Parket bij de Hoge Raad, 19-12-2006, AZ1658, 00246/06

Conclusie inzake:

[Verdachte]

1. Het Gerechtshof te Amsterdam heeft verdachte op 16 augustus 2005 ten aanzien van het onder 1 primair bewezengeachte: Poging tot doodslag, voorafgaande en vergezeld van een strafbaar feit en gepleegd met het oogmerk om de uitvoering van dat feit voor te bereiden en gemakkelijk te maken, het onder 2 bewezengeachte: Diefstal, waarbij de schuldige zich de toegang tot de plaats van het misdrijf heeft verschaft en het weg te nemen goed onder zijn bereik heeft gebracht door middel van braak en het onder 4 bewezengeachte: Wederspannigheid, terwijl het misdrijf of de daarmee gepaard gaande feitelijkheden enig lichamelijk letsel ten gevolge hebben, veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van zes jaren. Voorts heeft het hof de vordering van de benadeelde partij toegewezen en aan verdachte een schadevergoedingsmaatregel opgelegd zoals in het arrest omschreven.

2. Mr. J.M. Keizer, advocaat te Amsterdam, heeft tijdig beroep in cassatie ingesteld. Mr. G.J. van Oosten, advocaat te Amsterdam, heeft een schriftuur ingezonden, houdende één middel van cassatie.

3.1. Het middel klaagt erover dat het hof ten onrechte, althans onbegrijpelijk het verweer dat verdachte geen opzet op de dood heeft gehad heeft gepasseerd.

3.2. Ten laste van verdachte is bewezenverklaard - voor zover van belang - dat:

3.3. Blijkens de ter terechtzitting overgelegde pleitnotities heeft de raadsman het volgende aangevoerd:

"Feit 1 primair

Er is namelijk geen sprake van opzet op de dood.

Uw hof is ongetwijfeld bekend met het feit dat aan het (voorwaardelijk) opzetbegrip (weer) hoge(re) eisen [zijn] gesteld Deze lijn is in de jurisprudentie van de Hoge Raad duidelijk zichtbaar (Porsche)(1), HIV(2), en bierglas-in café(3) arresten). Je zou kunnen zeggen dat we weer terug zijn bij de Hoornse-taart(4) doctrine: je moet het gevolg op de koop toe hebben genomen.

De kans op dit gevolg moet ook nog aanmerkelijk zijn.

De grens tussen culpa en opzet zou anders geheel vervagen en de artikelen 307 (dood door schuld) en 308 (zwaar lichamelijk letsel door schuld) zouden dan bijvoorbeeld kunnen worden afgeschaft.

Het opzet van cliënt[] was slechts gericht op het middels geweld afdreigen van de pincodes van [slachtoffer]. Dit is ook de lucht die uit het gehele dossier opstijgt. Het geweld dat is toegepast was instrumenteel tot het te bereiken doel, de pincodes. Niet gezegd kan worden dat het geweld van dien aard is dat naar objectieve maatstaven gezegd kan worden dat de dader het gevolg wel op de koop heeft moeten toenemen. Het is bijvoorbeeld geen schieten op een persoon of steken in de richting van vitale delen.

De verklaringen van cliënt hieromtrent zijn van meet af aan eenduidig.

Verhoor bij inverzekeringstelling, p. 35/36:

"Ik geef toe dat ik geld wilde hebben, maar ik wilde haar zeker niet doodmaken"

Eerste verhoor, p. 46."(tweede verklaring met tolk, p. 54 idem):

"Ik wilde haar niet vermoorden of iets dergelijk. Ik kan dit niet. Ik had medelijden met haar. Op een gegeven moment wilde ze water en dit heb ik haar dan ook twee keer gegeven. Ik wilde niet dat zij dood zou gaan"

p. 56:

"Alleen de eerste keer, daarna niet meer. Ik dacht later dat ze zou stikken, omdat ze geen adem kon krijgen.

(...)

