Parket bij de Hoge Raad, 01-06-2010, BL6692, 08/01520

Conclusie inzake:

[Verdachte]

1. Verdachte is door het Gerechtshof te Amsterdam wegens 1 en 2: "poging tot doodslag, meermalen gepleegd", 3 "overtreding van artikel 163, tweede lid, van de Wegenverkeerswet 1994", en 4 "overtreding van artikel 9, tweede lid, van de Wegenverkeerswet 1994" veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van zes maanden voorwaardelijk, een taakstraf in de vorm van een werkstraf voor de duur van 240 uren, subsidiair 120 dagen hechtenis, en (ten aanzien van het onder 3 bewezenverklaarde feit) tot een ontzegging van de bevoegdheid motorrijtuigen te besturen voor de duur van twee jaren.

2. Namens verdachte heeft mr. J. Kuijper, advocaat te Amsterdam, drie middelen van cassatie voorgesteld.

3. Het eerste middel klaagt dat in tegenstelling tot hetgeen in het arrest is vermeld, de vordering tot wijziging van de tenlastelegging, die door het Hof is toegewezen, niet in het arrest is gevoegd.

4. Hoewel het arrest door het bij het middel gesignaleerde gebrek niet overeenkomstig het bepaalde in art. 415 jo. 359 lid 1 Sv het tenlastegelegde bevat en het bepaalde in art. 359 lid 1 Sv op straffe van nietigheid is voorgeschreven (art. 359 lid 8 Sv), behoeft bedoeld gebrek niet tot vernietiging van het bestreden arrest te leiden. Aan de verdachte is volgens het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep een afschrift van de vordering uitgereikt zodat de verdachte van de inhoud van de gewijzigde tenlastelegging op de hoogte is. Voorts bevindt zich een exemplaar van de door het Hof toegewezen vordering tot wijziging van de tenlastelegging bij de aan de griffier van de Hoge Raad op de voet van art. 434 lid 1 Sv gezonden stukken, zodat ook in cassatie de inhoud van die vordering kenbaar is terwijl bij gebreke van andere vorderingen tot wijziging van de tenlastelegging in hoger beroep bij de stukken er in redelijkheid geen twijfel over hoeft te bestaan dat de zich bij bedoelde stukken bevindende vordering tot wijziging van de tenlastelegging de vordering is waarvan een afschrift aan de verdachte is uitgereikt en die door het Hof is toegewezen.

5. Het middel is tevergeefs voorgedragen.

6. Het tweede middel klaagt dat het Hof ten onrechte althans onvoldoende gemotiveerd heeft aangenomen dat aangevers zich op het zogenoemde bankje "B" bevonden, althans dat het Hof onvoldoende heeft gerespondeerd op een ter zake door de verdachte uitdrukkelijk gevoerd verweer.

2. "hij op 19 juli 2006 te Amsterdam ter uitvoering van het door verdachte voorgenomen misdrijf om opzettelijk [slachtoffer 2] van het leven te beroven met dat opzet met een auto, terwijl hij onder invloed was van alcoholhoudende drank als bedoeld in artikel 8 Wegenverkeerswet 1994, met hoge snelheid de stoep is opgereden en vervolgens recht op [slachtoffer 2] is afgereden;"

2. Een proces-verbaal met het nummer 2006187911-1 van 20 juli 2006, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaar [verbalisant 4] (doorgenummerde pagina's 10- 13).

Ik heb de auto geprobeerd te ontwijken door weg te springen naar de linker zijkant. Als ik niet was weggesprongen dan was ik zeker geraakt, dan was ik namelijk klem komen te zitten tussen de bankjes, waar ik voor liep, en de Mercedes. De Mercedes reed mij voorbij op ongeveer een halve meter. Ik zag dat [slachtoffer 2] aan mijn rechterzijde liep en ook wegsprong.

Ik zag dat de Mercedes keerde en hoorde daarbij piepende banden. De auto keerde dor heel hard gas te geven, want ik hoorde namelijk het motorgeluid hard omhoog gaan. Ik zag dat de Mercedes weer op ons afkwam. Ik ben toen weer weg gesprongen naar de linkerkant. De Mercedes miste mij op ongeveer een halve meter. Als ik niet aan de kant was gesprongen, had de auto mij zeer zeker geraakt. Ik had echt de indruk dat de bestuurder mij met opzet wilde aanrijden.

Ik zag en hoorde dat de Mercedes weer keerde met piepende banden. Ik zag dat de Mercedes mijn richting op kwam gereden met hoge snelheid.

