Parket bij de Hoge Raad, 22-04-2008, BC5977, 01094/07

Conclusie inzake:

[verdachte]

1. Het Gerechtshof Arnhem heeft verdachte op 6 oktober 2006 voor 1 primair: Medeplegen van gijzeling, 2: Diefstal, voorafgegaan, vergezeld en gevolgd van geweld en bedreiging met geweld tegen personen, gepleegd met het oogmerk om die diefstal voor te bereiden en gemakkelijk te maken en om bij betrapping op heterdaad aan zichzelf en andere deelnemers aan het misdrijf hetzij de vlucht mogelijk te maken, hetzij het bezit van het gestolene te verzekeren, gepleegd door twee of meer verenigde personen, en 3: Afpersing, gepleegd door twee of meer verenigde personen, veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van vijf jaar. Voorts heeft het hof de vordering van benadeelde partijen toegewezen en schadevergoedingsmaatregelen opgelegd.

2. Mr. M.R. Roethof, advocaat te Arnhem, heeft cassatie ingesteld. Mr. R.J. Baumgardt, advocaat te Spijkenisse, heeft een schriftuur ingezonden, houdende drie middelen van cassatie.

"Cliënt vraagt de navolgende personen als getuigen op te roepen:daar hij deze getuigen met de door de rechtbank bewezen verklaarde feiten wenst te confronteren. Zo wenst cliënt van zowel [getuige 1] als [getuige 5] onder meer te vernemen of hij op de hoogte was van het bestaan van de kluis en zo ja hoe hij daarvan op de hoogte was gebracht. Van [getuige 6] en van [getuige 7] wenst cliënt te vernemen hoe laat hij op de bewuste avond in Kesteren is geweest en hoe laat hij vandaar vertrokken is. Van de medeverdachten wenst cliënt onder meer te vernemen hoe laat zij cliënt die avond bij [A] hebben ontmoet en het geld hebben afgedragen.Ook wenst hij hen te confronteren met hun conversatie met [getuige 5] onderweg van de Hommelseweg naar de Weerdjesstraat en vervolgens naar Kesteren."

Ter terechtzitting in hoger beroep van 10 juli 2006 is dit verzoek herhaald. Het proces-verbaal houdt in:

"De raadsvrouw van verdachte memoreert dat er een appèlschriftuur is ingediend gedateerd 13 maart 2006, waarin werd verzocht [getuige 5], [getuige 1], [getuige 6], [getuige 7], de medeverdachten [getuige 2 t/m 4] en de dienstdoende internist dan wel de assistent van dienst van het Rijnstate ziekenhuis te Arnhem als getuigen op te roepen voor de behandeling van de strafzaak in hoger beroep. De raadsvrouw overhandigt daarbij aan het hof een kopie van bedoelde appèlmemorie en licht deze toe als volgt -zakelijk weergegeven-:

Cliënt is in de Penitentiaire Inrichting benaderd door de medeverdachten met het verzoek een andere verklaring af te leggen. Daarom vindt de verdediging het noodzakelijk dat de medeverdachten worden gehoord. Daarnaast wenst cliënt [getuige 5] en [getuige 1] te horen om te vernemen of cliënt op de hoogte was van de kluis. Tijdens het verhoor van de getuigen [getuige 6 en 7] wil cliënt graag vernemen hoe laat hij in Kesteren is geweest en van belang voor cliënt is hoe hij het geld in ontvangst heeft kunnen nemen. (..) "

Het hof heeft vervolgens op 24 juli 2006 een tussenarrest gewezen waarin het volgende is beslist en overwogen:

Voor de getuigen 1 en 2 komt de motivering van het verzoek er in de kern samengevat op neer dat verdachte van beide getuigen wil vernemen of hij op de hoogte was van het bestaan van de kluis en zo ja hoe hij daarvan op de hoogte was gebracht.

Van de getuigen 3 en 4 wenst verdachte te vernemen hoe laat hij de bewuste avond in Kesteren is geweest en hoe laat hij vandaar vertrokken is.

Van de getuigen 5, 6 en 7 wenst verdachte onder meer te vernemen hoe laat zij verdachte die avond bij [A] hebben ontmoet en het geld hebben afgedragen. Tevens wenst verdachte hen te confronteren met hun conversatie met [getuige 5] onderweg van de Hommelseweg naar de Weerdjesstraat en vervolgens naar Kesteren.

Van de getuigen vermeld onder 8 verwacht verdachte dat zij kunnen verklaren in welke toestand [getuige 5] zich bevond toen ze werd opgenomen en of ze in staat moet worden geacht tijdens de verhoren van 31 mei tot en met 6 juni 2005 de strekking en inhoud van de vragen te begrijpen en zonder druk van buiten heeft verklaard.

