Hoge Raad, 29-04-2011, BP4340, 09/04338

29 april 2011

Eerste Kamer

09/04338

RM/MD

[Eiseres],

gevestigd te [vestigingsplaats],

EISERES tot cassatie,

advocaten: mr. R.S. Meijer en mr. A.E.H. van der Voort Maarschalk,

DE STAAT DER NEDERLANDEN, (Ministerie van Verkeer en Waterstaat),

zetelende te 's-Gravenhage,

VERWEERDER in cassatie,

advocaat: mr. J.W.H. van Wijk.

Voor het verloop van het geding in feitelijke instanties verwijst de Hoge Raad naar de navolgende stukken:

a. het vonnis in de zaak met rolnummer 190225/HA ZA 03-217 van de rechtbank Rotterdam van 18 februari 2004;

b. de arresten in de zaak 04/660 van het gerechtshof te 's-Gravenhage van 22 december 2005, 21 september 2006 en 23 juni 2009.

De arresten van het hof zijn aan dit arrest gehecht.

Tegen voornoemde arresten van het hof heeft [eiseres] beroep in cassatie ingesteld. De cassatiedagvaarding is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

De Staat heeft geconcludeerd tot verwerping van het beroep.

De zaak is voor partijen toegelicht door hun advocaten en voor de Staat mede door mr. G.C. Nieuwland, advocaat bij de Hoge Raad.

De conclusie van de Advocaat-Generaal M.H. Wissink strekt tot verwerping van het cassatieberoep.

De advocaat van [eiseres] heeft bij brief van 18 februari 2011 op die conclusie gereageerd.

3.1 In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.

(i) De Staat heeft in 1978 ingevolge de Beschikking Investeringspremie Zeescheepvaart 1976 (Stcrt. 1976, nr. 124; hierna: de IPZ-regeling), een investeringspremie toegekend aan Scheepvaartmaatschappij Marlot B.V. (hierna: Marlot) voor de bouw van het motorschip Valkenswaard. Marlot was een 100% dochteronderneming van [eiseres].

(ii) In 1982 is het motorschip Valkenswaard opgeleverd.

(iii) Bij brief van 15 juni 1984 heeft Marlot zich tot de Staat gewend met de vragen of zij het motorschip Valkenswaard mocht overdragen aan haar zustervennootschap "Motorschip Valkenswaard B.V." (hierna: Valkenswaard B.V.), en of dat consequenties zou hebben voor de ontvangen premies.

(iv) Bij brief van 27 juli 1984 heeft de Directeur Generaal Scheepvaart en Maritieme Zaken van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat (DGSM) toestemming voor de overdracht verleend, onder de voorwaarde dat Marlot zich naast Valkenswaard B.V. medeverantwoordelijk en medeaansprakelijk zou stellen ten aanzien van de naleving van alle voorwaarden welke zijn verbonden aan de toekenning van de investeringspremie voor het motorschip Valkenswaard. Daarbij is aan Marlot medegedeeld: "Als de beide stukken door mij zijn ontvangen en akkoord bevonden zal ik u mijn definitieve goedkeuring bevestigen.

De premie wordt dan geacht te zijn toegekend en uitbetaald aan Motorschip Valkenswaard B.V."

(v) Bij brief van 29 oktober 1984 heeft de Staat goedkeuring verleend voor de vervreemding van het motorschip Valkenswaard, onder de nadere voorwaarde dat (ook) [eiseres] zou verklaren ten aanzien van alle aan de premietoekenning verbonden voorwaarden medeaansprakelijk te zijn.

(vi) Op 6 november 1984 heeft [eiseres] schriftelijk verklaard zich volledig medeverantwoordelijk en medeaansprakelijk te stellen voor de nakoming van alle premievoorwaarden. In deze verklaring is ook vermeld: "Tevens verbindt zij zich - naast Motorschip Valkenswaard B.V. - tot terugbetaling van de toegekende premie eventueel verhoogd met rente en kosten indien door Motorschip Valkenswaard B.V. niet wordt voldaan aan de in de premietoekenning gestelde voorwaarden." Op 10 augustus 1984 heeft Marlot een verklaring met een op de relevante punten identieke inhoud aan de Staat gestuurd.

(vii) Op 13 januari 1987 zijn Valkenswaard B.V. en Marlot in staat van faillissement verklaard. Het motorschip Valkenswaard is executoriaal verkocht aan derden.

