Parket bij de Hoge Raad, 28-09-2010, BL2823, 07/13416 B

Conclusie inzake:

[Klager]

1. Nadat de Rechtbank te Haarlem zich onbevoegd had verklaard en de doorzending van het klaagschrift had bevolen heeft het Gerechtshof te Amsterdam het klaagschrift(1) bij beschikking van 14 november 2007 gegrond verklaard voor zover dit strekt tot teruggave van een in beslag genomen Turks paspoort, een identiteitskaart en pasfoto's en ongegrond verklaard voor zover het strekt tot teruggave van een geldbedrag van € 2.500,-.

2. Namens klager heeft mr. J.G.D. Rutten, advocaat te Amsterdam, cassatieberoep ingesteld. Het beroep strekt zich kennelijk niet uit tot de beschikking voor zover daarbij het beklag gegrond is verklaard.(2) Mr. R.J. Baumgardt, advocaat te Spijkenisse, heeft twee middelen van cassatie voorgesteld.

De advocaat-generaal concludeert tot teruggave aan klager van het identiteitsbewijs, het Turkse paspoort en de pasfoto's. De advocaat-generaal concludeert, voor zover het verzoek strekt tot de teruggave van het geldbedrag van EUR 2.500,-, tot ongegrondverklaring van het verzoek, nu de teruggave van het geld niet voor toewijzing in aanmerking komt, en tot ongegrondverklaring van het verzoek voor het overige nu het belang van strafvordering zich hiertegen verzet."

In de nacht van 13 februari op 14 februari 2005 heeft de verdachte [betrokkene 1] een poging gedaan om klager die gedetineerd zat in de PI te Haarlem te bevrijden. [Betrokkene 1] is toen aangehouden en er zijn een aantal goederen, waaronder goederen die aan klager toebehoren, in beslag genomen.

De verdachte [betrokkene 1] is op 22 juli 2004 vrijgesproken van de poging om klager te bevrijden, maar is wel veroordeeld voor het voorhanden hebben van een wapen van categorie II. Verdachte [betrokkene 1] is op 4 mei 2007 in hoger beroep gegaan en dit hoger beroep loopt thans nog.

Het hof heeft kennis genomen van de stukken van de strafzaak onder bovengenoemd parketnummer en heeft op 3 oktober 2007 in openbare raadkamer de advocaat-generaal, klager en diens advocaat gehoord.

De advocaat-generaal heeft geconcludeerd tot teruggave van het Turkse paspoort, de identiteitskaart en de pasfoto's. Voor zover het verzoek strekt tot de teruggave van het geldbedrag van EUR 2.500,- heeft de advocaat-generaal geconcludeerd tot ongegrond verklaring van het verzoek.

3 Beoordeling.

Met betrekking tot het Turkse paspoort, de identiteitskaart en de pasfoto's stelt het hof vast dat deze aan verzoeker toebehoren. Nu het hoogst onaannemelijk is dat de rechter, oordelend in hoger beroep, daarover anders zal oordelen, is het hof van oordeel dat genoemde voorwerpen aan verzoeker moeten worden teruggegeven. Het beklag te dien aanzien zal dan ook gegrond worden verklaard. Dat ligt anders bij het in beslaggenomen geldbedrag van EUR 2.500,-. Te dien aanzien verzet het belang van strafvordering zich tegen teruggave en zal het beklag derhalve ongegrond worden verklaard."

6. Naar aanleiding van de eerste klacht in het tweede middel merk ik het volgende op. In het klaagschrift wordt niet met zoveel woorden verzocht om teruggave van het geldbedrag waarop het onderhavige cassatieberoep betrekking heeft. Het proces-verbaal van de behandeling in raadkamer houdt in dat klagers advocaat het klaagschrift in raadkamer in zoverre heeft aangevuld. Die aanvulling lijkt mij mede in het licht van de (niet glasheldere) inhoud van het klaagschrift toelaatbaar.(3) Ik lees het klaagschrift zo dat beklag wordt gedaan over het uitblijven van een last tot teruggave van alle voorwerpen waarvan in de strafzaak tegen [betrokkene 1] is beslist dat ze ten behoeve van de rechthebbende bewaard dienden te worden. Dat vonnis is aan het klaagschrift gehecht en noemt onder meer het geldbedrag.(4) Bij de behandeling in raadkamer is duidelijk geworden dat het Hof kon volstaan met een beslissing over het paspoort, het identiteitsbewijs, de pasfoto's en het geld.

8. De eerste klacht van het tweede middel sluit op het voorgaande aan en luidt dat uit "het proces-verbaal van de behandeling in Raadkamer, noch uit de beschikking blijkt dat het Hof de verdachte, onder wie het geldbedrag in beslag is genomen, als belanghebbende ten behoeve van de zitting heeft opgeroepen, althans in de gelegenheid heeft gesteld te worden gehoord." Ik voeg daar aan toe dat ook uit de overige stukken van het dossier niet kan worden afgeleid dat de beslagene op de hoogte is gesteld van het onderhavige beklag en/of een afschrift van het klaagschrift heeft ontvangen.

