Parket bij de Hoge Raad, 18-03-2008, BA1024, 02057/06 H

Conclusie inzake:

[Aanvrager]

1.1. Deze zaak betreft de zogenaamde 'Deventer moordzaak'. Aanvrager werd in die zaak door de rechtbank Zwolle op 9 maart 2000 (LJN-nummer LJN AA5060) vrijgesproken van moord en vervolgens door het Gerechtshof Arnhem op 22 december 2000 (LJN-nummer LJN AD8964) alsnog voor dat feit veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van twaalf jaren. Tegen die veroordeling heeft aanvrager cassatieberoep ingesteld, maar de Hoge Raad heeft het cassatieberoep bij arrest van 20 november 2001 (LJN-nummer LJN AD5148) verworpen. Vervolgens heeft aanvrager een eerste herzieningsaanvraag ingediend, die bij uitspraak van 1 juli 2003 door de Hoge Raad gegrond is verklaard. Die beslissing hield met name verband met de resultaten van nieuw onderzoek die de relatie tussen het veronderstelde moordwapen (een mes) en de moord onaannemelijk maakten, een relatie die een wezenlijke schakel vormde in de bewijsvoering door het Gerechtshof Arnhem. De zaak is vervolgens opnieuw behandeld door het Gerechtshof 's-Hertogenbosch. Bij die behandeling heeft het OM nieuw bewijs tegen aanvrager geleverd. Het Gerechtshof 's-Hertogenbosch heeft bij arrest van 9 februari 2004 (LJN-nummer LJN AO3222) het arrest van het Gerechtshof Arnhem van 22 december 2000 - onder verbetering van gronden - gehandhaafd. Nadat aanvrager hiertegen wederom cassatieberoep heeft ingesteld, heeft de Hoge Raad ook dit beroep bij arrest van 22 februari 2005 (LJN-nummer LJN AR5714) verworpen.

1.3. Voor de goede orde zal ik hieronder eerst kort - daarbij uitgenodigd door de door de aanvrager ontvouwde ideeën over het bijzondere rechtsmiddel der herziening - uiteenzetten onder welke voorwaarden een herzieningsaanvraag kan worden toegewezen. Daarna zal ik kort samenvatten welke gronden voor herziening in deze aanvraag worden aangedragen en hoe die in de aanvraag worden onderbouwd. In deze conclusie wordt steeds gesproken van "aanvrager". Daarmee doel ik op de veroordeelde, maar voor zover er wordt ingegaan op hetgeen in onderhavige herzieningsaanvraag wordt aangevoerd, heeft die term natuurlijk (mede) betrekking op Mr. Knoops, die de aanvraag immers namens de veroordeelde heeft opgesteld.

1.5. Herziening is een buitengewoon rechtsmiddel. Het biedt de mogelijkheid om in bijzondere omstandigheden een veroordeling die al onherroepelijk is geworden, toch ongedaan te maken. Een herzieningsverzoek kan dus pas worden gedaan wanneer een strafzaak reeds is afgerond en de betrokkene definitief is veroordeeld. De bedoeling van de herzieningsregeling is niet om dit strafproces bij de Hoge Raad nog eens over te kunnen doen en een veroordeling, die reeds onherroepelijk is, nog eens ter discussie te stellen. Volgens het eerste lid, aanhef en onder 2° van art. 457 Sv kunnen als grond voor herziening slechts dienen één of meer door een opgave van bewijsmiddelen gestaafde omstandigheden die bij het onderzoek op de terechtzitting niet zijn gebleken ("novum") en die het ernstig vermoeden wekken dat, waren zij bekend geweest, het onderzoek der zaak zou hebben geleid tot (voorzover hier van belang) vrijspraak van de veroordeelde.

1.6. Een novum kan slechts een omstandigheid van feitelijke aard betreffen. Een verkeerde toepassing van het recht is geen grond voor herziening. De reden daarvoor is dat wanneer een veroordelende rechter het recht onjuist toepast, daarover reeds bij de eerdere berechting en in cassatie kon worden geklaagd. Om tot herziening te kunnen leiden mogen aangevoerde feiten ook niet reeds bij die oorspronkelijke berechting zijn gebleken, omdat in dat geval de feiten niet nieuw zijn en de betrokkene al in de gelegenheid is geweest die feiten daar aan te voeren. Een herzieningsaanvraag zal ook goed moeten worden onderbouwd. Vandaar de woorden "door een opgave van bewijsmiddelen gestaafde omstandigheden." Het volstaat niet de nieuwe feiten in een herzieningsaanvraag te stellen met het doel nader onderzoek te bewerkstelligen.

1.7. Het gaat erom dat de gestelde nieuwe feiten ernstige vragen oproepen over de juistheid van een veroordeling. Wanneer na een onherroepelijke veroordeling omstandigheden naar voren worden gebracht die de veroordeelde ontlasten, is dat niet zonder meer een grond om een veroordeling opnieuw onder de loupe te nemen. Daarvoor is meer nodig. Er is pas een grond voor herziening van een veroordeling bij het 'ernstige vermoeden' dat de rechter de betrokkene zou hebben vrijgesproken (etc.), indien hij met de nieuwe omstandigheden bekend was geweest. Of dat het geval is hangt mede af van de vraag wat het bewijsmateriaal is waarop de veroordeling van de veroordeelde berust. Een novum kan nooit geïsoleerd op waarde worden geschat. Ik geef een voorbeeld. Als de bewezenverklaring van het plegen van een gewapende overval berust op de herkenning van de veroordeelde door het slachtoffer bij een Osloconfrontatie, zullen naderhand gebleken gebreken bij die confrontatie ernstige twijfel opleveren over de juistheid van die bewezenverklaring. Maar als er naast die confrontatie op de plaats van het delict DNA-materiaal van de veroordeelde is gevonden en bij hem thuis het wapen is aangetroffen waarmee tijdens de overval volgens technisch onderzoek is geschoten, zal het novum niet voldoende zijn. Het gaat erom of het nieuwe feit in het licht van al het beschikbare materiaal de aangevallen uitspraak in haar wezen lijkt aan te tasten en daarmee niet gelijktijdig kan bestaan.2

1.8. Uit het voorgaande volgt wel dat een mening, overtuiging of gevolgtrekking in het algemeen niet als een feitelijke omstandigheid kan worden aangemerkt en dus geen novum kan opleveren. In de onderhavige herzieningsaanvraag baseert aanvrager zich in belangrijke mate op oordelen van deskundigen. Deskundigen kunnen over onderwerpen verschillende opvattingen hebben, verschillende valide onderzoeksmethoden gebruiken of tot verschillende bevindingen komen. In de 'Puttense moord'-zaak heeft de Hoge Raad overwogen dat het oordeel van een deskundige in beginsel slechts als een novum kan gelden, voor zover daarbij wordt uitgegaan van feiten en/of omstandigheden van feitelijke aard die niet bekend waren dan wel geacht kunnen worden bekend te zijn geweest aan de rechter die de uitspraak heeft gewezen. Bijzondere omstandigheden kunnen volgens de Hoge Raad echter meebrengen dat daarover anders moet worden geoordeeld.3 Zo deed zich in de 'Puttense moordzaak' de situatie voor dat de deskundige, wiens oordeel volgens de Hoge Raad een wezenlijk onderdeel vormde in de bewijsvoering door het hof, later terugkwam op zijn oordeel vanwege omstandigheden die het hof wel maar hemzelf destijds niet bekend zouden zijn geweest.

1.9. Onder bijzondere omstandigheden zou een deskundigenoordeel, ondanks het ontbreken van nieuwe omstandigheden van feitelijke aard, volgens de Hoge Raad dus een novum kunnen opleveren. Daarbij moet mijns inziens ook gedacht worden aan de situatie dat een deskundige op basis van nieuwe wetenschappelijke inzichten aantoont dat een deskundigenoordeel, dat een wezenlijk onderdeel uitmaakt van de bewijsvoering, evident onjuist is geweest. Vooruitlopend op de bespreking van de inhoud van de aanvraag merk ik hier reeds op dat aanvrager zich veelvuldig beroept op wetenschappelijke uitspraken die erop neer komen dat hetgeen aanvrager aanvoert 'niet valt uit te sluiten' of dat hetgeen het hof aan zijn oordeel ten grondslag heeft gelegd 'niet met zekerheid is vast te stellen'. Het 'nieuwe' komt er dan vaak op neer dat de bij het hof reeds bekende onzekerheden van forensisch bewijs extra belicht worden. Dergelijke uitspraken kunnen echter niet als novum worden aangemerkt indien zij niet op nieuwe feiten zijn gebaseerd en evenmin duiden op een eerst achteraf blijkende evidente onjuistheid van het deskundigenoordeel waar de rechter in laatste ressort zich in belangrijke mate op heeft gebaseerd. Bij de beoordeling van deze aanvraag zal dus tussen alle stellingen door moeten worden gezocht naar omstandigheden van feitelijke aard of evidente vergissingen van deskundigen, die het ernstige vermoeden wekken dat het hof bij bekendheid ermee tot een vrijspraak was gekomen.

1.10. De onderhavige herzieningsaanvraag beslaat exclusief de bijlagen 110 pagina's. Zij betreft een niet altijd even overzichtelijke aaneenschakeling van wat de aanvrager "nieuwe feitelijke gegevens" noemt. Die hebben in belangrijke mate betrekking op (het onderzoek naar) de DNA- en bloedsporen op de blouse van het slachtoffer. De nieuwe feiten worden met regelmaat herhaald in verschillende onderdelen van de aanvraag. Soms worden nieuwe feiten naast elkaar besproken zonder dat aanvrager duidelijk toelicht wat het verband tussen die feiten is. Eén en ander heeft tot gevolg dat de gronden voor herziening niet erg duidelijk zijn afgebakend. Uit de eindconclusie en de hoofdstukkenindeling van de aanvraag valt af te leiden dat aanvrager verschillende nieuwe rapporten als gronden voor herziening aanmerkt. In de hoofdstukkenindeling zijn aldus zes herzieningsgronden te herkennen:

1.12. Zoals gezegd leid ik uit de eindconclusie en de hoofdstukkenindeling af dat aanvrager verschillende nieuwe rapporten, die als bijlagen zijn gevoegd bij de aanvraag, als gronden voor herziening aanmerkt. De aanvraag bestaat er vooral in dat aan die rapporten verschillende feiten worden ontleend die nieuw zouden zijn en kennelijk in samenhang met dat rapport als een novum moeten worden aangemerkt. Bij de feitelijke behandeling op 15 november 2006, waar de aanvraag mondeling is toegelicht, verraste aanvrager mij door op te merken dat in het verzoek "maar liefst een negental nieuwe feiten aan het daglicht (wordt) gebracht". Het betreft hier blijkens de overgelegde pleitnota van die toelichting in hoofdzaak stellingen, die naar hun aard evenmin als meningen, overtuigingen of gevolgtrekkingen een novum kunnen opleveren. Slechts feiten waar die stellingen op zijn gebaseerd kunnen als novum worden erkend. Hoeveel aangevoerde nova er volgens aanvrager dan over zouden blijven, is niet duidelijk. Ik blijf dus maar uitgaan van een aanvraag die bestaat uit zes te onderscheiden nova. In dat verband zal ik echter steeds de feiten die aanvrager aan de verschillende rapporten ontleent en als nieuw aanmerkt beoordelen als aangevoerd novum. Daarmee hoop ik te voorkomen dat ik feiten die door de aanvrager als novum worden aangemerkt over het hoofd zie en niet als zodanig beoordeel. Mij moet in ieder geval van het hart dat de manier waarop de aanvraag is gepresenteerd een beoordeling van de ingediende aanvraag bijzonder moeilijk en vooral tijdrovend maakt.

1.13. Als bijlagen bij de aanvraag en de aanvullende aanvragen zijn - voor zover hier relevant - de volgende stukken gevoegd:

1.14. Omdat de kernvraag bij onderhavige herzieningsaanvraag is of de aangevoerde nieuwe feiten het ernstige vermoeden wekken dat het hof bij bekendheid daarmee tot een vrijspraak was gekomen, is het van belang de bewijsvoering van het hof, waaronder de bewijsmiddelen en de aanvullende bewijsoverwegingen, weer te geven.5 Daaruit blijkt welke feiten en welke bevindingen voor het hof wezenlijk zijn geweest om tot de conclusie te komen dat aanvrager in onderhavige zaak de dader is geweest.6 Hetgeen in herziening wordt aangevoerd zal deze bewijsvoering in haar wezen moeten aantasten wil er een grond voor herziening zijn. Het zijn ook inderdaad die feiten en bevindingen waar de herzieningsaanvraag in belangrijke mate betrekking op heeft. Tegelijkertijd acht ik een weergave van de bewijsvoering voorzover de aanvraag daartegen opkomt van belang om ook aan het publiek in zoverre een volledig beeld te geven van dit deel van het bewijs dat tegen aanvrager is gebruikt.

1.15. Voor een goed begrip van de inhoud van de rapporten der deskundigen die betrekking hebben op de sporen die op de blouse zijn aangetroffen - een belangrijk onderdeel in de aanvraag - is het zinvol eerst een aantal woorden te wijden aan de selectie van de plaatsen op de blouse waar de monsters zijn genomen. De deskundige Eikelenboom heeft in zijn rapport van 22 januari 2004 hiervan verslag gedaan. Ervan is uitgegaan dat het slachtoffer make-up gebruikte en dat tijdens het delict make-upsporen zijn overgebracht op de blouse. Aldus zouden lichtrode vlekken zijn ontstaan. Ook andere vermoedelijk delictgerelateerde stukken van de blouse zijn bemonsterd. De blouse is daarnaast onderzocht met behulp van een crimescope, waarmee biologische vloeistoffen zoals speeksel, zweet, bloed en sperma kunnen worden aangetoond. Van relevant geachte vlekken die met de crimescope zijn gevonden zijn ook monsters genomen. De monsters zijn onderzocht op de aanwezigheid van DNA materiaal. In een aantal monsters is een mengprofiel aangetroffen, in andere monsters blijkt het DNA materiaal afkomstig te zijn van één persoon. Er zijn twee methodieken gebruikt om DNA profielen uit de monsters te kunnen samenstellen. In de eerste plaats is tewerk gegaan volgens standaardmethoden, die over het algemeen geen profielen zullen opleveren uit celmateriaal dat kan worden overgedragen bij zakelijk, oppervlakkig contact zoals het geven van een hand of het voeren van een gesprek. Daarnaast zijn sporen ook onderzocht met de Y-chromosomale methode, waarmee kleine hoeveelheden mannelijk DNA materiaal kunnen worden geïdentificeerd.

1.16. Mede op basis van hetgeen deskundigen in hun voor het bewijs gebezigde rapporten hebben vermeld en ter terechtzitting bij het hof hebben verklaard, is het volgende aan het hof bekend geweest over de aangetroffen sporen op de blouse van het slachtoffer voor zover de DNA-profielen daarin significante overeenkomsten vertonen met het DNA-profiel van aanvrager:

FOTO 1(8)

overzicht voorzijde

FOTO 2

#10 aan de binnenzijde van de achterkant kraag

FOTO 3

#18 binnenzijde rechter revers

FOTO 4

#19 achterzijde kraag

1.17. Het hof heeft in dit verband als volgt overwogen:

"2. Daderschap van de verdachte

2. 1. DNA-onderzoek en overig sporenonderzoek

2.1.1. Blijkens de rapportage d.d. 19 januari 2004 van dr. Kloosterman, DNA-deskundige, werkzaam bij het Nederlands Forensisch Instituut van het Ministerie van Justitie te Rijswijk (hierna: NFI) zijn twintig bemonsteringen (de sporen ARA852#1 tot en met #20) genomen van de blouse die het slachtoffer droeg toen zij door de politie dood werd aangetroffen. De bemonsterde plaatsen zijn geselecteerd na visuele inspectie met de crimescope en op grond van criminalistische ervaring. Dat wil zeggen (dr. Kloosterman in voormeld rapport en ing. Eikelenboom, deskundige op het gebied van onderzoek naar bloedspoorpatronen en biologische sporen, werkzaam bij het NFI, ter zitting van 8 december 2003 en 26 januari 2004) dat plaatsen zijn geselecteerd waarvan werd verondersteld dat zij, gelet op de bijzonderheden van het delict, met het delict in verband konden worden gebracht.

2.1.3. De sporen #1 tot en met #9 zijn ingevolge de door het hof op 8 december 2003 gegeven opdracht eveneens onderzocht door dr. De Knijff, DNA-deskundige, hoofd van het Forensisch Laboratorium voor DNA-Onderzoek te Leiden. Deze deskundige heeft die sporen zowel aan een autosomaal DNA-onderzoek als aan een Y-chromosoom DNA-onderzoek onderworpen. Ten aanzien van de sporen #1 en # 9 concludeert dr. De Knijff voor wat betreft het autosomaal DNA-onderzoek eveneens dat het hier gaat om mengprofielen waarin naast het DNA-profiel van het slachtoffer DNA-kenmerken worden aangetroffen die van de verdachte afkomstig kunnen zijn. Voor wat betreft het Y-chromosoom DNA-onderzoek concludeert de deskundige dat in de sporen #1, #7, #8 en # 9 een Y-chromosoom DNA-profiel werd vastgesteld bestaande uit kenmerken die volledig overeenkwamen met die van het DNA-profiel van de verdachte.

2.1.4. Op grond van de hierboven gerelateerde bevindingen van dr. Kloostermann en dr. de Knijff, en in het bijzonder gelet op de in het rapport van dr. Kloostermann voor wat betreft de sporen #9, #10 en # 20 genoemde waarschijnlijkheidsgraad, gaat het hof ervan uit dat de met het DNA van de verdachte overeenkomende DNA-sporen op de blouse van het slachtoffer van de verdachte afkomstig zijn.

2.1.6. Ing. Eikelenboom heeft in dit verband in de eerste plaats onder meer opgemerkt dat de in het onderhavige onderzoek verkregen DNA-profielen zijn bepaald met de standaardmethoden die door het NFI bij het DNA-onderzoek worden gehanteerd. Bij die methoden zullen over het algemeen geen profielen worden verkregen uit celmateriaal dat kan worden overgedragen bij zakelijk, oppervlakkig contact zoals het geven van een hand of het voeren van een gesprek op geringe afstand tussen personen. Ter zitting van 26 januari 2004 heeft ing. Eikelenboom verklaard dat voor het met behulp van genoemde standaardmethoden verkrijgen van een bruikbaar DNA-profiel van huidcellen minimaal 200 cellen dienen te zijn overgebracht en dat bij het bedoelde zakelijke, oppervlakkige contact in het algemeen minder dan deze hoeveelheid zal worden overgedragen. Deze informatie is ter zitting bevestigd door de deskundige dr. De Knijff.

2.1.9. Anders dan de raadsman van de verdachte bij pleidooi heeft gesteld, ziet het hof in de brief van dr. De Knijff d.d. 22 januari 2004, houdende de beantwoording van een aantal door de raadsman aan dr. De Knijff gestelde vragen, geen standpunt dat in tegenspraak is met de door het hof onderschreven conclusies en bevindingen van ing. Eikelenboom. Het hof stelt vast dat dr. De Knijff in die brief weliswaar opmerkt dat vrijwel nimmer te voorspellen valt óf DNA wordt overgedragen, maar dat hij in die brief tevens opmerkt dat achteraf voor die overdracht een mogelijke (en soms enige) verklaring kan worden gegeven. Ter terechtzitting van 26 januari 2004 heeft dr. De Knijff bovendien verklaard dat hij DNA-deskundige en geen sporendeskundige is en hij zich derhalve niet deskundig acht om aan de in dit geval aangetroffen sporen enige conclusie te verbinden omtrent de wijze waarop deze kunnen en/of moeten zijn overgebracht. Dr. De Knijff heeft voorts verklaard dat hij uit de bevindingen van het NFI (dr. Kloosterman en ing. Eikelenboom) begrijpt dat zijn constatering (in zijn brief van 22 januari 2004 aan de raadsman) dat in de onderzochte mengsporen zeer veel DNA van het slachtoffer is aangetroffen en slechts een geringe hoeveelheid DNA van de verdachte, ten aanzien van spoor #20 niet opgaat. Dr. De Knijff heeft verder de verklaring van ing. Eikelenboom onderschreven dat, als bij onderzoek van sporen met behulp van de crimescope geen fluorescentie wordt waargenomen, dit betekent dat er geen indicatie is voor de aanwezigheid van lichaamsvloeistoffen. Dr. De Knijff heeft desgevraagd bevestigd dat bij die sporen de hypothese dat het celmateriaal van speekseldruppeltjes afkomstig kan zijn, niet past.

2.1.11. Ten aanzien van de mate waarin DNA van de verdachte is aangetroffen heeft ing. Eikelenboom desgevraagd verklaard dat die mate bepaald niet gering is te noemen en dat bovendien niet uitgesloten is dat bij verder onderzoek nog meer sporen kunnen worden gedetecteerd. Nu voorts ook in de door de raadsman zelf aangehaalde brief van dr. De Knijff d.d. 22 januari 2004 wordt opgemerkt dat nimmer is te voorspellen of door enig contact DNA zal worden overgedragen, kan naar het oordeel van het hof aan het tot nu niet gedetecteerd zijn van meer en/of andere DNA-sporen van de verdachte geen enkele conclusie worden verbonden die de door het hof overgenomen conclusies van ing. Eikelenboom ontkracht.

2.1.12. Folies als waarmee het gelaat van het slachtoffer is bemonsterd hebben, zoals door dr. Kloosterman ter terechtzitting van 26 januari 2004 toegelicht, ten doel een oppervlak te bemonsteren op de aanwezigheid van sporen zoals vezels en haren. Een constatering "dat daarop geen zichtbare bloedsporen of andere bijzonderheden zijn waargenomen" dient dan ook in die context te worden geplaatst. Reeds daarom kan naar het oordeel van het hof uit het niet vermeld zijn van enige waarneming van make-up op een dergelijk folie niet de conclusie worden verbonden dat het slachtoffer geen make-up (in het bijzonder foundation) zou hebben gedragen op het moment dat zij werd vermoord. Het hof acht voorts het uitgangspunt van ing. Eikelenboom, dat de lichtrode substantie die op verschillende plaatsen op de blouse is aangetroffen make-up betreft, door de op pagina 10 van zijn rapport van 22 januari 2004 daarvoor gegeven argumenten (waaronder de kleur van de substantie, de locaties van de substantie op de blouse - in de buurt van de hals en het gezicht van het slachtoffer - in relatie tot de in het sectieverslag neergelegde bevindingen dat zich een groot aantal geweldshandelingen rond deze locaties heeft afgespeeld en een experiment met een proefpersoon met foundation op het gezicht die een wit truitje droeg met een kraag), een deugdelijk gemotiveerd en daarmee betrouwbaar uitgangspunt.

2.1.13. Resumerend concludeert het hof dat op de blouse van het slachtoffer verschillende sporen afkomstig van verdachte zijn aangetroffen, dat die sporen consistent zijn met het gepleegde delict en redelijkerwijze geen andere uitleg toelaten dan dat deze moeten zijn ontstaan bij het plegen van het delict."

1.18. Het hof heeft op basis van verklaringen en van de omstandigheden waarin het slachtoffer werd aangetroffen voorts vastgesteld dat zij op donderdagavond 23 september 1999 moet zijn vermoord. Het hof heeft verder vastgesteld dat zij voor het laatst op die donderdagavond om 20.36 uur een telefoongesprek heeft gevoerd met aanvrager. Dit erkent aanvrager ook. Aanvrager heeft verklaard dat hij ten tijde van het telefoontje op de autosnelweg A28 was nabij afslag 't Harde, op weg naar Lelystad. Op basis van hetgeen vele verschillende deskundigen hebben verklaard over de gegevens van het telefoonverkeer heeft het hof vastgesteld dat aanvrager ten tijde van het telefoontje niet op de autosnelweg A28 is geweest, maar in of nabij Deventer. Het hof heeft voorts overwogen dat de verklaringen van aanvrager over de betreffende avond niet overeenkomen met die van zijn echtgenote en dochter. In de herzieningsaanvraag worden geen nieuwe feiten aangevoerd die twee van deze drie vaststellingen (tijdstip moord, en tegenstrijdigheid verklaringen aanvrager met die van echtgenote en dochter) beogen te bestrijden.10

1.19. Een belangrijk onderdeel van het oordeel van het hof is dat het de mogelijkheid van oppervlakkig zakelijk contact, zoals het geven van een hand of het voeren van een gesprek, als oorzaak van overdracht van aanvragers DNA op de blouse van het slachtoffer verwerpt.11 Dat oordeel is niet alleen gebaseerd op de omstandigheid dat er met de zogenaamde crimescope geen speeksel is waargenomen, wat de overdracht van DNA-materiaal als gevolg van op korte afstand met elkaar praten weerspreekt. Het oordeel is - zoals uit het arrest blijkt (2.1.7.) - mede gebaseerd op het feit dat sporen in de lichtrode vlekken zich bevinden op locaties waar het slachtoffer strangulatiesporen en ribbreuken vertoont, dat net buiten die locaties geen sporen zijn aangetroffen, dat DNA van aanvrager is aangetroffen op plekken die niet stroken met de overdracht bij een normaal zakelijk contact door speeksel of via de hand van het slachtoffer en het feit dat in een lichtrode vlek dichtbij een steekwond (#20) meer DNA is aangetroffen van aanvrager dan van het slachtoffer hetgeen zeker niet past bij het geven van een hand of het voeren van een gesprek. Voorts is voor het hof van belang dat geen enkel DNA-spoor van enig ander persoon is aangetroffen. Het hof verwacht verder niet dat het slachtoffer een hele dag een blouse zou hebben gedragen met een bloedvlekje op de kraag.

1.20. Nadat het cassatieberoep tegen de veroordeling door het hof 's-Hertogenbosch door de Hoge Raad was verworpen, is de zaak toch weer in de belangstelling gekomen. Naar aanleiding van informatie die werd aangedragen door met name Maurice de Hond, is op verzoek van het College van Procureurs-generaal een oriënterend vooronderzoek gestart. In het kader van dat vooronderzoek zijn verschillende nadere onderzoeken gedaan, onder meer naar de sporen op de blouse. Daar zijn nieuwe voor aanvrager belastende resultaten uit voortgekomen. Die zijn door aanvrager ook als bijlagen bij de aanvraag gevoegd en kunnen aldus ook bij de beoordeling van de aanvraag worden betrokken. Bij gelegenheid van de mondelinge toelichting op 15 november 2006 heeft aanvrager aangevoerd dat in deze procedure tot herziening met belastende onderzoeksresultaten die door het OM inmiddels zijn gegenereerd geen rekening mag worden gehouden. Alleen elementen die de aanvrager aandraagt tellen mee. Dat uitgangspunt strookt met de stelling dat bij een herzieningsaanvraag de beoordeling zich beperkt tot die aanvraag, maar ziet er aan voorbij dat de Hoge Raad nader onderzoek kan laten verrichten (art. 465 Sv) en dat het Parket bij de Hoge Raad de bevoegdheid heeft nadere berichten in te winnen (art. 462 Sv), waardoor nieuw materiaal dat de gronden waarop de aanvraag berust weerspreekt, ook boven tafel zou kunnen komen. Zo een nader onderzoek naar de gronden waarop de aanvraag berust heeft immers de strekking om na te gaan hoe sterk de grondslag is waarop de aanvraag is gestoeld.12 Dit doet hier overigens nauwelijks ter zake, omdat aanvrager zoals gezegd de meeste belastende onderzoeksresultaten zelf bij de aanvraag heeft gevoegd. De nieuwe belastende resultaten komen op het volgende neer:

1.22. Naar aanleiding van bijlage 50 heb ik bij het Openbaar Ministerie het betreffende FLDO-rapport d.d. 11 september 2006 van Dr. P. de Knijff opgevraagd. Uit dat rapport blijkt dat in vier van de door het FLDO ontvangen sporen een Y-chromosoom DNA-profiel kon worden waargenomen. In de overige bloedsporen is geen Y-chromosoom DNA-profiel waargenomen. Het betreft het bloedvlekje #42, twee monsters uit materiaal dat is aangetroffen aan de onder- en bovenkant van de nagels van de linkerhand van het slachtoffer en een monster uit materiaal dat is afgenomen aan de bovenkant van de nagels van de rechterhand van het slachtoffer. Bij het autosomale DNA onderzoek door het FLDO aan het bloedvlekje #42 werd in het partiële DNA-profiel een zodanige hoofdbijdrage van kenmerken van de veroordeelde aangetroffen dat de kans dat een willekeurig ander individu, die geen bloedverwant is van de veroordeelde, hetzelfde DNA-profiel bezit vele malen minder is dan één op de miljard. Ten aanzien van de drie nagelvuilsporen concludeert De Knijff op basis van Y-chromosomaal DNA-onderzoek dat het profiel overeenkomt met dat van aanvrager.

1.23. Ik zal nu ingaan op de aangevoerde gronden voor herziening.

Het eerste onderdeel: het rapport van de Forensic Science Service

2.1.1. De aanvrager beroept zich ten eerste op het rapport van de Forensic Science Service, dat door L.P. Kenny is opgemaakt naar aanleiding van vragen die aanvrager aan haar heeft gesteld (bijlage 3). De raadsman van aanvrager heeft aan Kenny een overzicht van de relevante feiten en omstandigheden in onderhavige zaak verstrekt. Ter gelegenheid van de mondelinge toelichting van onderhavige aanvraag op 15 november 2006 heeft de raadsman naar aanleiding van een verzoek van ondergetekende toegezegd een kopie van dit overzicht aan de Hoge Raad te verstrekken. Die is door mij ontvangen. Kenny heeft voorts de beschikking gekregen over een vertaalde versie van de deskundigenrapportages die het hof voor het bewijs heeft gebruikt.