(viii) Bij brief van 18 februari 1987 heeft de Staat [eiseres] medeaansprakelijk gehouden voor terugbetaling van ƒ 5.649.418,-- met rente.

(ix) Vervolgens is tussen partijen een regeling tot stand gekomen (hierna ook: de afbetalingsregeling).

Bij brief van 17 oktober 1988 is namens de Staat aan [eiseres] onder meer het volgende bericht:

"Gelet op het bovenstaande ben ik bereid tot een regeling.

De vordering tot terugbetaling wordt omgezet in een achtergestelde vordering. Aan deze achtergestelde vordering zijn de volgende voorwaarden verbonden:

a) De achtergestelde vordering heeft een looptijd van 15 jaar. Hierna vervalt de vordering.

b) Over de vordering zal rente verschuldigd zijn. Van toepassing is de "Wettelijke rente"; deze bedraagt op dit moment 8% per jaar.

c) Gedurende genoemde 15 jaar dient u de jaarcijfers zo snel mogelijk na de voltooiing ervan toe te sturen aan DGSM.

d) Aan de hand van de jaarcijfers wordt door DGSM bepaald wat kan worden terugbetaald.

e) Indien zich ontwikkelingen voordoen die van invloed kunnen zijn op afhandeling van deze achtergestelde vordering, dient u DGSM hier per omgaande over te informeren."

(x) Na 17 oktober 1988 heeft [eiseres] jaarlijks jaarrekeningen aan de Staat toegezonden, enkele malen na daartoe door de Staat te zijn gerappelleerd.

(xi) Bij brief van 5 oktober 2001 heeft de Staat aan [eiseres] medegedeeld dat hij Ernst & Young opdracht heeft gegeven te onderzoeken of de overheid alle mogelijkheden heeft bezien om de terugbetalingsvordering te innen.

(xii) Ernst & Young Forensic Services B.V. heeft op 29 november 2001, 14 maart 2002 en 10 oktober 2002 (concept)rapporten uitgebracht.

(xiii) Bij brief van 13 december 2002 heeft de Staat aan [eiseres] meegedeeld de overeenkomst van 17 oktober 1988 te ontbinden. Voorts heeft de Staat bij deze brief aanspraak gemaakt op betaling van € 2.563.594,12.

3.2.1 In dit geding heeft de Staat gevorderd dat [eiseres] zal worden veroordeeld hem € 2.644.751,24 te voldoen.

De Staat heeft aan deze vordering ten grondslag gelegd dat [eiseres] is tekortgeschoten in de nakoming van haar verplichtingen uit de afbetalingsregeling. [Eiseres] heeft namelijk haar jaarcijfers niet tijdig vastgesteld en gedeponeerd, en deze bovendien te laat aan de Staat aangeleverd, terwijl voorts is gebleken dat de jaarcijfers geen juist en volledig beeld en inzicht gaven in [eiseres]' financiële positie. [Eiseres] heeft aldus nagelaten de Staat te informeren over ontwikkelingen die van invloed zouden kunnen zijn op de afhandeling van de achtergestelde vordering.

3.3 Het tegen het arrest van het hof gerichte cassatiemiddel bevat een groot aantal klachten.

Deze betreffen in de kern de volgende punten:

I. de rechtsgeldigheid van de verklaring van [eiseres] van 6 november 1984,

II. de vraag of de afbetalingsregeling in beginsel kan worden ontbonden,

III. de rechtsgeldigheid van de ontbindingsverklaring van de Staat, en

IV. de accountantskosten.

3.4 Het hof heeft dienaangaande, kort samengevat, in zijn tussenarrest van 22 december 2005 het volgende overwogen.

(a) De investeringspremie is in 1978 toegekend aan Marlot (rov. 6.2). Vervreemding van het motorschip Valkenswaard door Marlot had tot terugvordering van die premie kunnen leiden (rov. 6.3-6.4). Daarom kon de Staat ook voorwaarden stellen waaronder dat hij afzag van terugvordering. Dit laatste heeft de Staat gedaan in zijn brieven van 27 juli en 29 oktober 1984. Deze bevatten beschikkingen in de zin van de toentertijd geldende Wet Arob, zodat de burgerlijke rechter thans van de juistheid van de inhoud daarvan uitgaat. Daarom moet het ervoor worden gehouden dat de investeringspremie bij de eigendomsovergang niet is teruggevorderd, maar is toegekend aan Valkenswaard B.V. onder de voorwaarde dat Marlot en [eiseres] medeverantwoordelijk en medeaansprakelijk zijn voor de naleving van alle voorwaarden welke aan de toekenning van de investeringspremie zijn verbonden (rov. 6.5).