Ter zitting zijn het verzoek en de argumenten waarop het verzoek berust toegelicht en het hof heeft vervolgens aangegeven daarop bij tussenarrest te beslissen.

Tijdens de beraadslaging in raadkamer is gebleken dat het hof het verzoek om de getuige genoemd onder 1 te doen horen of te horen afwijst. Deze getuige heeft onder meer ter terechtzitting in eerste aanleg reeds uitvoerig verklaard over hetgeen hij heeft gezien en gehoord. De verdediging heeft niet aangegeven wat deze getuige nog nader zou kunnen verklaren. Door het niet oproepen van deze getuige wordt verdachte redelijkerwijs niet in zijn verdediging geschaad.

Het hof wijst tevens het verzoek om de getuigen genoemd onder 5, 6 en 7 te doen horen of te horen af omdat dit verzoek ter zitting onvoldoende is onderbouwd, gelet op de in de strafzaak te nemen beslissingen.

3.2. Uit geen van de processen verbaal van de behandeling in eerste aanleg blijkt dat [getuige 1] als getuige is gehoord. Wel bevindt zich in het dossier een oproeping van deze getuige in de zaak van verdachte voor de zitting van 8 februari 2006. Op die zittingsdag zijn gehoord de getuige-deskundige J. Huizer en de getuige [getuige 5], maar niet blijkt van het horen van de getuige [getuige 1]. Evenmin bevat het proces-verbaal van 8 februari 2006 een beslissing van de rechtbank over deze getuige. Het dossier bevat wel processen-verbaal van het verhoor van de getuige [getuige 1] door de rechter-commissaris op 1 november 2005 en 23 januari 2006 in de strafzaak tegen verdachte. Bij dat verhoor is de advocaat van verdachte aanwezig geweest en heeft deze vragen gesteld aan de getuige. Ook de advocaten van medeverdachten hebben aan de getuige vragen gesteld. Materieel gezien is er dus sprake geweest van een afdoende gelegenheid om deze getuige te ondervragen.(1) Het hof had dus ingevolge art. 418 lid 2 Sv kunnen volstaan met het oordeel dat horen ter terechtzitting niet noodzakelijk was. Dit alles in aanmerking genomen wil ik de verwijzing naar de terechtzitting in eerste aanleg als een kennelijke vergissing bestempelen. Het hof heeft kennelijk bedoeld te verwijzen naar het feit dat deze getuige reeds eerder uitvoerig in aanwezigheid van de advocaat van verdachte heeft verklaard. De daarop volgende zin dat de verdediging niet heeft aangegeven wat deze getuige nog nader zou kunnen verklaren dient aldus te worden begrepen dat het hof daarmee tot uitdrukking heeft willen brengen dat de verdediging vragen heeft kunnen stellen toen de getuige bij de rechter-commissaris was verschenen, dat op een van de vragen van de advocaat van verdachte deze getuige heeft gezegd dat hij nooit met iemand heeft gesproken over het feit dat hij een kluis had, en dat de verdediging kennelijk alleen maar uit is op een herhaling van zetten en geen argumenten heeft aangeleverd op basis waarvan redelijkerwijs te verwachten is dat het verhoor ter terechtzitting van deze getuige nieuwe gezichtspunten zou kunnen opleveren.

3.3. De afwijzing van het verzoek om de medeverdachten op te roepen schiet volgens de steller van het middel ook tekort. In eerste plaats heeft het hof niet doen blijken te hebben onderzocht in hoeverre de verdachte niet redelijkerwijs in zijn verdediging kan worden geschaad door het uitblijven van deze oproeping. In de tweede plaats is onbegrijpelijk het oordeel van het hof dat het verzoek onvoldoende was onderbouwd.