Dat zou kunnen. Ik heb dat ook maar een keer gedaan. Ik was bang dat ze zou stikken, dus heb ik dat kussen daarna in haar hals en op haar borst gehouden.

"Ik heb geprobeerd geld te stelen van [slachtoffer]. (...) Ik geef toe dat ik geld wilde hebben maar ik wilde haar zeker niet doodmaken".

Ook uit de verklaring van [slachtoffer] blijkt dat cliënt haar dood niet heeft gewild en ook niet op de kop heeft toegenomen.

Proces-verbaal van relaas, pag. 7 onderaan (onderstrepingen, gjvo):

"Doordat die man bovenop mij zat kreeg ik bijna geen lucht. (...) Ik heb gegild, maar de man hield zijn handen voor mijn mond.

(pag. 10) "Ik heb echt gedacht dat de man mij zou vermoorden, ik was doodsbang".

(pag. 13): "Ik zag en voelde dat de man vervolgens wederom het kussen op mijn gezicht drukte. Daarbij vloog mijn bril af. Ik kon weer voor enkele seconden geen adem halen. Door te worstelen voor mijn leven lukte het mij uiteindelijk toch weer om mijn hoofd zo te draaien dat ik adem kon halen. Ik denk dat als ik geen kans had gezien mijn hoofd zo te bewegen dat hij mij vermoord had".

(...)

"Ik zag en voelde dat de man vervolgens zijn handen om mijn keel legde en kneep. Ik kon nog net zeggen dat ik bijna stikte. Hierop liet de man mijn keel los en pakte het glas water dat op de tafel naast mijn bed stond. De man zat toen nog steeds op mij. De man bracht dit glas naar mijn mond en liet mij op die manier drinken.

"Ik had bewust twee andere laatste cijfers genoemd, omdat ik wilde voorkomen dat de man geld van mijn rekening zou afhalen" (is geen gedraging die past bij doodsnood).

Ik had al eerder ook enkele malen geschreeuwd, waarna hij gelijk het kussen om mijn gezicht drukte"(acties met het kussen dus gericht op het voorkomen van geluid).

Geweld door cliënt instrumenteel tot doel: het achterhalen van de pincodes. Van een dood persoon is immers geen pincode te achterhalen. Bovendien was cliënt vermomd, hetgeen een indicatie vormt dat hij na het verkrijgen van de codes niet van plan was [slachtoffer] van het leven te beroven om zo ontdekking te voorkomen.

Aard van het letsel indiceert evenmin anders:

"Slechts blauwe plekken, die binnen 1 a 2 weken zouden genezen. Geen indicatie om haar te vervoeren naar het ziekenhuis (p. 8 relaas).

Geen vingers om de keel, of beschadiging van het strottenhoofd.

Conclusie geen opzet op de dood, dus vrijspraak van dit deel van de tenlastelegging."

3.4. In het verkort arrest is het volgende opgenomen:

"Bewezengeachte

De raadsman heeft ter terechtzitting in hoger beroep aangevoerd dat het opzet van de verdachte uitsluitend was gericht op het middels geweld afdwingen van de pincode, behorende bij de bankpas van het slachtoffer en niet (ook niet in de vorm van voorwaardelijk opzet) op het om het leven brengen van het slachtoffer.

Genoemd bewijsverweer vindt zijn weerlegging in de te bezigen bewijsmiddelen."

3.5. In de aanvulling op het verkort arrest heeft het hof toch gemeend een bewijsoverweging op te moeten nemen met betrekking tot het voorwaardelijk opzet. Kennelijk en niet onbegrijpelijk omdat het hof het bewijsverweer als een uitdrukkelijk onderbouwd standpunt heeft aangemerkt. De bewijsoverweging luidt als volgt:

3.6. In de toelichting op het middel wordt betoogd dat bovengenoemde bewijsoverweging in het licht van de opgenomen bewijsmiddelen niet begrijpelijk is, nu in de bewijsmiddelen duidelijk naar voren komt dat verdachte zich tot doel had gesteld de pincodes van aangeefster af te dwingen en steeds het gebruikte geweld heeft gestaakt/opgeschort op momenten dat hij ondervond dat aangeefster geen of onvoldoende zuurstof kreeg (kussen/handen weghalen, en/of water laten drinken. Zelfs aangeefster is niet stellig van mening dat verdachte haar om het leven wilde brengen hetgeen goed blijkt uit het onder 3 opgenomen bewijsmiddel, aldus de toelichting op het middel.