(b) Met haar verklaring van 6 november 1984 heeft [eiseres] zich medeaansprakelijk gesteld voor de nakoming van alle voorwaarden welke zijn verbonden aan de toekenning van de investeringspremie (rov. 6.6).

(c) Nu vaststaat dat Valkenswaard B.V. in elk geval na haar faillissement niet aan de in de premietoekenning gestelde voorwaarden voldeed, is [eiseres] gehouden tot terugbetaling van die premie. Het subsidiaire verweer van [eiseres] dat Valkenswaard B.V. nooit een investeringspremie heeft aangevraagd zodat op haar - [eiseres] - geen terugbetalingsverplichting kan rusten, treft geen doel (rov. 6.6).

3.7 Voor zover het onderdeel betrekking heeft op de door het hof aanvaarde gebondenheid van Valkenswaard B.V. tegenover de Staat, mist het eveneens feitelijke grondslag. Het bestreden arrest moet aldus worden verstaan dat het hof de door de Staat mede aan zijn vordering ten grondslag gelegde feiten en omstandigheden - die door [eiseres] niet zijn weersproken - dat

- zijn brief van 29 oktober 1984 was gericht aan "Motorschip Valkenswaard B.V., p/a B.V. Scheepvaartmaatschappij 'Marlot'",

- de vennootschappen Valkenswaard B.V. en Marlot op één en hetzelfde adres waren gevestigd, aan welk adres de genoemde brief is verzonden, en

- Valkenswaard B.V. en Marlot zustervennootschappen zijn en tezamen met hun moedervennootschap, [eiseres], een fiscale eenheid vormen,

als juist heeft aanvaard en op grond daarvan heeft geoordeeld dat, nu de ontvangst door Marlot van de brief van 29 oktober 1984 niet is betwist, als vaststaand moet worden aangenomen dat ook Valkenswaard B.V. van de inhoud daarvan heeft kennisgenomen maar daartegen niet heeft geprotesteerd, laat staan bezwaar of beroep heeft aangetekend tegen de volgens het hof in die brief besloten liggende beschikking.

3.9 Onderdeel I.2 houdt, kort weergegeven, de klacht in dat de door [eiseres] op zich genomen verplichting, als borgtocht, afhankelijk was van het bestaan van een terugbetalingsverplichting van Valkenswaard B.V.

Nu deze verplichting niet bestond, was de borgstelling door [eiseres] in haar verklaring van 6 november 1984 inhoudsloos, en dus niet rechtsgeldig, zo luidt de klacht.

3.13 Onderdeel II is gericht tegen rov. 7.4 van het tussenarrest van het hof van 22 december 2005 en de daarop voortbouwende oordelen. Deze overweging luidt, voor zover thans van belang, als volgt:

"7.4 (...) Artikel 6:265 BW is een bepaling omtrent wederkerige overeenkomsten. Artikel 6:261 lid 2 BW bepaalt dat de bepalingen omtrent wederkerige overeenkomsten van overeenkomstige toepassing zijn op andere rechtsbetrekkingen die strekken tot het wederzijds verrichten van prestaties, voor zover de aard van die rechtsbetrekkingen zich daartegen niet verzet.

Zoals ook [eiseres] heeft aangevoerd, is de afbetalingsregeling een meerzijdige overeenkomst, waarbij de Staat betalingsuitstel en achterstelling van de vordering verleent (en daarmee afstand doet van zijn recht om de vordering direct op te eisen), terwijl op [eiseres] de verplichting (blijft) rust(en) om terug te betalen hetgeen blijkens de jaarcijfers kan worden terugbetaald. Ter bepaling daarvan moet zij de jaarcijfers aan de Staat toesturen en de Staat per ommegaande informeren over de ontwikkelingen die van invloed kunnen zijn op het afhandelen van de achtergestelde vordering. De aard van deze rechtsbetrekking verzet zich niet tegen toepassing van artikel 6:265 BW en de afbetalingsregeling kon dus worden ontbonden."