2.1.2. Aanvrager gaat in dit verband in op verschillende opmerkingen die Kenny in het rapport maakt over het sporenonderzoek op de blouse en die volgens aanvrager nieuwe feiten opleveren. Hij maakt daarbij een onderscheid tussen feiten ten aanzien van het bloedvlekje #10 en feiten ten aanzien van de overige DNA-sporen op de blouse. Het betoog van aanvrager begint met een bespreking van de overige sporen.

2.2.1. Ten eerste voert hij aan (4.2.1.) dat Kenny in haar rapport opmerkt dat het niet mogelijk is om vast te stellen wanneer de lichtrode vlekken op de blouse, waarvan het hof veronderstelt dat het make-up betreft, daarop terecht zijn gekomen, behalve nadat de blouse voor de laatste keer is gewassen.13 Het is in de kern genomen deze opmerking waaruit de aanvrager afleidt dat 'allerminst kan worden aangenomen dat de lichtrode substantie tegelijkertijd met het DNA van verzoeker op de blouse terecht is gekomen.'

2.2.2. Uit de aanvraag en uit de mondelinge toelichting leid ik af dat aanvrager deze stelling probeert kracht bij te zetten door aan te voeren dat niet zeker is of de lichtrode substantie wel make-up betreft. De mondelinge toelichting wekt de indruk dat aanvrager deze onzekerheid omtrent de oorsprong van de lichtrode substantie als zodanig als novum aanmerkt, maar bij nadere bestudering van de aanvraag kan de enige relevantie hiervan zijn dat als het geen make-up betreft, de hypothese dat de substantie gelijktijdig met de moord op de blouse terecht is gekomen zou worden tegengesproken (dan zou de locatie van de sporen immers aan betekenis verliezen). Het is echter nog maar de vraag of dit zo relevant is, omdat het ook opmerkelijk zou zijn als een andere substantie zo samenvallend met DNA-sporen van aanvrager op de blouse terecht is gekomen.

2.2.3. Om de onzekerheid over de oorsprong van de lichtrode substantie kracht bij te zetten wijst hij - kennelijk in aanvulling op het rapport van Kenny - op twee nieuwe rapporten uit 2006. Het gaat ten eerste om een NFI-onderzoek uit 2006 (bijlage 5) dat aanwijzingen heeft opgeleverd dat het om foundation gaat maar tevens de slotsom bevat dat het te vroeg is om daaruit een conclusie te trekken. Naar aanleiding van vragen hierover heeft deze deskundige - ten tweede - een nadere rapportage gemaakt, die voorafgaande aan de mondelinge toelichting op 15 november 2006 is overgelegd (bijlage 40). Die nadere rapportage bevat de slotsom dat de deskundige bij zijn eerdere rapport blijft en niet meer zekerheid kan bieden over de oorsprong van de lichtrode vlekken.

2.2.4. Volgens de aanvrager zou een en ander een novum opleveren dat de volgende bewijsoverweging (2.1.7 sub 4) van het hof teniet zou doen:

"de afwezigheid van vreemd celmateriaal in controlemonsters (ter zitting van 26 januari 2004 heeft ing. Eikelenboom toegelicht dat deze controlemonsters net buiten de lichtrode vlekken zijn genomen) geeft steun aan de veronderstelling dat het mannelijk DNA gelijktijdig met de lichtrode substantie is overgedragen, aangezien anders verwacht kon worden dat dit mannelijk DNA ook net buiten de lichtrode substantie aangetroffen zou worden."

2.2.5. Zoals het hof in zijn arrest overweegt onder 2.1.12. gaat het uit van een vermoeden dat het slachtoffer make-up heeft gebruikt. Het hof heeft vastgesteld dat het slachtoffer op 24 september 1999 te Zutphen een afspraak had bij de schoonheidsspecialiste (arrest 1.10). Dat stemt overeen met verklaringen van familie en bekenden waaruit blijkt dat het slachtoffer zich zorgvuldig placht te kleden en er altijd goed verzorgd uitzag (arrest 2.1.8). Het hof heeft zich geschaard achter het uitgangspunt van ing. Eikelenboom dat de lichtrode substantie die op verschillende plaatsen op de blouse is aangetroffen make-up betreft, gelet op de kleur van de substantie, de lokaties van de substantie op de blouse - in de buurt van de hals en het gezicht van het slachtoffer - en op een experiment met een proefpersoon met foundation op het gezicht die een wit truitje droeg met een kraag (arrest 2.1.12). De aanvraag noemt het opvallend dat in de vraagstelling van het OM ten behoeve van het oriënterend onderzoek (bijlage 4, vraag 8) ervan wordt uitgegaan dat het slachtoffer geen make-up gebruikte. Ik deel de verbazing van de aanvrager op dit punt. Ik neem aan dat hier sprake is van een vergissing. Het schriftelijk requisitoir, door de AG overgelegd, sluit zich immers op bladzijde 12 aan bij de veronderstelling dat de lichtrode substantie make-up was. De aangehaalde nieuwe NFI- rapporten ondersteunen dat vermoeden van het hof eerder dan dat zij het weerleggen.

2.2.6. Het eerste onderzoeksverslag van 23 mei 2006 houdt in dat pigmenten die aan foundation zijn toegevoegd ervoor moeten zorgen dat het product na het aanbrengen de huidkleur benadert. In het bijzonder worden anorganische pigmenten gebruikt zoals titaandioxide en ijzeroxide. Vele factoren zijn volgens het verslag onzeker, onder meer welke producten het slachtoffer gebruikte, hoe zij die gebruikte en wanneer. Er kan dus bij eventueel contact een mengsel van producten zijn overgedragen, waarbij ook rekening moet worden gehouden met natuurlijke afscheiding van de huid. Contact met een van de auteurs van een recent artikel over forensisch onderzoek aan foundation leerde de onderzoeker van het NFI, dr. G.J.Q. van der Peijl, dat door deze auteur in alle onderzochte foundationproducten de elementen ijzer en titaan zijn aangetroffen, hetgeen overigens niet zonder meer impliceert dat wanneer ijzer en titaan worden gevonden daarmee vaststaat dat foundation aanwezig is. Nader onderzoek van artikelen, boeken en ingrediëntenlijsten door de onderzoeker van het NFI bracht aan het licht dat ti-taandioxide en ijzeroxide bijna altijd voorkomen in foundation. Zulke anorganische componenten blijven in het algemeen in sporen goed bewaard, in tegenstelling tot organische ingrediënten. Vervolgens is het NFI overgegaan tot nader onderzoek van een monster genomen uit de kraag van de blouse en van een monster genomen uit het rechter-voorpand. Tevens is geëxperimenteerd met foundation op katoenen lapjes. In alle foundationvlekken die op de controlelapjes zijn gemaakt is de aanwezigheid van ijzer, titaan en silicium vast te stellen. Een van de onderzoeksmethodieken die op het kraagmonster zijn toegepast toonde de aanwezigheid van ijzer en titaan aan. Een andere onderzoeksmethode wees daarnaast op de aanwezigheid van silicium. Het monster uit het voorpand bevatte aanwijzingen voor de aanwezigheid van titaan, ijzer en silicium. Dr. van der Peijl beveelt nader onderzoek aan, omdat het onderzoek waarvan hij verslag doet beperkt is geweest qua object, achtergrond en methodiek. Wel stelt onderzoeker dat het beperkte onderzoek van de monsters die van de blouse zijn genomen karakteristieken heeft aangetoond zoals in foundation worden aangetroffen, zoals de kleur, morfologie en de aanwezigheid van titaan en ijzer. Ten behoeve van de beantwoording van aanvullende vragen zijn geen nieuwe onderzoeken uitgevoerd. Blijkens het rapport van 13 september 2006 heeft de schoonheidsspecialiste van het slachtoffer inmiddels verklaard dat het slachtoffer cosmetica, waaronder foundation, gebruikte.14 Dr. G.J.Q. van der Peijl handhaaft op 13 september 2006 de formulering van zijn eerder getrokken conclusie in het rapport van 23 mei 2006.

2.2.7. Dit onderzoek heeft dus als resultaat opgeleverd dat in de monsters, genomen van de kraag en het voorpand van de blouse, in ieder geval stoffen voorkomen die voor foundation kenmerkend zijn en dat het slachtoffer inderdaad foundation gebruikte. Deze onderzoeksresultaten maken de veronderstelling dat de lichtrode substantie make-up betreft alleen maar sterker, zij het niet wetenschappelijk waterdicht.

2.2.8. De omstandigheid dat het niet mogelijk is om vast te stellen wanneer de lichtrode substantie op de blouse terecht is gekomen en de omstandigheid dat mede daarom niet met zekerheid is vast te stellen hoe het DNA van aanvrager op de blouse terecht is gekomen, betreffen voorts geen omstandigheden die het hof ten tijde van de berechting onbekend waren. Met die onzekerheden heeft het hof immers blijkens zijn overwegingen rekening gehouden.

2.2.9. Kenny gaat in dit verband niet uitdrukkelijk in op de - ook door het NFI gevolgde - redenering dat de afwezigheid van DNA-sporen van aanvrager net buiten de lichtrode vlekken steun geeft aan de hypothese dat het DNA in de lichtrode vlekken gelijktijdig met die lichtrode substantie op de blouse terecht is gekomen. Zij gaat in dit verband ook niet in op de betekenis van de vaststelling dat de lichtrode vlekken zich bevinden op plekken waar het slachtoffer strangulatiesporen en ribbreuken heeft opgelopen. Die redenering en die vaststelling kunnen nauwelijks los worden gezien van de gedachte dat de lichtrode vlekken tijdens het begaan van het misdrijf op de blouse terecht zijn gekomen.

2.2.10. Wel merkt zij op dat er naar haar mening (opinion) geen wetenschappelijke tests zijn die antwoord geven op de vraag of het DNA gelijktijdig met de lichtrode substantie op de blouse terecht is gekomen en welke betekenis gehecht moet worden aan de afwezigheid van DNA op de blouse buiten de lichtrode vlekken (p. 11-12), met het oog op weerlegging of bevestiging van de hypothese dat het DNA van aanvrager door krachtig contact op de blouse terecht is gekomen. Ik citeer:

Also, there may be other explanations for how the DNA from [aanvrager] was deposited on the blouse and taking these into account the level of support given to the significance of the presence of DNA that could have originated from [aanvrager] on the blouse would be reduced."

2.2.11. Wat Kenny precies bedoelt met deze mening is mij niet geheel duidelijk. Ik neem aan dat zij bedoelt dat de conclusie waartoe het NFI in dit verband is gekomen, gezien hetgeen de algemene menselijke ervaring leert, redelijk is. Dat er geen wetenschappelijke tests zijn om zo een ervaringshypothese te weerleggen of te bewijzen doet nog niet af aan de redelijkheid van de overwegingen die het hof aan zijn oordeel ten grondslag heeft gelegd.

2.2.12. Met de "other explanations" doelt zij kennelijk op de gedachten die zij op pagina 5 en volgende heeft ontvouwd over mogelijke alternatieven. Ik geef haar gedachtegang weer. Áls veroordeelde behoort tot de groep van mensen die beduidend meer DNA materiaal afscheiden bij oppervlakkige contacten dan anderen bestaat de mogelijkheid dat dit DNA materiaal bij een zakelijk contact is terechtgekomen op de blouse van het slachtoffer, hetzij rechtstreeks hetzij via de handen van het slachtoffer. Maar die verklaring houdt geen rekening met het feit dat het DNA van aanvrager alleen is aangetroffen in crimescope-positieve vlekken of in de lichtrode vlekken. Dus blijven er slechts twee verklaringen open, die een alternatief vormen voor de twee mogelijkheden die het NFI heeft voorgesteld.15 Het eerste alternatief is dat veroordeelde een 'good shedder' is en op een bepaalde plaats een ruime hoeveelheid DNA materiaal heeft achtergelaten dat vervolgens van deze plaats weer op de handen van de echte moordenaar is overgedragen en daarna, door de geweldsuitoefening op het slachtoffer, is vermengd met de lichtrode substantie. Opvallend is dan wel dat er geen DNA materiaal van een derde, bijvoorbeeld op de blouse, is aangetroffen, maar wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat het mogelijk is dat iemand een bepaald voorwerp vastpakt of gebruikt zonder daarop een aantoonbare hoeveelheid DNA materiaal achter te laten.

2.2.13. Ik maak uit de redenering die dr. Kenny aldus ontwikkelt op dat zij zich stelt achter het oordeel van het NFI dat het aantreffen van lichaamsmateriaal van veroordeelde in de lichtrode vlekken erop wijst dat dit lichaamsmateriaal daar door de moordenaar moet zijn achtergelaten. Dat die moordenaar een ander dan veroordeelde zou kunnen zijn hangt evenwel van veronderstellingen aan elkaar; dat veroordeelde significant veel droog DNA materiaal afscheidt, dat hij een aantoonbare hoeveelheid DNA materiaal ergens anders dan op de blouse heeft gedeponeerd dat vervolgens in contact is gekomen met de handen van de moordenaar, en dat de echte moordenaar zelf nergens op de locus delicti of aan (de kleding van) het slachtoffer, met wie hij toch in krachtig en gewelddadig contact moet zijn geweest, aantoonbare hoeveelheden DNA materiaal heeft verloren. Dat de deskundige vervolgens ook nog denkt aan een derde, die niets met de moord te maken heeft, als tussenschakel, introduceert nóg een dubium. Niet blijkt immers dat ergens van die onbekende tussenschakel enig DNA materiaal is gevonden.

2.2.14. De laatste suggestie die de deskundige doet, te weten die van contaminatie, komt verder nog aan de orde. Eerlijk gezegd kan ik, gelet op het speculatieve karakter van de "other explanations" die dr. Kenny aandraagt, in dit onderdeel van het rapport niets lezen wat wijst op feiten die nog onbekend waren en die op de onschuld van veroordeelde zouden wijzen. Ik zou eerder zeggen: integendeel, omdat dr. Kenny er kennelijk ook van uitgaat dat het DNA materiaal dat in de lichtrode vlekken in de blouse is aangetroffen daar door de moordenaar moet zijn achtergelaten.

2.2.15. Waarom de - overigens steeds verder afkalvende - onzekerheid over de oorsprong van de lichtrode vlekken en de uitspraken van Kenny de hiervoor aangehaalde overweging van het hof teniet doen, wordt dus niet overtuigend toegelicht. Het voorgaande duidt niet op nieuwe omstandigheden van feitelijke aard. Het duidt er evenmin op dat de deskundigen van het NFI in 2003 en 2004 (evidente) vergissingen hebben gemaakt die in belangrijke mate aan de veroordeling ten grondslag hebben gelegen. Het voorgaande kan dus hoe dan ook geen novum opleveren.

2.3.1. In de mondelinge toelichting op 15 november 2006 (p. 9, nr. 23 e.v.) gaat aanvrager in dit verband in op de omstandigheid dat het NFI in de lichtrode vlekken wel DNA van aanvrager heeft aangetroffen, maar in de nabijheid van die lichtrode vlekken niet. Blijkens het NFI-rapport van 22 januari 2004 (p. 13) en de verklaring van Eikelenboom op de zitting van 26 januari 2004 (p. 14), zijn er destijds door het NFI in de nabije omgeving van de vlek #9 drie controlemonsters genomen (#14, #15 en #17) omdat er tijdens de zitting van 8 december 2003 vragen rezen over de mogelijkheid dat het in vlek #9 aangetroffen DNA-materiaal al eerder, vóór het delict, op de blouse aanwezig was. Blijkens de NFI-rapporten van 19 januari 2004 en 22 januari 2004 is als controlemonster ook een bemonstering #16 genomen in een 'schone' omgeving op het rechtervoorpand van de blouse .

FOTO 5

Onderaan: #14 #9 #15 #17

2.3.2. Dat in de controlemonsters bij vlek #9 geen DNA is aangetroffen van aanvrager is voor het NFI een aanwijzing geweest dat de lichtrode vlekken (#9, #18, #19 en #20) gelijktijdig met het DNA van aanvrager op de blouse terecht zijn gekomen (r.o. 2.1.7., punt 4). Het hof heeft deze bevindingen in zijn arrest overgenomen en mede op basis daarvan is het tot de conclusie gekomen dat het "zodanig onwaarschijnlijk (is) dat het DNA van de verdachte op enig ander moment dan tijdens het delict en/of enkel via normaal en zakelijk contact op de blouse is terechtgekomen, dat die door de verdediging gesuggereerde mogelijkheden in redelijkheid kunnen worden uitgesloten." Aanvrager wijst echter op de vaststelling van De Knijff in zijn rapport d.d. 18 mei 2006 over een aanvullend vergelijkend DNA-onderzoek (bijlage 7), dat het Y-chromosoom DNA-profiel uit bemonstering #17 volledig overeenkomt met het Y-chromosoom DNA-profiel van aanvrager. Dat deze bemonstering aan aanvrager valt te verbinden, was het hof niet bekend.

2.3.3. Het wekt verbazing dat aanvrager dit nieuwe feit pas bij de mondelinge toelichting aanvoert, omdat het als één van de speerpunten van deze aanvraag zou kunnen worden beschouwd. Zelfs in de mondelinge toelichting wordt aan dit feit beduidend minder aandacht besteed dan aan andere aangevoerde omstandigheden. De reden daarvoor kan zijn dat aanvrager in andere onderdelen van de aanvraag zelf de betrouwbaarheid van het Y-chromosomale onderzoek van De Knijff aanvecht voor zover dat tot nieuwe belastende DNA-sporen van aanvrager heeft geleid. Denk aan de match van het Y-chromosomale materiaal aan de nagels van het slachtoffer en het profiel van veroordeelde. Dat zou dan natuurlijk ook de relevantie van het spoor in bemonstering #17 moeten relativeren. Hoe dan ook, er moet van worden uitgegaan dat de vaststelling door De Knijff juist is en dan is de vraag of dit feit het ernstig vermoeden wekt dat het hof hierdoor tot een vrijspraak was gekomen.

2.3.4. Blijkens de verklaring van Eikelenboom op de terechtzitting van 26 januari 2004 zijn de controlemonsters speciaal net buiten de lichtrode vlekken genomen om te onderzoeken of het DNA in spoor #9, genomen uit een kleine lichtrode vlek, zich al eerder op de blouse heeft bevonden. Het NFI-rapport van 22 januari 2004 luidt ten aanzien van de hypothese dat de DNA-sporen in de lichtrode vlekken tijdens het delict zijn overgebracht - voor zover hier relevant - als volgt:

"de afwezigheid van vreemd celmateriaal in de controlemonsters.(..) Indien het celmateriaal van het mannelijk individu eerder op de blouse aanwezig is geweest dan zou men dit ook op andere plaatsen buiten de lichtrode substantie verwachten."

2.3.5. Het hof heeft deze overweging als volgt overgenomen in zijn arrest:

"de afwezigheid van vreemd celmateriaal in controlemonsters (ter zitting van 26 januari 2004 heeft ing. Eikelenboom toegelicht dat deze controlemonsters net buiten de lichtrode vlekken zijn genomen) geeft steun aan de veronderstelling dat het mannelijk DNA gelijktijdig met de lichtrode substantie is overgedragen, aangezien anders verwacht kon worden dat dit mannelijk DNA ook net buiten de lichtrode substantie aangetroffen zou worden"

2.3.6. Sporen van aanvrager buiten de lichtrode vlekken zijn ook aangetroffen, namelijk - zoals reeds bekend bij het hof - in de crimescope-positieve vlekken en nu dus ook in controlemonster #17. Dat controlemonster is blijkens de foto's zoals gevoegd bij deze herzieningsaanvraag overigens vele centimeters verderop op de rechterrevers genomen, zodat de vermelding dat het monster zich in de onmiddellijke omgeving van spoor #9 bevindt enige relativering behoeft.16

FOTO 6

rode stip: #9, blauwe stip: vermoedelijk #17. Tussenin #15, bovenaan #18

2.3.7. Eén van de crimescope-positieve plekken, #1, bevindt zich niet veel verder van vlek #9 dan monster #17. Dat relativeert mijns inziens de betekenis van het aantreffen van een profiel van aanvrager in controlemonster #17. Aldus is immers aangetoond dat zich ook buiten de lichtrode vlekken, zij het in een crimescope-positief monster, genomen in de directe omgeving van vlek #9, DNA materiaal van veroordeelde bevindt.

2.3.8. Mede gelet op de geciteerde formulering van het NFI, moet mijns inziens vooral belang worden toegekend aan de omstandigheid dat vier van de zes locaties waar aanvankelijk DNA-sporen van aanvrager zijn aangetroffen, lichtrode vlekken zijn. Dat er later buiten één van die vier locaties toch een Y-chromosoom profiel van aanvrager wordt aangetroffen doet niet zodanig veel aan die betekenis af dat daarmee het ernstige vermoeden wordt gewekt dat de redenering die het hof tot het daderschap van aanvrager heeft gebracht in haar wezen wordt aangetast. Ik neem daarbij in overweging dat in één van de vier lichtrode vlekken (mengprofiel uit vlek #20) de piekoppervlakken van de mannelijke donor hoger zijn dan die van de vrouwelijke donor. Aan het ernstig vermoeden dat het hof zou hebben vrijgesproken bij bekendheid met het aantreffen van Y-chromosomaal DNA-materiaal van veroordeelde in monster #17 wordt voorts serieus afbreuk gedaan door de bevindingen in hetzelfde rapport van De Knijff met betrekking tot monster #617 en de crimescope-positieve vlek #1218 waarin hetzelfde Y-chromosoom DNA profiel is aangetroffen als in vlek #17. Van een novum dat relevant is in de zin van art. 457 lid 1 aanhef en onder b Sv, is hier dus geen sprake.

2.4.1. Ten tweede (4.2.2.) voert aanvrager twee opmerkingen aan, één uit het rapport van Kenny en een uit het rapport d.d. 18 mei 2006 dat DNA-deskundige De Knijff heeft opgemaakt (bijlage 7). Het betreft ten eerste de volgende passage uit het rapport van Kenny (p. 4):

"However, there are possible additional DNA components not associated with the profiles of either [slachtoffer] or [aanvrager] present in the profiles obtained from three areas of light red staining - stains 18, 19, 20. This possible additional component consists of a single additional peak in stains 18 an 19 and two additional peaks in stain 20. However, they are present at a very low level and it is not possible for me to determine whether they actually indicate DNA from another source or whether they are just features (artefacts) of the DNA profiling tests".

2.4.2. In de schriftelijke reactie van 1 april 2006 van het NFI (bijlage 12) op het rapport van Kenny wordt opgemerkt dat de enige manier om de herkomst van het DNA in relatie tot de door Kenny genoemde pieken nader te onderzoeken Y-chromosoom specifiek DNA-onderzoek betreft. Daarmee kan volgens het NFI worden vastgesteld of het hier eventueel gaat om DNA-kenmerken van een (tweede) man.

2.4.3. Op 28 april 2006 is door het openbaar ministerie een aanvraag voor een dergelijk aanvullend onderzoek gedaan aan De Knijff, met het bovenvermelde rapport van 18 mei 2006 als uitkomst. Hij concludeert dat het Y-chromosoom DNA-profiel van sporen #18, #19 en #20 volledig overeenkomt met dat van aanvrager. Aanvrager beroept zich echter op de volgende slotoverweging uit het rapport van De Knijff, waarbij hij slechts het door mij gecursiveerde deel citeert:

"Y-chromosoom kenmerken worden onveranderd van vader op zoon doorgegeven. Hierdoor hebben alle mannen die in directe mannelijke lijn aan elkaar verwant zijn, hetzelfde Y-chromosoom DNA-profiel. Zelfs als twee mannen 10-tallen generaties verschillen van elkaar, en waarschijnlijk een andere achternaam hebben en ogenschijnlijk geen familie van elkaar zijn, kan nog steeds sprake zijn van een volledig identiek Y-chromosoom profiel. In geval van een volledige overeenkomst tussen de Y-chromosoom profielen van een spoor en een verdachte kunnen wij niet uitsluiten dat een andere man, al dan niet in mannelijke lijn direct verwant aan de verdachte, de donor van het aangetroffen DNA-profiel kan zijn."

2.4.4. De hier geciteerde opmerkingen van deskundigen Kenny en De Knijff geven weer welke onzekerheden er bestaan bij DNA-onderzoek. Volgens aanvrager moet er uit worden afgeleid dat "thans geenszins vaststaat dat er geen ander DNA van een derde persoon op de blouse is aangetroffen c.q. nog kan worden aangetroffen." Bij voorbaat merk ik reeds op dat conclusies als deze geen nieuwe feiten betreffen die als novum moeten worden aangemerkt. Daarbij komt dat ook voor het hof niet vaststond dat er geen DNA van een derde persoon zou kunnen worden aangetroffen.

2.4.5. Wat aanvrager hier doet, is zelf nieuw belastend bewijs aandragen in de vorm van het aanvullende onderzoek van De Knijff om dat vervolgens aan te vallen met de stelling dat dit nieuwe bewijs niet uitsluit dat een ander toch de dader is. Dat is in herziening een nutteloze en voor de aanvrager zelfs schadelijke exercitie. Wat Kenny opperde was slechts een mogelijkheid die vervolgens door De Knijff is onderzocht. Het onderzoek van De Knijff heeft de kring van personen op wie de pieken in monsters 18, 19 en 20 zijn terug te voeren, verkleind. Die pieken wijzen immers hetzij op veroordeelde hetzij op iemand anders die hetzelfde Y-chromosomenprofiel bezit, welke kans nou niet bepaald uitbundig groot is. De aanwijzingen tegen veroordeelde na het bekend worden van de resultaten van het onderzoek van De Knijff zijn juist sterker dan daarvoor. De opmerkingen van Kenny en De Knijff wekken dus zeker niet het ernstige vermoeden dat het hof bij bekendheid daarmee tot een vrijspraak was gekomen. Overigens wijs ik erop dat het aanvullende bloedsporenonderzoek, waarvan aanvrager zelf de resultaten bij de aanvraag heeft gevoegd (bijlage 16), in de 95 extra bloedsporen geen DNA-kenmerken van een derde persoon heeft opgeleverd.

2.5.1. Ten derde voert aanvrager aan (4.2.3.) dat het hof door het NFI onvoldoende is voorgelicht over mogelijke alternatieve verklaringen voor de DNA-sporen op de blouse van het slachtoffer. Hij voert aan dat Kenny in haar rapport alternatieve hypothesen formuleert die het NFI en dus ook het hof buiten beschouwing hebben gelaten. Het NFI is blijkens zijn rapport van 22 januari 1999 uitgegaan van twee hypothesen:

2.5.2. Aanvrager bespreekt vervolgens vier door Kenny geopperde alternatieve hypothesen, "waarvan er twee niet door het NFI aan het Hof zijn voorgelegd". Welke twee dat zijn, vermeldt hij niet. Ik vermoed dat aanvrager zinspeelt op de mogelijkheden van 'secondary transfer' en van contaminatie. Volgens aanvrager tast hetgeen Kenny opmerkt over de alternatieve hypothesen kennelijk de bewijsvoering van het hof in de kern aan. De aanvrager brengt het noemen van deze alternatieven door Kenny namelijk in verband met de volgende concluderende overweging van het hof:

"Het hof acht het, gelet op voormelde bevindingen, zodanig onwaarschijnlijk dat het DNA van de verdachte op enig ander moment dan tijdens het delict en/of enkel via normaal en zakelijk contact op de blouse is terechtgekomen, dat die door de verdediging gesuggereerde mogelijkheden in redelijkheid kunnen worden uitgesloten."

2.5.3. Het wordt in de aanvraag niet duidelijk hoe de door Kenny geopperde hypothesen zich volgens aanvrager precies verhouden tot de door het NFI gehanteerde hypothesen. In werkelijkheid komt Kenny bovendien niet met vier maar met twee alternatieve hypothesen ten opzichte van die van het NFI. Daarom vat ik hier nogmaals voor de duidelijkheid samen hetgeen Kenny over mogelijke alternatieven opmerkt.

2.5.4. Aanvrager kan een persoon zijn die veel huidcellen afscheidt. Deze zouden bij een zakelijk contact overgedragen kunnen zijn aan het slachtoffer die hen vervolgens heeft verspreid. Die mogelijkheid acht zij onwaarschijnlijk. Vervolgens oppert zij de mogelijkheid dat de huidcellen van aanvrager zijn terechtgekomen op een voorwerp en vandaar op een derde, de werkelijke dader, die de huidcellen weer heeft overgebracht op de blouse van het slachtoffer, zonder daar eigen lichaamsmateriaal achter te laten. Deze wijze van overdracht wordt wel 'secundary transfer' genoemd. Naast de mogelijkheid van 'secundary transfer' noemt zij nog de mogelijkheid van contaminatie. Aldus komt zij tot twee alternatieven. Overigens merkt zij op dat beide hypothesen geen redelijk alternatief bieden voor de aanwezigheid van het bloedvlekje #10 (met DNA-sporen van aanvrager) op de kraag van de blouse van het slachtoffer.