"hij op 17 oktober 2004 te Arnhem, tezamen en in vereniging met anderen, opzettelijk [getuige 1] wederrechtelijk van de vrijheid heeft beroofd en beroofd gehouden (in zijn woning aan de [a-straat 1]), met het oogmerk anderen, te weten [getuige 7] (e/v [getuige 6]) en [getuige 6], te dwingen iets te doen (te weten het afgeven van geld), hierin bestaande dat verdachtes mededaders de woning ([a-straat 1]) van die [getuige 1] zijn binnengedrongen en die [getuige 1] aldaar hebben geschopt, geslagen en/of gestompt en die [getuige 1] hebben bedreigd en die [getuige 1] met bindstrippen hebben vastgebonden en/of geboeid en de ogen van die [getuige 1] met tape hebben afgeplakt en die [getuige 1] (aldus) hebben belet die woning te verlaten en (vervolgens) -die [getuige 1] onder bewaking in zijn woning achterlatend- naar de woning van die [getuige 7] en [getuige 6] zijn gegaan en aldaar van die [getuige 7] en [getuige 7] hebben geëist dat ze -zakelijk weergegeven- geld uit de kluis moesten halen en geld moesten afgeven aan verdachtes mededaders, welk medeplegen van verdachte hierin heeft bestaan dat verdachte aan verdachtes mededaders ([getuige 2], [getuige 3] en/of [getuige 4]) informatie heeft verstrekt met betrekking tot het weg te nemen geld en de persoon en/of de persoonlijke omstandigheden van die [getuige 1], die [getuige 7] en/of die [getuige 6] (-onder meer- informatie over de woonplaats van die [getuige 1] en die [getuige 7] en/of die [getuige 6] en informatie over het feit dat die [getuige 1] in zijn woning en/of in de woning van die [getuige 7] en/of die [getuige 6] de beschikking had over een -aanzienlijke-hoeveelheid contant geld) en die [getuige 2 t/m 4], op 17 oktober 2004, heeft geleid naar en in contact heeft gebracht met [getuige 5], die in het bezit was van de sleutel van de woning van [getuige 1];

Verklaart de benadeelde partij, [getuige 6], in haar vordering voor het overige niet-ontvankelijk en bepaalt dat zij in zoverre haar vordering slechts bij de burgerlijke rechter kan aanbrengen.

Verwijst de verdachte in de door de benadeelde partij gemaakte en ten behoeve van de tenuitvoerlegging nog te maken kosten, tot aan de datum van deze uitspraak begroot-op nihil.

Legt aan veroordeelde de verplichting op om aan de Staat, ten behoeve van de benadeelde partij, genaamd [getuige 6], een bedrag te betalen van EUR 2.050,00 (tweeduizend vijftig euro), bij gebreke van betaling en verhaal te vervangen door 41 (eenenveertig) dagen hechtenis.

Bepaalt dat, indien verdachte heeft voldaan aan zijn verplichting tot betaling aan de Staat daarmee zijn verplichting tot betaling aan de benadeelde partij inzoverre komt te vervallen en andersom dat, indien verdachte heeft voldaan aan zijn verplichting tot betaling aan de benadeelde partij daarmee zijn verplichting tot betaling aan de Staat in zoverre komt te vervallen.

Verklaart de benadeelde partij, [getuige 7], in haar vordering voor het overige niet-ontvankelijk en bepaalt dat zij in zoverre haar vordering slechts bij de burgerlijke rechter kan aanbrengen.

Verwijst de verdachte in de door de benadeelde partij gemaakte^n ten behoeve van de tenuitvoerlegging nog te maken kosten, tot aan de datum van deze uitspraak begroot op nihil.

Legt aan veroordeelde de verplichting op om aan de Staat, ten behoeve van de benadeelde partij, genaamd [getuige 7], een bedrag te betalen van EUR 2.000,00 (tweeduizend euro), bij gebreke van betaling en verhaal te vervangen door 40 (veertig) dagen hechtenis.

Bepaalt dat, indien verdachte heeft voldaan aan zijn verplichting tot betaling aan de Staat daarmee zijn verplichting tot betaling aan de benadeelde partij inzoverre komt te vervallen en andersom dat, indien verdachte heeft voldaan aan zijn verplichting tot betaling aan de benadeelde partij daarmee zijn verplichting tot betaling aan de Staat in zoverre komt te vervallen."

5.2. Gelet op art. 6:7, tweede lid, van het Burgerlijk Wetboek, waarin is bepaald dat in geval van hoofdelijke verbondenheid van twee of meer schuldenaren nakoming door een der schuldenaren ook zijn medeschuldenaren tegenover de schuldeiser bevrijdt, moet ervan worden uitgegaan dat in de hiervoor vermelde zinsnede "dat, indien verdachte heeft voldaan aan zijn verplichting tot betaling aan de Staat daarmee zijn verplichting tot betaling aan de benadeelde partij inzoverre komt te vervallen en andersom dat, indien verdachte heeft voldaan aan zijn verplichting tot betaling aan de benadeelde partij daarmee zijn verplichting tot betaling aan de Staat in zoverre komt te vervallen" ligt besloten, dat verdachtes betalingsverplichting aan de Staat ook komt te vervallen indien zijn mededader die schade aan de benadeelde partij heeft vergoed. Het middel ontbeert derhalve feitelijke grondslag.(6)

6. De voorgestelde middelen falen. Het tweede en derde middel kunnen met de aan art. 81 RO ontleende motivering worden verworpen. Ambtshalve heb ik geen grond aangetroffen die tot vernietiging van het bestreden arrest behoort te leiden.

7. Deze conclusie strekt tot verwerping van het beroep.

AG