3.15 Het hof heeft geoordeeld dat de afbetalingsregeling kon worden ontbonden op de voet van art. 6:261.

De motivering van dit oordeel moet aldus worden verstaan. De Staat verleende [eiseres] betalingsuitstel en stemde bovendien toe in achterstelling van zijn vordering onder de door [eiseres] aanvaarde voorwaarden dat [eiseres] haar jaarcijfers zo snel mogelijk na de vaststelling daarvan zou toesturen aan DGSM, en deze laatste per omgaande zou informeren over ontwikkelingen die van invloed kunnen zijn op afhandeling van de achtergestelde vordering van de Staat. Weliswaar heeft de Staat zich niet aldus verbonden ter verkrijging van een door haar daartegenover bedongen vordering op [eiseres], maar de nauwe samenhang tussen enerzijds het betalingsuitstel en de achterstelling, en anderzijds de door [eiseres] aanvaarde voorwaarden, brengt mee dat de afbetalingsregeling een rechtsbetrekking is die strekt tot het wederzijds verrichten van prestaties in de zin van art. 6:261 lid 2. Nu de aard van de rechtsbetrekking tussen partijen zich daartegen niet verzet, rechtvaardigt deze nauwe samenhang dat de rechtsbetrekking tussen partijen, mits ook aan de overige in de wet gestelde voorwaarden is voldaan, kan worden ontbonden.

3.19 Onderdeel III.1.1 mist in zijn geheel feitelijke grondslag en kan dus niet tot cassatie leiden.

Het onderdeel berust op het uitgangspunt dat het hof zijn oordeel mede erop heeft gebaseerd dat de door [eiseres] verschafte jaarcijfers geen juist en volledig beeld geven van, of inzicht in, haar financiële positie. Zoals blijkt uit de hiervoor in 3.18 weergegeven samenvatting is het oordeel van het hof dat [eiseres] is tekortgeschoten in de nakoming van de afbetalingsregeling echter niet, ook niet mede, gebaseerd op gebreken in de door [eiseres] aan de Staat toegezonden jaarcijfers.

De leningen Condor I en II

3.20.1 De onderdelen III.1.2-III.1.7 hebben betrekking op twee leningen aan [eiseres], door het hof respectievelijk Condor I en Condor II genoemd. Het gaat hier om het volgende. Het hof heeft vastgesteld dat Nederlandse Scheepshypotheek N.V. (NESH) een vordering had op [eiseres] die in de jaarrekening van laatstgenoemde van 1989 is opgenomen voor een bedrag van € 2.206.538,--.

Deze vordering is op 19 februari 1990 door NESH gecedeerd aan [betrokkene 1], toentertijd directeur/aandeelhouder van [eiseres]. [Betrokkene 1] heeft deze vordering overgenomen voor een aanmerkelijk lager bedrag dan de nominale waarde daarvan. Nadat de Staat op 14 september 1994 het verzoek van [eiseres] had afgewezen afstand te doen van zijn hiervoor in 3.1 onder (ix) bedoelde achtergestelde vordering is, door onder anderen [betrokkene 1], Condor Financial Services Ltd. opgericht, gevestigd op de Virgin Islands (hierna ook: Condor). [Betrokkene 1] heeft een belang in Condor. Vervolgens heeft [betrokkene 1] op 2 of 3 oktober 1994 de oorspronkelijk aan NESH toebehorende vordering gecedeerd aan Condor.

In verband daarmee heeft Condor aan [eiseres] een lening verschaft, door het hof aangeduid als Condor I.

De aflossing op deze lening is afhankelijk gesteld van beschikbare liquiditeiten. [Eiseres] heeft de Staat van een en ander niet op de hoogte gesteld, aldus nog steeds de onbestreden vaststellingen van het hof in rov. 4 en 10.2 van zijn eindarrest.

3.20.2 Voorts heeft Condor aan [eiseres] in 1995 een lening verschaft van € 3.143.000,-- voor de aanschaf van materiële vaste activa, welke lening door het hof is aangeduid als Condor II. Deze lening hield verband met de renovatie door [eiseres] van een haar in eigendom toebehorend pand aan de Scheepmakershaven te Rotterdam. Deze lening is in 2000 afgelost, waartoe [eiseres] in staat was door een hypothecaire lening te sluiten bij FGH.

Het hof heeft in rov. 17 van zijn eindarrest in het voetspoor van de door hem benoemde deskundigen vastgesteld dat in de jaarrekening van [eiseres] informatie omtrent de ontwikkeling van de waarde van voormeld pand had moeten zijn opgenomen, en dat deze waardeontwikkeling - het hof bedoelt klaarblijkelijk: waardestijging - aanleiding had kunnen zijn het pand (verder) te belasten met hypotheek, waardoor vrij beschikbare liquiditeiten konden worden verkregen ten belope van € 4.000.000,--.