2.5.5. Voor wat betreft de contaminatie verwijs ik naar mijn bespreking van hetgeen aanvrager daar later over aanvoert. Hier beperk ik mij tot het alternatief van "secondary transfer". Het hof is met dat alternatief bekend geweest. Ter terechtzitting bij het hof op 8 december 2003 heeft NFI-deskundige Kloosterman als volgt verklaard (p. 20 e.v.):

2.5.6. Voorts heeft NFI-deskundige Eikelenboom in zijn rapport van 22 januari 2004 (p. 9) het volgende opgemerkt over het door Kenny genoemde alternatief van overdracht van DNA-sporen via de 'werkelijke dader':

"Uit de literatuur blijkt dat het mogelijk is dat DNA van een individu A wordt overgedragen op individu B waarna individu B het DNA van individu A achterlaat op een object of een slachtoffer C (secondary transfer). Rutty (2002 zie bijlagen) heeft tijdens onderzoekingen aanwijzingen gevonden die in deze richting wijzen. Bij deze onderzoeken is de gevoelige LCN-methode gebruikt."19

2.5.7. Ook in de brief d.d. 22 januari 2004 van De Knijff aan de raadsman van aanvrager antwoordt De Knijff op een vraag van de raadsman over de mogelijkheid van secondary transfer via een derde als volgt:

"6. Overdracht van DNA van A naar B via C kan natuurlijk wel in theorie, maar mij zijn geen praktijkvoorbeelden bekend."

2.5.8. Uit het voorgaande volgt dat de door Kenny naar voren gebrachte hypothesen wel degelijk aan het hof zijn voorgelegd. Reeds om die reden kan het aangevoerde geen novum opleveren.

2.5.9. Ten overvloede merk ik op dat in het aanvullende onderzoek van De Knijff (bijlage 7) ook in de sporen #18, #19 en #20 geen sporen van derden zijn aangetroffen, evenmin als in het aanvullende bloedsporenonderzoek van het NFI (bijlage 16) waarbij de sporen 21 tot en met 115 voor het eerst zijn bemonsterd en onderzocht. Voorts wordt in de schriftelijke reactie van het NFI van 1 april 2006 op het rapport van Kenny (bijlage 12) vermeld dat "men bij de gewelddadige contacten tussen deze derde en het slachtoffer ook DNA van deze derde persoon (zou) verwachten." Dat is volgens die reactie de reden geweest om die hypothese van overdracht via derden niet nader te onderzoeken. Het NFI merkt in de bedoelde reactie ook op dat contaminatie niet als serieus alternatief bij het sporenonderzoek is betrokken, omdat volgens de gegevens van het NFI de blouse van het slachtoffer elke keer separaat verpakt op het NFI is aangeleverd en in een afzonderlijke ruimte is onderzocht.

2.6.1. Ten vierde voert aanvrager aan (4.2.4.) dat Kenny in haar rapport het volgende opmerkt, waarbij ik het door aanvrager aangehaalde cursiveer:

"In some cases it is possible to determine the action that caused the transfer of material, for example, in cases involving an assault where the victim receives injuries that bleed. In these cases, the nature and distribution of any bloodstaining that could have originated from the victim on the suspect's clothing could assist in determining whether it was deposited as a result of a violent incident, for example, punching or kicking, rather than by simple contact with the victim whilst they were bleeding. If it is not possible to determine what body fluid has given rise to a particular DNA profile, it will not be possible to determine how and when that DNA was deposited. There will be more than one possible explanation for how the DNA came to be deposited on an item including by some innocent means of transfer; for example, by contact with an individual. Therefore I would have to agree with the Netherlands Forensic Institute that the traces of DNA do not constitute direct evidence but that they may have indirect evidential significance as they can indicate that a suspect was present at a scene or has had some form of contact with the victim."

2.6.2. De gecursiveerde opmerkingen van Kenny, die door aanvrager als een novum worden gepresenteerd, houden kennelijk verband met algemene opmerkingen over forensisch onderzoek naar de herkomst van sporen van lichaamsvloeistoffen. De opmerkingen leiden Kenny tot de conclusie dat het NFI de DNA-sporen terecht als indirect bewijs heeft aangemerkt. Die conclusie sluit aan bij het NFI-rapport van Kloosterman van 19 januari 2004 waarin - voor zover hier relevant - het volgende wordt opgemerkt (p. 4):

2.6.3. De door mij gecursiveerde opmerking van Kenny is volgens aanvrager echter in tegenspraak met de volgende overweging van het hof:

"2.1.9. (..) Dr. De Knijff heeft verder de verklaring van ing. Eikelenboom onderschreven dat, als bij onderzoek van sporen met behulp van de crimescope geen fluorescentie wordt waargenomen, dit betekent dat er geen indicatie is voor de aanwezigheid van lichaamsvloeistoffen."

2.6.4. Kennelijk bedoelt aanvrager te betogen dat Kenny niet uitsluit dat de DNA-sporen via normaal zakelijk contact zijn overgedragen. Dat is inderdaad zo maar het is wel een wat eenzijdige weergave van wat dr. Kenny heeft gerapporteerd. In wezen schrijft zij niets anders dan dat wanneer DNA materiaal wordt aangetroffen waarvan de aard en oorsprong niet duidelijk is, het lastig zal zijn om te bepalen hoe dat DNA materiaal daar is terechtgekomen. Meer kan ik daar niet van maken. Zeker kan ik aan het rapport van dr. Kenny niet ontlenen dat eraan een onderzoek ten grondslag ligt waaraan een ernstig vermoeden valt te ontlenen dat het oordeel van het hof, dat het DNA materiaal van de veroordeelde tijdens het delict is overgedragen op de blouse van het slachtoffer, onjuist is.

2.6.5. De omstandigheid dat de 'zakelijk contact'-hypothese niet valt uit te sluiten was het hof reeds bekend. Het NFI heeft die in zijn rapportages ook besproken. Het heeft slechts geconcludeerd dat zijn bevindingen meer steun bieden aan overdracht ten tijde van het delict dan via normaal zakelijk contact. Blijkens het proces-verbaal van de terechtzitting bij het hof op 8 december 2003 (p. 20-21) heeft NFI-deskundige Kloosterman aldaar bovendien als volgt verklaard:

"Met betrekking tot de aard van de vlekken met de nummers ARA852#1, ARA852#8 en ARA852#9 merk ik op dat is geprobeerd om de bloedvlekken heen te manoeuvreren. Het ging om vlekken die ofwel met het oog ofwel met de crimescope waren te zien en waarvan wij dachten dat het interessant was om daaruit DNA-materiaal te isoleren. Het is niet mogelijk iets te zeggen over de aard van het celmateriaal in die vlekken, bij voorbeeld of het om bloed, speeksel of huidcellen gaat. Ook het tijdstip van depositie van dat celmateriaal is niet aan te geven. DNA is een zeer stabiele stof. Ook materiaal dat al jaren op een blouse zit kan worden getypeerd voor DNA."

(..)

2.6.6. Blijkens het proces-verbaal van de zitting in hoger beroep van 26 januari 2004 heeft ing. Eikelenboom zijn bevindingen nogmaals aan het hof uitgelegd. Hij heeft daarbij ook naar voren gebracht dat het niet uitgesloten is dat de DNA-sporen van speeksel afkomstig zijn. Hij verklaart in dat verband - voor zover hier relevant - als volgt:

"De rode cirkels geven de locaties aan waar bemonsteringen van lichtrode substantie zijn genomen. Bij de werkhypothese is ervan uitgegaan dat de dader tijdens het toebrengen van het stompe trauma zijn handen in de make-up van het slachtoffer heeft gehad en die make-up vervolgens over de blouse heeft verspreid. Ook in de verkregen DNA-profielen van de bemonsteringen die met deze rode cirkels zijn aangegeven zijn naast merkers van het slachtoffer ook merkers aangetroffen van een mannelijk individu. De locaties in de rode cirkels waren niet crimescope-positief. In deze locaties is dus niet de aanwezigheid van lichaamsvloeistoffen aangetoond. Het is dus zeer onwaarschijnlijk dat het hier speeksel betreft. Het kan echter ook zijn dat het om een zo kleine hoeveelheid speeksel gaat dat deze door de crimescope niet wordt gedetecteerd. Ook bloed of sperma is in deze vlekken niet aangetoond." (pv, p. 14)

FOTO 7

Uit: Aanvullend rapport 19 januari 2004

2.6.7. Het proces-verbaal van de zitting in hoger beroep van 26 januari 2004, houdt voorts als verklaring van De Knijff - voor zover hier relevant - het volgende in (onderstreping door mij):

2.6.8. Uit deze citaten blijkt dat het hof niet alleen de 'zakelijk contact'-hypothese in ogenschouw heeft genomen, maar dat de deskundigen het hof ook hebben voorgelicht dat die hypothese niet uitgesloten kan worden. Zij hebben het hof alleen voorgehouden dat er meer ondersteuning is voor de hypothese dat de sporen op de blouse door geweld zijn overgebracht dan voor de hypothese dat zij voortkomen uit normaal zakelijk contact. De overweging van het hof laat reeds zien dat het hof ook onderkend heeft dat ten aanzien van de wijze van overdracht van het DNA op de blouse van het slachtoffer geen absolute zekerheden zijn te verkrijgen en dat het hof daarom op zoek is gegaan naar de meest plausibele verklaring.

2.6.9. Het rapport van De Knijff van 22 juni 2006 is daarom naar mijn mening niet "vernietigend (...) voor de waarde van de verklaring van ing. Eikelenboom, zoals afgelegd in januari 2004 voor het Gerechtshof" zoals de mondelinge toelichting onder nr. 37 stelt. Het hof heeft de mogelijkheid van overdracht van kleine hoeveelheden speeksel bij zakelijk contact in zijn overwegingen betrokken maar haar niet, zoals aanvrager doet voorkomen, enkel verworpen op de grond dat de crimescope de aanwezigheid van speeksel niet aantoonde. De onaannemelijkheid van deze mogelijkheid heeft het hof op meerdere gronden gebaseerd. Uitdrukkelijk wijst het hof (2.1.8.) onder meer op de plaats waar #10 is gevonden. Ook de plaats van #18 en #19 is niet te rijmen met overdracht via speeksel bij een gewoon zakelijk contact. Deze vlekken bevinden zich immers aan de achterkant van de revers en kraag.

2.6.10. Kortom, een nieuwe omstandigheid die het ernstige vermoeden wekt dat het hof bij bekendheid ermee tot een vrijspraak was gekomen, is in de opmerkingen van Kenny niet te lezen. Het nieuwe karakter van het inzicht van Kenny wordt door aanvrager niet onderbouwd. Hij merkt aan het slot nog op dat "dit feit" (waar de aanvrager precies naar verwijst, blijft in het ongewisse) ook wordt erkend door het NFI in de na de veroordeling opgestelde rapporten. Daarbij verwijst hij slechts naar het navolgende hoofdstuk in de aanvraag. Een integrale bespreking van het beweerde novum zou mijns inziens meer voor de hand hebben gelegen.

2.7.1. Ten vijfde (4.2.5.) voert aanvrager als nieuwe omstandigheid apart aan dat Kenny op p. 9 van haar rapport opmerkt dat "I have to agree with the NFI that the traces of DNA do not consitute direct evidence but that they may have indirect evidential significance as they can indicate that a suspect was present at a scene or has had some form of contact with the victim."

2.7.2. Deze opmerking zou niet zijn te verenigen met de overweging van het hof dat de sporen op de blouse "redelijkerwijze geen andere uitleg toelaten dan dat deze moeten zijn ontstaan bij het plegen van het delict". De reden waarom er volgens de aanvrager sprake is van onverenigbaarheid is dat er gelet op de "bovengenoemde conclusie" van Kenny wel degelijk sprake blijkt te zijn "van een andere uitleg die op zijn minst in redelijkheid kan worden aangenomen, en die zelfs meer dwingend voorkomt dan de forensisch-technisch ongefundeerde aanname van het NFI." Welke dan die andere uitleg zou zijn is mij niet helemaal duidelijk geworden. Waarom die andere uitleg zelfs meer dwingend is, wordt in dit verband door aanvrager verder niet onderbouwd. Van nieuwe omstandigheden van feitelijke aard of van evidente vergissingen in de deskundigenberichten van het NFI in 2004 blijkt hier niet.

2.7.3. Het punt van aanvrager lijkt in de kern te zijn dat de DNA-sporen ten onrechte als (enig) direct bewijs voor daderschap zijn aangemerkt. Van een novum kan in dat verband echter geen sprake zijn. Aan het hof is immers voorgehouden dat het hier gaat om indirect bewijs. Aanvrager valt op dit punt in herhaling en ik dus noodzakelijkerwijs ook: het NFI-rapport van Kloosterman van 19 januari 2004, dat het hof mede aan zijn bewijsoordeel ten grondslag heeft gelegd houdt namelijk - voor zover hier relevant - het volgende in (p. 4):

2.7.4. Zowel dr. Kenny als dr. Kloosterman hebben het over de situatie waarin celmateriaal op de plaats van het delict wordt aangetroffen zonder dat duidelijk is hoe het daar gekomen is of in welke vorm het daar is gedeponeerd. Dat onder zulke omstandigheden wetenschappelijk onderzoekers een slag om de arm houden en zich beperken tot de gevolgtrekking dat het lichaamsmateriaal daar op een of andere manier moet zijn gekomen doordat degene van wie celmateriaal is gevonden daar aanwezig is geweest of in ieder geval enigerlei relatie met de plaats van aantreffen van het lichaamsmateriaal heeft gehad lijkt mij niet vreemd. Maar het hof zag zich geconfronteerd met de aanwezigheid van DNA materiaal van veroordeelde praktisch uitsluitend op de blouse van het slachtoffer en dan nog wel op een bepaalde wijze verdeeld. Daaraan heeft het hof consequenties verbonden. Ik kan geen novum ontdekken in het feit dat lichaamsmateriaal dat op de plaats van het misdrijf wordt aangetroffen daar op een of andere manier moet zijn gekomen. In ieder geval heeft deskundige Kloosterman zulks ook aan het hof voorgehouden en heeft het hof die vraag ook onder ogen gezien.

2.8.1. Ten zesde (4.2.6.) voert aanvrager aan dat Kenny ten aanzien van de hypothese dat de DNA-sporen door geweld op de blouse terecht zijn gekomen in haar rapport opmerkt:

"that in my opinion there are no scientific tests available to support or refute this hypothesis in terms of 1) the degree of force required to deposit sufficient DNA material to be able to discern a DNA profile, 2) whether the male DNA present was deposited at the same time as the light red staining, 3) the significance of the absence of DNA from a male in non-stained areas."

2.8.2. Met deze uitspraak van Kenny is volgens aanvrager onverenigbaar dat het hof als volgt overweegt in 2.1.6.:

"(..) Ter zitting van 26 januari 2004 heeft ing. Eikelenboom verklaard dat voor het met behulp van genoemde standaardmethoden verkrijgen van een bruikbaar DNA-profiel van huidcellen minimaal 200 cellen dienen te zijn overgebracht en dat bij het bedoelde zakelijke, oppervlakkige contact in het algemeen minder dan deze hoeveelheid zal worden overgedragen. Deze informatie is ter zitting bevestigd door de deskundige dr. De Knijff."

2.8.3. Kennelijk bedoelt aanvrager dat nu er volgens Kenny - kort gezegd - geen wetenschappelijke tests zijn om de hypothesen te weerleggen of te bevestigen, de verklaring van Eikelenboom over de hoeveelheid huidcellen niet kan kloppen. Maar dat is in het rapport van Kenny niet te lezen. Zij laat zich niet uit over het minimale aantal cellen dat nodig is voor DNA-bepaling. Hoogstens valt aan het verslag te ontlenen dat aan Kenny geen wetenschappelijk onderzoek bekend is dat uitsluitsel geeft over de kracht die moet worden aangewend om voldoende DNA materiaal voor DNA-bepaling op te leveren. Maar dat er geen wetenschappelijke onderzoeken beschikbaar zijn over de kracht die nodig is om voldoende DNA materiaal te deponeren om een profiel uit te destilleren wil nog niet zeggen dat het geen ervaringsgegeven kan zijn van de deskundigen Eikelenboom en De Knijff dat een gewoon zakelijk contact onvoldoende cellen achterlaat om daaraan een DNA profiel te kunnen ontlenen en dat voor een DNA profiel minstens 200 cellen beschikbaar moeten zijn.21 Aanvrager heeft als bijlage 16 bij de aanvraag een aanvullend bloedsporen- en DNA-onderzoek gevoegd van het NFI van 21 april 2006, waarin ook dr. Kloosterman melding maakt van het ervaringsgegeven dat een gewone aanraking zoals bij een normaal zakelijk contact doorgaans te weinig DNA achterlaat om met een standaardmethode een DNA-profiel te kunnen opstellen.

2.8.4. De overweging van het hof betreft bovendien één van de omstandigheden die volgens het hof de hypothese ondersteunen dat het op de blouse aangetroffen, van een mannelijk individu afkomstige, celmateriaal is overgedragen tijdens een gewelddadig incident. In 2.1.7. geeft het hof de overige bevindingen weer die in zijn oordeel die hypothese eveneens ondersteunen. Het gaat daarbij, zoals gezegd, vooral om de opvallende locaties waar de DNA-sporen zijn aangetroffen die volgens het NFI en het hof niet stroken met de hypothese dat DNA-sporen willekeurig zijn overgedragen op de blouse van het slachtoffer.

2.8.5. Kenny merkt hierover op dat het NFI "reached a reasonable conclusion based on the hypothesis that the DNA matching [aanvrager] associated with the light red staining was deposited as a result of forceful contact." Dat er geen wetenschappelijke tests zijn om de vraag te beantwoorden hoeveel kracht moet worden gebruikt om voldoende DNA materiaal achter te laten voor de productie van een DNA-profiel doet niet af aan de redenen voor het hof om de hypothese te volgen dat de sporen ten tijde van het delict zijn overgebracht. Dat de bevindingen van het NFI en in het bijzonder de verklaring van Eikelenboom over de hoeveelheden celmateriaal berusten op een evidente vergissing, is uit het aangevoerde niet af te leiden. Voorts is hier geen sprake van nieuwe omstandigheden van feitelijke aard.

2.8.6. Hetzelfde geldt voor de uitspraak van dr. Kenny dat haar geen wetenschappelijk onderzoek bekend is dat hetzij steun biedt, dan wel afbreuk doet aan de veronderstelling dat het mannelijk DNA materiaal tegelijkertijd met de lichtrode substantie op de blouse is achtergelaten. Deze veronderstelling heeft het hof niet gebaseerd op op die vraag toegespitst wetenschappelijk onderzoek maar beredeneerd op basis van de resultaten van het onderzoek van de blouse door het NFI. Ook hier is dus geen sprake van een novum. Hetzelfde gaat op voor het derde aspect, dat aan dr. Kenny geen wetenschappelijk onderzoek bekend is over de betekenis van de afwezigheid van mannelijk DNA materiaal buiten de lichtrode vlekken.

2.9.1. Ten zevende (4.2.7.) noemt aanvrager de mogelijkheid van contaminatie, die eerder reeds naar voren kwam. Hij wijst daarbij op de opmerkingen die Kenny daarover maakt. Zij wijst in haar rapport op risico's van contaminatie die in het algemeen bestaan als bewijsstukken niet zorgvuldig worden bewaard. Ik wijs erop dat dr. Kenny niet beschikte over het arrest van het hof toen zij haar rapport opmaakte. Zij is uitgegaan van een feitenoverzicht dat door de aanvrager is samengesteld en waarvan het mij voor een goed begrip van dit opgeworpen punt zinvol lijkt de inhoud - voorzover hier relevant - weer te geven:

"Before the (new) physical and biochemical investigations of the blouse were carried out at the end of the year 2003, assuming that it was the blouse the victim was wearing at the moment she was killed, it was found wrapped up into an unsealed open paper bag. That bag was put into a box within a bigger box containing other materials originating from the crime scène, including material from the carpet on which the mutilated corpse of the victim was found, and some other items that belonged to [aanvrager], including a red agenda and clothing.

After the first examination of the seized blouse by the NFI in November 1999 this paper bag had supposedly been kept in the depository (above the garage of police cars) of, subsequently, the police's investigation department of Raalte and the police station of Deventer. It is unclear whether it has been in one of these two locations all the time during the entire period November 1999 - 2003, as no information is known concerning the circumstances of this material during all those years. In addition to the foregoing, according to the additional report of the police officers [verbalisant 5 en 6], the blouse was sent to the NFI on 14 October 1999, whilst the report of the NFI dated 21 February 2000 states that the blouse was only received by the NFI on 10 November 1999. In the period in between these two dates, almost a month, the whereabouts of the blouse remain unknown.

Article 5 of the Dutch Decree on DNA Investigations in Criminal Proceedings of 1 September 1994 ('Besluit DNA-onderzoeken in strafzaken') provides that at the moment of the seizure, or as soon as possible after the seizure, the blouse should have been labelled and sealed with a DNA identifïcation seal by an investigating officer. However, in violation of aforementioned Article 5, this blouse was not labelled with a DNA identifïcation seal. Notably, the seizure took place in September 1999, whereas the legal provisions pertaining to the requirements for such seizure were already formulated in a legislative directive of 27 December 1995, issued by the Dutch Government.

It was only after the NFI received the victim's blouse on 12 November 2003, i.e. four years and two months after its seizure, that a seal was put on the blouse. In a letter of 5 August 2003 [aanvrager] requested to call the two police officers, [verbalisant 5 en 6], who seized, numbered and wrapped the victim's blouse on 26 September 1999, to testify; this request was however denied by the Court of Appeal of 's-Hertogenbosch on 16 September 2003.

The blood trace and several DNA traces were allegedly found on the blouse through an inspection at the end of 2003. However, in 1999 no such traces were reported to be present. According to two reports from expert witness Mr. Kloosterman from the Dutch Forensic Institute (NFI) dated December 2003 and January 2004, respectively, concerning the traces on this blouse, a minute trace of blood on the (outside) back of the collar was found. The investigators claimed that they had shown that this blood trace had a DNA profile identical to that of [aanvrager]. Furthermore, they claimed that cell material with a mixed DNA profile composed of DNA profile of the victim and of a (partial) DNA profile of [aanvrager] was found in pale-red spots on the blouse (she was allegedly wearing on the day of her murder) of [slachtoffer].

No information was provided as to how exactly the technical determination of the DNA was carried out, by which means and under which experimental circumstances this diagnosis was performed. Neither the lab records, nor the laboratory journal were provided to the defence and the Court.

It is important to note here that the same blouse had already been investigated three times in the period September 1999 - December 2003, before these traces were found in December 2003. Blood spot ARA852#10 and the pale-red spots found on the blouse by the NFI in 2004 were never before identified, neither by the police nor the NFI. In the aforementioned report by the NFI of December 2003, it was the first time that mention was made of these pale red spots on the victim's blouse. The available photo material regarding the blouse in 1999 did not show the bloodspot or the pale-red spots, although it was established by the Court of Appeal of 's-Hertogenbosch in 2004 that both the blood spot and the pale-red spots were visible with the naked eye.

The fact that no description of the bloodspot nor the pale-red spots was made before the research by the NFI in 2004, which would have been very likely, raises the presumption that the blouse may have been contaminated after September 1999.

From the official reports it can be deducted that in December 1999 a pair of trousers of [aanvrager] and an umbrella were sent to the NFI. Subsequently, in November 2003, both the blouse and the umbrella were offered. In addition thereto, contamination could have taken place on 3 December 1999, now that the particular objects at the NFI were laid out and investigated, whilst on top of that the umbrella is red with white spots. When the blouse and the umbrella were offered on 12 November 2003, the umbrella could have contaminated the blouse, assuming that the materials were treated in the same manner. Therefore it is not unlikely that traces of cell material of [aanvrager] were transferred to the blouse due to the seizure of the blouse in violation of the requisite norms.

Due to the defïciencies in the securing, sealing, packaging and storing of the blouse neither [aanvrager] nor the Court had the possibility to check or monitor whether the blouse had, at any moment between the seizure of the blouse and the various examinations thereof by the NFI, or in any other way, been contaminated. As the blouse, especially the material found on the blouse, was the most important, or even the sole, evidence the judgement of the Court of Appeal of 's-Hertogenbosch was based on, the prevention of contamination of the (materials on the) blouse was of utmost importance to [aanvrager]."

2.9.2. Kenny heeft in haar rapport antwoord gegeven op vragen die haar op basis van deze case summary door aanvrager zijn gesteld en die aldus luiden:

"Mode of securing and storage

Considering the manner in which the blouse (S12) has been secured and stored as described in the summary of appendix l (case facts), do you hold the view that the securing and subsequent storage of blouse S12 has been in violation of (international) forensic research norms? If so, which norms have been violated?

In the case your answer to question 1 is affirmative, do you opine that, in view of these possible violations of forensic research norms, blouse S12 should not be used as evidence in a criminal procedure against [aanvrager]?

The Court of Appeal judgment of 9 February 2004 considers that, in view of the way blouse S12 has been secured, seized, wrapped up and stored by the police, it is entirely implausible that any contamination could have occurred between blouse S12 and other evidence material. What is your expert opinion with respect to this conclusion of the Court of Appeal regarding the impossibility/improbability of contamination?

With respect to the aspect of securing and storage, are there any other matters that attracted your attention and on which you would like to comment or wish to inform us?"

2.9.3. In haar rapport is Kenny op de mogelijkheid van contaminatie ingegaan. Zij schrijft:

"Mode of securing and storage

Forensic Laboratories have rigorous procedures in place to ensure that any potential for contamination is minimised and I am sure that a high level of anti-contamination procedures will have been undertaken at the Netherlands Forensic Institute. However as there are discrepancies in the continuity of this item, the potential that this item has been contaminated has to be considered.

If, for example, this blouse was in direct contact with an item that contained a large amount of DNA from [aanvrager] then there is the possibility that DNA from [aanvrager] will have been transferred to the blouse. However, as DNA that could have originated from [aanvrager] was obtained from several areas of the blouse the original item would have had to have been heavily stained with DNA.

Although there is the potential for DNA to be transferred from one item to another, this would not explain the presence of the bloodstain on the back of the collar. In my opinion, if the profile matching [aanvrager] was obtained from the blood stain then this could only have been transferred as a result of contact with wet blood. This stain is therefore unlikely to have been transferred as a result of contamination with an item containing DNA from [aanvrager].

Further examination could be undertaken with respect to any items stored with the blouse 812 to determine whether there is any DNA from [aanvrager] present and therefore whether these items could have contaminated the blouse. However, it should be noted that the absence of DNA from [aanvrager] on any of these items would significantly strengthen the level of support for the prosecution hypothesis that the DNA was deposited as a result of a violent incident."

2.9.4. Kenny heeft dus van aanvrager vernomen dat de blouse in een open tas is bewaard met andere voorwerpen en mogelijk tegelijkertijd met andere voorwerpen is onderzocht. Op grond daarvan merkt zij op dat "the potential that this item has been contaminated has to be considered". Dit deskundigenoordeel levert volgens aanvrager kennelijk een novum op. Ik benadruk overigens nu al dat volgens Kenny de bloedvlek #10 op de kraag daar alleen terecht kan zijn gekomen door contact met nat bloed, en dus niet via contaminatie, omdat bloed immers snel opdroogt.

2.9.5. De raadsman heeft omtrent de risico's van contaminatie bij het hof reeds verweer gevoerd. Opvallend is dat op basis van de hiervoor geciteerde case summary vragen zijn gesteld aan Kenny die eerder in de vorm van verweren aan het hof zijn voorgehouden, maar dat Kenny, gezien de op p. 2 en 3 van haar rapport opgenomen lijst van stukken die aan haar ter beschikking zijn gesteld, niet op de hoogte is gesteld van het feit dat die vragen eerder in de vorm van verweren aan het hof zijn voorgelegd en van de wijze waarop het hof die verweren heeft weerlegd. Uit de volgende overwegingen van het hof blijkt dat de aan Kenny gestelde vragen grotendeels samenvallen met de eerder gevoerde verweren en volgt tevens dat het hof de mogelijkheid van contaminatie bij zijn oordeel heeft betrokken:

"2.2. Verweren met betrekking tot de bruikbaarheid van het bewijsmateriaal

2.2.1. Door de raadsman van de verdachte is ter terechtzitting van dit hof aangevoerd dat de blouse S12 en het daarvan kennelijk verkregen sporenmateriaal van het bewijs moeten worden uitgesloten. Ten gevolge hiervan zou de verdachte moeten worden vrijgesproken van het ten laste gelegde. De raadsman heeft daartoe - zakelijk weergegeven - het volgende gesteld:

2.2.2. Daartoe heeft de raadsman - samengevat en zakelijk weergegeven - het volgende aangevoerd.

2.2.4. Ten slotte is door de raadsman de betrouwbaarheid van het in casu verrichte DNA-onderzoek in twijfel getrokken. Daartoe heeft hij gesteld dat er tussen het NFI-rapport van 5 december 2003 en het aanvullend rapport van 19 januari 2004 een verschil in uitslag en analyse bestaat voor wat betreft het op de blouse S12 aangetroffen spoor ARA852#8.

2.2.5. Dit verweer - strekkende tot uitsluiting van het op de blouse van het slachtoffer aangetroffen sporenmateriaal - wordt in al zijn onderdelen verworpen.

2.2.7. Het voorgaande in aanmerking genomen brengt het enkele feit dat de verpakking van de blouse van het slachtoffer niet bij de inbeslagneming is voorzien van een identiteitszegel als bedoeld in artikel 23 van het destijds geldende Besluit DNA-onderzoeken van 1 september 1994 en evenmin van een sluitzegel naar het oordeel van het hof niet mee dat het op die blouse aangetroffen sporenmateriaal vanwege een onbetrouwbare of onrechtmatige wijze van verkrijging van het bewijs moet worden uitgesloten.