Aan niemand werd het recht of de toestemming gegeven tot het plegen van het feit.

3. Een proces-verbaal met het nummer 2006187911-1 van 20 juli 2006, in de wettelijk vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaar [verbalisant 1] (doorgenummerde pagina's 19- 20).

4. Een proces-verbaal met het nummer 2006187911-1 van 11 juli 2007, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaar [verbalisant 2].

5. Een proces-verbaal van verhoor van de aangever van 13 december 2006 door de rechtercommissaris, mr. E.M.M. Gabel, belast met de behandeling van strafzaken in de rechtbank te Amsterdam.

U vraagt mij naar de snelheid van de auto toen die achter ons beiden aankwam. Hij reed zeker harder dan 10, 20 en 30 km per uur, harder. Toen hij op de weg reed, weet ik heel zeker dat hij hard reed. Dat komt door de geluiden die ik hoorde.

6. Een proces-verbaal van verhoor van de aangever van 13 december 2006 door de rechtercommissaris, mr. E.M.M. Gabel, belast met de behandeling van strafzaken in de rechtbank te Amsterdam.

7. De verklaring van de verdachte, afgelegd ter terechtzitting in eerste aanleg van 14 december 2006.

De vraag is of de nadere bewijsoverweging van het Hof aan deze eisen voldoet.

12. Het Hof heeft de plaats waar de feiten hebben plaatsgevonden bepaald aan de hand van "nadere opgemaakte stukken" en de door aangevers bij de rechter-commissaris afgelegde verklaringen. Hoewel het Hof niet aangeeft welke die nader opgemaakte stukken zijn, valt uit de mededeling van de voorzitter ter terechtzitting over nieuw binnengekomen processen-verbaal van bevindingen wel op te maken op welke nader opgemaakte stukken het Hof het oog heeft. Voorts zijn de door de aangevers afgelegde verklaringen bij de rechter-commissaris ten dele voor het bewijs gebezigd. De feiten en omstandigheden die het Hof tot zijn oordeel hebben gebracht dat de verdachte toen de slachtoffers op bankje B zaten op hen is ingereden, geeft het Hof - met uitzondering van de stand van de omgereden verkeerspaal - niet weer en zijn ook in de gebezigde bewijsmiddelen niet te vinden. Daarmee heeft het Hof niet voldaan aan de eisen die worden gesteld aan voor het bewijs redengevend geachte feiten en omstandigheden.

13. Ik heb mij afgevraagd of aan dit gebrek niet voorbij kan worden gegaan nu uit de bewijsmiddelen zonder meer volgt dat de verdachte op de beide slachtoffers is afgereden. Mijns inziens is dat niet het geval. De plaats waar de slachtoffers zaten is niet zonder belang, want rond bankje A stonden, zoals de voorzitter ter terechtzitting heeft medegedeeld, enkele paaltjes terwijl die paaltjes de verdachte naar hij heeft aangevoerd tot stoppen zouden hebben gebracht. Daarom acht verdachtes raadsman de door de Rechtbank op de mogelijke aanwezigheid van paaltjes voor het bankje gebaseerde vrijspraak van de tenlastegelegde (opzet op(2)) pogingen tot doodslag terecht en zou er ook geen bewezenverklaring kunnen volgen voor de (na wijziging van de tenlastelegging in hoger beroep) subsidiair tenlastegelegde bedreiging. Daar komt nog bij dat ten aanzien van [slachtoffer 2] uit de bewijsmiddelen eigenlijk(3) alleen blijkt dat de verdachte op [slachtoffer 2] is afgereden toen deze op het bankje zat.

14. Hetgeen door en namens de verdachte werd aangevoerd ten aanzien van de plaats waar de feiten zich zouden hebben afgespeeld zou ook kunnen worden gezien als betwisting van de betrouwbaarheid van de verklaringen van de slachtoffers. Dan gelden bovengenoemde eisen niet.(4) Zo heeft het Hof het verweer echter kennelijk niet opgevat. Dat lijkt mij ook begrijpelijk omdat de verklaringen van de slachtoffers, voor zover deze uit de bewijsmiddelen zijn te kennen, geen precieze aanduiding bevatten van het bankje waarop zij zaten(5) c.q. in de nabijheid waarvan zij liepen.(6)

15. Het middel slaagt.

16. Het derde middel houdt in dat het Hof heeft verzuimd op te geven welke bijzondere redenen tot de oplegging van de ontzegging van de bevoegdheid motorrijtuigen te besturen hebben geleid en niet heeft aangegeven waarop bij de duur van de ontzegging is gelet.

