Parket bij de Hoge Raad, 21-12-2007, BB5359, 01327/07 B

Conclusie inzake:

[klager]

2. Namens verzoeker heeft mr J. Klopstra, advocaat te Stadskanaal, schrifturen houdende cassatiemiddelen ingediend. De eerste drie middelen die worden aangevoerd tegen de beschikking waarbij het in art. 552p, tweede lid, Sv bedoelde verlof is verleend zijn letterlijk gelijk aan de eerste drie middelen die worden aangevoerd tegen de ongegrondverklaring van het beklag. Tegen deze laatste beslissing wordt nog een vierde middel aangevoerd. Gelet op deze grote mate van overeenstemming van de klachten tegen de beide beschikkingen bespreek ik alle middelen in één conclusie.

Inzake beide beroepen

4. Bij beoordeling van die middelen dient te worden vooropgesteld dat bij een beslissing als de onderhavige, verlangd met het oog op de uitvoering van een tot Nederland gericht verzoek om rechtshulp, uitgangspunt behoort te zijn dat aan rechtshulpverzoeken die zijn gedaan krachtens een voor Nederland verbindend verdrag zoveel mogelijk gevolg dient te worden gegeven. Dit brengt mee dat van inwilliging van zodanig rechtshulpverzoek - in voorkomend geval dus ook van verlenen van het in art. 552p, tweede lid, Sv bedoelde verlof - slechts kan worden afgezien indien zich belemmeringen van wezenlijke aard voordoen, voorvloeiende uit het toepasselijke rechtshulpverdrag of uit de wet, dan wel de uitvoering van het rechtshulpverzoek zou meebrengen dat een ernstige inbreuk wordt gemaakt op de hier te lande erkende fundamentele beginselen van een behoorlijke procesorde, vgl. HR NJ 2002, 580.

5. Overigens brengt ditzelfde uitgangspunt mij ertoe deze conclusie bij vervroeging te nemen, waarbij ook een rol speelt dat de behandeling van deze cassatieberoepen enige vertraging heeft opgelopen doordat aanvankelijk ingestuurde exemplaren van de cassatieschrifturen niet waren ondertekend.

De doorzoeking en de inbeslaggenomen stukken zijn naar de mening van de raadsvrouw onrechtmatig verkregen nu niet blijkt van een gegronde verdenking tegen [klager/betrokkene]. Reden waarom [klager verzoekt het beslag op te heffen met last tot teruggave aan klager / de raadsvrouw concludeert tot afwijzing van de vordering].

BEOORDELING

De rechtbank overweegt dat de rechter-commissaris ten tijde van het beoordelen van de vordering van de officier van justitie om tot doorzoeking ter inbeslagneming ex artikel 110 van het Wetboek van Strafvordering over te gaan, een rechtmatigheidstoets heeft aangelegd en tot het oordeel is gekomen dat aan de bij de wet gestelde voorwaarden is voldaan. Bij dat oordeel was betrokken de vraag of op basis van de door de Duitse autoriteiten te beschikking gestelde gegevens, kon worden gesteld dat er sprake is van een redelijk vermoeden van schuld tegen klager. Op basis van het vertrouwensbeginsel moet ervan worden uitgegaan dat de Duitse autoriteiten alle terzake het verzoek relevante gegevens bij het verzoek hebben overgelegd."

7. Waar het aankomt op de rechtmatige toepassing van bijzondere opsporingsbevoegdheden die slechts met machtiging van de rechter-commissaris kunnen worden aangewend, heeft naar Nederlands recht in het algemeen te gelden dat ter beoordeling van de zittingsrechter staat of de rechter-commissaris in redelijkheid de wettelijk vereiste machtiging heeft kunnen geven, en voorts of de officier van justitie, met de door de rechter-commissaris verstrekte machtiging, rechtmatig gebruik heeft gemaakt van de hem door de wet toegekende bevoegdheid, vgl. HR 11 oktober 2005, LJN AT4351. Bij dit door de zittingsrechter te verrichten onderzoek dient derhalve een zekere terughoudendheid in acht te worden genomen. Ter beoordeling staat of de rechter-commissaris en, wat de concrete toepassing van de bevoegdheid betreft, de officier van justitie in redelijkheid hebben kunnen oordelen dat aan de wettelijke vereisten en de beginselen van proportionaliteit en subsidiariteit was voldaan.

8. Met de laatste zin van de hierboven aangehaalde overwegingen heeft de Rechtbank kennelijk en terecht tot uitdrukking gebracht dat het vertrouwensbeginsel in het internationale rechtshulpverkeer meebrengt dat er bij de beoordeling en uitvoering van een rechtshulpverzoek vanuit gegaan moet worden dat de verzoekende Staat terecht stelt dat er (naar de maatstaven van zijn eigen wettelijk systeem) voldoende aanwijzingen van betrokkenheid bij een bepaald strafbaar feit voorhanden zijn.

9. Gelet op deze uitgangspunten is het in de hierboven aangehaalde overwegingen besloten liggende oordeel dat er geen grond is om aan te nemen dat de inwilliging van het rechtshulpverzoek een inbreuk zal opleveren op fundamentele beginselen van Nederlands strafprocesrecht, noch onjuist, noch onbegrijpelijk.

10. Verder brengt het reeds genoemde vertrouwensbeginsel in het internationale rechtshulpverkeer mee dat er ten aanzien van een verzoekende Staat die de bindende kracht van het EVRM heeft aanvaard vanuit moet worden gegaan dat de schending van in dit verdrag gewaarborgde rechten in die Staat kan worden voorgelegd aan een rechterlijke autoriteit die in staat is aan dat verweer, voor zover het gegrond wordt bevonden, gepaste consequenties te verbinden, vgl (met betrekking tot uitlevering) HR NJ 2004, 42.