2.2.8. Met betrekking tot de gestelde schending van art. 5 van het Besluit DNA-onderzoek in strafzaken (2001) overweegt het hof het volgende.

Het genoemde besluit is in werking getreden op 1 november 2001. Voordien en ook ten tijde van het onderhavige opsporingsonderzoek was van toepassing het Besluit DNA-onderzoeken van 4 juli 1994, Stb. 1994, 522.

Voor zover thans van belang luidden de betrekkelijke bepalingen van het Besluit DNA-onderzoeken (1994) als volgt:

Art. 23.

2.2.9. Blijkens de Nota van toelichting bij het Besluit DNA-onderzoeken (1994), Stb. 1994, 522, p. 11 en 16 beoogt de werkwijze met het identiteitszegel - zoals omschreven in de weergegeven bepalingen - de bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de personen van wie het materiaal afkomstig is, doordat het celmateriaal voor degenen die het DNA-onderzoek verrichten, geen op personen herleidbare gegevens bevat en de verslagen van het onderzoek kunnen worden bewaard zonder bijzondere waarborgen ter bescherming van de persoonlijke levenssfeer.

Het hof leidt uit het vorenstaande af dat het identiteitszegel, behalve ter identificering van het sporenmateriaal, dient ter bescherming van de persoonlijke levenssfeer en niet ter voorkoming van contaminatie van het sporenmateriaal.

2.2.10. De niet-naleving van voorschriften met betrekking tot DNA-onderzoek leidt niet noodzakelijkerwijs tot ongeldigheid van dit onderzoek. Het antwoord op de vraag welk gevolg moet worden verbonden aan de schending van enig wettelijk voorschrift met betrekking tot de uitvoering van een DNA-onderzoek hangt mede af van de aard en de strekking van het geschonden voorschrift.

Uit hetgeen het hof eerder heeft overwogen, blijkt dat weliswaar, in strijd met art. 23 van het Besluit DNA-onderzoeken (1994) de verpakking van blouse S12 niet meteen is voorzien van een identiteitszegel, maar tevens dat niet aannemelijk is geworden dat contaminatie heeft plaatsgehad. Bovendien heeft de genoemde bepaling niet de strekking te beschermen tegen contaminatie. Er is dan ook geen reden de DNA-onderzoeken niet geldig te achten.

2.2.11. Voorts heeft de raadsman van de verdachte gesteld dat art. 2 van het Besluit inbeslaggenomen voorwerpen is geschonden.

Art. 2 van dit Besluit (Besluit van 27 december 1995, Stb. 1995, 699) luidt als volgt:

Zo spoedig mogelijk na de inbeslagneming wordt het voorwerp zorgvuldig beschreven en, zo mogelijk na verpakking, deugdelijk gewaarmerkt, zodat te allen tijde de aard van het voorwerp, de herkomst en de reden der inbeslagneming kan worden vastgesteld.

2.2.12. Het feit dat blijkens het hiervoor genoemde aanvullend proces-verbaal d.d. 16 december 2003 de blouse S12 door de technische recherche op 14 oktober 1999 is aangeboden aan het NFI, terwijl deze naar uit het NFI-rapport van 21 februari 2000 volgt eerst op 10 november 1999 als ontvangen stuk door het NFI is geregistreerd, doet bij het hof geen twijfel rijzen over de deugdelijkheid van de bewaring van die blouse in de tussenliggende periode voor wat betreft het aspect van uitsluiting van contaminatie.

2.2.13. Het feit dat door de technische recherche niet meer is na te gaan wanneer de foto's zijn gemaakt van de locatie waar het mes P1 is aangetroffen alsmede het gegeven van een aantal administratieve onzorgvuldigheden inzake het gebruik van BPS-nummers en de datum waarop de verhuizing van de technische recherche heeft plaatsgevonden, welke onzorgvuldigheden overigens inmiddels deels zijn verklaard en/of hersteld, zijn naar het oordeel van het hof - noch op zichzelf noch in samenhang met elkaar bezien - zodanig zwaarwegend dat hierdoor afbreuk wordt gedaan aan de zorgvuldigheid van het opsporingsonderzoek in zijn geheel.

2.2.14. Het feit dat de op de blouse S12 aangetroffen bloedvlek #10 door het NFI niet is waargenomen c.q onderzocht tijdens het onderzoek in november 1999 en in december 2003 bevreemdt het hof niet. Immers, blijkens het rapport van het NFI d.d. 21 februari 2000, was het onderzoek in november 1999 louter gericht op de vraag of kon worden vastgesteld door welk voorwerp de beschadigingen in de blouse van het slachtoffer waren veroorzaakt, terwijl aangaande het onderzoek door het NFI in december 2003 door de deskundige ing. Eikelenboom ter zitting van dit hof op 26 januari 2004 is verklaard dat in verband met de grote tijdsdruk de blouse in eerste instantie niet uitputtend is onderzocht. Pas na opdracht van het hof d.d. 8 december 2003 aan het NFI tot nader onderzoek aan de blouse is het betreffende bloedvlekje waargenomen en onderzocht."

2.9.6. Aanvrager merkt op dat er toch sprake is van een nieuw feit, "immers heeft het NFI dit element niet ter kennis van het Hof gebracht en wordt deze reële mogelijkheid thans voor het eerst ook door een forensisch deskundige beschreven." Dat het NFI "dit element" niet ter kennis van het Hof heeft gebracht was reeds bekend toen het NFI zijn rapport afleverde en vervolgens de raadsman uitvoerig verweer op dit punt ging voeren.

2.9.8. In dit verband gaat aanvrager nog in op het onderzoeksrapport van het College van Procureurs-generaal, dat gedeeltelijk betrekking heeft op de mogelijkheden van contaminatie. Aanvrager heeft dit rapport als bijlage 6 bij de aanvraag gevoegd, terwijl de conclusie ervan is dat er geen aanwijzingen zijn gevonden voor contaminatie. Hij bekritiseert het onderzoek op enkele punten, kennelijk om daarmee te laten zien dat dat onderzoek de mogelijkheid van contaminatie niet uitsluit. In dat verband wijst hij onder meer op de omstandigheid dat het nieuw aangetroffen bloedvlekje #42 niet alleen in 1999 over het hoofd is gezien, maar ook in 2003/2004. Doordat het vlekje pas in 2006 wordt opgemerkt, is het volgens hem niet uitgesloten dat dit op oneigenlijke wijze op de blouse terecht is gekomen. Ik neem aan dat aanvrager hier bedoelt dat vlek #42 na 2003/2004 door contaminatie is gegenereerd. Nu echter onbetwist vaststaat dat deze bloedvlek evenals bloedvlek #10 door bloed in vloeibare vorm op de blouse moet zijn terechtgekomen wordt aldus in mijn ogen de suggestie gewekt dat de veroordeelde kans heeft gezien om vers bloed op de blouse te deponeren gedurende de tijd dat de blouse al in beslag was genomen en zelfs al de eerste keer was onderzocht. Zo een novum gaat mij wel erg ver, maar wekt in ieder geval niet het ernstig vermoeden waarvan in art. 457 lid 1 onder 2 Sv sprake is.

2.9.9. Waarom het bloedvlekje #42 in 2003/2004 niet is aangetroffen, althans niet is onderzocht, kan uit de stukken niet worden afgeleid. De omstandigheid dat dit vragen oproept kan niet worden aangemerkt als een nieuw feit dat het ernstige vermoeden wekt dat het hof bij bekendheid ermee tot een vrijspraak was gekomen, zeker niet indien men zich realiseert dat bloedvlekje #42 past bij het DNA-profiel van aanvrager.

FOTO 8

Overzicht achterkant kraag: #42 en #10

2.9.12. Voorts vermag ik niet in te zien dat het later ontdekken van nieuwe bloedvlekken zoals de stipafdrukken, de vlekken #27, #28, #2924 en #42 wijst op contaminatie en daarmee op overdracht van DNA materiaal van aanvrager naar de plaatsen in de strangulatiezone en in de crimescope-positieve vlekken. Aanvrager gelooft hier zelf kennelijk ook niet in. Hij schrijft immers onder punt 66 van de aanvraag dat bloedoverdrachtspatronen niet meer op of na 25 september 1999 kunnen zijn ontstaan omdat dan het bloed al opgedroogd was en geen afdrukken meer kan hebben veroorzaakt.

2.9.13. Hij gaat in de aanvraag vervolgens concreet in op een brief d.d. 18 augustus 2005 van voormalig NFI-medewerker dr. R. Torenbeek, gericht aan Algemeen Schriftkundig Bureau E. & W. Waisvisz, die als bijlage 9 bij de aanvraag is gevoegd. De precieze herkomst van deze brief wordt verder in de aanvraag niet toegelicht, maar zij is blijkens de brief zelf een reactie op een brief van mevrouw Waisvisz. De volgens aanvrager relevante passage van deze brief luidt:

"Aannemend dat de paraplu (b, e en g) en de blouse (d en f) steeds dezelfde betreffen, is het zeer wel mogelijk dat rondom 3 december 1999 contaminatie van sporen kan hebben plaatsgevonden (..) het is dus zeer goed mogelijk dat sporen uit de pantalon via de paraplu, op de blouse terecht zijn gekomen, en daarmee wordt het DNA sporenonderzoek van de blouse (..) waardeloos"

2.9.14. Op basis hiervan komt aanvrager tot de volgende conclusie:

"Ofschoon het aspect van contaminatie via de paraplu zijdens verzoeker eerder aan de orde is gesteld, wordt het thans bevestigd door een voormalig NFI-medewerker. Ook op grond hiervan laten de argumenten van het NFI en het OM, zoals aangedragen in het oriënterend onderzoek ter weerlegging van contaminatie (zie hierna), juist wel degelijk deze mogelijkheid open."

2.9.15. Hoe aanvrager erbij komt dat een reeds bij de berechting aan de orde gesteld 'aspect' nieuw wordt doordat een deskundige de mogelijkheid van dat 'aspect' bevestigt, is mij niet duidelijk, nog daargelaten dat in het midden blijft wat de positie van deze deskundige is en nog daargelaten dat hier slechts sprake is van een zeer algemeen en speculatief gestelde mening van een deskundige op basis van een onbekende vraagstelling over reeds bekende, ook door andere deskundigen beoordeelde, feiten. Voor de goede orde wijs ik erop dat het NFI op een vraag van het OM over de mogelijkheid van contaminatie via de broek van aanvrager en de paraplu als volgt heeft geantwoord (bijlage 4):

"De bovengenoemde stukken van overtuiging zijn in separate verpakkingen bij het NFI aangeleverd. De stukken zijn bij het onderzoek op het NFI niet met elkaar in contact geweest. Na afronding van het onderzoek zijn deze stukken van overtuiging in de oorspronkelijke verpakking op het NFI bewaard en eveneens in de oorspronkelijke verpakking teruggestuurd."

2.9.16. In de kern stelt de aanvrager niet meer dan dat de mogelijkheid van contaminatie blijft bestaan. Hij miskent in zoverre dat die mogelijkheid ook ten tijde van de berechting is onderkend en onderzocht en, dit ten overvloede, dat contaminatie door broek of paraplu als grond voor herziening door het nadere bericht van het NFI nog veel ieler is geworden dan het al was. Tot slot wijs ik erop dat aanvrager in het geheel geen plausibele verklaring geeft voor de manier waarop DNA-sporen en een bloedspoor van juist aanvrager als gevolg van contaminatie op de blouse terecht kunnen zijn gekomen en nog wel juist daar waar het DNA materiaal zo overvloedig is aangetroffen. In de broekzak van aanvrager is bijvoorbeeld wel een bloedvlekje aangetroffen van aanvrager, maar de broek is op 19 november 1999 bij aanvrager inbeslaggenomen.

2.9.17. Tot zover - althans blijkens de hoofdstukindeling van de aanvraag - de nieuwe feiten ten aanzien van DNA-sporen op de blouse.

2.10.1. Blijkens die hoofdstukindeling gaat aanvrager in dit eerste onderdeel van de aanvraag (over het rapport van Kenny) vervolgens in op nieuwe feiten ten aanzien van het bloedvlekje #10 zoals in de kraag van het slachtoffer is aangetroffen (4.3.). Daarbij wijst hij wederom op mogelijkheden van contaminatie zonder concreet toe te lichten hoe als gevolg van contaminatie sporen van aanvrager op de blouse terecht kunnen zijn gekomen. Ik roep in herinnering dat vlek #10 slechts door bloed in vloeibare vorm kan zijn veroorzaakt. Het hierna volgende moet blijkens de structuur die aanvrager aan zijn eigen tekst geeft kennelijk in verband worden gebracht met dit bloedvlekje #10. Ik wijs er hier reeds op dat Kenny in haar rapport over dit bloedvlekje als volgt concludeert:

"However, the presence of blood that could have originated from [aanvrager] on the collar on the blouse is very significant as it is unlikely that this bloodstaining was deposited as a result of normal businesslike contact or as a result of contamination by the blouse being stored with items belonging to [aanvrager]."

2.10.2. Aldus blijkt Kenny zich te scharen achter de mening van het hof (arrest, 2.1.8) dat het onwaarschijnlijk is dat bloedvlek #10 bij een zakelijk contact of door contaminatie is overgedragen.

2.10.3. Eerst gaat aanvrager in op de omstandigheid dat uit de antwoorden die door het NFI in de notitie van 7 april 2006 (bijlage 4) zijn gegeven op vragen van het openbaar ministerie zou blijken dat de zak waarin de blouse in 1999 is aangeleverd bij het NFI een andere is dan die waarin die in 2003 wederom bij het NFI is aangeleverd, zodat er in de tussentijd sprake kan zijn geweest van opnieuw verpakken en dus van contaminatie. In de antwoorden van het NFI wordt gesproken van de aanlevering bij het NFI van een gesloten ventilerende papieren zak in 1999 en een dichte vensterzak in 2003. Het hof is blijkens zijn arrest uitgegaan van de aanlevering van een gesloten papieren zak in 1999 en van de vondst in de opslagruimte van de politie van een open papieren zak met een lichtvenster in 2003 in een gesloten doos.

2.10.4. Ik zie geen reden om aan te nemen dat de dichte vensterzak een andere zak is geweest dan de "open papieren zak met lichtvenster" die daarna gesloten weer aan het NFI is overgedragen. Aanvrager motiveert niet waarom ervan moet worden uitgegaan dat het verschillende zakken betreft. Als het wel om verschillende zakken zou gaan, volgt uit hetgeen het hof heeft vastgesteld niet meer dan dat het NFI in dat geval de blouse in een andere zak zal hebben gedaan nadat het onderzoek eraan heeft verricht. Waarom dat contaminatie zou opleveren, ontgaat mij, zeker gelet op bijlage 4 waarin het NFI de gegevens aanreikt waaruit redelijkerwijs de slotsom getrokken kan worden dat contaminatie juist niet kan hebben plaatsgevonden. Waarom het NFI desalniettemin het hof had moeten waarschuwen voor de mogelijkheid van contaminatie "een en ander door het FSS beschreven" blijft daarom in nevelen gehuld. Aanvrager licht ook wederom geenszins concreet toe hoe de contaminatie plaats zou hebben kunnen vinden. Aan het rapport van Kenny is dit al evenmin te ontlenen.

2.10.5. Vervolgens haalt hij een zich in het strafdossier bevindend (vertrouwelijk) document aan met de titel "Bijzonderheden 'Deventer Moordzaak'" van 28 oktober 2003 zoals naar aanleiding van de regiezitting op 16 september 2003 opgesteld door de behandelend officier van Justitie mevr. Mr. E. Duijts ten behoeve van de behandelend advocaat-generaal. Het betreft een document waarin wordt ingegaan op hetgeen het Hof tijdens die regiezitting heeft beslist en waarin enkele nader te onderzoeken onderwerpen worden besproken. Aanvrager citeert daaruit de opmerking dat het niet onaannemelijk is dat één en ander is zoekgeraakt tijdens de verhuizing van de Technische Recherche in 2001 van Raalte naar Zwolle. Aanvrager gebruikt dat citaat om zijn stelling dat de blouse in contact kan zijn gekomen met andere bewijsstukken kracht bij te zetten.

2.10.6. Mede gelet op de datum waarop dit document is opgemaakt wordt bij lezing van de aan de opmerking voorafgaande zinnen duidelijk dat deze opmerking is gemaakt voordat de blouse werd teruggevonden en toen kennelijk de vraag was of die nog kon worden teruggevonden. Blijkens het arrest van het hof is later gebleken dat de doos waarin de zak met de blouse was bewaard eerst is opgeslagen in het archief van de Technische Recherche te Raalte en in het jaar 2000 in verband met een verhuizing verplaatst is naar het politiebureau in Deventer. Op 5 november 2003 is deze doos door verbalisant [verbalisant 4] vanuit een opslagruimte boven de garage die deel uitmaakte van het politiebureau in Deventer meegenomen. Het citeren van de opmerking van officier van Justitie Duijts, die natuurlijk ook reeds bij het hof bekend was, illustreert dus hoogstens dat de officier van justitie op 28 oktober 2003 niet kan zeggen waar de zak met blouse zich toen bevond. Om daaruit af te leiden dat er mogelijkheid van contaminatie heeft bestaan gaat wel erg ver. Het komt mij eerder voor dat uit deze mededeling het ernstige vermoeden kan worden geput dat de doos gedurende enige tijd onaangeroerd en onopgemerkt ergens opgeslagen is geweest.

2.10.7. De mogelijkheid van contaminatie in verband met sporen die tot aanvrager zijn te herleiden wordt volgens aanvrager versterkt door hetgeen in twee rapportages van het NFI wordt opgemerkt over de mogelijkheid dat sporen op de blouse terecht kunnen zijn gekomen nadat het slachtoffer van de plaats van het delict was verwijderd. Hoewel aanvrager een en ander bespreekt in het kader van "4.3. nieuwe feiten ten aanzien van bloedvlekje #10", is niet duidelijk in hoeverre hij zijn hier geponeerde nieuwe feiten daadwerkelijk slechts relevant acht in verband met dat bloedvlekje. De lezer raakt hier de weg enigszins kwijt. Gelet op de strekking van de aangehaalde rapporten is aannemelijk dat aanvrager het hierna volgende heeft willen plaatsen in het kader van een mogelijke contaminatie ten aanzien van bloedvlekje #10.

2.10.8. In het rapport d.d. 19 mei 2006 van ing. I. Keereweer van het NFI (bijlage 10) wordt verslag gedaan van onderzoek naar de vraag of een mes van het merk Global, type GS8, kan hebben veroorzaakt dat zich op de blouse bepaalde stippenpatronen bevinden. Op p. 3 van dat rapport wordt vermeld dat na bestudering van de blouse op de foto's van het slachtoffer op de plaats delict en de blouse in zijn huidige staat is gebleken dat een aantal van de stippenafdrukken kennelijk later zijn ontstaan, mogelijk tijdens het transport van het slachtoffer naar het mortuarium of het transport daarna naar het NFI. In dat verband wordt opgemerkt dat de afstand tussen de bolletjes van het bolletjespatroon van de vest van het slachtoffer ongeveer gelijk is aan de afstand tussen de genoemde stippen. De conclusie van het onderzoek is dat de stippen niet afkomstig zijn van het heft van het genoemde type mes maar dat als mogelijke veroorzaker van de stippen op de blouse het vest van het slachtoffer in aanmerking komt.

2.10.9. In het rapport d.d. 18 mei 2006 van Dr. Ing. Z.J.M.H. Geradts (bijlage 11) wordt onder meer verslag gedaan van onderzoek naar de vraag of een op het NFI bemonsterd vlekje SVO 9.004 ("vlek D") op de blouse reeds zichtbaar was op de foto's van de blouse op de plaats delict. Uit navraag bij het Openbaar Ministerie is mij gebleken dat vlek D op 3 mei 2006 voor het eerst is bemonsterd in verband met onderzoek om te kunnen vaststellen of de aangetroffen lichtrode substantie op de blouse van het slachtoffer een produkt kan zijn zoals foundation. Het betreft een monster van het rechter voorpand van de blouse. Op de vlek is geen DNA-onderzoek uitgevoerd. Op de digitale foto's van de plaats delict waren de licht gekleurde vlekken in het monster niet (eenduidig) herkenbaar. Daarom heeft het NFI geprobeerd met beeldonderzoek na te gaan of de vlekken er ten tijde van het maken van de digitale foto's al wel waren.25 Dit is de achtergrond van het rapport van Geradts. Uit het rapport van Geradts is ook af te leiden dat het hier om een vlek gaat die zich in het onderste deel van de blouse bevindt. Aanvrager heeft ten tijde van de mondelinge toelichting opgemerkt dat het "nota bene" een van de roodbruine vlekken betreft die volgens Eikelenboom in zijn hypothese door de dader op de blouse zouden zijn overgebracht. Waar aanvrager dat op baseert, ontgaat mij. De lichtrode vlekken die Eikelenboom heeft aangewezen als mogelijk delict-gerelateerd zijn immers de vlekken 9, 18, 19 en 20. Deze vlekken bevonden zich niet in de buurt van vlek D. Vlek D heeft zich niet bevonden in een deel van de blouse waarop - gelet op de vermoede toedracht van het misdrijf - een onderzoek naar sporen van de dader zinvol kon lijken. Het verslag houdt voor zover hier relevant in dat de vlek zelf en twee in 2006 bemonsterde bloedvlekjes van het slachtoffer, die als referentie voor de plaats van de vlek dienden, op de foto's die op de plaats delict zijn gemaakt niet zichtbaar zijn. Het rapport geeft ten aanzien van de bloedvlekjes hiervoor als mogelijke verklaring dat er sprake is geweest van een plooi in de blouse of dat de bloedvlekken in het geheel niet aanwezig waren en ten aanzien van de vlek wordt als mogelijke verklaring gegeven dat er plooien in de blouse zaten of dat het contrast in het relevante gebied op de foto's gebrekkig is.

2.10.10. Aanvrager motiveert niet waarom deze conclusies van het NFI het ernstige vermoeden wekken dat het hof bij bekendheid ermee tot een vrijspraak was gekomen. De sporen die in de rapporten ter sprake zijn gebracht betreffen geen sporen die tot aanvrager zijn te herleiden. Bovendien bevatten de rapporten geen enkel aanknopingspunt voor de veronderstelling dat sporen van aanvrager op de blouse terecht zijn gekomen nadat het slachtoffer van de plaats delict was verwijderd. De steller van de aanvraag betoogt dat, nu ten aanzien van sommige sporen de mogelijkheid wordt geopperd dat deze in een later stadium, te weten na het verplaatsen van het slachtoffer, op de blouse zijn terechtgekomen, uiteraard hetzelfde geldt voor de andere sporen die tot aanvrager te herleiden zijn. Deze conclusie lijkt mij te snel getrokken nu aanvrager geen enkele aanwijzing geeft ten aanzien van de verschijning en verdwijning van die andere sporen. Het had toch voor de hand geleden dat aanvrager had aangegeven welke sporen op de locus delicti niet op de blouse aanwezig waren en later toch zijn geconstateerd en andersom.

2.10.11. Het wekt verbazing dat aanvrager dit punt bespreekt in het kader van "nieuwe feiten ten aanzien van het bloedvlekje #10". Ik herhaal dat Kenny ten aanzien van bloedvlekje #10 namelijk heeft opgemerkt dat contaminatie slechts mogelijk is bij contact met nat bloed en dat contaminatie in verband met deze bloedvlek in zoverre onwaarschijnlijk is. Zij herhaalt dit oordeel in haar emailantwoord van 20 april 2006 (bijlage 15 van de aanvraag) op aanvullende vragen van aanvrager. Ook het NFI bevestigde dit reeds in zijn schriftelijke reactie van het NFI van 1 april 2006 op het rapport van Kenny.

2.10.12. Vervolgens (4.3.2.) haalt aanvrager de volgende algemene opmerking van Kenny over het bloedvlekje #10 aan:

"However, as it is not possible to determine when this bloodstaining was deposited I can not exclude the possibility that it was deposited at some other time unrelated to the offence."

2.10.13. Hij presenteert deze opmerking als een nieuw inzicht "in forensisch-technische zin". Vervolgens brengt hij daarmee in verband dat het NFI in zijn rapport van 7 april 2006 (bijlage 4) in antwoord op vragen over het bloedvlekje opmerkt "dat de morfologie van het bloedspoor op de blouse fotografisch (is) vastgelegd. Dit bloedspoor kan via een niet-gewelddadig proces (aanraking) op de blouse terecht zijn gekomen." Het nieuwe feit zou zijn dat "dit" destijds niet zo expliciet aan het hof is voorgelegd. Daarnaast haalt aanvrager uit het NFI rapport van 1 april 2006 (bijlage 12) de opmerking aan dat "ons geen wetenschappelijke methoden bekend (zijn) die uitsluitsel kunnen geven over het precieze mechanisme waarmee dit ene bloedvlekje op de blouse terecht is gekomen." In deze zin zou het hof destijds niet zijn voorgelicht, aldus aanvrager. Daardoor zou ook hiermee een nieuw feit aan de orde zijn. Deze nieuwe feiten kunnen niet echter als novum worden aangemerkt omdat zij geen nieuwe omstandigheden van feitelijke aard betreffen, noch enig bewijs vormen voor evidente vergissingen in de adviezen die deskundigen van het NFI aan het hof hebben gegeven.

2.10.14. Blijkens het proces-verbaal van de zitting in hoger beroep op 26 januari 2004 heeft ing. Eikelenboom immers mede naar aanleiding van zijn rapport van 22 januari 2004 - voor zover hier relevant - als volgt verklaard:

2.10.15. Wat voorts in de aanvraag op p. 33 wordt gesteld over hetgeen de onderzoekers van het NFI Broeders en Kloosterman over het ontstaan van bloedvlek #10 opmerken (bijlage 12) doet bovendien geen recht aan de context waarin deze opmerkingen zijn gemaakt. Kenny heeft, aldus beide wetenschappers, de stelling van het NFI verworpen dat bij fysiek geweld meer bloed van aanvrager op de blouse terecht zou zijn gekomen en dat het enkele bloedvlekje #10 dat gevonden is daarom op zichzelf niet op fysiek geweld wijst.26 Als bloedvlekje #10 ten tijde van het delict op de blouse van het slachtoffer zou zijn terechtgekomen zou dit volgens Kenny juist zeer significant zijn omdat het zeer onwaarschijnlijk is dat dit vlekje is ontstaan als gevolg van een zakelijk contact dan wel van contaminatie.27 NFI-deskundige Eikelenboom had zich hieromtrent juist terughoudender getoond. De in de aanvraag geciteerde uitlating van de deskundigen Broeders en Kloosterman doet slechts blijken dat zij, op grond van hetgeen de wetenschap hun leert, geen uitspraak kunnen doen over het precieze mechanisme waarmee dit ene bloedvlekje op de blouse terecht is gekomen. Aanvrager trekt dus de uitlatingen van deze wetenschappers over de oorsprong van dit bloedvlekje #10 op de kraag uit hun verband. Beide onderzoekers lijken eerder afstand te nemen van Kenny - die immers de mogelijkheid dat deze bloedvlek is overgedragen bij fysiek geweld hoger inschatte dan Eikelenboom - dan van Eikelenboom zelf, die slechts heeft verklaard het logisch te achten dat vlek 10 door contact met een kleine verwonding is ontstaan en niet een bloedspat is zoals die bij de uitoefening van geweld pleegt te ontstaan.

2.11.1. In 4.4. voert aanvrager ten aanzien van bloedvlekje #10 een nieuw feit van geheel andere aard aan, namelijk dat het bloedvlekje afkomstig is van een bloedneus. Aanvrager stelt dat hij reeds 25 jaar hooikoorts heeft en dat het ontstaan van bloedneuzen één van de bijwerkingen is van de medicijnen die hij daarvoor gebruikt. Naar aanleiding daarvan heeft hij naar eigen zeggen Kenny gevraagd of een neusbloeding de bloedvlek kan hebben veroorzaakt.

2.11.2. In een als bijlage 14 bijgevoegde e-mail verwijst aanvrager naar een eerdere e-mail die kennelijk aan Kenny is gestuurd maar die in de bijlagen niet is terug te vinden. Daarna vraagt aanvrager aan Kenny echter slechts naar een oordeel over de betekenis van de mogelijke bijwerkingen van de medicijnen voor haar eerdere overwegingen ten aanzien van de bloedvlek. Kenny antwoordt vervolgens in een bij de aanvraag als bijlage 15 gevoegde e-mail - voor zover hier relevant - als volgt:

2.11.3. Ik stel voorop dat de bijsluiter van het medicijn dat aanvrager zou hebben gebruikt inderdaad noteert dat één van de bijwerkingen van dat medicijn, dat kennelijk niesbuien dient te voorkomen, is dat het bloedneuzen kan veroorzaken. Het middel Beclometason Sandoz Nevel 50, dat veroordeelde volgens de aanvraag placht te gebruiken is slechts op recept verkrijgbaar.28 Na de dag van de mondelinge toelichting heeft aanvrager nog een medische verklaring doen toekomen (bijlage 52) van H. Kort, huisarts, waarin deze verklaart vanaf 1980 tot en met 2000 aan aanvrager als medicatie Flixonase (en dus niet Beclametason) te hebben voorgeschreven in verband met neusklachten.29

2.11.4. Uit de opmerkingen van Kenny leidt aanvrager af dat er sprake is van "een nieuw (medisch) gegeven, namelijk dat deze deskundige niet kan uitsluiten dat het betreffende bloedvlekje #10 verklaard kan worden door het resultaat van een bloedneus." Kenny's reden voor het niet kunnen uitsluiten van het neusbloeden als verklaring voor de aanwezigheid van het bloedvlekje is echter gelegen in de onmogelijkheid de aard van het bloedvlekje te onderzoeken. Aanvrager miskent aldus dat een deskundigenoordeel dat niets meer inhoudt dan dat een bepaalde verklaring voor de aanwezigheid van een spoor niet valt uit te sluiten omdat die mogelijkheid niet (meer) kan worden onderzocht, niet een novum kan opleveren.