Tegen voormeld vonnis is door het openbaar ministerie hoger beroep ingesteld.

De advocaat-generaal heeft gevorderd dat de verdachte zal worden veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf voor de duur van 6 maanden met een proeftijd van 2 jaar en tot een werkstraf voor de duur van 240 uur subsidiair 120 dagen. Tevens vordert de advocaat-generaal dat de bijzondere voorwaarde wordt opgelegd dat de verdachte onder toezicht wordt gesteld van de reclassering. Ten aanzien van feit 3 moet verdachte de bevoegdheid tot het besturen van motorrijtuigen worden ontzegd voor de duur van 2 jaren.

Het hof heeft in hoger beroep de op te leggen straffen bepaald op grond van de ernst van de feiten en de omstandigheden waaronder deze zijn begaan en gelet op de persoon van de verdachte. Het hof heeft daarbij acht geslagen op het Pro-Justitia-rapport van 21 september 2006 en het voorlichtingsrapport van Jellinek Justitiële Verslavingszorg van 11 oktober 2006.

Het hof heeft in het bijzonder het volgende in beschouwing genomen.

Anders dan de advocaat-generaal, die van oordeel is dat sprake is van pogingen tot het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel, is het hof van oordeel dat de verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan een poging zijn slachtoffers [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] van het leven te beroven. Verdachte heeft onder invloed van alcohol, en terwijl hij wist dat zijn rijbewijs ongeldig was verklaard, met een personenauto meerdere malen met een hoge snelheid op twee mannen ingereden en heeft daarbij uiteindelijk een verkeerspaal geraakt. De omstandigheid dat de slachtoffers het leven niet hebben verloren is een gelukkige, die geenszins aan de verdiensten van de verdachte is te danken. Door aldus te handelen heeft de verdachte een zeer gevaarlijke situatie gecreëerd voor zijn medeweggebruikers en een inbreuk gemaakt op de persoonlijke integriteit van de slachtoffers en hen angst aangejaagd. Verdachte heeft vervolgens geweigerd mee te werken aan een ademtest en alle door de opsporingsambtenaar ten dienste van het onderzoek gegeven aanwijzingen.

Het gaat hier om een gewelddadige confrontatie van een "sterke" verkeersdeelnemer, te weten de verdachte rijdend in zijn personenauto, met "zwakke" verkeersdeelnemers, te weten de twee slachtoffers die te voet waren.

Het hof leidt uit het vorengaande af dat de verdachte bewust de aanmerkelijke kans heeft aanvaard dat hij op de avond van 19 juli 2006, rijdend in zijn auto op de openbare weg te Amsterdam zwakke verkeersdeelnemers zoals [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] zou aanrijden met de dood als gevolg.

Blijkens een de verdachte betreffend Uittreksel Justitiële Documentatie van 5 maart 2008 is verdachte eerder voor soortgelijke feiten veroordeeld.

Het hof acht, alles afwegende, een (voorwaardelijke) gevangenisstraf en een werkstraf van na te melden duur passend en geboden."

18. In het licht van de opgelegde straffen heeft het Hof klaarblijkelijk bij wege van misslag verzuimd in de laatste alinea van de strafmotivering de ontzegging van de bevoegdheid motorrijtuigen te besturen te vermelden. De Hoge Raad kan deze misslag herstellen zonder te kort te doen aan de rechtens beschermde belangen van de verdachte.

19. Door tot uitdrukking te brengen op hoe gevaarlijke wijze de verdachte met een motorrijtuig heeft gereden heeft het Hof voldoende tot uitdrukking gebracht de bijzondere redenen die tot oplegging van de straf van - onder meer - ontzegging van de bevoegdheid motorrijtuigen te besturen hebben geleid, ook voor wat betreft de door het Hof gekozen duur.

20. Het middel faalt.

21. Het eerste en het derde middel kunnen worden afgedaan met de in art. 81 RO bedoelde motivering.

22. Ambtshalve heb ik geen gronden aangetroffen waarop het bestreden arrest zou dienen te worden vernietigd.

23. Deze conclusie strekt tot vernietiging van het bestreden arrest voor wat betreft het onder 1 en 2 bewezenverklaarde en voor wat betreft de opgelegde straffen en in zoverre tot terugwijzing naar het Hof dan wel verwijzing naar een aangrenzend Hof teneinde op het bestaande hoger beroep opnieuw te worden berecht en afgedaan, met verwerping van het beroep voor het overige.

AG