Hoge Raad, 23-02-2007, AZ6219, C05/270HR

23 februari 2007

Eerste Kamer

Nr. C05/270HR

MK

[Eiser],

wonende te [woonplaats],

EISER tot cassatie,

advocaat: mr. P. Garretsen,

De vereniging met volledige rechtsbevoegdheid IO VIVAT NOSTRORUM SANITAS,

gevestigd te Leeuwarden,

VERWEERSTER in cassatie,

advocaat: mr. D Rijpma.

Eiser tot cassatie - verder te noemen: [eiser] - heeft bij exploot van 9 augustus 1999 verweerster in cassatie - verder te noemen: de Vereniging - gedagvaard voor de rechtbank te Leeuwarden en gevorderd een verklaring voor recht dat de Vereniging aansprakelijk is voor de door [eiser] geleden en nog te lijden materiële en immateriële schade en gevorderd bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad, de Vereniging te veroordelen om tegen behoorlijk bewijs van kwijting aan [eiser] te voldoen de door [eiser] geleden en nog te lijden schade zulks op te maken bij staat en volgens de wet te vereffenen, te vermeerderen met de wettelijke rente.

De Vereniging heeft de vordering bestreden.

De rechtbank heeft bij tussenvonnis van 13 februari 2002 de Vereniging een bewijsopdracht gegeven. Bij eindvonnis van 30 juli 2003 heeft de rechtbank de vordering afgewezen en [eiser] in de proceskosten veroordeeld.

Tegen beide vonnissen heeft [eiser] hoger beroep ingesteld bij het gerechtshof te Leeuwarden.

Bij arrest van 20 april 2005 heeft het hof beide vonnissen van de rechtbank bekrachtigd en [eiser] in de kosten van het geding in hoger beroep veroordeeld.

Het arrest van het hof is aan dit arrest gehecht.

Tegen het arrest van het hof heeft [eiser] beroep in cassatie ingesteld. De cassatiedagvaarding is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

De Vereniging heeft geconcludeerd tot verwerping van het beroep.

De zaak is voor partijen toegelicht door hun advocaten en voor de Vereniging mede door mr. R.L. Bakels, advocaat bij de Hoge Raad.

De conclusie van de Advocaat-Generaal J. Wuisman strekt tot verwerping van het beroep.

De advocaat van [eiser] heeft bij brief van 17 november 2006 op die conclusie gereageerd.

3.1 In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.

(i) Io Vivat Nostrorum Sanitas (hierna: de Vereniging) is een studentenvereniging van de Hotel Management School te Leeuwarden. Eén van de commissies van de Vereniging is de commissie Watersport, die de naam ADAM draagt en voor de leden van de Vereniging onder meer jaarlijks het "Zomer Zeil Zwerf weekend" organiseert. In 1995 vond dat evenement van 4 tot 7 mei plaats. [Eiser] was als lid van de commissie Watersport één van de organisatoren van het weekeinde. Hiervoor waren zeventien zeilboten en één motorboot, de Aqua Rose, gehuurd.

(ii) Op 4 mei 1995 omstreeks 18.00 uur voer de Aqua Rose met aan boord ongeveer 20 tot 25 personen in de richting van de haven van Heeg. De opvarenden deden de motorboot zodanig schommelen dat deze aan het gangboord bijna onder water kwam te liggen. Op een gegeven moment viel de motor uit. [Eiser] is de kajuit ingegaan. Voordat hij het luik in de kajuitvloer had geopend dat toegang tot de motor gaf, vond een explosie met een steekvlam plaats.

Er ontstond brand op de boot. [Eiser] liep ernstige brandwonden op, waarvoor hij in het ziekenhuis is behandeld.

3.3.1 In hoger beroep heeft [eiser] de volgende stellingen aan zijn vordering ten grondslag gelegd:

1. De Vereniging had niet mogen toestaan dat een los staande gasfles (al dan niet meegenomen door de Vereniging) in de 'kinette', althans op de kruiser, werd geplaatst zonder deze deugdelijk te verankeren en verankerd te laten.

2. De Vereniging had niet mogen toestaan dat een los staande gasfles werd aangesloten op een (door de Vereniging meegenomen) hotelbrander en (al dan niet) vervolgens daadwerkelijk (brandend) in werking werd gesteld.

3. De Vereniging had uitsluitend gebruik mogen maken van een zich in de beun bevindende gasfles en het daarop aangesloten kooktoestel.

4. De onder 1 genoemde gasfles, althans een door de Vereniging meegenomen gasfles, is de oorzaak van de eerste ontploffing en de daarop volgende brand geweest, waardoor [eiser] gewond is geraakt.