2.11.5. Opmerkelijk is voorts dat aanvrager bij het hof nooit heeft verklaard dat hij in 1999 last had van bloedneuzen, laat staan dat hij heeft verklaard bij een ontmoeting met het slachtoffer een spontane bloedneus te hebben gekregen en te hebben geniest en wel zodanig dat zijn bloed en eventueel ander lichaamsvocht op de blouse van het slachtoffer terecht zal zijn gekomen en nog wel op de binnenkant van de achterste kraag van de blouse van het slachtoffer én op de voorkant van de blouse en daar nog wel op de binnenkant van de rechterrevers (#18). Sterker nog: ook in de aanvraag wordt niet gesteld dat hij deze bijwerking van zijn medicijnen heeft ondervonden noch dat hij hiervan last heeft gehad gedurende een eerder bezoek aan het slachtoffer. Ook bij gelegenheid van de mondelinge toelichting op 15 november 2006 heeft aanvrager geen antwoord kunnen geven op de vraag van raadsheer mr. W.A.M. van Schendel naar de mate van waarschijnlijkheid dat aanvrager op enig moment voorafgaande aan het delict als gevolg van een bloedneus het bloedvlekje heeft overgedragen op de blouse. Hoe en met name wanneer de bloedvlek als gevolg van een bloedneus op de blouse terecht zou moeten zijn gekomen, laat de aanvrager dus volledig in het midden. Ik merk hierbij op dat aanvrager daardoor ook de mogelijkheid open houdt, dat het bloedvlekje ten tijde van het delict als gevolg van een bloedneus is overgedragen. Gelet op de locatie van het bloedvlekje zou dat zelfs aannemelijker lijken dan dat het bij normaal zakelijk contact is overgedragen. Het vlekje is immers, zo heeft het hof vastgesteld, aangetroffen op de achterzijde30 van de buitenste kraag van de blouse.

FOTO 9

#10

2.11.6. In dit verband gaat aanvrager wederom in op het NFI-rapport van 19 mei 2006 naar aanleiding van het aanvullende bloedsporenonderzoek (bijlage 16). Daarin wordt op basis van nieuwe experimenten geconcludeerd dat de bloedvlek vermoedelijk op de blouse terecht is gekomen als gevolg van contact met een bebloed object. Bovendien wordt daarin verslag gedaan van het aantreffen van een nieuw bloedvlekje #42 op de rand van de binnenste kraag van de blouse van het slachtoffer, waarvan het DNA-profiel overeenkomt met dat van aanvrager. Aanvrager acht het kennelijk nodig in te gaan op de wetenschappelijke voorbehouden die de rapporteurs zelf aan dergelijke experimenten verbinden voor wat betreft het bepalen van de herkomst van het bloedspoor. Hij miskent daarmee dat het aanvechten van nieuw belastend materiaal in een herzieningsprocedure elke relevantie mist.

2.11.7. Hiermee is het eerste onderdeel van de herzieningsaanvraag besproken. De conclusie naar aanleiding van dat onderdeel houdt volgens aanvrager in de kern in dat "uit het voorgaande overzicht" volgt dat op talrijke aspecten van de hypothese dat de sporen bij de moord zijn overgedragen sprake is van nieuwe forensische gegevens en dat onder de geschetste bijzondere omstandigheden het rapport van Kenny als een nieuw feit kan worden gekwalificeerd.

2.11.8. Wat aanvrager in werkelijkheid doet is op basis van nieuwe deskundigenrapporten aanvoeren dat alternatieve oorzaken voor de aanwezigheid van sporen van aanvrager op de blouse niet zijn uit te sluiten of in ogenschouw moeten worden genomen. De meeste stellingen die aanvrager in dat verband naar voren brengt betreffen echter omstandigheden die ook aan het hof zijn voorgelegd en daarom niet nieuw zijn. Aanvrager brengt kortom twijfels naar voren, maar maakt niet aannemelijk dat de veroordeling op een vergissing berust. Andere aangevoerde feiten kunnen geen ernstig vermoeden doen ontstaan als voor herziening nodig is. Het rapport van Kenny als zodanig en al het aangevoerde, ook in onderling verband beschouwd, kunnen geen novum opleveren in de zin van art. 457 lid 1 sub 2 Sv.

Het tweede onderdeel: nieuw feit ten aanzien van voor het bewijs gebezigde NFI rapportages 2003-2004 in relatie tot het NFI.

3.1. Hoofdstuk V van de aanvraag draagt de titel "Nieuw feit ten aanzien van voor het bewijs gebezigde NFI rapportages 2003-2004 in relatie tot het NFI." Aanvrager presenteert dit feit als "een tweede nieuw feitelijk gegeven". Het is ontleend aan de schriftelijke reactie van het NFI (A.D. Kloosterman en A.P.A. Broeders) van 1 april 2006 op het rapport van Kenny (bijlage 12).31 Die reactie besluit met de volgende opmerking, waarvan aanvrager slechts het door mij gecursiveerde deel citeert:

"De 'zakelijk contact'- hypothese berust op de aanname dat [aanvrager] kort voor het delict een bezoek heeft gebracht aan het huis van [slachtoffer]. Dit bezoek zou ook de aanwezigheid van zijn vingerafdruk in de woonkamer verklaren.Volgens [aanvrager] eigen verklaring zou hij eerder op de dag van het misdrijf op bezoek zijn geweest. De werkster heeft deze verklaring niet bevestigd. Als er geen steun is voor dit bezoek, wordt ook de steun voor de zakelijk contact-hypothese aanmerkelijk gereduceerd."

3.2. Het nieuwe feit komt er volgens aanvrager in de kern op neer dat uit bovengenoemde reactie in 2006 blijkt dat het NFI reeds in 2003/2004 niet onbevooroordeeld heeft gerapporteerd over de hypothesen ten aanzien van het terechtkomen van DNA-materiaal van aanvrager op de blouse van het slachtoffer. Kennelijk bedoelt aanvrager ook te stellen dat het NFI het hof niet heeft meegedeeld dat hun bevindingen voortkomen uit de veronderstelling dat er geen ontmoeting tussen aanvrager en slachtoffer heeft plaatsgevonden in de ochtend van donderdag 23 september 1999.

3.3. Vast staat dat over de vraag of aanvrager al dan niet in de ochtend van 23 september 1999 een bezoek zou hebben gebracht, wisselende verklaringen zijn afgelegd. Het hof heeft omtrent een bezoek van aanvrager aan het slachtoffer het volgende overwogen:

"Dat tussen de verdachte en het slachtoffer bij enige ontmoeting tussen hen vóór de avond van het overlijden van het slachtoffer een ander dan een normaal en zakelijk contact heeft plaatsgevonden is op geen enkele wijze gebleken. De verdachte heeft slechts de mogelijkheid geopperd dat hij het slachtoffer heeft aangeraakt op een moment dat zij emotioneel was. De verdachte heeft echter desgevraagd verklaard dat hij zich in concreto een zodanig contact niet kan herinneren."

3.4. Uit de overwegingen van het hof valt niet af te leiden dat het een dergelijk bezoek niet aannemelijk heeft geacht, wél dat het volgens het hof onaannemelijk is dat tussen veroordeelde en het slachtoffer voorafgaande aan de moord een ander dan een zakelijk en normaal contact heeft plaatsgevonden.

3.5. Uit de geciteerde opmerkingen in de hier bedoelde reactie van het NFI in 2006 blijkt niet dat het NFI bij zijn oordeel over de 'zakelijk contact'-hypothese in 2003/2004 ervan is uitgegaan dat aanvrager in de ochtend van donderdag 23 september 1999 niet bij het slachtoffer op bezoek is geweest. Dergelijke aannames bij het NFI zijn ook met deze opmerkingen in het achterhoofd niet te herkennen in de aanvankelijke rapporten van het NFI of in de verklaringen die Kloosterman en Eikelenboom op de terechtzittingen bij het hof hebben afgelegd. De verwijzingen in de aanvraag naar de verklaringen van mevrouw H. over het bezoek dat aanvrager in de ochtend van 23 september 1999 aan het slachtoffer zou hebben gebracht zijn daarom in dit verband zonder enige relevante betekenis, nog daargelaten dat het hof ter terechtzitting op 26 januari 2004 mevrouw H. zelf als getuige heeft gehoord.

3.6. Het is zeker in het licht van de geciteerde overweging van het hof (maar ook los daarvan) niet onbelangrijk voor het NFI om op te merken dat de mogelijkheid van het overdragen van DNA-materiaal en een bloedvlek via normaal zakelijk contact nog minder aannemelijk wordt "als er geen steun is voor dit bezoek". Dat is een waarheid als een koe. In dat geval zouden de sporen immers bij een nog eerder contact dan op de dag van de moord op de blouse moeten zijn terechtgekomen. Hoe verder weg dat contact verwijderd is van het moment waarop de sporen zijn verzameld, des te groter de kans dat door dat zakelijk contact achtergelaten DNA materiaal bijv. bij het schoonmaken, wassen etc. zou zijn verwijderd. Door hierop te wijzen is het NFI niet buiten zijn boekje gegaan, maar heeft het juist zijn voorlichtende taak serieus gestalte gegeven. Zeker niet zijn de deskundigen op de stoel van de rechter gaan zitten of hebben zij zich een oordeel aangemeten over de betrouwbaarheid van verklaringen over de vraag of veroordeelde nu wel of niet op de dag van de moord eerder een bezoek aan het slachtoffer heeft gebracht.

3.7. Aanvrager probeert de gestelde vooringenomenheid te bevestigen door te verwijzen naar een opmerking die NFI-deskundige Kloosterman in het NFI-rapport van 19 mei 2006 (bijlage 16) maakt naar aanleiding van de mogelijkheid om andere gedeelten van de blouse alsnog aan een onderzoek te onderwerpen:

"Hierbij wordt op de voorhand opgemerkt dat de kans dat bij dit onderzoek niet delictgerelateerde DNA-profielen van derden worden gedetecteerd relatief groot is."

3.8. Volgens aanvrager toont dit de vooringenomenheid van de onderzoeker aan, omdat hij er blijkbaar vanuit gaat dat sporen van andere derden per definitie niet delict gerelateerd zouden zijn. Aanvrager zet de lezer hier op het verkeerde been, omdat hij niet vermeldt dat Kloosterman direct na deze zin als reden voor zijn opmerking geeft dat inmiddels meerdere onderzoekers aan de blouse onderzoek hebben gedaan en daarop DNA hebben kunnen achterlaten. Daarbij merkt hij direct op dat het wel mogelijk zou zijn die sporen als zodanig te detecteren. Van enige vooringenomenheid blijkt dus niet; enkel van een wetenschappelijke houding.

3.9. Deze "verkeerde been"-strategie wordt voortgezet als aanvrager vervolgens stelt dat het NFI in zijn schriftelijke reactie van 1 april 2006 op het rapport van Kenny dat laatste rapport probeert te ondermijnen en daarna zijn eigen oordeel probeert te verdedigen "met de opmerking: De rechter zal uiteraard het overige bewijs in zijn oordeel betrekken." Kennelijk bedoelt aanvrager hier te suggereren dat het NFI ervan uitgaat dat de rechter aan zijn rapport meer waarde zal hechten dan aan dat van Kenny, althans dat de rechter zich niet hoeft te verlaten op het rapport van Kenny. Bij lezing van de betreffende reactie blijkt dat aanvrager refereert aan het volgende citaat (onderstreping van mij):

"Voor de rechter liggen er nu twee rapporten. Het ene rapport ziet het DNA-materiaal als delictgerelateerd en het bloedvlekje niet, het andere rapport noemt de aanwezigheid van het bloedvlekje 'very significant' en wijst op 'onschuldige' verklaringen voor de aanwezigheid van het DNA-materiaal. De rechter zal uiteraard ook het overige bewijs in zijn oordeel betrekken.

3.10. Gelet op de context waarin de door aanvrager bedoelde opmerking is geplaatst en gelet op het door aanvrager weggehaalde woordje 'ook' blijkt het hier om een constatering te gaan over de verschillen van inzicht tussen enerzijds de deskundigen van het NFI, anderzijds dr. Kenny. In wezen is in deze passage niet meer te lezen dan dat de rechter niet alleen het rapport van de FSS en de rapportage van het NFI, maar ook al het overige bewijs in ogenschouw zal nemen. Waarom de forensisch deskundigen aldus de grenzen van hun competentie zouden hebben overschreden is mij niet duidelijk.

3.11. Met het voorgaande heeft aanvrager niet aannemelijk kunnen maken dat het NFI in 2003/2004 vooringenomen is geweest bij de uitvoering van het DNA-onderzoek en het trekken van conclusies daaruit. Een novum levert het voorgaande dus weer niet op.

Het derde onderdeel: nieuwe feiten ontleend aan de NFI-notitie uit 2005 'Forensisch onderzoek en bewijswaarde van biologische contactsporen'

4.1. Hoofdstuk VI beroept zich op nieuwe feiten die zijn ontleend aan een voor het publiek beschikbare algemene NFI-uitgave "Forensisch onderzoek en bewijswaarde van biologische contactsporen" uit 2005 (bijlage 17). In deze notitie worden volgens aanvrager beweringen gedaan die strijdig zijn met hetgeen namens het NFI in onderhavige zaak bij het hof naar voren is gebracht.

4.2. In die notitie wordt namelijk vermeld dat lichaamsvloeistoffen zoals speeksel meer DNA-materiaal bevatten dan contactsporen. Hiermee brengt aanvrager in verband dat NFI-deskundige Kloosterman op p. 7 van het NFI-rapport van 19 mei 2006 (bijlage 16) opmerkt dat "speekselcellen kunnen wijzen op zakelijk contact terwijl huidcellen kunnen wijzen op een intensief en daarmee mogelijk delictgerelateerd contact."

4.3. In hetzelfde rapport wordt voorts opgemerkt dat "met de huidige stand van de techniek geen onderscheid (kan) worden gemaakt tussen speekselcellen en huidcellen. Ook de test om de mogelijke aanwezigheid van speeksel op de blouse van het slachtoffer aan te tonen biedt hier geen uitkomst. Deze test is geschikt voor het aantonen van relatief grote speekselsporen op bijvoorbeeld een bivakmuts maar is niet gevoelig genoeg voor het aantonen van zeer geringe hoeveelheden (microliterniveau) speeksel."32

4.4. Kennelijk beoogt aanvrager hier aan te voeren dat deze nieuwe feiten de hypothese ondersteunen dat DNA van aanvrager op de blouse van het slachtoffer is overgebracht door normaal zakelijk contact en wel in de vorm van speeksel. In dat verband voert aanvrager aan dat Eikelenboom het hof in de veronderstelling heeft willen laten dat de sporen van huidcellen afkomstig zijn door ter zitting bij het hof op 26 januari 2004 te verklaren dat "(..) crimescope positieve vlekken en celmateriaal (in aangetroffen) vermoedelijk afkomstig van huidcellen". Het gaat hier in werkelijkheid om de volgende verklaring: "Er is bloed aangetroffen, crimescope-positieve vlekken en celmateriaal vermoedelijk afkomstig van huidcellen in de lichtrode substantie".

4.5. Het is belangrijk te vermelden dat de veronderstelling dat het hier om huidcellen en niet om lichaamsvloeistoffen zoals speeksel ging, niet zo relevant is als de veronderstelling dat het DNA gelijktijdig met een gewelddadig incident is overgebracht.33 Zouden er in de lichtrode vlekken wel lichaamsvloeistoffen worden gevonden dan staat namelijk nog steeds niet vast dat het speeksel betreft. Het zou dan ook heel goed kunnen gaan om zweet. Eikelenboom heeft bijvoorbeeld ter terechtzitting op 26 januari 2004 (p. 17) ten aanzien van de sporen #1 en #8 (geen lichtrode vlekken) verklaard dat die crimescope-positief zijn gebleken en dat zij daarom 'zweet of speeksel' kunnen bevatten. Ik neem aan dat het dan zelfs zou kunnen gaan om zweet van het slachtoffer. De aangetroffen sporen die aansloegen op lichaamsvloeistoffen betreffen immers mengprofielen waarin ook DNA-materiaal van het slachtoffer werd aangetroffen.

4.6. Ook als het speeksel betreft, kan het speeksel van het slachtoffer zijn. En zelfs als het speeksel van aanvrager betreft, staat nog niet vast dat dat is overgebracht door een onschuldig gesprek. Het kan dan immers zo zijn dat het speeksel betreft dat aanvrager op zijn eigen handen heeft gekregen, door bijvoorbeeld zijn mond af te vegen of door te hoesten met zijn hand voor de mond. In het NFI-rapport van 19 mei 2006, inhoudende een aanvullend bloedsporen- en DNA-onderzoek (bijlage 16) wordt gewezen (p. 7) op de mogelijkheid dat een dader eigen speeksel op zijn handen heeft en daarmee contactsporen achterlaat. Dat de lichtrode vlekken misdrijfgerelateerd zijn is immers wel uiterst waarschijnlijk. Als dan in die lichtrode vlekken DNA materiaal van veroordeelde wordt aangetroffen en elders niet of in beduidend mindere mate vormt dit een zwaarwegende aanwijzing tegen veroordeelde, ook als het DNA materiaal te herleiden zou zijn tot speeksel of transpiratie.

4.7. Voor zover de aangevoerde mogelijkheid van overdracht van DNA-sporen via speeksel als alternatieve hypothese in ogenschouw moet worden genomen, is dat echter ook gedaan. Blijkens het proces-verbaal van de zitting in hoger beroep van 26 januari 2004 heeft ing. Eikelenboom zijn bevindingen nogmaals aan het hof uitgelegd. Hij heeft daarbij ook duidelijk naar voren gebracht dat het niet uitgesloten is dat de DNA-sporen van speeksel afkomstig zijn. Hij verklaart in dat verband - voor zover hier relevant - als volgt:

"De rode cirkels geven de locaties aan waar bemonsteringen van lichtrode substantie zijn genomen. Bij de werkhypothese is ervan uitgegaan dat de dader tijdens het toebrengen van het stompe trauma zijn handen in de make-up van het slachtoffer heeft gehad en die make-up vervolgens over de blouse heeft verspreid. Ook in de verkregen DNA-profielen van de bemonsteringen die met deze rode cirkels zijn aangegeven zijn naast merkers van het slachtoffer ook merkers aangetroffen van een mannelijk individu. De locaties in de rode cirkels waren niet crimescope-positief. In deze locaties is dus niet de aanwezigheid van lichaamsvloeistoffen aangetoond. Het is dus zeer onwaarschijnlijk dat het hier speeksel betreft. Het kan echter ook zijn dat het om een zo kleine hoeveelheid speeksel gaat dat deze door de crimescope niet wordt gedetecteerd. Ook bloed of sperma is in deze vlekken niet aangetoond." (pv, p. 14)

(..)

4.8. Vervolgens haalt aanvrager meerdere citaten uit de notitie van 2005 aan, die er in de kern op neerkomen dat greepsporen en aanraaksporen meestal geen bruikbaar DNA-profiel opleveren en speeksel wel. Volgens aanvrager zijn deze algemene bevindingen van het NFI in tegenspraak met de onderbouwing van het oordeel van het NFI in zijn rapport van 22 januari 2004 (aanvrager noemt per abuis 19 januari 2004). De reden daarvoor is volgens aanvrager kennelijk dat uit de notitie moet worden afgeleid dat biologische contactsporen in de vorm van greepsporen en aanraaksporen geen DNA-profiel achterlaten. Dat laatste is hier klaarblijkelijk wel gebeurd, dus kan het geen biologisch contactspoor/greepspoor zijn.

4.9. Mijns inziens is de bedoelde tegenspraak er alleen al niet omdat het aantreffen van voldoende celmateriaal bij greepsporen blijkens de notitie wél mogelijk wordt geacht. De betreffende notitie vermeldt ten aanzien van zogenaamde aanraaksporen dat als er voldoende celmateriaal is, gedeeltelijke mengprofielen wel kunnen worden aangetroffen. Bij greepsporen zal daar mijns inziens des te eerder sprake van kunnen zijn. In onderhavige zaak zijn er ook mengprofielen aangetroffen en is geweld gebruikt, zodat meer biologische contactsporen zouden worden gevonden dan bij een gemiddeld greepspoor. In het NFI-rapport van 19 mei 2006, inhoudende een aanvullend bloedsporen- en DNA-onderzoek (bijlage 16) wordt op p. 7 overigens vermeld dat greepsporen vaak voldoende DNA bevatten om onder standaardomstandigheden een DNA-profiel te verkrijgen.

4.10. Vervolgens wijst aanvrager erop dat het hof de conclusies van Eikelenboom overneemt waaronder ook de overweging dat de lichtrode substantie waarin het celmateriaal is aangetroffen zich bevindt op locaties waar het slachtoffer strangulatiesporen en ribbreuken heeft opgelopen. Daartegen brengt aanvrager in dat in de notitie uit 2005 staat vermeld dat biologische contactsporen meestal geen direct bewijs opleveren. Dat staat echter precies zo vermeld op p. 4 van het rapport van 19 januari 2004 van dr. A.R. Kloosterman, zoals hiervoor geciteerd. Aanvrager komt hier dus niet met iets nieuws.

4.11. Bij gelegenheid van de mondelinge toelichting heeft aanvrager geciteerd uit een NFI rapport van 18 september 2006 (bijlage 41) dat is opgesteld naar aanleiding van vragen van het openbaar ministerie over onder meer de bedenkingen van De Knijff bij de crimescope. In de kern komen deze citaten er op neer dat de crimescope kleine hoeveelheden speeksel niet waarneemt en dat de onzichtbaarheid van speeksel met de crimescope niet bewijst dat de lichtrode vlekken geen speeksel bevatten. Dat was bij het hof echter volledig bekend. Blijkens het proces-verbaal van de zitting in hoger beroep van 26 januari 2004 heeft ing. Eikelenboom namelijk duidelijk naar voren gebracht dat het niet uitgesloten is dat de DNA-sporen van speeksel afkomstig zijn. Ik herhaal het relevante deel van zijn verklaring:

"De rode cirkels geven de locaties aan waar bemonsteringen van lichtrode substantie zijn genomen. (...) De locaties in de rode cirkels waren niet crimescope-positief. In deze locaties is dus niet de aanwezigheid van lichaamsvloeistoffen aangetoond. Het is dus zeer onwaarschijnlijk dat het hier speeksel betreft. Het kan echter ook zijn dat het om een zo kleine hoeveelheid speeksel gaat dat deze door de crimescope niet wordt gedetecteerd. Ook bloed of sperma is in deze vlekken niet aangetoond." (pv, p. 14)

4.12. Hetgeen aanvrager bij de mondelinge toelichting presenteert als "vernietigend voor de waarde van de verklaring van ing. Eikelenboom" is dus niet nieuw.

4.13. In de mondelinge toelichting is aanvrager in het bijzonder nog ingegaan op de lichtrode vlek #20 (p. 16). Hij heeft op basis van deskundigenrapportages en van de NFI-notitie uit 2005 betoogd dat kleine hoeveelheden speeksel nog meer DNA bevatten dan in contactsporen is aan te treffen. Spoor #20 heeft blijkens de door het hof overgenomen bevindingen van het NFI een aanvullende bewijswaarde doordat er meer DNA-profielen van aanvrager dan van het slachtoffer in zijn aangetroffen. Dat zou er volgens het NFI op duiden dat de donor aanmerkelijke kracht heeft uitgeoefend. Volgens aanvrager duidt het er juist op dat het DNA van kleine hoeveelheden speeksel afkomstig is, omdat het immers zoveel DNA betreft. Hoe begrijpelijk die redenering ook is, zij is niet gebaseerd op nieuwe omstandigheden van feitelijke aard noch op het oordeel van een deskundige. Voorts heeft aanvrager ook niet concreet aannemelijk kunnen maken - bijvoorbeeld door nadere deskundigenberichten - dat de bevindingen van het NFI in 2004 op evidente vergissingen berusten.

4.14. De versie die aanvrager in de mondelinge toelichting over het ontstaan van #20 heeft gepresenteerd doet overigens meteen de vraag rijzen naar de verklaring van het feit dat in de andere monsters wél DNA materiaal van veroordeelde is aangetroffen maar, met uitzondering van #10 en #42, niet in zodanige hoeveelheid als volgens aanvrager in speekseldruppeltjes wordt gevonden. Bovendien behoeft de plaats van #18 en #19 toch ook in de visie van aanvrager nadere verklaring. Tevens blijft in de zienswijze van aanvrager onopgehelderd waarom geen enkel DNA-spoor van een derde in de omgeving van de strangulatiesporen en ribbreuken is aangetroffen terwijl daar toch intensief gedurende enige tijd lichamelijke kracht moet zijn aangewend en waarom de lichtrode vlekken die bemonsterd zijn nu juist wél DNA materiaal van veroordeelde bevatten. Ik roep in herinnering dat #20, zoals Eikelenboom ter terechtzitting van 26 januari 2004 verklaarde, in een lichtrode vlek is gevonden op slechts enkele centimeters van de bovenste steekwond en direct boven ribbreuken, en lijkt op de afdruk van een vinger.

4.15. Van enig novum op basis van de notitie van het NFI uit 2005 blijkt uit het voorgaande niet.

Vierde onderdeel: nieuwe feiten ontleend aan verklaring prof. Dr. P. de Knijff d.d. 22 juni 2006

5.1. Bij de herzieningsaanvraag is een brief van Prof. Dr. P. de Knijff gevoegd, gedateerd 22 juni 2006 (bijlage 18). In die brief refereert De Knijff aan een schriftelijke vraag van aanvrager aan hem waarin aanvrager hem wijst "op overweging 2.1.9. uit het arrest van het Hof Den Bosch uit de zaak van [aanvrager], waarin het hof optekent dat zowel ing. Eikelenboom als jij de conclusie onderschrijven dat 'als bij onderzoek van sporen met behulp van de crimescope geen fluorescentie wordt waargenomen, dit betekent dat er geen indicatie is voor de aanwezigheid van lichaamsvloeistoffen'". Het antwoord van De Knijff hierop luidt als volgt:

"Ik kan me niet voorstellen dat ik dit als antwoord gegeven zou hebben. Nu zou ik het zeker niet zo beantwoorden. Kort (een maand later) na de behandeling van deze zaak heb ik in de VS gesproken met de producent van dit apparaat. Hij vertelde mij toen dat hij geen enkel artikel of studie kende waarin de gevoeligheid / bereik / betrouwbaarheid van de CrimeScoop is beschreven. De gangbare gedachte is dat als je een oplichting ziet, het meestal een biologisch spoor (met of zonder DNA) is, en dus de moeite waard om nader te onderzoeken. De afwezigheid van oplichting is geen aanwijzing voor de afwezigheid van biologische sporen. Ik heb twee weken geleden dezelfde vraag aan een Amerikaanse collega van mij voorgehouden. Die gaf hetzelfde antwoord. Er is nog steeds geen enkel empirisch onderzoek naar het gebruik en de waarde van de CrimeScoop bekend. Afwezigheid van oplichting is zeker niet afwezigheid van biologisch materiaal (net zo min overigens dat aanwezigheid van oplichting altijd op de aanwezigheid van DNA bevattend biologisch materiaal wijst)."

5.2. Het proces-verbaal van de zitting in hoger beroep van 26 januari 2004, houdt als verklaring van De Knijff - voor zover hier relevant - het volgende in (onderstreping door mij):

5.3. Voor zover De Knijff terugkomt op de verklaring die hij blijkens het proces-verbaal van de zitting in hoger beroep op 26 januari 2004 over de crimescope heeft afgelegd, lijkt hij vooral terug te willen komen op een in zijn ogen te stellige verklaring over de crimescope. Hij schrijft namelijk dat de gangbare gedachte is dat als je een oplichting ziet, het meestal een biologisch spoor (met of zonder DNA) is, en dus de moeite waard om nader te onderzoeken. Daarna stelt hij dat de afwezigheid van oplichting geen aanwijzing voor de afwezigheid van biologische sporen is. Het gaat hier weer om een discussie over (on)zekerheden. Ing. Eikelenboom heeft immers niet meer verklaard dan dat er door het niet waarnemen van lichaamsvloeistoffen met de crimescope geen indicatie is voor de aanwezigheid van lichaamsvloeistoffen. Hij heeft echter bij het hof reeds erkend dat die lichaamsvloeistoffen er wel kunnen zijn.

5.4. Voor zover aanvrager aanvoert dat De Knijff in de brief stelt dat je uit de vorm van het bloedvlekje #10 "zou kunnen opmaken dat het zeker niet door een bruuske beweging daar is achtergelaten" miskent aanvrager dat noch het NFI noch het hof ervan is uitgegaan dat het bloedvlekje #10 wel door een bruuske beweging op de blouse is achtergelaten. Eikelenboom verklaart op p. 21 van het proces-verbaal van de zitting in hoger beroep van 26 januari 2004 als volgt:

5.5. Overigens heeft aanvrager in het citaat het gecursiveerde "kunnen" weggelaten, waardoor de opmerking van De Knijff aan stelligheid wint. Daarnaast vermeldt aanvrager evenmin de direct erop volgende zin, die luidt:

"De vraag of dit daarmee dus niet misdaadgerelateerd is kan/durf ik niet te beantwoorden. Daar ben ik niet deskundig genoeg in (gebruik hier alleen mijn gezond verstand)."

