Hoge Raad, 24-01-2014, ECLI:NL:HR:2014:159, 13/02074

Middel 1 is gericht tegen het oordeel van het hof dat voor de wijziging van de pensioengrondslag de instemming van de ondernemingsraad moet worden gevraagd op de voet van art. 27 lid 1, aanhef en onder a, WOR. Het middel voert aan dat een besluit tot wijziging van de pensioengrondslag betrekking heeft op een primaire arbeidsvoorwaarde en derhalve niet onder het instemmingsrecht valt, althans dat het hof zijn andersluidende oordeel onvoldoende heeft gemotiveerd.

Art. 27 lid 1, aanhef en onder a, WOR bepaalt dat het besluit tot vaststelling, wijziging of intrekking van een regeling met betrekking tot een pensioenverzekering instemming van de ondernemingsraad behoeft. Uit de parlementaire geschiedenis van de WOR, aangehaald in de conclusie van de Advocaat-Generaal onder 2.8, blijkt dat de wetgever bij de totstandkoming van die wet de vraag onder ogen heeft gezien of een (wijziging in een) pensioenverzekeringsregeling dient te worden aangemerkt als een primaire arbeidsvoorwaarde, en dat hij ervoor heeft gekozen dit niet tot de primaire arbeidsvoorwaarden te rekenen opdat de ondernemingsraad een instemmingsrecht zou hebben met betrekking tot zodanige besluiten van de ondernemer. Hieruit volgt dat de wetgever een pensioensverzekeringsregeling heeft beschouwd als een secundaire arbeidsvoorwaarde (die niet is onttrokken aan het instemmingsrecht van de ondernemingsraad). Art. 27 lid 1, aanhef en onder a, WOR is sedertdien niet gewijzigd en ook overigens blijkt niet van gewijzigde opvattingen van de wetgever over deze kwestie. Eerder is sprake van het tegendeel, aangezien de wetgever ook later ervan heeft blijk gegeven het instemmingsrecht van de ondernemingsraad te willen handhaven (zie de conclusie van de Advocaat-Generaal onder 2.15). Het hof heeft dus terecht geoordeeld dat instemming van de ondernemingsraad is vereist voor de wijziging van de pensioengrondslag. De rechtsklacht van middel 1 faalt dan ook. De motiveringsklacht faalt eveneens, nu sprake is van een rechtsoordeel en een zodanig oordeel niet kan worden bestreden met een motiveringsklacht.

Middel 2 is gericht tegen het oordeel van het hof dat de weigering van de ondernemingsraad om instemming te verlenen onredelijk is. Onderdeel 2a klaagt dat alle omstandigheden van het geval dienen te worden betrokken in de beoordeling op de voet van art. 27 lid 4 WOR en dat het hof in rov. 6 niet, althans onvoldoende kenbaar, aandacht heeft besteed aan de argumenten van de ondernemingsraad. Onderdeel 2b klaagt dat het hof in het licht van de gedingstukken ten onrechte heeft geoordeeld dat de ondernemingsraad de lezing die Stena Line heeft gegeven van de ontstaansgeschiedenis van de zinsnede “overeengekomen vaste uitkeringen” niet gemotiveerd heeft bestreden.

Onderdeel 2a slaagt. Art. 27 lid 4 WOR geeft de rechter op slechts twee gronden de bevoegdheid om de ondernemer toestemming te verlenen tot het nemen van een besluit waarvoor geen instemming van de ondernemingsraad is verkregen. Het hof heeft zijn toestemming blijkbaar verleend op de in art. 27 lid 4 WOR als eerste genoemde grond, namelijk dat de beslissing van de ondernemingsraad om geen instemming te geven onredelijk is. Van zodanige onredelijkheid is sprake indien de argumenten van de ondernemer voor het voorgenomen besluit zwaarder wegen dan die van de ondernemingsraad voor het onthouden van zijn instemming. In het onderhavige geval heeft de ondernemingsraad zijn argumenten vermeld in zijn verweerschrift in hoger beroep onder 9-16 en bij pleidooi (pleitnotities onder 4-7). Uit de beschikking van het hof blijkt niet dat het die argumenten in zijn beoordeling heeft betrokken. Aldus heeft het hof ofwel blijk gegeven van een onjuiste rechtsopvatting, ofwel zijn beschikking onvoldoende gemotiveerd.

Onderdeel 2b faalt op de gronden vermeld in de conclusie van de Advocaat-Generaal onder 2.28 en 2.29.