3.21 Tegen deze achtergrond heeft het hof geoordeeld dat het partijen bij de afbetalingsregeling erom ging dat [eiseres] zo mogelijk terugbetalingen deed (rov. 8 van zijn eindarrest). Het hof overwoog voorts, in zoverre anders dan de deskundigen, dat ook Condor I een achtergestelde lening was, nu terugbetaling daarvan afhankelijk was gesteld van de aanwezigheid van liquiditeiten, waarvoor ook de aanwezigheid van kredietfaciliteiten van belang is (rov. 9 van zijn eindarrest). Het hof heeft vervolgens geoordeeld dat niet zonder meer valt in te zien waarom de lening van de Staat, die eerder is aangegaan dan Condor I en andere voorwaarden inhoudt, is achtergesteld bij de, eveneens achtergestelde, lening Condor I. Het hof vervolgde dat de ontwikkelingen met betrekking tot Condor I en, mutatis mutandis, Condor II, in elk geval ontwikkelingen zijn die van invloed zouden kunnen worden op de aflossingscapaciteit van [eiseres], dus op de afhandeling van de vordering van de Staat, zodat [eiseres] de Staat daarvan op de hoogte had moeten stellen.

Omdat zij dat niet heeft gedaan, is [eiseres] tekortgeschoten in haar informatieplicht (rov. 10.1 van het eindarrest). Het hof voegde daaraan toe dat [eiseres] bovendien heeft verzuimd de Staat ervan op de hoogte te stellen dat NESH bereid was gebleken haar vordering op [eiseres] te cederen aan [betrokkene 1] voor een aanmerkelijk lager bedrag dan de nominale waarde daarvan. Op grond van deze bereidheid moet worden aangenomen dat, althans had kunnen worden onderzocht of, NESH ook van haar vordering afstand had willen doen tegen betaling van een veel lager bedrag dan de nominale waarde daarvan. In dat geval zou de financiële positie van [eiseres] veel rooskleuriger zijn geweest dan nu het geval is. [Eiseres] heeft echter ervoor gekozen dit voordeel zonder meer aan haar bestuurder [betrokkene 1] te doen toevallen, zonder de bereidheid van NESH substantieel op haar vordering in te leveren, aan de Staat te melden (rov. 10.2 van het eindarrest).

3.22 Voor het geval [eiseres] heeft willen betogen dat haar tekortkoming van zo geringe betekenis was dat deze niet de ontbinding van de afbetalingsregeling rechtvaardigt, wordt dit betoog verworpen, zo overwoog het hof verder. Het verwees daartoe naar de feiten en omstandigheden als hiervoor in 3.20.2 vermeld.

Het oordeelde vervolgens dat, nu ook Condor I en Condor II als achtergestelde leningen zijn te beschouwen, deze ponds-pondsgewijs met de achtergestelde vordering van de Staat hadden moeten worden voldaan indien liquiditeiten zouden zijn verworven ten gevolge van het benutten van een kredietfaciliteit, waartoe de Staat op grond van de door hem gestelde voorwaarden [eiseres] zou hebben verplicht (rov. 17 van het eindarrest van het hof).

3.25 Onderdeel III.1.3 houdt ten eerste in dat het onbegrijpelijk is dat het hof uit (de toelichtingen bij) de jaarrekeningen 1999 en 2000 van [eiseres] heeft afgeleid dat de vordering van de Staat niet is achtergesteld bij Condor I en Condor II. Condor I bestond immers al op het moment van totstandkoming van de afbetalingsregeling.

Het onderdeel betoogt ten tweede dat een afspraak tot achterstelling van Condor I en Condor II ook niet kan worden afgeleid uit de jaarrekeningen van [eiseres].

3.27 Onderdeel III.1.4 keert zich tegen het oordeel van het hof dat de ontwikkelingen rond Condor I en, mutatis mutandis, Condor II, ontwikkelingen zijn die van invloed zouden kunnen worden op de aflossingscapaciteit van [eiseres], en dan meer in het bijzonder tegen de gelijkstelling van Condor I en Condor II. Het onderdeel klaagt dat wat betreft de laatstgenoemde lening expliciet een minimumaflossing van ƒ 300.000,-- is overeengekomen en voegt daaraan toe dat ruim tevoren aan de Staat is medegedeeld dat deze lening zou worden aangegaan.