5.6. De brief van De Knijff, met daarin zijn kritische opmerkingen over de bij het DNA-sporenonderzoek gebruikte crimescope, levert mijns inziens geen nieuw feit op, omdat het hof aan de verklaring van Eikelenboom ook heeft kunnen ontlenen dat de crimescope kleine hoeveelheden speeksel niet detecteert. Als zijn opmerkingen al als nieuw te beschouwen zijn, leveren zij niet meer op dan een mening van een deskundige, die in dit geval kennelijk staat tegenover de mening van de deskundigen van het NFI.34 Een ernstig vermoeden dat het hof tot een vrijspraak was gekomen bij bekendheid met de brief, wordt door de inhoud ervan niet gewekt.

5.7. Ten overvloede wijs ik erop dat aanvrager in zijn mondelinge toelichting (pleitnota, p. 30) over de "zakelijke contact"-hypothese verzuchtte: "was er dan niemand die het hof waarschuwde?." Te verwachten viel dat aanvrager hierop 'nee' zou antwoorden, anders zou er toch niet sprake kunnen zijn van een nieuw feit. Zijn antwoord luidde echter: "Jazeker, prof. De Knijff. Hij zei ter zitting van het Hof in 2004 al 'In geval van deze zaak lijkt het mij heel goed mogelijk dat langs een normale weg (overdracht middels speekseldruppeltjes) DNA van verdachte vooral op de voorkant van de blouse van het slachtoffer terecht kan komen'". In werkelijkheid houdt het proces-verbaal van de betreffende zitting op 26 januari 2004 (p. 24) het volgende in:

"Ik ben geen deskundige op het gebied van sporen. Ik acht mij derhalve niet deskundig om aan de in de onderhavige zaak. aangetroffen sporen enige conclusie te verbinden omtrent de wijze waarop deze kunnen en/of moeten zijn overgebracht.

(...)

Mij wordt gevraagd om een toelichting op antwoord 4 in mijn brief aan de raadsman d.d. 22 januari 2004, inhoudende: "In geval van deze zaak lijkt het mij heel goed mogelijk dat langs een normale weg (overdracht middels speekseldruppeltjes) DNA van verdachte vooral op de voorkant van de blouse van het slachtoffer terecht kan komen". Ik heb uitsluitend bedoeld om aan te geven wat voor andere mogelijkheden er zijn om de aanwezigheid van DNA op kledingstukken te verklaren. Ik kan geen uitspraak doen over de mate van waarschijnlijkheid dat in deze zaak DNA door middel van speekseldruppeltjes op de voorkant van de blouse is terechtgekomen."

5.8. Volgens aanvrager in zijn mondelinge toelichting heeft het hof deze uitspraken van De Knijff ten onrechte gepasseerd en zich slechts gebaseerd op de verklaring (hij bedoelt dan kennelijk die over de crimescope) die nu door de bovengenoemde brief wordt ingetrokken. Het ontgaat mij wat dat afdoet aan de omstandigheid dat De Knijff het hof inderdaad reeds heeft voorgelicht dat de mogelijkheid bestaat dat speeksel wordt overgedragen door normaal zakelijk contact. Die uitspraak van De Knijff heeft het hof ook op waarde kunnen schatten doordat het hof ook is voorgelicht over de deskundigheid van De Knijff terzake en over de door de deskundige Eikelenboom besproken mogelijkheid dat de DNA-sporen hele kleine hoeveelheden speekselsporen zouden kunnen betreffen. Door te erkennen dat De Knijff deze 'waarschuwing' reeds in 2004 heeft geuit, ondergraaft aanvrager dus belangrijke onderdelen van zijn aanvraag.

Vijfde onderdeel: nieuw forensisch-technisch feit: de piekenprofielen en impact op bewijsconstructie hof

6.1. Als bijlage 19 heeft aanvrager een door het NFI gemaakt overzicht van de piekenprofielen in de verschillende DNA-sporen bijgevoegd dat blijkens de adressering op de daarbij gevoegde brief d.d. 6 februari 2006 van het NFI gericht is aan de eerdergenoemde Forensic Science Service. Het betreft een omvangrijke hoeveelheid complexe onderzoeksgegevens die in verschillende grafische voorstellingen zijn weergegeven. In haar rapport vermeldt Kenny dat zij naast de verschillende rapporten de beschikking heeft gehad over "7. a set of DNA results from the Dutch Forensic Institute". Zij schrijft:

"l have reviewed the DNA profiling results based on the information provided to me and l agree with the results of the Netherlands Forensic Institute with respect to the attribution of DNA to either [slachtoffer] and/or [aanvrager].

6.2. Aanvrager gaat in dit verband echter niet in op de bevindingen van Kenny.35 Als bijlage 20 is echter een memo gevoegd van de hand van Janneke Boumans, kantoorgenote van de indiener van deze herzieningsaanvraag, inhoudende conclusies die uit deze onderzoeksgegevens zijn getrokken. Die conclusies komen er in de kern op neer dat de overeenkomsten van de profielen met die van aanvrager minder duidelijk zijn dan door het NFI is gesteld. Bij gelegenheid van de mondelinge toelichting zijn deze conclusies nog eens toegelicht. Op basis van deze conclusies stelt aanvrager dat er sprake is van een novum.

6.3. Ik volsta ermee op te merken dat de beoordeling van de betreffende onderzoeksgegevens een dermate specialistisch karakter draagt, dat in de procedure tot herziening zonder toelichting van een deskundige niet de betekenis van deze gegevens kan worden beoordeeld. De FSS heeft geen reden gezien om te twijfelen aan de wijze waarop het NFI het DNA-onderzoek heeft uitgevoerd. In ieder geval kan niet een beroep worden gedaan op een eigen - niet als deskundig aan te merken - analyse.

Het zesde onderdeel: nieuwe feiten ontleend aan eindrapport orienterend vooronderzoek College van PG's

7.1.1. Tot slot ontleent aanvrager nieuwe feiten aan het eindrapport van het oriënterend onderzoek van het College van Procureurs-generaal (het onderzoeksrapport). Deze feiten zouden demonstreren dat indertijd toch onvoldoende onderzocht is of niet een derde, Michael de J., de dader is geweest en dat voldoende aanwijzingen tegen deze de J. bestaan om hem als dader aan te wijzen.

7.1.2. Ik herhaal dat een aanvraag tot herziening slechts kan worden gegrond verklaard als op grond van nieuwe feiten een ernstig vermoeden ontstaat dat, waren deze feiten bekend geweest aan de rechter, het onderzoek van de zaak zou zijn uitgemond in een vrijspraak et cetera. Zo een ernstig vermoeden kan ontstaan als nieuw belastend en zeer zwaarwegend bewijsmateriaal boven water komt dat wijst op een ander dan de aanvankelijk veroordeelde. Denk aan het geval dat een ander dan veroordeelde het delict bekent en dat diens DNA profiel overeenkomt met DNA sporen die, als dadergerelateerd, op de plaats van het delict zijn aangetroffen.36

7.1.3. Daarom stel ik in het algemeen voorop dat het mij onvoldoende lijkt als nieuw aangedragen materiaal enkel wijst op hiaten en onduidelijkheden in het opsporingsonderzoek op basis waarvan aanvrager is veroordeeld, zonder dat deze gegevens nopen tot de conclusie dat de kans dat aanvrager ten onrechte is veroordeeld aanmerkelijk is.

7.2.1. Aanvrager begint met de stelling dat op foto's die eind 2003 van de blouse zijn gemaakt en die aanvrager voor het eerst op 23 februari 2006 op een CDRom heeft ontvangen, een nieuwe bloedvlek met een stippeltjespatroon te zien is "tussen de bovenste en tweede bloedvlek".37 Op de bijgevoegde zwart-wit kopieen van foto's is niet door aanvrager aangegeven op welke bloedvlekstippeltjes hij doelt. Uit de schriftelijke toelichting wordt het ook niet duidelijk.

7.2.2. Hij suggereert dat de stippeltjes afkomstig zijn van het moordwapen. Aanvrager wijst op een aanvullend rapport van het NFI van 19 mei 2006 (bijlage 10) naar onder meer zogenaamde stippenafdrukken op de blouse en het mes Global type GS8, waarvan Michael de J., die in 1999 als verdachte is aangemerkt, een exemplaar in bezit zou hebben gehad. In het rapport wordt vermeld dat er zich meerdere van dergelijke afdrukken op de blouse bevinden en dat die mogelijk zijn veroorzaakt door de patronen in het vest dat het slachtoffer over de blouse heen droeg. Het NFI heeft de afstanden van de stippen op de blouse en die op het mes met elkaar vergeleken en komt tot de bevinding dat de afstanden verschillen. Ook een door het mes veroorzaakte proefafdruk en de afdruk op de blouse zijn naast elkaar gelegd en vergeleken. De conclusie is dat de stippeltjespatronen niet afkomstig zijn van een mes Global type GS8.

7.2.3. Aanvrager merkt vervolgens op dat de afdruk, en kennelijk ook andere vergelijkbare stippeltjesafdrukken, ook zouden kunnen wijzen op een vingerafdruk van een door de 'werkelijke dader' gebruikte rubberen handschoen. Bijlage 22 bij de aanvraag toont een foto van een dergelijke handschoen. Het NFI heeft een dergelijke hypothese niet gesteld. Voor zover het NFI een vlek al over het hoofd zou hebben gezien - wat niet vaststaat - is het aangevoerde mijns inziens niet meer dan een speculatie. Of aanvrager deze eigen bevindingen reeds als novum aanmerkt, blijft in het midden. Wel verzoekt hij de Hoge Raad in dit verband de FSS in Engeland in de gelegenheid te stellen dit aspect aan de originele blouse te onderzoeken, althans nieuw forensisch onderzoek naar deze bloedvlek te laten uitvoeren. Ik heb in het aangevoerde geen aanleiding gevonden voor het inwinnen van nadere berichten, reeds omdat op het eerste gezicht al duidelijk is dat de door aanvrager ingebrachte foto van een rubber handschoen een stippenpatroon toont dat veel dichter is dan het stippenpatroon dat op de blouse is aangetroffen.

7.3.1. Vervolgens gaat aanvrager in op enkele bevindingen uit het oriënterend vooronderzoek, die niet meer met het sporenonderzoek op de blouse te maken hebben. De eerste daarvan is die ten aanzien van de verklaring van de ex-vriendin van Michael de J., van B., die zowel in 1999 als in 2006 tijdens het oriënterende onderzoek verklaringen heeft afgelegd over het tijdstip waarop Michael de J. haar heeft verteld dat [slachtoffer] was overleden. Dat zou - opmerkelijk genoeg - volgens aanvrager de dag erna, dus op vrijdag 24 september 1999, zijn geweest. Het slachtoffer is eerst op zaterdag 25 september 1999 rond het middaguur gevonden. Daarna is direct een grootscheeps buurtonderzoek gestart.

7.3.2. Van B. heeft tijdens haar verhoor op 8 oktober 1999 eerst betrekkelijk gedetailleerd verklaard dat zij 'ongeveer een week eerder' telefonisch van De J. had gehoord dat hij was verhoord in verband met de moord op [slachtoffer]. Dat verhoor heeft inderdaad plaatsgevonden op 28 september 1999. Kort voor dit telefoontje zou zij door haar man zijn gebeld, die vertelde dat hij door De J. was gebeld en dat De J. hem had gezegd dat hij haar wilde spreken omdat zijn moeder was vermoord. Michael de J. zei haar in dat telefoongesprek dat ook zij wel door de politie benaderd zou worden en dan de waarheid kon vertellen. Verder verklaart zij dat zij hem gekscherend had gezegd dat hij beter had kunnen wachten met het vermoorden van die vrouw totdat zij de erfenis aan hem had overgemaakt. Later in het verhoor verklaart ze over een ontmoeting met de J. op een terras op 24 september 1999. In dat verband heeft ze het over een andere aanwezige jonge vrouw en over het werk van De J.. Ze verklaart niet met hem over het slachtoffer te hebben gesproken. Daarna verklaart ze verder:

7.3.3. Uit de inhoud van het verhoor kan men afleiden dat met het woordje "hierna" is bedoeld "na het andere telefoongesprek een week voor 8 oktober 1999". Door de wijze waarop is geverbaliseerd, is echter de indruk gewekt dat Van B. tegenover verbalisanten heeft verklaard dat De J. reeds op 25 september 1999 telefonisch aan haar heeft verteld dat [slachtoffer] was overleden. Zo is het ook in het tactisch journaal terechtgekomen.

7.3.4. Zoals gezegd verklaarde zij voorafgaande aan de geciteerde passage echter dat zij het een week eerder (een week voor 8 oktober 1999) telefonisch had vernomen van De J. die inmiddels op 28 september 1999 door de politie was verhoord. Zij verklaart ook betrekkelijk gedetailleerd over dat telefoongesprek. Als de strekking van haar verklaring was dat De J. toch reeds op 25 september 1999 over de dood van het slachtoffer had gesproken, is het verhoor wel heel merkwaardig verlopen gelet op het feit dat er niet op is doorgevraagd en evenmin door de getuige op is doorgegaan. Hoewel in het tactisch journaal ervan wordt uitgegaan dat zij met de 'dag hierna' 25 september 1999 bedoelde, is daar blijkens hetzelfde tactisch journaal niet in het bijzonder op doorgerechercheerd. Overigens blijkt daaruit wel (nr. 299) dat Van B. drie dagen later per fax het briefje heeft toegestuurd met de gegevens over vuurwapens.

7.3.5. Bij de verklaring dat De J. reeds op 25 september 1999 vertelde dat het slachtoffer was overleden past evenmin dat de getuige aan het eind van het verhoor op de vraag of De J. haar ook had verteld hoe hij van de moord op de hoogte was geraakt, antwoordt dat hij daarover niet heeft gesproken en alleen maar heeft verteld dat hij door de politie was verhoord. Dat verhoor heeft immers op 28 september 1999 plaatsgevonden. Mijns inziens is hier sprake van een ongelukkige verbalisering van verklaringen en van een verkeerde interpretatie die een eigen leven is gaan leiden.38

7.3.6. In een televisiedocumentaire op 6 maart 2006 heeft Van B. verklaard dat De J. reeds tijdens de ontmoeting met haar op 24 september 1999 heeft verteld dat zijn "moeder/vriendin" dood was. Dat is nog weer een andere versie van het gebeuren. In een gesprek met rechercheurs van de regiopolitie Rotterdam-Rijnmond op 8 mei 2006 bevestigt zij die versie en verklaart ze dat De J. haar tijdens de ontmoeting op 24 september 1999 vertelde dat het slachtoffer was overleden en dat hij ook toen al de rouwadvertentie liet zien (onderzoeksrapport, p. 46).

7.3.7. Vervolgens wordt haar in dat gesprek voorgehouden dat zij op 8 oktober 1999 eerst heeft verklaard 'een week geleden' door De J. te zijn gebeld over het overlijden van [slachtoffer] en daarna heeft verklaard de dag na de ontmoeting (dus op 25 september 1999) door De J. telefonisch op de hoogte te zijn gesteld van het overlijden van het slachtoffer. Op de vraag wanneer dat laatste telefoongesprek nu precies heeft plaatsgevonden, antwoordt zij: "Kunnen ze dat niet meer nagaan bij de provider." In het onderzoeksrapport (p. 47) wordt het gesprek vervolgens als volgt geciteerd:

7.3.8. Aanvrager suggereert dat deze getuige consistent verklaart met hetgeen zij in 1999 verklaarde. In werkelijkheid zijn de recente verklaringen niet consistent met de verklaring op 8 oktober 1999. Waar de verklaring in 1999 De J. klaarblijkelijk niet belastte, doen de recente verklaringen dat wel. Gelet op hetgeen de getuige twee weken na de moord heeft verklaard en gelet op de twijfel die doorklinkt in de tweede verklaring wekken deze op zichzelf niet het ernstig vermoeden dat het hof bij bekendheid daarmee aanvrager had vrijgesproken. Bij de toetsing van de betrouwbaarheid van de later afgelegde verklaringen van Van B. zouden immers ook de later afgelegde verklaringen van Michael de J. en van M.W. betrokken dienen te worden. Beide laatstgenoemde personen hebben in 2006 verklaringen afgelegd die haaks staan op de verklaring van Van B. waaruit de daderwetenschap van Michael de J. zou kunnen blijken. Hierop kom ik hieronder nog terug.

7.3.9. Bij brief van 19 januari 2007 heeft Mr. Knoops mij, naar aanleiding van mijn verzoek aan het Openbaar Ministerie om nadere berichten omtrent de verklaring van getuige H., een kopie toegestuurd van een brief van Van B. d.d. 17 januari 2007 gericht aan Mr. F. Posthumus, Advocaat-Generaal in Amsterdam (CC: Mr. Knoops/Mr. H. Brouwer). In die brief schrijft zij het gevoel te hebben niet serieus te zijn genomen door verbalisanten bij haar verhoor in 2006 en licht zij toe dat zij zeker weet dat De J. tijdens het gesprek met haar op het terras op 24 september 1999 over de rouwadvertentie van [slachtoffer] heeft gesproken en daarbij een briefje liet zien. Volgens haar had De J. dat briefje niet zelf geschreven omdat zijn handschrift slordig was en vol fouten zat. Dat [slachtoffer] was vermoord zou hij op die dag nog niet hebben gezegd, wel dat zij was overleden. Verder merkt zij op dat de tweede keer dat ze hem sprak de dag erna was op zaterdag 25 september 1999, toen ze hem belde omdat hij de dag ervoor zo somber was. De derde keer dat ze hem na de moord sprak was het telefoongesprek nadat De J. door de politie was verhoord. Zij schrijft dat zij na het verhoor in 2006 nog vaak zeer intensief over het gebeuren in Deventer heeft nagedacht en zich nu met zekerheid het gesprek van 24 september 1999 op het terras kan herinneren. Van dat gesprek heeft zij naderhand details kunnen opdiepen doordat zij die kon koppelen aan bepaalde beelden. Zij weet bijna zeker dat De J. haar toen heeft verteld dat [slachtoffer] was overleden. Nadien heeft zij De J. niet meer gezien en daarom kan het niet anders dan dat zij het briefje tijdens het gesprek op het terras op 24 september 1999 onder ogen heeft gekregen.

7.4.1. Voorts voert aanvrager aan dat zowel een ook in het opsporingsonderzoek gehoorde getuige N. als een niet gehoorde getuige L., van wie aanvrager een schriftelijke verklaring heeft bijgevoegd als bijlage 26, heeft verklaard - kort samengevat - dat De J. met regelmaat geldbedragen van het slachtoffer ontving. Getuige N.39, wier verklaring van 24 mei 2006 als bijlage 25 bij de aanvraag is gevoegd, heeft voorts aan het bureau Waisvisz twee brieven gefaxt op 9 januari 2006 en 27 januari 2006, waarin zij onder meer mededelingen doet die erop neerkomen dat het slachtoffer met De J. een slechte relatie had en dat zij hem op donderdag 23 september 1999 zou gaan vertellen dat hij geen geld meer van haar zou krijgen.

7.4.2. In het bijgevoegde onderzoeksrapport wordt vanaf p. 83 op de faxen ingegaan. Van belang is dat deze zelfde getuige zoals gezegd ook op 30 september 1999 uitvoerig als getuige is gehoord (zie ook bijlage 25). Zij heeft toen uitvoerig verklaard over personen met wie het slachtoffer een problematische relatie had in de periode voorafgaande aan de moord. Over de haar toen reeds bekende De J. heeft zij destijds echter niets gezegd. Haar verklaring hiervoor is dat haar destijds niet naar De J. is gevraagd. Verder verklaart zij nu dat zij na haar verhoor in 1999 contact heeft opgenomen met de politie omdat zij haar verklaring in dezelfde zin als zij nu inmiddels in de faxen heeft gedaan wilde aanvullen, maar dat zij nooit meer door de politie is benaderd. Bij het oriënterende onderzoek was in het "tactisch journaal Deventer moordzaak" echter niets terug te vinden over contacten met deze getuige N.

7.4.3. Uit het proces-verbaal van verhoor van 24 mei 2006 blijkt dat de verbalisanten haar hebben gezegd dat de twee faxen op hen overkomen als losse opmerkingen. In de daarop volgende antwoorden op vragen over de inhoud van die faxen stelt zij kort gezegd dat wat er in de faxen staat alles is wat ze te zeggen heeft. De faxen zijn niet bij de aanvraag gevoegd. Een ernstig vermoeden dat het hof bij bekendheid met de verklaringen van getuige N. tot een vrijspraak was gekomen omdat niet aanvrager maar Michael de J. de moord zou hebben gepleegd, valt aan het voorgaande niet te ontlenen. Hetzelfde geldt voor de verklaring van getuige L., die geen rechtstreekse gegevens bevat waaraan het alibi van De J. zou kunnen worden getoetst.

7.5.1. Voorts voert aanvrager aan dat het aanvankelijke alibi van De J. niet blijkt te kloppen. De J. en zijn vriendin W. hebben in 1999 verklaringen afgelegd die zowel innerlijk als onderling op meerdere punten tegenstrijdig zijn. In de kern komen die er echter wel op neer dat Michael de J. de avond van donderdag 23 september 1999 in het gezelschap van M.W. heeft verkeerd.

7.5.2. In de aanvraag is als bijlage 27 een rapport van 17 januari 2006 bijgevoegd, opgemaakt door twee particuliere rechercheurs uit het team van Maurice de Hond en inhoudende een verhoor van M.W.. Zij verklaart daarin dat haar verklaring uit 1999 dat De J. op donderdag 23 september 1999 om 16.30 uur thuis kwam niet klopt en dat zij hem rond etenstijd en voor in de avond niet heeft gezien. Zij verklaart verder dat zij hem na een telefonische afspraak die avond voor het eerst in societeit "Ceres Vesta", waar zij om 20.00 uur aankwam, heeft gezien en dat ze daarna laat in de avond naar huis zijn gegaan.

In een gesprek op 2 februari 2006 op het politiebureau van Deventer heeft M.W. kort samengevat aangegeven dat zij dit alibi reeds in oktober 1999 aan de politie heeft verteld en dat haar is gebleken dat dit kennelijk nooit op papier is gezet (onderzoeksrapport, p. 56). Blijkens het onderzoeksrapport (p. 57) heeft zij in een later interview met verbalisanten van de politie Rotterdam-Rijnmond op 8 mei 2006 opnieuw opgemerkt dat zij het alibi ook in 1999 al een keer had verteld en, toen De J. en haar uit de media bleek dat dit kennelijk niet bekend was, op 2 februari 2006 naar het politiebureau te Deventer is gegaan.

7.5.3. In dat verhoor op 8 mei 2006 heeft zij overigens ook verklaard dat De J. al in de bedoelde sociëteit was toen M.W. daar op donderdagavond 23 september 1999 aankwam. De J. bevestigt dit gezamenlijk verblijf in sociëteit Ceres Vesta in een verhoor op 8 mei 2006. Deze overeenstemmende verklaringen over het alibi konden in het oriënterende onderzoek niet nader worden geverifieerd. Het "nieuwe" alibi wordt echter min of meer ondersteund door het tactisch journaal van 9 december 1999 waarin is vastgesteld dat De J. op donderdag 23 september 1999 met zijn mobiele telefoon op 16.51 uur, 17.19 uur en 19.19 uur naar de huistelefoon van zijn vriendin heeft gebeld.

7.5.4. Samengevat was het alibi van De J. in 1999, gelet op alle destijds bekende informatie, twijfelachtig. Als De J. op 23 september 1999 vanaf 16.30 uur bij M.W. heeft verbleven is het toch uitermate vreemd dat hij haar op genoemde tijdstippen heeft opgebeld. Die twijfelachtigheid heeft het hof dus in zijn oordeel over het daderschap van aanvrager kunnen betrekken en klaarblijkelijk heeft het hof daar geen twijfel over dat daderschap aan ontleend. In de aanvraag wordt niets aangevoerd dat deze twijfelachtigheid versterkt. De omstandigheid dat De J. en zijn vriendin M.W. nu consistente verklaringen afleggen over een ander alibi dat wordt ondersteund door de telefoonverkeergegevens terwijl zij beiden redenen geven (zij het niet onderbouwd) waarom zij nu pas met deze verklaringen komen, doet eerder af aan de twijfel over het alibi dan dat het een ernstig vermoeden wekt dat aanvrager ten onrechte als dader is aangemerkt.

7.6.1. Verder gaat aanvrager in op een getuige Van R. die op donderdagavond 23 september 1999 om 21.40 een "enge man" heeft zien lopen op de Kerkstraat komende uit de richting van de Zwolseweg. Bij de aanvraag is als bijlage 29 een rapport van een van de eerdergenoemde particuliere rechercheurs opgenomen, inhoudende een gesprek met deze getuige op 7 juli 2006. In dat gesprek bevestigt hij de waarneming van deze enge persoon en verklaart hij dat hij in 1999 intensief door de recherche is gehoord. Voorts zou zijn waarneming in een uitzending van 'Opsporing verzocht' zijn verwerkt. Het tactisch journaal vermeldt bij 6 oktober 1999 (nr. 253) het volgende:

"(..) Van R. (..) had bureau gebeld. Op do, 990923, omstreeks 21.40 uur, had hij zijn auto geparkeerd op de Kerkstraat, t.h.v. kruising J. Reviusstraat. Hij had zijn vrouw opgehaald bij partycentr. 'De Horst'. Hij had daar een man zien lopen die hem zeer ongemakkelijk had doen voelen. Waarom weet GET niet. De man had hem zeer onvriendelijk aangekeken. Man was weggelopen richting spoordijk. Signalement man: Blank, tussen 30-40 jaar oud, donkere kleding, keek zeer onvriendelijk. Verder geen bijz. (..) Mut. Volgt."

7.6.2. Processen-verbaal van verhoor of verklaringen van deze getuige heb ik in het dossier niet aangetroffen en daarvan blijkt ook niet uit het verzoek. Aanvrager motiveert niet in welk opzicht het proces-verbaal van het gesprek op 7 juli 2006 in dit verband een novum zou moeten opleveren. Hij stelt evenmin dat de verklaring van Van R. aan het hof onbekend is geweest. Zijn conclusie houdt niet meer in dan dat het alibi van De J. ondeugdelijk is onderzocht en dat het onbegrijpelijk is dat aan aanwijzingen die dat alibi tegenspreken is voorbijgegaan. Aanvrager miskent hier de voorwaarden waaronder herziening kan worden aangevraagd. Zoals op meerdere plaatsen in de aanvraag, hanteert hij termen die wijzen op een soort tweede cassatieberoep. Hij voert geen nieuwe feiten aan die het ernstige vermoeden wekken dat het hof bij bekendheid daarmee tot een vrijspraak was gekomen. Immers de enkele waarneming dat op 23 september 1999 om ongeveer 21.30 uur 'een enge man' is gezien op een afstand van 400 meter van de plaats waar de moord plaatsvond wil nog niet zeggen dat buiten redelijke twijfel staat dat aanvrager het dús niet heeft gedaan.

7.7.1. In hetzelfde verband gaat aanvrager in op het handschriftonderzoek dat in opdracht van het College van Procureurs-generaal door het NFI is verricht ten aanzien van twee anonieme briefjes, waarvan er één op 25 september 1999 is aangetroffen in de tuin van de woning van het slachtoffer en één op 21 oktober 1999 niet gefrankeerd binnenkwam op een politiebureau in Deventer. Het eerste betreft een briefje waarin de auteur excuses aanbiedt voor een diefstal door "mij en mijn vriend". Een verwijzing naar het slachtoffer is in deze brief niet aan te treffen, terwijl in het onderzoek ook niets bekend is geworden over een diefstal bij het slachtoffer. De tweede brief betreft de mededeling aan de politie dat "de mevrouw aan de Zwolscheweg" tegen betaling jonge mannen aan huis ontving. Aanvrager neemt aan dat deze briefjes zijn geschreven door M.W., de vriendin van De J.

7.7.2. In het onderzoek werden vier anonieme handgeschreven teksten, waaronder één door W. opgemaakt in 2006, vergeleken met de twee anonieme briefjes. Het onderzoek leverde geen ondersteuning op voor de stelling dat de twee briefjes door dezelfde persoon zijn geschreven noch dat één van de twee briefjes door één van de vier anonieme tekstschrijvers is geschreven. Aanvrager voert aan dat een deskundige van de Forensic Science Service (FSS), die hetzelfde onderzoek heeft verricht in opdracht van het Landelijk Parket te Rotterdam, concludeert dat er moderate support is voor de conclusie dat de briefjes niet zijn geschreven door één van de vier anonieme tekstschrijvers. Aanvrager betoogt dat de aanduiding 'moderate support' de op vier na sterkste graad van bewijswaarde vertegenwoordigt. In het woordje moderate ziet aanvrager het bewijs dat niet gezegd kan worden dat de FSS de visie van het NFI steunt.