Tevens wordt betoogd dat het niet duidelijk is op grond waarvan het hof tot de slotsom is gekomen dat het liggen op iemand die lijdt aan kanker en geopereerd dient te worden een aanvaarding van een aanmerkelijke kans op de dood inhoudt. De bewijsmiddelen zouden immers niets inhouden waaruit een dergelijk causaal verband zou kunnen worden afgeleid, terwijl het evenmin een feit van algemene bekendheid is.

3.7. Het hof heeft - voor zover van belang - de volgende bewijsmiddelen gebezigd:

"Ten aanzien van het onder 1 primair en 2 bewezengeachte:

1. De verklaring van de verdachte, afgelegd ter terechtzitting in hoger beroep van 2 augustus 2005.

Deze verklaring houdt in, voorzover van belang en zakelijk weergegeven:

Op 27 juli 2004 ben ik naar de woning van [slachtoffer] gegaan. Zij woont in de [a-straat] te [woonplaats]. Van de deur van [slachtoffer] heb ik alleen een sleutel van het bovenslot. Ik heb geen sleutel van het onderslot op haar deur. Ik had een waterpomptang meegenomen om het raam in te slaan. Nadat ik het raam had ingeslagen met de waterpomptang, heb ik mijn hand door het kapotte raam gestoken. De sleutel zat aan de binnenkant van de deur in het slot. Ik heb de deur opengemaakt en ben naar binnen gegaan. Ik ben naar de woonkamer gegaan. Ik heb alle gordijnen dichtgedaan. In de woonkamer zag ik 2 bankpasjes liggen bij de televisie. Ik heb de bankpasjes gepakt. Vervolgens ben ik naar de keuken gegaan. Daar heb ik een mes gepakt. Ik wilde [slachtoffer] hiermee bang maken. Ik ben naar de slaapkamer gegaan. Ik zag dat [slachtoffer] sliep. Vervolgens ben ik naar de badkamer gegaan. Ik had plastic handschoenen bij mij. Ik heb deze aangetrokken zodat men achteraf niet zou merken dat ik naar binnen was gegaan. Ik wist dat het niet goed was wat ik deed. Desalniettemin ben ik wederom naar de slaapkamer gegaan. Ik ben in totaal drie keer naar de slaapkamer gegaan. Zowel de eerste als de tweede keer zag ik dat [slachtoffer] sliep. De derde keer ben ik de slaapkamer binnen gegaan. Ik droeg donkere kleding en een donkere shawl. Het mes dat ik uit de keuken had gepakt zat in mijn broekzak. Ik had ook veters meegenomen voor het geval het nodig zou zijn haar handen vast te binden. Ik ben op [slachtoffer] gaan liggen en heb een kussen op haar borst gedrukt. Ik merkte dat zij hierdoor geen lucht kreeg. Ik heb het kussen 1 of 2 keer op haar gezicht geduwd. Zij zei: "Ik stik, ik stik". Ik had pen en papier meegenomen. Ik heb ter plekke briefjes geschreven met daarop de tekst "Or I kill you. No. Pin. Your number" en "You lie, I kill you". Ik wilde de pincode van haar bankpasje weten zodat ik geld kon opnemen. Het slachtoffer noemde een code. Ik dacht dat ze een nummer vergat. Toen de politie kwam lag ik nog bovenop [slachtoffer]. Ik beken hetgeen er is gebeurd.