In aanmerking genomen dat het sluiten van de lening Condor II noodzakelijk was met het oog op een hernieuwde zinvolle exploitatie van het desbetreffende pand kon de Staat onmogelijk begrijpen dat deze lening zou worden achtergesteld bij, of gelijkgesteld met, zijn eigen achtergestelde vordering.

3.28 Voor zover het onderdeel erover klaagt dat het hof ten onrechte Condor I en Condor II heeft gelijkgesteld nu wat betreft de laatstgenoemde lening expliciet een minimumaflossing van ƒ 300.000,-- is overeengekomen, mist het feitelijke grondslag en kan het dus niet tot cassatie leiden. De klacht citeert immers niet de woorden 'mutatis mutandis', waarmee het hof tot uitdrukking heeft gebracht dat Condor I en Condor II gelijkgesteld kunnen worden voor zover Condor II het vorenbedoelde bedrag van ƒ 300.000,-- overschrijdt.

Voor zover het onderdeel de klacht bevat dat het hof ten onrechte heeft overwogen dat de Staat onmogelijk kon begrijpen dat Condor II zou worden achtergesteld bij, of gelijkgesteld met, zijn eigen achtergestelde vordering, kan het evenmin tot cassatie leiden. Het hof heeft immers niet overwogen dat Condor II is achtergesteld bij, of gelijkgesteld met, de achtergestelde vordering van de Staat, maar dat niet zonder meer valt in te zien waarom de lening van de Staat, die eerder is aangegaan dan Condor I en andere voorwaarden inhoudt, is achtergesteld bij Condor I en Condor II. Dit oordeel behoefde in het licht van de door het onderdeel aangevoerde feiten en omstandigheden geen nadere motivering om begrijpelijk te zijn.

3.33 Onderdeel III.2 voert aan dat het hof ten onrechte [eiseres]' beroep op art. 6:89 BW heeft gepasseerd.

Het onderdeel doet een beroep op de lange termijn die is verstreken sinds de door de Staat gestelde tekortkomingen zich hebben voorgedaan, mede in aanmerking genomen dat [eiseres] in de feitelijke instanties heeft gesteld dat de volgens de Staat ontbrekende informatie wel degelijk in de (toelichting bij de) aan de Staat verschafte jaarcijfers staat vermeld, of in elk geval daaruit eenvoudig kon worden afgeleid.

Voor zover het hof tevens heeft geoordeeld dat de Staat de hiervoor in 3.32 bedoelde tekortkoming redelijkerwijze niet eerder had behoren te ontdekken op grond van de toegezonden jaarstukken, is dit oordeel eveneens onbegrijpelijk, aldus nog steeds het onderdeel.

3.34 Het bestreden arrest laat geen andere uitleg toe dan dat het hof niet een voldoende gepreciseerd en gemotiveerd beroep van [eiseres] op art. 6:89 BW in de processtukken heeft gelezen. Dit oordeel is voorbehouden aan de rechter die over de feiten oordeelt. Het behoefde, in het licht van de vindplaatsen waarnaar door het onderdeel wordt verwezen, geen nadere motivering om begrijpelijk te zijn.

De tweede klacht van het onderdeel mist feitelijke grondslag en kan dus niet tot cassatie leiden omdat een oordeel als in het onderdeel bedoeld, niet door het hof is gegeven.

3.36 Het onderdeel faalt omdat het hof klaarblijkelijk de verplichting uit de afbetalingsregeling, luidende:

"(e) Indien zich ontwikkelingen voordoen die van invloed kunnen zijn op afhandeling van deze achtergestelde vordering, dient u DGSM hier per omgaande over te informeren", aldus heeft uitgelegd dat de informatieplicht van [eiseres] die daarin is vastgelegd, uitsluitend kon worden nagekomen binnen de in deze bepaling bedoelde, door de woorden 'per omgaande' gepreciseerde, termijn, aan welke verplichting [eiseres] niet heeft voldaan. Dit oordeel is niet onbegrijpelijk, mede gelet op art. 6:83, aanhef en onder a, BW.

De Hoge Raad:

verwerpt het beroep;

veroordeelt [eiseres] in de kosten van het geding in cassatie, tot op deze uitspraak aan de zijde van de Staat begroot op € 6.245,34 aan verschotten en € 2.200,-- voor salaris.