7.7.3. Ik stel voorop dat aanvrager een onjuiste ranking geeft van de bevindingen van de deskundige van de FSS, A. Stockton. Voor de volledigheid geef ik het relevante deel van zijn rapport weer:

"Summary

Conclusion Scale

7.7.4. De deskundige Stockton schrijft dus als zijn bevinding dat, uitgaande van een schaal van 1 (bewijs dat de vergeleken geschriften zijn geschreven door één en dezelfde persoon) tot 9 (bewijs dat de vergeleken geschriften niét zijn geschreven door één en dezelfde persoon), kwalificatie 6 hier van toepassing is. Het NFI kwam tot de slotsom dat de brieven A en B waarschijnlijk niet zijn geschreven door dezelfde persoon en dat A en/of B waarschijnlijk evenmin is/zijn geschreven door één van de schrijvers van de geschriften N1 tot en met N4. Eerlijk gezegd zie ik niet in dat, zoals aanvrager stelt, de FSS in deze het NFI niet zou steunen.

7.7.5. Aanvrager heeft in verband met het handschriftonderzoek voorts als bijlage 32 een notariële verklaring bijgevoegd van C. Baggett, een handschriftdeskundige uit Richardson (Texas), die blijkens zijn brief handschriftonderzoek heeft gedaan naar de twee briefjes in vergelijking met drie handgeschreven teksten van M.W., waarvan later in de aanvraag wordt opgemerkt dat die in de periode 2000-2001 zijn geschreven. Dit onderzoek is verricht op verzoek van Maurice de Hond. Baggett concludeert in de notariële verklaring zonder enige onderbouwing dat de twee briefjes zijn geschreven door de auteur (lees M.W.) van de drie meegestuurde handgeschreven teksten. Bij vergelijking van de twee anonieme briefjes en de drie handgeschreven teksten van W. bevreemdt die ongemotiveerde conclusie overigens, omdat de overeenstemming tussen de handschriften voor mij als leek op het eerste gezicht in ieder geval niet aanwezig is.

7.7.6. Blijkens het bijgevoegde onderzoeksrapport (p. 70) is bij navraag bij de F.B.I. in de Verenigde Staten gebleken dat de deskundigheid en geloofwaardigheid van Baggett recentelijk in een aantal met name genoemde zaken in de Verenigde Staten in twijfel is getrokken. Voorts komt hij niet voor in het overzicht van gecertificeerde handschriftdeskundigen van de American Board of Forensic Document Examiners. Ambtshalve heb ik een blik geworpen op de website van Baggett, waar staat vermeld dat hij is gecertificeerd bij the American Bureau of Document Examiners. Een Bureau met die naam heb ik via het internet nergens kunnen vinden. Een National Bureau of Document Examiners bestaat overigens wel. Het valt niet uit te sluiten dat daar op wordt gedoeld.

7.7.7. Voor de goede orde merk ik op dat het bestaan en de inhoud van de briefjes reeds bij het hof bekend waren. Daarin kan dus hoe dan ook geen nieuw feit zijn gelegen. Gelet op de resultaten van het handschriftonderzoek door het NFI en de bevindingen van de FSS, leveren het gebruik door de FSS van de kwalificatie moderate en de brief van C. Baggett mijns inziens geen nieuwe feiten op die het ernstige vermoeden wekken dat het hof daardoor de overtuiging had gekregen dat niet aanvrager maar een ander de werkelijke dader is geweest. Dat ernstige vermoeden zou zelfs niet gewekt worden indien vaststaat dat M.W. de auteur is van de anonieme briefjes. Van enig direct verband tussen de briefjes en de persoon die het slachtoffer om het leven heeft gebracht is immers geen sprake.

7.7.8. Ten overvloede merk ik op dat blijkens een persbericht van 6 oktober 2006 het NFI aanvullend handschriftonderzoek heeft gedaan met handschriften van M.W. uit 1999. De resultaten zijn blijkens het persbericht aan de raadsman verstrekt. Die heeft ze niet nagezonden in het kader van het herzieningsverzoek. De resultaten zouden er volgens het persbericht op wijzen dat M.W. "hoogstwaarschijnlijk niet de schrijver is van een of beide briefjes." Blijkens het zelfde persbericht heeft de Forensic Science Service kennelijk ook ten aanzien hiervan geconcludeerd dat er moderate support voor deze conclusie bestaat. Deze aanvullende onderzoeken heb ik opgevraagd bij het Openbaar Ministerie.

7.7.9. Het aanvullende handschriftonderzoek betreft een NFI-rapport van 29 augustus 2006, opgemaakt door Drs. W.P.F. Fagel. Het is het verslag van een onderzoek naar de twee anonieme briefjes op basis van vergelijkingsmateriaal bestaande uit vier gelijkluidende handgeschreven teksten (een gedicht) waarvan er één van M.W. uit 1999 zou zijn. De conclusie luidt dat de anonieme briefjes waarschijnlijk niet zijn geschreven door één van de vier auteurs van het vergelijkingsmateriaal. Er is ondertussen een overeenkomst waargenomen tussen één van de vier vergelijkingsteksten in dit onderzoek en één van de vier vergelijkingsteksten in het hierboven genoemde en reeds eerder uitgevoerde onderzoek. Meer toegespitst onderzoek op basis van de aanname dat dit één en dezelfde auteur is heeft geleid tot de conclusie dat deze auteur hoogstwaarschijnlijk niet de schrijver is van één van de twee anonieme briefjes.40

7.7.10. Het aanvullende rapport van de Forensic Science Service is een rapport van 14 september 2006, wederom opgemaakt door A. Stockton. Deze concludeert dat de anonieme briefjes 'mainly' verschillen vertonen met de vergelijkingsteksten M1, M2 en M4, dat anonieme brief B 'mainly' verschillen vertoont met vergelijkingstekst M341 en dat anonieme brief A verschillen vertoont en 'some' gelijkenissen met vergelijkingstekst M3. Gelet op de onzekerheid over de natuurlijkheid van de handschriften op de anonieme briefjes en de representativiteit van het vergelijkingsmateriaal, kunnen volgens de rapporteur geen conclusies met een hoge zekerheidsgraad worden getrokken. De conclusie luidt dat er 'moderate support' is voor de stelling dat geen van de twee anonieme briefjes is geschreven door één van de schrijvers van de teksten M1, M2 en M4 en dat er 'moderate support' is voor de stelling dat anonieme brief B niet is geschreven door de schrijver van M3. Geen conclusie kan worden getrokken naar aanleiding van de vraag of anonieme brief A is geschreven door de schrijver van tekst M3.

7.8.1. Tot slot voert aanvrager in paragraaf 9.4 meerdere omstandigheden aan die volgens hem in het oorspronkelijke opsporingsonderzoek en in het oriënterende vooronderzoek onvoldoende zijn uitgezocht. In de eerste plaats stelt de aanvrager dat het persbericht van 13 juni 2006 dat door het College is uitgebracht inhoudelijk onjuist is. Voorts wordt gesteld dat zich een aantal studenten heeft gemeld die hebben verklaard over het gedrag van De J. op 23 september 1999, maar nadere gegevens worden niet geleverd. Daarnaast maakt de aanvraag nog melding van verklaringen van twee getuigen die hebben verteld over de voorkeur van De J. voor messen van het merk Global en over een financiële relatie die zou hebben bestaan tussen De J. en het slachtoffer. Ook zouden twee personen kunnen verklaren dat De J. voor 28 september 1999 al wist dat het slachtoffer was overleden.

7.8.2. In dit verband worden echter geen nieuwe feiten gepresenteerd die het ernstige vermoeden wekken dat het hof bij bekendheid daarmee tot een vrijspraak van aanvrager was gekomen. Ik wijs er voorts op dat de kritiek van aanvrager op de formulering in het persbericht van 13 juni 2006 van de resultaten van nader Y-chromosomaal onderzoek, verricht in het kader van het door het OM geëntameerde orienterend onderzoek, mij overtrokken voorkomt. Het persbericht spreekt van 'overeenkomst' met het profiel van aanvrager. Dat zou onjuist zijn omdat er geen sprake is van een volledige overeenkomst. In bijlage 7 lees ik echter dat prof. dr. P. de Knijff en drs. T. Kraaijenbrink telkens spreken van een 'volledige' overeenkomst van de Y-chromosomale DNA-profielen van de onderzochte sporen met het Y-chromosomale DNA-profiel van aanvrager. Waarom de weergave in het persbericht onjuist zou zijn en volledig uit het verband zou zijn getrokken is mij niet helder geworden.

7.9.1. Bij gelegenheid van de mondelinge toelichting heeft aanvrager ook een kopie van een proces-verbaal van verhoor overgelegd, inhoudende een verhoor van getuige H. op 19 oktober 2006 door de recherche Noord- en Oost Gelderland. Deze getuige, werkzaam als onderhoudswerker op de begraafplaats waar het slachtoffer begraven ligt, is op 18 oktober 1999 als getuige gehoord en is in 2006 na bemiddeling door een collega van H. benaderd door Maurice de Hond. Aan hem heeft hij kennelijk verteld dat hij van De J. de dag na de moord al hoorde dat het slachtoffer was vermoord.

7.9.2. De getuige verklaart ook op 19 oktober 2006 tegenover de verbalisanten onder meer dat hij de dag na de moord om 08.00 op de begraafplaats van De J. hoorde dat het slachtoffer was vermoord:

7.9.3. Als De J. daadwerkelijk de ochtend na de moord om 08.00 uur tegen de getuige zou hebben verteld dat het slachtoffer is vermoord, duidt dat op daderwetenschap. In zoverre is de inhoud van de verklaring als zodanig als een novum aan te merken. De aanvrager licht de betekenis van de verklaring echter niet toe aan de hand van de verklaring van 18 oktober 1999 en evenmin aan de hand van verklaringen van andere getuigen, zoals die waarmee de getuige tijdens zijn verhoor door de recherche wordt geconfronteerd. In aanvulling op onderhavige aanvraag heeft Mr Knoops mij een brief d.d. 9 januari 2007 toegestuurd waarin hij erop wijst dat getuige H. het heeft over 'zeven' messteken. Dit zou duiden op daderwetenschap omdat pas uit het NFI-rapport van 21 februari 2000 over het textielonderzoek is gebleken dat er in de blouse zeven beschadigingen waren vast te stellen. Wat hiervan ook zij, reeds de mededeling op vrijdagochtend 24 september 1999 dat [slachtoffer] is overleden, zou op daderwetenschap wijzen.

7.9.4. Ten overvloede wijs ik er eerst op dat in het door aanvrager bedoelde rapport van 21 februari 2000 een beschrijving wordt gegeven van zeven beschadigingen aan de blouse, maar dat het aantal beschadigingen van de blouse niet gelijk is aan het aantal steekwonden dat het stoffelijk overschot van het slachtoffer vertoont. Dit rapport vermeldt immers het volgende:

"Gezien het beschadigingsbeeld zijn de beschadigingen in de blouse [1] veroorzaakt door een zeer scherprandig voorwerp. Echter op twee plaatsen in de beschadigingen a) en e) en op een plaats in de beschadigingen b) en c) vertonen enkele draden geen scherprandig beeld. Op deze plaatsen lijkt het textiel gescheurd te zijn."

7.9.5. Het textielonderzoek doet met andere woorden dus niets af aan de constatering door de patholoog in zijn rapport van 16 februari 2000 van vijf parallel aan elkaar gelegen huidperforaties en het klaarblijkelijk ontbreken van andere wonden die kunnen zijn veroorzaakt door een scherprandig voorwerp. Dit komt overigens overeen met de handgeschreven aantekeningen bij de sectie van 26 september 1999.

7.9.6. Het tactisch journaal vermeldt bij 18 oktober 1999 (nr. 357) dat met de getuige H. is gesproken. Hij kende het slachtoffer erg goed en heeft haar op 23 september 1999 omstreeks 12.30 uur nog op de begraafplaats gesproken. Over hetgeen deze getuige verklaart over de man, van wie hij nu zegt dat het De J. is geweest, vermeldt het tactisch journaal:

"SO was altijd alleen op de begraafplaats, behalve een tijd terug was er een man bij haar geweest. (1998). Deze man was er weer geweest de donderdag na de begrafenis van SO. Hij was bij het kruis geweest en had daar staan bellen, was toen naar getuige toe gekomen en had toen bij het graf van SO gekeken. Hij wilde weten wie de grafsteen had verwijderd en zou het zelf wel verder regelen. Nadat de getuige tegen de man had gezegd dat zij op een rare manier aan het eind was gekomen, had de man gezegd: ZE HEBBEN HAAR EERST GEPROBEERD DE BOTTEN TE BREKEN, TOEN TE WURGEN EN TOEN DAT NIET GELUKT WAS, HEEFT MEN HAAR DOOD GESTOKEN. Getuige vond dat een rare uitspraak. Hij had dit verteld zonder enige emotie. De man had tegen getuige gezegd dat ze elkaar nog wel weer spraken en dat hij hoopte dat de dader gauw gepakt werd. Getuige was ervan uitgegaan dat het familie was en vond het heel raar dat de man zo'n uitspraak deed. De dinsdag erop had dezelfde man gevraagd of er witte rozen op het graf mochten staan, want SO hield daar zo van. Getuige vond dat vreemd want er stonden altijd rode rozen bij het graf. Vrijdag 15 oktober was de man er weer met een vrouw. Ze hadden de bloemen van het graf verwijderd en het graf schoongemaakt. Volgens getuige was de man geweest met een kleine zwarte auto en een keer met een kleine rode auto (..) Signalementen opgemaakt van genoemde personen. Tevens verklaring opgemaakt."

7.9.7. Het is bijzonder vreemd dat in dit verhoor van 18 oktober 1999 niets is terug te vinden van een verklaring over het bezoek van De J. aan de begraafplaats op 24 september 1999. Volgens de getuige zou hij destijds wel degelijk over deze ontmoeting hebben verklaard, maar het is moeilijk te geloven dat de recherche daar niets van heeft opgenomen in het proces-verbaal. Hetgeen de politie heeft opgenomen in het tactisch journaal duidt bepaald niet op desinteresse van de verbalisanten ten aanzien van hetgeen de getuige over de betreffende man te vertellen heeft. Vóór het verhoor van getuige H. op 18 oktober 1999 was de politie blijkens het tactisch journaal al druk bezig inlichtingen te verzamelen over De J. Veroordeelde komt eigenlijk pas in beeld als een persoon naar wie ook nader geïnformeerd wordt ná het verhoor van getuige H.42 Uit het tactisch journaal blijkt dus niet van een eenzijdige gerichtheid op veroordeelde als potentiële verdachte. Het is ook vreemd dat deze gesuggereerde nalatigheid van de politie pas zeven jaar na dato aan het licht komt, terwijl blijkens de recente verklaring van getuige H. minstens twee (nader te noemen getuigen R. en S., en wel nog op dezelfde dag) maar vermoedelijk meer mensen indertijd van hem zouden hebben vernomen over het bezoek van De J.

7.9.8. Ik wijs in dit verband op de verklaring die op dezelfde dag als het verhoor van deze getuige, 18 oktober 1999, tegenover de politie is afgelegd door genoemde getuige R., vrijwilliger op de begraafplaats.43 Hij verklaart dat hij de getuige H. kent. Ook kent hij het slachtoffer. Het slachtoffer heeft hem en getuige H. nog bedankt voor de wijze waarop het graf van haar man werd verzorgd. Volgens de rechercheurs die de mutatie hebben opgemaakt moet deze ontmoeting op donderdag 23 september 1999 hebben plaatsgevonden. Hij verklaart voorts dat een man die vertelde dat hij de pleegzoon was van [slachtoffer] tijdens de begrafenis bij hem liep en vertelde dat hij het prettig vond dat het kerkhof er zo mooi bij lag. R. verklaart daarna dat deze man ook de ochtend voor de begrafenis op het kerkhof was.44 Vervolgens verklaart hij:

"Ik wist van Gerrit (getuige H., AM) dat de schoonmaakster van [slachtoffer] had verteld dat mevrouw een pleegzoon had. Ook had deze werkster verteld dat deze pleegzoon niet meer bij haar in de woning mocht komen, voordat hij een vriendin had."

7.9.9. Deze getuige R., hoewel dus een bekende van de hierboven bedoelde getuige H., volgens deze getuige H. op 24 september 1999 al op de hoogte van het bezoek van De J. en zijn daar gemaakte opmerkingen en op dezelfde dag als H. gehoord door de politie, verklaart evenmin iets over een treffen tussen H. en De J. op de ochtend na de moord.45 In het verhoor op 12 oktober 1999 verklaart De J. dat hij ook de dag voor de begrafenis op de begraafplaats was geweest. Hij zou daar een praatje hebben gemaakt met mensen van de begraafplaats (p. 18).

7.9.10. Naar aanleiding van het proces-verbaal van verhoor d.d. 19 oktober 2006 heb ik het Openbaar Ministerie benaderd met het verzoek de verklaring van de collega van getuige H., de heer S., te verstrekken. Uit het proces-verbaal van verhoor van getuige S. op 16 oktober 2006 blijkt dat getuige H. aan S. heeft verteld dat hij al in 1999 aan de politie had verteld over zijn vermoeden dat Michael de J. iets in het graf van het slachtoffer had gestopt. Hij is teleurgesteld geraakt in de politie en daarom wilde hij niet meer naar de politie met zijn verhaal. Vervolgens heeft S. om die reden Maurice de Hond benaderd en is er een afspraak tussen deze drie personen gemaakt.46 S. verklaart voorts dat getuige H. aan hem heeft verklaard er zeker van te zijn dat hij De J. op vrijdag 24 september 1999, de ochtend na de moord heeft gezien en gesproken bij de poort op de begraafplaats. Wanneer getuige S. dit van H. heeft gehoord is niet duidelijk. Dat hij ook destijds op vrijdag 24 september 1999 of daarna van getuige H. heeft gehoord dat [slachtoffer] was overleden, verklaart hij niet.

7.9.11. Voorts heb ik aan het Openbaar Ministerie het verzoek gedaan te onderzoeken of er ergens in de verklaringen die Michael de J. en M.W. tot nu toe hebben afgelegd of uit overig onderzoek iets is af te leiden over de dagbesteding van Michael de J. op vrijdag 24 september 1999, de dag na de moord. Naar aanleiding van het laatstgenoemde verzoek is vastgesteld dat Michael de J. op 28 september 1999 heeft verklaard dat hij de ochtend van 24 september 1999 naar de markt is geweest. Getuige Van B. verklaart slechts over een ontmoeting op een terras in de middag. Nader onderzoek was volgens het OM niet kansrijk.

7.9.12. Anders dan het geval is met de getuige De B., die immers niet heeft verklaard dat de politie in 1999 haar verklaring onvolledig zou hebben opgenomen en die naderhand de gang van zaken op 24 september 1999 heeft gereconstrueerd, stelt deze getuige H. wel degelijk dat de politie op 18 oktober 1999 zijn verklaring, waaruit tot daderwetenschap van De J. zou kunnen worden geconcludeerd, niet in zijn op schrift gestelde verklaring heeft verwerkt. Hiervoor heb ik al laten doorschemeren dat het mij zeer zou verbazen als verbalisanten, wanneer zij op 18 oktober 1999 uit de mond van getuige H. zouden hebben vernomen dat op 24 september 1999 iemand tegenover deze getuige blijk heeft gegeven te beschikken over daderwetenschap, dat niet zouden hebben aangetekend, noch verdere stappen ter opheldering zouden hebben gezet. Anderzijds is getuige H. erg stellig in zijn beweringen. Tevens blijkt uit de overwegingen van het hof duidelijk dat het hof bij de beoordeling van de overtuigende kracht van de gebezigde bewijsmiddelen die ten nadele van veroordeelde pleiten in aanmerking heeft genomen dat er geen aanwijzingen tegen derden zijn.

7.9.13. Het hof heeft zich geen oordeel kunnen vormen over de eerst nadien afgelegde verklaring van getuige H. Mijn eerder uitgesproken twijfel over de mogelijkheid dat de verbalisanten in 1999 zulke relevante informatie als getuige H. beweert hun te hebben gegeven zouden hebben veronachtzaamd, doet mijns inziens niet af aan de wenselijkheid op dit punt zoveel mogelijk duidelijkheid te verkrijgen. Ik neem daarbij in aanmerking de maatschappelijke commotie die de Deventer moordzaak telkens weer blijkt te kunnen veroorzaken. Als de onduidelijkheid die op dit punt nog bestaat kan worden verminderd zal dat het nemen van een verantwoorde beslissing op de herzieningsaanvraag ten goede kunnen komen.

7.9.14. Het komt mij in dit verband zinvol voor dat de Hoge Raad uit zijn midden een raadsheer-commissaris aanwijst die zal overgaan tot het horen van beide verbalisanten, in het Journaal (nr. 357) aangeduid als "JB/Esh", die op 18 oktober 1999 de getuige H. hebben gehoord, teneinde duidelijkheid te verschaffen over de inhoud van de verklaring die de getuige tegenover hen heeft afgelegd. Eventueel zou de raadsheer-commissaris ook over kunnen gaan tot een nadere verhoor van de getuigen R. en S. ter opheldering van de vraag of en/of wanneer getuige H. hen op de hoogte heeft gesteld van zijn ontmoeting op de begraafplaats op vrijdagochtend 24 september 1999 en van de inhoud van het daarbij gevoerde gesprek.

Eerste aanvulling op het herzieningsverzoek

8.1.1. Op 2 augustus 2006 is bij de Hoge Raad een aanvulling op de herzieningsaanvraag binnengekomen. Daarin wijst aanvrager op het NFI-rapport van 19 mei 2006, waaruit zou blijken dat het nieuw aangetroffen en aan aanvrager te relateren bloedvlekje #42 is aangetroffen in dezelfde 'lichtrode substantie' waarin het NFI in 2004 geen bloed had aangetroffen. Dit zou de hypothese van contaminatie ondersteunen. Het gaat blijkens het rapport om een sector (10) op een lokatie van de blouse welke moeilijk bereikbaar was als de blouse wordt gedragen.

8.1.2. Indien uit een en ander wel af te leiden zou zijn dat de betreffende locatie op aanwezigheid van (onder meer) bloed is onderzocht, is er mijns inziens nog steeds geen sprake van een ernstig vermoeden dat het hof bij bekendheid daarmee tot een vrijspraak was gekomen. Er zijn dan immers drie mogelijkheden: het bloedvlekje was er niet, het bloedvlekje is ondanks het onderzoek niet opgemerkt of het is wel opgemerkt maar niet onderzocht.

8.1.3. Er zouden dus meerdere verklaringen zijn voor het ontbreken van een eerdere analyse van bloedvlekje #42. Als de locatie reeds in 2004 op de aanwezigheid van lichaamsvloeistoffen zou zijn onderzocht, wekt ook dat dus nog niet het ernstige vermoeden dat het bloedvlekje als gevolg van contaminatie op de blouse terecht is gekomen. Aanvrager geeft namelijk geen begin van een verklaring hoe die contaminatie, noodzakelijkerwijs met vochtig bloed, plaatsgevonden zou moeten hebben.

8.2.1. Voorts worden in deze aanvulling uitlatingen genoemd van prof. A.P.A. Broeders, werkzaam bij het NFI, en hoogleraar criminalistiek, in een interview dat op 29 juli 2006 in het NRC Handelsblad is verschenen. Het betreft hier dezelfde deskundige die met dr. Kloosterman de bij de aanvraag als bijlage 12 gevoegde notitie van 1 april 2006 van het NFI heeft geschreven en daarin inging op de verklaringen van de werkster over het bezoek van aanvrager aan het slachtoffer in de ochtend van donderdag 23 septemer 1999.

8.2.2. In beginsel ben ik het met de aanvrager eens dat deskundigen die in een strafzaak waarin herziening is aangevraagd hebben gerapporteerd, terughoudend behoren te zijn in uitlatingen over hun bevindingen. Maar het moet mij wel van het hart dat ik mij kan voorstellen dat een toponderzoeker van een vooraanstaand forensisch instituut als het NFI met gekromde tenen en knarsetandend kennis zal nemen van alle publikaties waarin zo een instituut van ondeskundigheid en partijdigheid wordt beticht en de gelegenheid te baat zal nemen daar het zijne tegenin te brengen. Maar noblesse oblige. Overigens zie ik in de uitlatingen geen aanknopingspunten voor een vooringenomenheid van het NFI in 2004. Broeders geeft in het interview aan dat een onderzoek in het wilde weg onverantwoord is. Deskundigen zijn er om de rechter voor te lichten over hetgeen hun wetenschap hun leert. Zo rapporteert het NFI vanuit een wetenschappelijke attitude over hetgeen wordt aangeboden en gaan de onderzoekers op zoek naar wetenschappelijk verantwoorde verklaringen die coherent zijn. Dat zij zich daarbij uitspreken over waarschijnlijkheden van verschillende scenario's en vandaaruit verdere onderzoeksvragen ontwikkelen lijkt mij wetenschappelijk volkomen verantwoord. Aldus opererende gaat de onderzoeker niet op de stoel van de rechter zitten, geeft geen oordeel over betrouwbaarheid van getuigen en velt geen schuldoordeel. Het NFI heeft dat ook niet gedaan voorafgaande aan het onderzoek ter terechtzitting in hoger beroep van 26 januari 2004 in Den Bosch. Ik meen dat de aanvrager hier een vervreemdend beeld schetst van de bijdrage van de deskundige aan het strafproces. Desgevraagd moeten wetenschappelijke deskundigen juist wél hun mening geven over de waarde van tactisch bewijsmateriaal in het licht van het verwijt dat aan een verdachte wordt gemaakt. Als in een gewone strafzaak een deskundige benoemd wordt om de betrouwbaarheid van een getuige te onderzoeken verdringt de deskundige toch ook de rechter niet?

8.2.3. Voor het overige gaat aanvrager naar aanleiding van dit interview in op de hypothese dat de DNA-sporen van aanvrager van speeksel afkomstig zijn, maar in dat verband herhaalt hij in de kern hetgeen hij reeds eerder in de aanvraag heeft aangevoerd. Ik merk in dit verband wel op dat de reactie van prof. dr. Broeders in de NRC van 29 juli 2006 op een op 13 juni 2006 door het College van PG's uitgebracht persbericht, in welke reactie deze deskundige nogmaals aangeeft dat er geen absolute zekerheid bestaat dat DNA materiaal afkomstig is van speeksel dan wel van huidcellen, maar dat de bevindingen van het NFI eerder passen bij een greepspoor dan bij een aanrakingsspoor, aansluit bij wat deskundigen van het NFI eerder aan het hof hebben voorgehouden. Dat een ná de veroordeling door het hof door het OM uitgebracht persbericht volgens Broeders te stellig een aantal contactsporen als greepsporen aanmerkt is geen novum.

8.2.4. Op blz. 8 van de eerste aanvulling stelt aanvrager dat twee belangrijke conclusies van het NFI uit 2004 feitelijk onjuist zijn geweest en citeert dan onder (i) de verklaring die deskundige Eikelenboom ter terechtzitting van 26 januari 2004 in hoger beroep heeft afgelegd, maar doet dit onvolledig. Om eventuele misverstanden te voorkomen zal ik de desbetreffende passage letterlijk weergeven met het in de aanvraag weggelaten deel in cursief. Deze heeft de volgende inhoud:

"Vlek #20 is bemonsterd, omdat deze zich op een locatie boven de ribbreuken bevond. Op die plaats is dus geweld gebruikt en heeft de dader mogelijk celmateriaal achtergelaten."

8.2.5. Tot slot gaat hij in deze aanvulling in op het Y-chromosoom onderzoek van prof. De Knijff, maar in dat verband voert hij niets anders aan dan dat de resultaten ervan niet weerleggen hetgeen in de herzieningsaanvraag is aangevoerd. Overigens wijs ik ook in dit verband erop dat eventuele onjuistheden in het persbericht van het OM, uitgebracht naar aanleiding van het aanbieden van de resultaten van het orienterend onderzoek en dus ruim na de veroordeling door het hof, niet als novum kunnen gelden.

Tweede aanvulling op het herzieningsverzoek

9.1. Op 29 augustus 2006 is bij de Hoge Raad een tweede aanvulling op het herzieningsverzoek binnengekomen. Die gaat in op de reeds door aanvrager gestelde mogelijkheid van contaminatie. Aanvrager heeft in 2006 van het NFI een CD-rom ontvangen met daarop foto's van de blouse, die volgens aanvrager vanaf 3 december 2003 door het NFI zijn gemaakt. Aanvrager stelt dat uit enkele foto's is af te leiden dat onzorgvuldig met de blouse is omgesprongen en dat het in beslag genomen mes P1 in contact is geweest met de blouse. In dat verband wordt verwezen naar een bijlage van de als bijlage 17 bij de aanvraag gevoegde NFI-notitie "Forensisch onderzoek en bewijswaarde van biologische sporen" uit 2005, waarin het volgende staat vermeld (p. 11):

"Voor het verzamelen en veiligstellen van stukken van overtuiging die mogelijk biologische contactsporen bevatten zijn speciale voorzorgsmaatregelen vereist. Doordat onderzoek van biologische contactsporen nog volop in ontwikkeling is bestaan hiervoor nog geen standaardprocedures of Forensisch-technische normen. De Forensisch-Technische norm 250.05 "Veiligstellen van bebloede stukken van overtuiging voor vergelijkend DNA-onderzoek" dient daarom als basis bij het veiligstellen van stukken van overtuiging met potentiele biologische contactsporen."

9.2. Onder het kopje "3. Kennis van de Forensisch-Technische norm 250.05" staat - voor zover hier relevant - vermeld:

"Kledingstukken mogen niet op etalagepoppen worden aangebracht (bijvoorbeeld om foto's te maken."