2. De verklaring van de verdachte, afgelegd ter terechtzitting in eerste aanleg van 1 november 2004.

Deze verklaring houdt in, voorzover van belang en zakelijk weergegeven:

Ik heb op 27 juli 2004 uit de woning van [slachtoffer] aan de [a-straat 1] te [woonplaats] bankpasjes gepakt en een mes. Ik heb ook een waterpomptang meegenomen. Ik ben naar boven gegaan, naar de slaapkamer van [slachtoffer]. Ik wilde haar pincode hebben. Ik ben drie keer haar slaapkamer binnen gegaan. De derde keer werd zij wakker en ben ik op haar buik gaan zitten. Omdat zij bewoog ben ik op haar gaan liggen, zo kon ik haar beter vasthouden. Ik heb toen briefjes geschreven. Ik heb de tekst "Or I kill you" geschreven met de bedoeling dat zij bang zou worden. Ik heb ook geschreven "Your number". Ze heeft eenmaal haar pincode gegeven maar ik dacht dat ze loog. Ik denk dat ik voordat ik de pincode vroeg haar handen heb vastgebonden. Ik heb een kussen op haar borst gedrukt. Het zou kunnen dat het kussen ook haar mond raakte. Af en toe drukte ik, af en toe liet ik los. Ik heb telkens weer een kussen op haar gezicht gedrukt, net zo lang totdat ze de pincode heeft gegeven. Ik heb mijn handen op haar borst gelegd. Door haar bewegingen zou mijn hand naar haar keel gedreven kunnen zijn. Dat zou zo geweest kunnen zijn op het moment dat zij ging schreeuwen. Ik ben niet meteen weggegaan, ik wilde een bevestiging van de pincode en zeker weten dat zij niet had gelogen.

3. Een proces-verbaal (...) opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaar C.C. van Rossum, hoofdagent van politie werkzaam bij de Regiopolitie Amsterdam-Amstelland, doorgenummerde pagina's 10-16.

Dit proces-verbaal houdt in, voorzover van belang en zakelijk weergegeven, als de op 27 juli 2004 tegenover verbalisant afgelegde verklaring van [slachtoffer]:

4. Een geschrift, zijnde een geneeskundige verklaring van de forensisch arts H.J.C. Reynders betreffende [slachtoffer] van 27 juli 2004, doorgenummerde pagina's 18 en 18A.

Dit geschrift houdt in, voorzover van belang en zakelijk weergegeven:

5. Een proces-verbaal (...) opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaren R.P. van Rossum, brigadier van politie en S. Eijkenbroek, hoofdagent van politie, beiden werkzaam bij de Regiopolitie Amsterdam-Amstelland, doorgenummerde pagina's 59-61.

Dit proces-verbaal houdt in, voorzover van belang en zakelijk weergegeven, als mededeling van verbalisanten:

Op 27 juli 2004 hebben wij met toestemming van de bewoonster [slachtoffer] in de woning aan de [a-straat 1] te [woonplaats] een onderzoek ingesteld. In de slaapkamer werden de volgende goederen aangetroffen:

Ten aanzien van het onder 1 primair en 4 bewezengeachte:

6. Een proces-verbaal (...) opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaren S. Braaksma, inspecteur van politie, D.A.J. Moes, brigadier van politie, en S. Bronsdijk, hoofdagent van politie, allen werkzaam bij de Regiopolitie Amsterdam-Amstelland, doorgenummerde pagina's 1-5.

Dit proces-verbaal houdt in, voorzover van belang en zakelijk weergegeven, als mededeling van verbalisanten:

3.10. Aldus ben ik van mening dat 's hofs oordeel dat er sprake is van voorwaardelijk opzet op de dood van het slachtoffer niet getuigt van een onjuiste rechtsopvatting en evenmin onbegrijpelijk is. Het hof heeft het bewijsverweer terecht en op goede gronden verworpen.

4. Het middel faalt. Ambtshalve heb ik geen gronden voor vernietiging aangetroffen.

5. Deze conclusie strekt tot verwerping van het beroep.