slachtoffer toen uiteindelijk gelukt om haar hoofd zo te draaien dat zij adem kon halen.

(v) De verdachte heeft daarna zijn handen om de keel van het slachtoffer gelegd en daarin geknepen.

(vi) De verdachte heeft nadien weer het kussen op het gezicht van het slachtoffer gedrukt waardoor zij geen adem meer kon halen.

(vii) Tussendoor heeft de verdachte haar papiertjes laten zien waarop onder meer stond geschreven "I kill u".

(viii) Zeker 35 minuten nadat de verdachte bovenop het slachtoffer was gesprongen is de politie de slaapkamer binnengekomen. De agenten zagen dat de verdachte bovenop het slachtoffer lag en dat deze zijn beide handen om de keel van de vrouw klemde. Zij kregen de indruk dat de verdachte haar poogde te wurgen.

3.8. De door het Hof vastgestelde gedragingen van de verdachte, zoals hiervoor onder 3.6 samengevat, kunnen naar hun uiterlijke verschijningsvorm worden aangemerkt als zo zeer gericht op de dood van het slachtoffer dat het niet anders kan zijn dan dat de verdachte, die moet hebben beseft dat het slachtoffer wegens een ernstige ziekte in een minder goede lichamelijke conditie verkeerde, de aanmerkelijke kans op de dood van het slachtoffer heeft aanvaard.

Daaraan doet niet af dat de verdachte enkele keren enige van de hiervoor genoemde levensbedreigende gedragingen - kortstondig - heeft gestaakt of opgeschort. Uit deze handelwijze kan immers niet worden afgeleid dat de verdachte de aanmerkelijke kans op de dood van het slachtoffer niet langer aanvaardde, aangezien het Hof heeft vastgesteld dat het slachtoffer telkens slechts door haar verzet kon voorkomen dat zij door die gedragingen van de verdachte stikte en dat de verdachte zijn gedragingen telkens weer heeft doorgezet en ook op het moment van de komst van de politie daarmee nog doende was.

Gelet op het voorgaande geeft het oordeel van het Hof dat de verdachte, aldus en onder die omstandigheden handelend, zich willens en wetens heeft blootgesteld aan de aanmerkelijke kans dat het slachtoffer zou komen te overlijden en dat derhalve het opzet van de verdachte in de zin van voorwaardelijk opzet op haar dood was gericht, niet blijk van een onjuiste rechtsopvatting. Dat oordeel is evenmin onbegrijpelijk.

De bewezenverklaring is derhalve ook wat betreft het bewezenverklaarde opzet voldoende met redenen omkleed.