11. De in feitelijke aanleg betrokken en in de cassatiemiddelen herhaalde stelling dat uit een eerder ten laste van verzoeker gewezen vonnis van een Duitse rechter volgt dat deze na overdracht van hier te lande inbeslaggenomen voorwerpen zonder meer uitgaat van een rechtmatige inbeslagneming en daarom niet bereid is nog te onderzoeken of de uitvoering van een door de Duitse autoriteiten gedaan rechtshulpverzoek tot schending van de in het EVRM gewaarborgde rechten heeft geleid, rechtvaardigt geen afwijking van het zojuist genoemde uitgangspunt, reeds omdat niet bekend is op welke gronden de Duitse rechter in die eerdere strafzaak tot de beweerde beslissing is gekomen.

12. In de toelichting op de middelen wordt ten slotte aangevoerd dat uit een nagezonden brief van het Staatsanwaltschaft Osnabrück gedateerd 7 mei 2007 is erkend dat het rechtshulpverzoek onjuiste informatie bevat ten aanzien van de (destijds) tegen verzoeker bestaande verdenking.

14. Bij de stukken bevindt zich een rechtshulpverzoek gedateerd 8 november 2006, strekkende tot doorzoeking van de woningen van verzoeker en een andere persoon en de eventueel bij hen in gebruik zijnde voertuigen. Daarbij is gevoegd een exemplaar van een Beschluss van een rechter in het Amtsgericht te Osnabrück gedateerd 4 november 2006, waarin als verdenking jegens verzoeker is omschreven dat hij betrokken is geweest bij vijf overvallen ("schwerer Raub" of "schwere räuberische Erpressung"), gepleegd op verschillende tijdstippen in de jaren 2005 en 2006.

15. De onjuistheid in de gronden waarop verzoeker in Duitsland als verdachte is aangemerkt betreft derhalve niet rechtstreeks de feiten die hij vermoedelijk heeft begaan, maar de in (een) eerder gevoerd(e) strafrechtelijk(e) onderzoek(en) gerezen verdenking als feitelijke grond om hem ook ter zake van de nu onderzochte overvallen als verdachte aan te merken. Daarbij is, ook in het zojuist genoemde Beschluss van het Amtsgericht Osnabrück, opgemerkt dat deze thans onderzochte overvallen overeenkomsten vertonen met de in 1997 begane feiten.

17. Deze cassatieprocedure lijkt mij niet te geëigende weg om de Staatsanwalt te Osnabrück antwoord te geven op zijn hierboven, onder 13, genoemde vraag. Niettemin merk ik op dat het voorshands niet in de rede ligt, gelet op het geheel van aanwijzingen tegen verzoeker met betrekking tot de feiten waarvan hij thans in Duitsland wordt verdacht, dat de daartoe bevoegde autoriteit zal oordelen dat de rechtshulp niet (op dezelfde wijze) zou zijn verleend indien van meet af aan duidelijk zou zijn geweest dat de eerdere veroordeling van verzoeker geen betrekking had op drie overvallen, doch op slechts één van de drie overvallen ter zake waarvan hij destijds als verdachte is aangemerkt.

18. Ook voor zover de middelen verwijzen naar de brief van de Staatsanwalt te Osnabrück van 7 mei 2007 kunnen zij derhalve geen doel treffen, waarbij ik daarlaat of bij de beoordeling in cassatie van beslissingen als hier bestreden rekening kan worden gehouden met (de inhoud van) geschriften die niet bekend konden zijn aan de rechter die de beslissingen genomen heeft.

19. De eerste twee middelen falen.

20. Het derde middel behelst de klacht dat de bestreden beschikkingen nietig zijn omdat art. 23, tweede lid, Sv niet is nageleefd, aangezien de belanghebbende [betrokkene 1] niet is opgeroepen.

22. Het klaagschrift bevat de stelling dat "[k]lager althans zijn vriendin [betrokkene 1] [...] eigenaar [zijn] van de inbeslaggenomen voorwerpen". Door of namens verzoeker is, voor zover blijkt uit de aan de Hoge Raad toegezonden stukken, niet nader uiteengezet welke inbeslaggenomen voorwerpen (mede) aan die vriendin toebehoren.

23. Naar mijn inzicht kan het ervoor gehouden worden dat de Rechtbank uit de zojuist samengevatte aard van de inbeslaggenomen en over te dragen voorwerpen heeft afgeleid - hetgeen niet onbegrijpelijk is - dat het gaat om voorwerpen die hetzij aan (niemand anders dan) verzoeker toebehoren, zoals de kledingstukken, de op zijn naam gestelde documenten en hetgeen in zijn auto werd aangetroffen, hetzij voorwerpen die de belichaming vormen van het bij gelegenheid van de doorzoekingen uitgevoerde technisch onderzoek, zodat de omstandigheid dat een aantal van die voorwerpen is inbeslaggenomen in de woning die door verzoeker en zijn vriendin gezamenlijk wordt bewoond niet meebrengt dat laatstgenoemde als belanghebbende bij het beklag en/of het in artikel 552p, tweede lid, Sv bedoelde verlof moet worden aangemerkt.

Inzake het beroep met griffienummer 01867/07 B

25. Het vierde middel bevat de klacht dat ten onrechte geen (afzonderlijk gemotiveerde) beslissing is genomen op het verweer dat de onrechtmatigheid van de bewijsgaring ook in de weg behoort te staan aan het verlenen van het in art. 552oa, vierde lid, Sv bedoelde verlof.