5. De Vereniging had geen gasflessen mee aan boord van de kruiser mogen nemen, althans er op moeten toezien dat de gasflessen op de kruiser goed verankerd waren en goed verankerd bleven.

6. De Vereniging had niet mogen toelaten dat de boot door de studenten hevig aan het schommelen werd gebracht, zeker niet op een moment dat er op de kruiser daadwerkelijk gekookt werd. (rov. 6)

3.4 Het hof heeft daartoe als volgt overwogen.

"8. Het hof stelt voorop dat in een geval als het onderhavige - waarin sprake is van een studentenvereniging met een gezelligheidskarakter, waaronder een aantal commissies vallen zoals onder meer de commissie watersport ADAM - geen al te hoge eisen mogen worden gesteld aan het toezicht en de aard daarvan op activiteiten van de vereniging. Daarbij speelt mee dat de organisatie van de vereniging Io Vivat en de commissie ADAM berust bij leden van die vereniging, zodat het de leden zelf zijn die verantwoordelijk zijn voor de organisatie van activiteiten en het toezicht daarop. Zulks brengt mee dat op de deelnemers aan activiteiten van de vereniging een grote mate van eigen verantwoordelijkheid rust.

Voorts overweegt het hof dat niet gesteld of gebleken is dat Io Vivat op enig punt faalde door een gevaarlijke situatie in het leven te roepen. Immers, het organiseren van een jaarlijks terugkerend evenement voor ADAM, het zeilweekend, is op zich zelf géén activiteit die door Io Vivat zou dienen te worden verboden in verband met het feit dat het deelnemen aan het zeilweekend voorzienbaar gevaarlijk was. Ook is niet gesteld of gebleken dat Io Vivat over een grotere kennis beschikt op het gebied van varen met een motorboot en de daarmee samenhangende veiligheid dan aanwezig is bij de individuele leden van die vereniging die zich op die motorboot, de Aqua Rose, bevonden, waarbij wellicht één uitzondering is te maken voor [eiser] zelf, van wie onweersproken vaststaat dat hij over een vaarbewijs beschikte.

Daar komt nog het volgende bij. Voorzover geoordeeld zou moeten worden dat Io Vivat wel (enig) toezicht had dienen te houden, heeft zij dit toezicht gelegd bij de namens haar optredende watersportcommissie ADAM, waarvan [eiser] zelf één van de organisatoren was, en welke commissie de verantwoordelijkheid klaarblijkelijk heeft aanvaard. De verantwoordelijkheid voor de toerusting aan boord en de veiligheid aan boord lag daarmee bij de organisatoren, allen leden van de watersportcommissie ADAM. Het hof stelt vast dat niet is gebleken dat deze organisatoren:

a) maatregelen hebben genomen om te voorkomen dat er te veel mensen aan boord waren;

b) hebben voorkomen dat er twee extra gasflessen aan boord werden gebracht;

c) er op hebben gelet dat deze gasflessen deugdelijk waren verankerd;

d) hebben voorkomen dat deze gasflessen in werking werden gesteld tijdens het varen;

e) hebben voorkomen dat er met de motorboot werd geschommeld.

3.5 Onderdeel 1 klaagt, kort gezegd, dat het hof ten onrechte heeft geoordeeld dat de Vereniging niet meer te beschouwen is als eindverantwoordelijke voor het zeilweekeinde op de grond dat zij het toezicht daarop bij de commissie ADAM zou hebben gelegd.

Deze klacht mist feitelijke grondslag omdat een dergelijk oordeel in het bestreden arrest niet te lezen valt. Wel heeft het hof geoordeeld dat [eiser] onder de in rov. 8 genoemde omstandigheden - waaronder de in cassatie niet bestreden grote mate van eigen verantwoordelijkheid die rust op de leden van een vereniging als de onderhavige die deelnemen aan een activiteit als het zeilweekeinde - aan de Vereniging niet een gebrek aan toezicht kan verwijten, daar hij als deelnemer aan het zeilweekeinde en varend op de Aqua Rose als commissielid van ADAM zelf niet heeft gedaan wat hij de Vereniging verwijt te hebben nagelaten: het houden van toezicht tijdens de vaartocht.

De Hoge Raad:

verwerpt het beroep;

veroordeelt [eiser] in de kosten van het geding in cassatie, tot op deze uitspraak aan de zijde van de Vereniging begroot op € 362,34 aan verschotten en € 2.200,-- voor salaris.