9.3. Aanvrager wijst op een foto (8S240692.jpg) waarop een mes in contact lijkt te komen met een bloedvlek op de blouse. Gesteld wordt dat dit het mes P1 is dat op enige afstand van het plaats delict is aangetroffen en door het Gerechtshof Arnhem als bewijs is gebruikt bij de veroordeling van aanvrager in 2000. Uit de foto blijkt dat een mes boven de plek op de blouse wordt gehouden waar zich een bebloede veegafdruk van een mes lijkt te bevinden. Er vindt op de foto kennelijk een vergelijking van vormen plaats, waarvan een foto is genomen. Voor aanvrager is dit een aanwijzing dat de blouse met een ander stuk van overtuiging in aanraking is gekomen, waardoor mogelijk contaminatie plaats heeft gevonden. Niet valt in te zien dat dit een aanwijzing is voor contaminatie, omdat niet vaststaat dat het het inbeslaggenomen mes zelf betreft en omdat de foto niet aantoont dat er contact met de blouse is. Aanvrager gaat er kennelijk vanuit dat het wel het mes P1 betreft. Door een gevaar voor contaminatie te zien, suggereert hij dat sporen die van aanvrager zijn aangetroffen op de blouse afkomstig zijn van het mes, niet bepaald een ontlastende suggestie.

9.4. Voorts is uit enkele foto's af te leiden dat de blouse wel degelijk op een etalagepop is aangebracht. Aanvrager moet worden nagegeven dat het NFI hier kennelijk niet heeft voldaan aan normen die het blijkens de notitie uit 2005 inmiddels aan zichzelf heeft opgelegd. Dat het NFI die normen ook reeds hanteerde op het moment dat de blouse op de paspop is geplaatst, blijkt overigens niet. Maar dat is mijns inziens niet een reden om die normen niet in ogenschouw te nemen bij de vraag of er sprake kan zijn geweest van contaminatie.

9.5. Hetgeen aanvrager aanvoert, betreft echter slechts kritiek op de handelwijze van het NFI. Het biedt geen enkel aanknopingspunt voor de veronderstelling dat DNA- en bloedsporen van aanvrager als gevolg van het gebruiken van de paspop of als gevolg van andersoortige vormen van contaminatie op de blouse terecht zijn gekomen. De paspop lijkt niet geschikt om de in beslaggenomen broek van aanvrager aangetrokken te krijgen. De enige mogelijkheid die misschien zou bestaan is - denk ik als ondeskundige - dat er wat materiaal van de buitenkant van de blouse nu op de binnenkant kan zijn terechtgekomen of op de paspop is achtergebleven. Maar dat er DNA-materiaal van aanvrager op de blouse terecht is gekomen dat zich eerst op een ander voorwerp bevond lijkt mij uiterst onwaarschijnlijk. Bovendien wijs ik er op dat de foto's zijn genomen nádat de blouse was bemonsterd. De foto's vertonen gaten in de blouse waar overeenkomstig de andere bekende gegevens stukjes zijn uitgeknipt ter bemonstering. Zo is bijvoorbeeld te zien waar #18 is bemonsterd. Dat doet het ernstige vermoeden rijzen dat de blouse eerst op de paspop is aangebracht nadat alle monsters zijn genomen, zodat van contaminatie van de eerder genomen monsters geen sprake kan zijn. De foto's leveren dan ook niet een omstandigheid op die het ernstige vermoeden wekt dat het hof bij bekendheid daarmee tot vrijspraak was gekomen.

10.1. In aanvulling op de aanvraag heeft Mr Knoops de Hoge Raad een door mij eerder aangehaalde brief van 22 december doen toekomen, met daarbij gevoegd een medische verklaring van de huisarts. Bij die zelfde brief is een rapport gevoegd d.d. 17 november 2006 van het Forensic Research Training Center te Branford, CT, ondertekend door DR. Henry C. Lee, die volgens aanvrager verbonden is aan de New Haven University in de Verenigde Staten. Dit rapport houdt enkele opmerkingen in over het DNA-onderzoek. Blijkens de brief van Mr Knoops heeft Dr. Lee zijn rapport geschreven na kennis te hebben genomen van de inhoud van het herzieningsverzoek met bijlagen. Het is moeilijk voorstelbaar dat hij daarvan volledig kennis heeft genomen. Het rapport bevat ook geen verantwoording van enig onderzoek maar slechts "conclusions". Waar die exact op zijn gebaseerd wordt dus nauwelijks duidelijk. De "conclusions" houden niet meer in dan de bevestiging van reeds bij het hof bekende onzekerheden omtrent DNA-bewijs en omtrent de wijze waarop de blouse is bewaard.

Derde aanvulling op het herzieningsverzoek

11.1. Op 7 maart 2007 is een derde aanvulling op de aanvraag - met bijlagen - binnengekomen. De aanvrager presenteert de aanvulling als nieuw bewijs ter staving van reeds aangedragen gronden.

11.2.1. Het betreft ten eerste een aanvullend rapport van dr. L.P. Kenny van de Forensic Science Service. Ten behoeve van het opstellen van dat rapport heeft Kenny blijkens haar rapport de volgende aanvullende documenten ontvangen:

De hier genoemde emails en de daar kennelijk aan gehechte informatie is zijn mij niet bekend omdat zij niet zijn meegestuurd. Het doel van het rapport omschrijft Kenny als volgt:

"The aim of this review was to consider whether there was the possibility that the DNA that could have originated from [aanvrager] on the blouse was transferred as a result of contact with other items during the seizure, storage and examination of the item and what, if any, effect this could have on the level of support provided that this DNA was transferred as a result of a violent offence."

Uit de informatie die haar in deze zaak ter beschikking is gesteld, leidt zij af dat er verschillende 'opportunities' zijn geweest voor overdracht van DNA van aanvrager op de blouse van het slachtoffer. Eén daarvan is zakelijke contact met het slachtoffer. Een andere is contaminatie.

11.2.2. De mogelijkheid van contaminatie is hiervoor reeds uitvoerig aan de orde gekomen (zie 2.9.7.). Daarbij ben ik ook ingegaan op de onvolledigheid van de informatie die aanvrager aan Kenny heeft verstrekt. De omschrijving van enkele 'opportunities' die Kenny in dit aanvullende rapport noemt wekt nog steeds twijfel over de volledigheid van de informatie die haar door aanvrager is verstrekt:

"From the information available to me it is clear that the blouse was not in a sealed bag and was stored with items relating to [aanvrager]. It is therefore possible that contamination may have occurred from these items onto either the blouse itself or onto the packaging and then onto the blouse."

"(..) I feel that too much emphasis was placed on the significance of the DNA that could have originated from [aanvrager] associated with the possible markeup staining. In my opinion based on the information regarding the 'innocent' transfer of DNA, the possibility that this DNA was deposited on the item during the storage and examinniation cannot be excluded and for this reason the level of support given to the working hypothesis of the Netherlands Forensic Institute, that the DNA detected was more likely to be transferred to the blouse during a criminal offence, rather than normal businesslike contact would have to be significantly reduced."

11.2.3. Het voorgaande kan reeds geen novum opleveren omdat het niet meer is dan een mening van een andere deskundige. Bovendien moet ik ervan uitgaan dat Kenny in ieder geval over feiten die relevant zijn voor de zakelijke contact-hypothese en de mogelijkheid van contaminatie nog steeds onvolledig is geinformeerd. Dat zet haar oordeel als deskundige op losse schroeven. Een ernstig vermoeden dat het hof als gevolg van de mening van Kenny tot een vrijspraak was gekomen wordt daarom door het aanvullende rapport niet gewekt.

11.3.1. Ten tweede betreft de aanvulling een aanvullend rapport van Confidential Investigative Services (CIS), Afdeling Special Research te Velp, waarvan het "ten geleide" is ondertekend op 2 maart 2007 door J.J.R. Heinen, J.C. Meijer en J.A. Sterrenburg. Het rapport gaat over de telefoonverbinding tussen de GSM van aanvrager en de vaste aansluiting van het slachtoffer op donderdagavond 23 september 1999 om 20.36 uur.

11.3.2. Bij mij rees de vraag of dit naderhand opgeworpen punt wel in het kader van deze aanvraag behandeld kan worden. De eerdere aanvullingen zijn inderdaad te beschouwen als uitwerkingen van de inhoud van de oorspronkelijke aanvraag. Zij voeren nieuwe argumenten aan ter onderbouwing van de stelling dat het DNA materiaal van veroordeelde niet bij gelegenheid van het misdrijf op de blouse van het slachtoffer terecht is gekomen en concentreren zich op het onderzoek aan de blouse. Bovendien zijn deze aanvullingen ontvangen voor de openbare behandeling op 15 november 2006. Het punt van de radiopropagatie wordt in de derde aanvulling voor de eerste maal opgeworpen. Aanvrager tracht wel dit onderdeel van de derde aanvulling te verbinden met de oorspronkelijke aanvraag, maar het aldus gelegde verband lijkt mij niet erg specifiek. De stelling dat het nieuwe onderzoek over de radiopropagatie het standpunt ondersteunt dat aanvrager het misdrijf niet heeft begaan is immers in zeer algemene zin gesteld. Mijns inziens past het bij een zorgvuldige manier van procederen in herzieningszaken om de mogelijkheid om nieuwe gronden op te werpen te beperken tot de fase voor de openbare behandeling en is het ongewenst om de mogelijkheid om nieuwe gronden aan te voeren open te houden tot aan de conclusiedatum of zelfs nog daarna. Het mag immers niet zo zijn dat de uitzondering, die de herziening vormt op het beginsel 'lites finiri oportet', ertoe kan leiden dat het einde van een zaak uit het zicht verdwijnt doordat een domino-effect van argumenten en onderzoeken zich gaat voordoen. Anderzijds zie ik ook wel in dat het in het belang van aanvrager is om alle nieuwe argumenten, zij het ook op verschillende momenten in de procedure, te trachten te bundelen en aan de Hoge Raad voor te leggen. Vandaar dat ik zal ingaan op dit tweede punt van de derde aanvraag.

11.3.3. Aanvrager heeft steeds verklaard dat hij op het moment van het telefoongesprek op de A28 reed terwijl de verbinding tot stand kwam via een zendmast in Deventer. Het hof heeft in zijn bewijsoverwegingen meegenomen dat, gelet op die verbinding via een zendmast in Deventer, aanvrager zich ook in Deventer bevond. Heinen en Sterrenburg hebben namens de verdediging als deskundigen opgetreden gedurende het onderzoek door het hof te 's-Hertogenbosch. De belangrijkste andere deskundigen waren J.D. Rijnders, systeem specialist bij KPN, R. Steens, systeembouwer bij KPN, prof. dr. ir. G. Brussaard, hoogleraar op het terrein van radiosystemen met als specialisatie de bijzondere effecten van radiopropagatie en de eigenschappen van antennes en prof. dr. rer. nat. F. Jondral, hoogleraar mobiele communicatie aan de Universiteit van Karlsruhe.

11.3.4. In het onderzoek door het hof te 's-Hertogenbosch hebben deze verschillende deskundigen geadviseerd over de mogelijkheid van een telefoonverbinding met de vaste lijn van het slachtoffer vanaf de A28 bij de afslag 't Harde via een zendmast in Deventer. Daarover zijn ook verschillende rapporten opgemaakt, die bij de stukken zijn gevoegd. Heinen en Sterrenburg achtten de genoemde mogelijkheid aanwezig. De drie andere deskundigen achten de mogelijkheid van een GSM-verbinding met Deventer vanaf de A28, waar aanvrager zich naar eigen zeggen bevond, kort samengevat minstgenomen zeer onwaarschijnlijk. De meeste van die deskundigen zijn bij het hof gehoord naar aanleiding van de door hen opgemaakte rapporten. Hieronder zal ik weergeven hetgeen zij hebben verklaard over weersomstandigheden en radiopropagatie op donderdagavond 23 september 1999.

11.3.4.1. Deskundige Heinen heeft op 8 december 2003 als volgt verklaard:

(...)

Alleen in het geval de parametersetting op dat moment optimaal was en de stations in Nunspeet en Zwolle voorkwamen op de lijst van nabuurstations, kan gezegd worden dat die stations meer in aanmerking kwamen voor de afwikkeling van het bewuste gesprek. Anders zal het systeem bewerkstelligen dat een goede verbinding met cell 14501 behouden blijft. Ook de capaciteit speelt nog een rol.

(...)

De radiogolven van GSM-verkeer zitten op een frequentie van 900 megaherz. Radiopropagaties hebben niet alleen invloed op lage frequenties, maar op alle frequenties. Ook de soort propagatie is daarbij van belang. Het is waar dat specifieke propagaties op bepaalde frequentiegebieden van toepassing zijn. Het kan zijn dat er op een bepaalde dag een propagatie optreedt voor de ene golflengte en niet voor een andere. U houdt mij voor dat blijkens rapportage van het KNMI op 23 september 1999 in het frequentiegebied van radarstraling geen sprake was van abnormale propagatie. Bedacht moet worden dat dit frequentiegebied een factor 5,3 hoger ligt dan de frequentie van GSM-verkeer. In casu is door ons niet onderzocht of de propagatie op 23 september 1999 specifiek was voor een bepaalde frequentie. Die gegevens waren namelijk niet voorhanden. (p. 10)

(..)

Dat er op 23 september 1999 sprake was van radiopropagatie heb ik ontleend aan informatie van diverse sterrenwachten. Daarnaast ben ik zelf radio-amateur. Aan de hand van een door mij gehouden logboek heb ik geconstateerd dat ik die dag verdere verbindingen dan normaal heb kunnen leggen. (p.11)

(..)

(..)

11.3.4.2. Deskundige Steens heeft ter terechtzitting bij het hof op 8 december 2003 als volgt verklaard:

"Ik ben er zeker van dat er op 23 september 1999 een lijst van nabuurstations was. Aan de hand van een dergelijke lijst vindt de optimalisering van het netwerk plaats.(p. 13)

(..)

11.3.4.3. Verbalisant Emaus heeft ter terechtzitting bij het hof op 8 december 2003 als volgt verklaard:

"Afgelopen vrijdag 5 december 2003 heeft KPN ons een lijst van nabuurstations doen toekomen over de periode van 13 tot en met 27 september 1999. Deze lijst heeft betrekking op de basisstations Deventer, 't Harde, Nunspeet en Zwolle. Ik leg deze lijst aan het hof over.(p. 15)

Wij hebben aangaande dit deelproject contact gehad met professor Brussaard en professor Jondral. Beiden werken nog aan de beantwoording van een aantal vragen. Professor Brussaard heeft al als voorlopige conclusie laten weten dat er op 23 september 1999 geen sprake was van propagatie op de 900 megaherz GSM-band en dat hem een mobiele verbinding tussen de site in Deventer en de A28 bij 't Harde bijna uitgesloten lijkt.(p. 16)

11.3.4.4. Vervolgens heeft Heinen op de verklaringen van de andere deskundigen gereageerd:

11.3.4.5. De deskundige Emaus heeft ter terechtzitting een brief met in een bijlage een overzicht van technische parameters van KPN basisstations zoals die waren toegekend vanaf 13 september 1999 tot en met 27 september 1999, welke brief afkomstig is van J.D. Rijnders, overhandigd. De bijlage bevat gegevens over de volgende basisstations:

De stations aangeduid als 'Zwolle21' zijn gevestigd in 't Harde, Eperweg 98. Deze lokatie bevindt zich op nog geen kilometer ten zuiden van de afslag 't Harde van de A-28. De antennerichtingen van 'Zwolle21' zijn 60, 180 en 300°. De antenne is geplaatst op een hoogte van 27,5 m.

FOTO 10

gele stip: 'Zwolle 21'. E232=A28

Het station aangeduid als 'Hilversum3' is geplaatst te Nunspeet, Oosterlaan 145, op ongeveer 2 km ten noord-westen van de afslag Nunspeet van de A-28. De antennerichting is volgens de bijlage 60°. De antenne bevindt zich op 42m hoogte.

FOTO 11

gele stip: 'Hilversum3'. E232=A28

Het station aangeduid als 'Zwolle 22' bevindt zich te Zwolle, Parkstraat 1. De antenne is gericht op 180° en geplaatst op 31,5m hoogte.

11.3.4.6. Deskundige Brussaard heeft ter terechtzitting op 26 januari 2004 als volgt verklaard:

11.3.5. Het hof heeft vervolgens als volgt overwogen:

(..)

2.3.10. Op de terechtzitting van 26 januari 2004 heeft prof. Brussaard, gehoord als deskundige, zijn rapport van 5 januari 2004 nader toegelicht en daarbij gepersisteerd. Hij heeft er aan toegevoegd dat de zogenaamde timing advance gegevens niet nodig zijn om uitsluitsel te kunnen geven over de door hem beantwoorde vraag.

2.3.12. De verdediging heeft aangevoerd dat op donderdag 23 september 1999 een reparatie is uitgevoerd aan basisstation 14801 te Wezep en dat, gelet op de mogelijkheid van fouten bij de invoer van gegevens, dat station vervolgens abusievelijk nummer 14501 zou kunnen hebben gekregen. Het hof gaat aan deze louter theoretische mogelijkheid voorbij. Dat er een invoerfout zou zijn gemaakt is slechts als mogelijkheid geopperd zonder concrete onderbouwing. Voorts is niet gebleken dat het uitvoeren van reparaties tot gevolg heeft dat de parameters zoals het nummer van het basisstation veranderen. Bovendien blijkt uit de lijst van basisstation-instellingen in september 1999 - welke lijst is gevoegd bij de brief d.d. 4 december 2003 van J.D. Rijnders aan de heer Emaus, overgelegd ter terechtzitting van het hof van 8 december 2003 - dat het basisstation 14801 niet is vermeld - evenmin als basisstation 14501 - op de lijst van nabijgelegen basisstations die geldt voor de basisstations op KPN-opstelpunt 1221 ('t Harde). Een verbinding van een mobiele telefoon bij 't Harde met basisstation 14801 te Wezep is dus, om de hiervoor genoemde redenen, niet waarschijnlijk.

11.3.6. Ik kom nu terug op het nieuw ingebrachte rapport. Dat gaat nu juist over het vóórkomen van radiopropagaties op de avond van 23 september 1999. Het bevat 1. een (verslag van een) onderzoek naar buitengewone propagatie- condities op 23 september 1999, opgemaakt door J.C. Meijer (kennelijk verbonden aan CIS) en 2. een niet ondertekend stuk waarin de bevindingen worden getoetst aan de verklaringen van aanvrager. Blijkens de inleiding van het onder 1. genoemde verslag van Meijer zou als novum moeten worden aangemerkt dat er op de avond van 23 september 1999 rond 20.00 uur bijzondere atmosferische omstandigheden bestonden die aanleiding vormden voor buitengewone radiopropagatie op de gsm-frequentie van 900 MHz. Onder meer op p. 11 en 26 vermelden de rapporteurs dat zij zich baseren op gegevens van het KNMI en enkele Duitse weerstations. Op p. 14 merkt de rapporteur op dat het KNMI in 1999 en nog enkele jaren erna dagelijks vier atmosferische sonderingen uitvoerde in een cyclus van zes uur. Op p. 26 merkt hij op dat "alle gegevens werden verkregen uit het zeer uitgebreide via internet toegankelijke archief van de meteorologische faculteit van de Universiteit van Wyoming (VS)." Ambtshalve heb ik kunnen uitvinden dat het hier gaat om de volgende website: http://weather.uwyo.edu/upperair/sounding.html. Dit zijn gegevens die volgens Meijer in tegenstelling tot de KNMI-gegevens waar deskundige Brussaard over beschikte, wel een oordeel over radiopropagatie toelaten. Het bestaan van die gegevens spreekt volgens hem voorts tegen dat - zoals deskundige Jondral heeft opgemerkt in zijn rapport - achteraf niet is te bepalen of zich op een bepaalde dag ongebruikelijke propagatieverschijnselen hebben voorgedaan.

11.3.7. Uit het rapport blijkt dat de conclusies met name zijn gebaseerd op meteorologische gegevens van 23 september 1999 in De Bilt. De begrippen die in het verslag worden gebruikt hebben een hoog complex gehalte en de betekenis ervan wordt mij niet erg duidelijk. Als ik het goed begrijp staan de op de sonderingsgegevens gebaseerde 'M-profielen' centraal (p. 11). Die verbeelden namelijk de gemodificeerde radiorefractiviteit als functie van onder meer de hoogte. De M-profielen zijn gebaseerd op de resultaten van een volgens Meijer door de Internationale Telecommunicatie Unie geadopteerde berekening van de volgende parameters: laaghoogte, temperatuur, dauwpunt en relatieve vochtigheid. In dit geval duiden de M-profielen op een atmosferische superrefractie waardoor - kennelijk boven De Bilt - op 23 september 1999 om 20.00 uur een zogenaamde duct werd gevormd. Die superrefractie veroorzaakt de buitengewone propagatie via een duct, een bijzondere atmosferische omstandigheid die een soort supergeleiding mogelijk maakt. Zo een duct kan aan de aardoppervlakte zijn gelegen of zweven. Over de effecten hiervan wordt op p. 15 opgemerkt dat 'toegepast op het M-profiel (..) de initiele schatting uit(komt) op een minimumfrequentie van rond 915 MHz. Rekening houdend met een marge naar beneden van zeker 10% moet men, met enige verzwakking, de transmissie van een 900-MHz- gsm-signaal via een duct van deze sterkte ruimschoots voor mogelijk houden."

11.3.8. Mede op basis van soortgelijke gegevens van vier Duitse weerstations betoogt Meijer op p. 15 e.v. en in het bijzonder p. 18 en 19, dat omstandigheden die een GSM-verbinding over lange afstand mogelijk maken zich ook om 20.36 tussen Deventer en 't Harde hebben voorgedaan. De omstandigheid dat op de avond van 23 september 1999 ook rond 20.36 uur tussen Deventer en 't Harde bijzondere atmosferische omstandigheden bestonden die aanleiding vormden voor buitengewone radiopropagatie op de gsm-frequentie van 900 MHz zou volgens aanvrager betekenen dat het telefoongesprek dat aanvrager met het slachtoffer om 20.36 die avond heeft gevoerd via een zendmast in Deventer, wel degelijk kan zijn gevoerd terwijl aanvrager op de snelweg A28 nabij 't Harde reed.

11.3.11. Maar dat eventuele novum alleen is onvoldoende om te concluderen dat er een ernstig vermoeden bestaat dat het hof, ware het met deze omstandigheden bekend, de veroordeelde van het ten laste gelegde zou hebben vrijgesproken. Daarvoor is nog meer nodig. Uitgesloten moet immers ook worden dat de GSM van de over de A28 rijdende veroordeelde, gesteld dat gezien de thans gestelde weersomstandigheden versterkte radiopropagatie wél mogelijk was, is opgepikt door een andere cell. Het nieuwe "Aanvullend rapport van onderzoek inzake het mobiele GSM gesprek op 23 september 1999" roert ook dit essentiële vraagpunt aan. Het rapport stelt in het "Aanvullend onderzoek lokatie GSM gesprek" dat zorgvuldige analyse heeft aangetoond dat het wegvak van Rijksweg A28 dat in een flauwe bocht om Nunspeet heenvoert voor zulk een verbinding optimale voorwaarden biedt, die men zelfs onder normale troposferische omstandigheden geenszins mag uitsluiten. Waaruit die zorgvuldige analyse heeft bestaan blijkt niet. De stellers van het rapport wijzen er enkel op dat de dichtheid van basisstations tussen het wegvak A28 en Deventer aanzienlijk minder moet zijn dan de deskundige Steens aan het hof heeft voorgehouden.

11.4.1. Ten derde heeft aanvrager een rapport ingebracht van mevrouw I. Biemans. Haar deskundigheid wordt door aanvrager als volgt omschreven:

In het rapport worden drie locaties op de blouse getoond en beschreven, waar zich volgens de auteur stippeltjespatronen zijn te zien in een vorm die wijst op de afdruk van een in een handschoen gestoken duim of andere vinger. De rapporteur gaat uit van twee verschillende soorten bloedstippen. De ene lijkt op het golfjespatroon van een breiwerk, zoals het vest van het slachtoffer. Dat patroon is dus aan het vest toe te schrijven. De andere stippen wijken in vorm af en wijzen dus juist op een handschoenafdruk.

11.4.2. Het rapport bestrijdt niet gemotiveerd de veronderstelling van het NFI in zijn rapport van 19 mei 2006 over het stippeltjespatroon, namelijk dat het vest een bolletjesstructuur had dat de bedoelde afwijkende stippen kan verklaren. Het rapport van het NFI doelt daarbij op een aantal van de stippen die op de plaats delict nog niet te zien zijn en mogelijk bij het vervoer van het lichaam zijn ontstaan, maar vermeldt geen relevante verschillen tussen de vorm van die stippen en de vorm van de overige stippen die kennelijk al wel kunnen worden waargenomen op de foto's van de plaats delict. Het NFI concludeert ook dat als mogelijke veroorzaker van "de stippen op de blouse" het vest van het slachtoffer in aanmerking komt. Kennelijk acht het NFI het ook mogelijk dat de reeds op de plaats delict zichtbare stippen zijn ontstaan als gevolg van de bolletjesstructuur van het vest.

11.4.3. Mede gelet op de niet blijkende deskundigheid van Biemans ten aanzien van vormsporenonderzoek, zie ik in het rapport geen bewijs dat de bevinding van het NFI op een evidente vergissing berust en zie ik evenmin bewijs dat de bolletjesstructuur van het vest kan worden uitgesloten als veroorzaker van de reeds op de plaats delict zichtbare stippen. Los daarvan zie ik in het rapport van Biemans onvoldoende bewijs voor de aanname dat de stippen de afdrukken van een handschoen vormen. Die aanname is op niets meer gebaseerd dan in beeld gebrachte en benadrukte contouren die de stippeltjespatronen zouden volgen. Het rapport biedt geen inzicht in exacte omvang van die contouren, legt niet uit om wat voor handschoen het zou moeten gaan en bevat geen vergelijkende analyse met (verschillende soorten) handschoenen. Het relateert de afdrukken voorts aan de locaties van steekgaten zonder te verklaren hoe de afdrukken tijdens het steken kunnen zijn ontstaan en hoe bloed dat uit een steekwond vloeit de stof van de blouse kan hebben bevlekt maar de zogenaamde afdruk van gehandschoeide vingers of duim kan hebben vrijgelaten. Het komt mij voor dat als een gehandschoeide vinger of duim vlak bij een steekwond wordt geplaatst die handschoen ook bloedsporen zal vertonen die bij een nieuwe plaats waar vinger of duim wordt geplaatst zullen worden doorgegeven.

11.4.4. Het rapport wekt kortom geen ernstig vermoeden dat het hof bij bekendheid ermee tot een vrijspraak was gekomen. Van een novum is ook hier dus geen sprake.

Verzoeken tot nader onderzoek

12.1. Aan de aanvankelijke herzieningsaanvraag is een verzoek aan de Hoge Raad verbonden om ingevolge art. 465 Sv nader onderzoek te bevelen en op te dragen aan een uit zijn midden te benoemen raadsheer-commissaris. Dat onderzoek zou erin moeten bestaan dat prof. Dr. P. de Knijff als getuige-deskundige wordt gehoord over zijn brief van 22 juni 2006 en dat dr. Kenny van het FSS als getuige-deskundige wordt gehoord over haar bevindingen. Voorts houdt het verzoek in dat een ander instituut dan het NFI de opdracht wordt gegeven onderzoek te doen naar de blouse en in het bijzonder naar de herkomst van het sporenmateriaal.

12.2. In dit verband moet worden vooropgesteld dat de wettelijke regeling van het buitengewone rechtsmiddel van herziening ervan uit gaat dat op basis van hetgeen in de aanvrage op grond van bijgevoegde bewijsmiddelen is gesteld, wordt beoordeeld of de herziening ontvankelijk en gegrond is. De Hoge Raad heeft reeds eerder uitgemaakt dat zich daarmee niet verdraagt dat hangende de beoordeling van het herzieningsverzoek wordt verzocht om in de gelegenheid te worden gesteld nieuw onderzoek te verrichten met de kennelijke bedoeling om de daaruit voortkomende resultaten ter onderbouwing aan het herzieningsverzoek toe te voegen (HR 17 februari 2004, NJ 2004, 333 en HR 23 mei 2006, NS 2006, 188).

12.3. In dit geval verzoekt aanvrager niet om in de gelegenheid te worden gesteld zelf dergelijk nieuw onderzoek te (laten) verrichten, hetgeen wel het geval was in de aangehaalde zaken, maar verzoekt hij de Hoge Raad zelf nader onderzoek te bevelen. Omdat de wettelijke herzieningsregeling niet voorziet in een verzoek om een nader onderzoek te bevelen, is nader onderzoek naar aanleiding van een gedaan verzoek slechts aangewezen indien de Hoge Raad dit nodig acht. Het is aan de Hoge Raad om over dit verzoek te beslissen.

Slotsom

13.1. Ik heb zelf in het voorgaande aangegeven het wenselijk te achten dat de Hoge Raad een raadsheer-commissaris uit zijn midden aanwijst teneinde op één punt nader onderzoek te doen alvorens de Hoge Raad zijn beslissing zal nemen. Indien de Hoge Raad op mijn suggestie of op die van aanvrager zou ingaan en nader onderzoek zou entameren zal ik na het beschikbaar komen van de resultaten daarvan nader concluderen. Indien de Hoge Raad het door mij aangestipte vraagpunt onvoldoende substantieel acht om nader te doen onderzoeken strekt deze conclusie ertoe dat de Hoge Raad de aanvrage tot herziening ongegrond zal achten en deze zal afwijzen.

AG