9. De vraag is waartoe een en ander moet leiden. Hoe de beslagene door het mogelijk achterwege blijven van een kennisgeving als bedoeld in artikel 552a, vijfde lid, Sv in een nadeligere positie is geraakt valt niet in te zien en behoeft derhalve niet tot cassatie te leiden.(6)

10. Het eerste middel klaagt over het oordeel van het Hof dat het belang van strafvordering zich tegen teruggave van het inbeslaggenomen geldbedrag verzet.

11. Bij vonnis van de Rechtbank te Haarlem in de strafzaak tegen [betrokkene 1] is de bewaring ten behoeve van de rechthebbende gelast van het inbeslaggenomen geldbedrag van € 2.500,-. De Officier van Justitie had de verbeurdverklaring van dit geldbedrag gevorderd. Een machtiging van de Rechter-Commissaris als bedoeld in artikel 103 Sv heb ik tussen de aan de Hoge Raad gezonden stukken niet aangetroffen. Voorts blijkt nergens uit dat er onderscheid is gemaakt tussen de overige inbeslaggenomen goederen - waarvan nauwelijks voorstelbaar is dat deze ter verhaal van een geldboete of ontnemingsmaatregel in beslag zijn genomen - en het geldbedrag. Daarom meen ik dat er in cassatie vanuit gegaan kan worden dat het geldbedrag op grond van artikel 94 Sv in beslag is genomen.(7)

12. Omdat de last tot bewaring ten behoeve van de rechthebbende die de Rechtbank in de strafzaak ten aanzien van het geld heeft gegeven nog niet onherroepelijk is en het beslag kennelijk voortduurt op de voet van artikel 94 Sv, diende de Rechtbank na te gaan of a) het belang van strafvordering het voortduren van het beslag nog vorderde, en b) zo niet, of klager redelijkerwijs als rechthebbende kon worden aangemerkt.(8)

13. Het Hof heeft geoordeeld dat het belang van strafvordering zich verzet tegen teruggave aan klager van het geldbedrag van € 2.500,-. De houdbaarheid van dit oordeel is reeds twijfelachtig omdat het er op lijkt dat de Advocaat-Generaal bij het Hof op een ander standpunt stond. Waarom het geld volgens hem niet voor teruggave in aanmerking kwam is uit het proces-verbaal van de behandeling in raadkamer niet duidelijk, maar kennelijk niet omdat het belang van strafvordering het beslag nog vorderde.(9) Na de vrijspraak van [betrokkene 1] van de poging tot bevrijding van klager - waartoe het hoger beroep in de strafzaak van [betrokkene 1] zich niet zal uitstrekken - valt gelet op artikel 33a Sr zonder nadere motivering, die ontbreekt, niet goed in te zien dat in hoger beroep alsnog de verbeurdverklaring(10) van het geldbedrag zal worden uitgesproken. Waarom het belang van de waarheidsvinding nog met het beslag zou zijn gediend is evenmin helder.

14. Wellicht heeft het Hof het beslag niet willen opheffen in het licht van een eerder aan [betrokkene 1] opgelegde voorwaardelijke geldboete, waarvan de Rechtbank de tenuitvoerlegging heeft gelast. Dat lijkt mij evenwel reeds niet mogelijk omdat het hier kennelijk niet om een beslag ex artikel 94a Sv gaat.

15. Het oordeel van het Hof dat het belang van strafvordering het beslag op het geldbedrag van € 2.500,- vordert is zonder nadere motivering, die ontbreekt, niet begrijpelijk, zodat het middel slaagt.

16. De tweede klacht van het tweede middel luidt dat het Hof ten onrechte niet heeft gerespondeerd op het door de raadsman van klager gedane verzoek [betrokkene 1] ter zitting als getuige te horen. Nu "in een Raadkamerprocedure getuigen kunnen worden gehoord brengen beginselen van een behoorlijke procesorde met zich mee dat de (Raadkamer-)rechter ook respondeert op een ter zitting gedaan verzoek een getuige te doen horen (...). Op grond van deze omstandigheid dient de beschikking van het Hof te worden vernietigd", aldus de steller van het middel.

17. Zo algemeen als het middel is gesteld faalt het reeds omdat geen van de op de raadkamerprocedure toepasselijke artikelen 21 tot en met 25 Sv nietigheid stelt op het verzuim om te beslissen op een "subsidiair" verzoek als hier aan de orde. Ik merk voorts op dat niet blijkt dat het verzoek bij het Hof op enige wijze was gemotiveerd en ook in cassatie niet is uiteengezet in welk belang de klager door het niet inwilligen van het verzoek is geschaad. Dat belang is voorts niet evident, omdat het Hof het beklag heeft afgewezen op de grond dat het belang van strafvordering zich tegen teruggave van het geldbedrag verzet - en dus niet op de grond dat klager niet redelijkerwijs als rechthebbende kan worden aangemerkt - en zonder toelichting van de zijde van de raadsman niet duidelijk is wat [betrokkene 1] op dit punt voor relevants zou kunnen verklaren.(11)

18. Het middel faalt.

19. Gronden waarop de Hoge Raad gebruik zou moeten maken van zijn bevoegdheid de bestreden beschikking ambtshalve te vernietigen heb ik niet aangetroffen.

20. Deze conclusie strekt tot vernietiging van de bestreden beschikking en tot terugwijzing van de zaak naar het Hof te 's-Hertogenbosch opdat de zaak op het bestaande klaagschrift opnieuw wordt behandeld en afgedaan.

AG